ROE = ROA * MN ZYSK NETTO KAPITAŁ WŁASNY = ZYSK NETTO AKTYWA * AKTYWA KAPITAŁ WŁASNY JK-WZ-UW 88
Wyszczególnienie WARIANTY 1 2 3 4 5 AKTYWA 100 100 100 100 100 KAPITAŁ WŁASNY 100 90 75 67 50 ZADŁUŻENIE 0 10 25 33 50 MNOŻNIK = Aktywa / Kapitał własny MNOŻNIK ROA 10% 10% 10% 10% 10% ROE = MNOŻNIK * ROA Wyszczególnienie WARIANTY 1 2 3 4 5 AKTYWA 100 100 100 100 100 KAPITAŁ WŁASNY 100 90 75 67 50 ZADŁUŻENIE 0 10 25 33 50 MNOŻNIK = Aktywa / Kapitał własny ROA JK-WZ-UW 89 ROE = MNOŻNIK * ROA
ROE = ROA * MN ZYSK NETTO KAPITAŁ WŁASNY = ZYSK NETTO AKTYWA * AKTYWA KAPITAŁ WŁASNY IM MNIEJSZY JEST UDZIAŁ KAPITAŁU WŁASNEGO W FINANSOWANIU AKTYWÓW TYM MNOŻNIK JEST WIĘKSZY czyli IM BARDZIEJ ZADŁUŻONE SĄ AKTYWA TYM MNOŻNIK JEST WYŻSZY JK-WZ-UW 91
ROA = Rnetto * OA ZYSK NETTO AKTYWA = ZYSK NETTO SPRZEDAŻ * SPRZEDAŻ AKTYWA ROE = Rnetto * OA * MN ZYSK NETTO KAPITAŁ WŁASNY = ZYSK NETTO SPRZEDAŻ * SPRZEDAŻ AKTYWA * AKTYWA KAPITAŁ WŁASNY JK-WZ-UW 92
WŁAŚCICIEL ( dawca kapitału) Cel: maksymalizacja stopy zwrotu z kapitału [ROE] Decyzje Decyzje Decyzje Rynkowe i Inwestycyjne Finansowe Kosztowe Marketing i Polityka Polityka Koszty Inwestycyjna Finansowa JK-WZ-UW 93
Zależność głównych zjawisk ekonomicznych w firmie RENTOWNOŚĆ KAPITAŁU WŁASNEGO POLITYKA MARKETINGOWA i KOSZTOWA FIRMY POLITYKA INWESTYCYJNA FIRMY SPOSÓB FINANSOWANIA FIRMY Funkcyjna zależność wskaźnika ROE od Rentowności netto, Obrotu aktywów i Mnożnika ROE RENTOWNOŚĆ NETTO Rn OBRÓT AKTYWÓW * OA * MNOŻNIK MN JK-WZ-UW 94
Wariant I ROE= 25,05% R n = 12,00% * OA= 1,430 * Mn= 1,460 Udz.Kapit.Włas 68,5% Wariant II: realizacja inwestycji produkc.finansowanej z obcego kapitału ROE= 23,46% R n = 10,00% * OA= 1,380 * Mn= 1,700 Udz.Kapit.Włas 58,8% Wariant III: realizacja inwestycji produkc.finansowanej z własnego kapitału ROE= 21,25% 11,00% * OA= 1,380 * Mn= 1,400 Udz.Kapit.Włas 71,4% Wariant IV: realizacja inwestycji w sieć handlową finansowanej z własnego i obcego kapitału ROE= 25,55% R n = 12,50% * OA= 1,400 * Mn= 1,460 JK-WZ-UW 95 Udz.Kapit.Włas 68,5%
PIRAMIDA Du PONT'a SPÓŁKI X ROE = Rok 1 Rok 2 Rok 1 Rok 2 x Rok 1 Rok 2 ROA = MN = Rok 1 Rok 2 x Rok 1 Rok 2 Rnetto = OA = ZYSK NETTO Rok 1 Rok 2 PRZY- Rok 1 Rok 2 AKTY- Rok 1 Rok 2 : : CHODY WA 97
ROE = ROA * MN czyli MN jest tym wyższy, im większy jest udział zadłużenia w finansowaniu aktywów. Nie ma znaczenia, czy owo zadłużenie implikuje bezpośredni koszt jego obsługi (np. odsetki od kredytu), czy skutkuje obciążeniem w sposób pośredni (np. wzrost kosztów operacyjnych kupowanych materiałów w wyniku mniejszego lub straconego rabatu, co zwykle jest reakcją dostawców, wobec których firma wydłuży terminy regulowania zobowiązań tj. skorzysta z tzw. kredytu handlowego - kupieckiego). JK-WZ-UW 98
Energomontaż-Południe S.A. lata 1999 2000 2001 2002 Aktywa 97.942 113.811 114.823 93.576 Kapitał własny (%) 53,66% 48,08% 41,91% 40,06% Kapitał obcy (%) 46,34% 51,92% 58,09% 59,94% Zysk netto 2.221 3.262 220-9.838 Mnożnik (MN) 1,86 2,08 2,39 2,5 ROA (Zysk/Aktywa) 2,27 % 2,87 % 0,19 % - 10,51 % ROE (ROA*MN) 4,23 % 5,96 % 0,46 % - 26,25 % Wzrost MN (czyli udziału zadłużenia) powoduje wzrost wskaźnika ROE tym bardziej, że wzrasta ROA. Dalszy wzrost udziału zadłużenia obniża zysk netto aż do wystąpienia straty (m.in. koszty kapitału obcego) i mimo wzrostu MN, wskaźnik ROE spada. JK-WZ-UW 99
PIRAMIDA WSKAŹNIKÓW TYPU Du Pont a 17,13% Zysk netto ROE = 100 Kapitał własny (Rentown.kapitału własnego) 7,19% 2,382 Zysk netto Aktywa ROA = 100 (Rentown.aktywów) Mn = (Mnożnik kapitału własnego) Aktywa * Kapitał wlasny 5,22% 1,377 Zysk netto Rn = 100 (Rentown.netto) * Sprzedaż OA = (Rotacja aktywów) Sprzedaż Aktywa Zysk Sprzedaż Aktywa Sprzedaż Koszty Aktywa trwałe Aktywa bieżące JK-WZ-UW 100
WYKORZYSTANIE PIRAM IDY W DIAGNOZOWANIU Rok 1 Rok 2 ROE = 14,2% 13,1% Rok 1 Rok 2 Rok 1 Rok 2 ROA = 8,7% 8,4% * M N = 1,63 1,55 Rok 1 Rok 2 Rok 1 Rok 2 Rnetto = 7,9% 8,3% * OA = 1,10 1,01 Rok 1 Rok 2 Rok 1 Rok 2 Zysk netto = 24 888 30 222 : S przedaż = 314 390 362 110 : Aktywa 285809 358525 JK-WZ-UW 101
PIRAMIDA WSKAŹNIKÓW TYPU Du Pont a 17,13% Zysk netto ROE = 100 Kapitał własny (Rentown.kapitału własnego) 7,19% 2,382 Zysk netto Aktywa ROA = 100 (Rentown.aktywów) Mn = (Mnożnik kapitału własnego) Aktywa * Kapitał wlasny 5,22% 1,377 Zysk netto Sprzedaż Rn = 100 (Rentown.netto) * OA = (Rotacja aktywów) Sprzedaż Aktywa Zysk Sprzedaż Aktywa 5.888 : 112.760 : 81.890 - + Sprzedaż Koszty Aktywa trwałe Aktywa bieżące wg różnych Koszt wytwo- 31.700 układów 85.300 rzenia sprze- 27.530 Zapasy strukturalnych danych wyrobów (np.asortyment) 15.940 Koszty ogólnego 18.320 Należności zarządu 3.050 Koszty sprzedaży 2.540 Gotówka 1.110 Koszty finansowe 1.800 Krótkotermin. papiery wartośc. 1.472 Podatki JK-WZ-UW 102
Obliczyć ROA i ROE, korzystając z piramidy Du Pont a. Stopa podatku dochodowego T = 20% Zadanie 1 Sprzedaż = 2.000 tys. zł; Koszty = 1.500 tys. zł; Wsk. Rotacja aktywów OA = 1,67; Mnożnik Mn = 2,4 ROE 80,16% ROA 33,4% Mnożnik 2,4 Rn 20% OA 1,67 JK-WZ-UW 103
Obliczyć ROA i ROE, korzystając z piramidy Du Pont a. Stopa podatku dochodowego T = 20% Zadanie 2 Sprzedaż = 22.000 tys. zł; Koszty = 19.500 tys. zł; Wsk. Rotacja aktywów OA = 1,5; Relacja Kapitał własny / Aktywa = 51,1% ROE 26,7% ROA 13,64% Mnożnik 1,96 Rn OA 9,09% 1,5 JK-WZ-UW 104
Obliczyć ROA i ROE, korzystając z piramidy Du Pont a. Stopa podatku dochodowego T = 20% Zadanie 3 Sprzedaż = 12.000 tys. zł; Koszty = 10.500 tys. zł; Wsk. Rotacja aktywów OA = 1,54; Wsk. Zadłużenia Aktywów = 40% ROE 25,7% ROA 15,4% Mnożnik nik 1,67 Rn 10% OA 1,54 JK-WZ-UW 105
PRZYKŁAD. Należy zweryfikować która z wersji planu jest korzystniejsza. Wersja bazowa. Planowana sprzedaż = 10.000 (tys. zł); planowane koszty operacyjne = 8.000 (tys. zł); koszty finansowe = 1.200 (tys. zł); wskaźnik OA (rotacja aktywów) = 1,73; szacowany w planie wskaźnik zadłużenia aktywów = 46%; stopa podatku dochodowego = 19%. Aby zbudować piramidę Du Pont a trzeba obliczyć wskaźnik Rentowności netto (Rn) oraz Mnożnik kapitału własnego (MN). JK-WZ-UW 106
Plan bazowy w formie piramidy Du Pont a ROE 20,76% ROA 11,21% Mnożnik 1,852 Rn 6,48% OA 1,73 Wersja inwestycyjna. Oszacowano, że inwestycja może powiększyć aktywa o 10%, z czego 6% będzie powiększało aktywa trwałe, zaś 4% aktywa obrotowe. Inwestycja w aktywa trwałe zostanie sfinansowana z kredytu, od którego odsetki wyniosą 30 (tys. zł). Przyrost aktywów obrotowych zostanie zrównoważony w bilansie pozostającym w firmie zyskiem netto. Inwestycja ta ma w planowanym okresie roku przynieść wzrost sprzedaży, ale i wzrost kosztów operacyjnych o 8%. JK-WZ-UW 107
Jeśli zastosować analogiczną technikę jak w wersji bazowej można szybko dokonać porównania obu wariantów. Najpierw policzmy Rentowność netto (wariant inwestycyjny) JK-WZ-UW 108
Plan inwestycyjny w formie piramidy Du Pont a ROE 22,50% ROA 11,86% Mnożnik 1,897 Rn 6,98% OA 1,699 JK-WZ-UW 109
Wskaźniki oparte na uproszczonym rachunku zysków Rachunek zysków Wskaźniki (iloraz pozycji rachunku zysków przez Sprzedaż) SPRZEDAŻ KOSZTY ZMIENNE (operacyjne) = MARŻA BRUTTO W. Marży brutto (WMb) KOSZTY STAŁE (operacyjne) Udz. Kosztów stałych w Sprzedaży (UKS) = ZYSK OPERACYJNY W. Rentowności operacyjnej (Rop) ODSETKI (szerzej: koszty finansowe) Udz. Odsetek w Sprzedaży = ZYSK BRUTTO (przed opodatkowaniem) W. Rentowności brutto (Rb) PODATEK = ZYSK NETTO W. Rentowności netto (Rn) JK-WZ-UW 110
PIRAMIDA WSKAŹNIKOWA 9,87% Zysk netto ROE = 100 Kapitał własny (Rentown.kapitału własnego) Zysk netto Aktywa ROA = 100 (Rentown.aktywów) Mn = (Mnożnik kapitału w łasnego) Aktywa * Kapitał wlasny 5,17% 1,91 * Zysk netto Sprzedaż Rn = 100 (Rentown.n etto) OA = (Rotacja aktywów) Sprzedaż Aktywa 2,81% 1,84 Rop= Zysk brutto Rb = 100 Sprzedaż Zysk operacyjny Sprzedaż 100 (Rentown.brutto) * (Rentown.operacyjna) 1 3,51% 20% Stopa podatku dochod. Udział odsetek w sprzedaży 4,44% 0,93% W.Obrotu Aktywów trwałych 3,05 W. Obrotu Zapasów 11,67 W. Spływu Należności 37,84 WMbr = Marża brutto Sprzedaż 100 (Rentown.marży brutto) Udział kosztów stałych w sprzedaży 28,57% Inne aktywa bieżące Sprzedaż 2,48 JK-WZ-UW 111 33,01%
Obliczyć ROA i ROE, korzystając z wskaźnikowej piramidy Du Pont a. Stopa podatku dochodowego T = 20% Zadanie 4 Wsk. Rop = 12% ; Udział Odsetek w Sprzedaży = 2,7% ; Wsk. Rotacja aktywów OA = 1,5; Mnożnik = 2 ROE 22,4% ROA 11,2% Mnożnik 2 Rn 7,44% OA 1,5 Rb 9,3% * (1 - T) (1 0,2) Rop 12% - Ods./Sprzed 2,7% WMb - K. stałe./sprzed JK-WZ-UW 112
Obliczyć ROA i ROE, korzystając z piramidy Du Pont a. Stopa podatku dochodowego T = 20% Zadanie 5 Sprzedaż = 52.000 tys. zł; Koszty stałe = 21.500 tys. zł; Wsk. Mb = 45% ; Wsk. Rotacja aktywów OA = 1,59; Mnożnik = 1,6 ROE 7,46% ROA 4,66% Mnożnik 1,6 Rn 2,93% OA 1,59 Rb 3,66% * (1 - T) (1 0,2) Rop 3,66% - Ods./Sprzed WMb 45% - K. stałe./sprzed 41,34% JK-WZ-UW 113