Dr Kazimierz Sierański kazimierz.sieranski@pwr.edu.pl www. If.pwr.wroc.pl/~sieranski Konsultacje pok. 320 A-1: codziennie po ćwiczeniach Forma zaliczenia kursu: egzamin końcowy Grupa kursów -warunkiem przystąpienia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń Egzaminy odbędąsię12 i 16 września wykłady online prof. Ewy Popko: http://www.portal.pwr.wroc.pl/2200170,241.dhtml 1
Podręczniki D.Halliday, R.Resnick, J.Walker; Podstawy Fizyki tom 1, 2, 4,5 dostępne online z sieci PWr na platformie IBUK libra W.I Sawieliew; Wykłady z Fizyki tom I, II, III K.Sierański, K.Jezierski, B.Kołodka,; Wzory i Prawa z Objaśnieniami, część I i II K.Sierański, J.Szatkowski; Wzory i Prawa z Objaśnieniami, część III K.Jezierski, B.Kołodka, K.Sierański; Zadania z Rozwiązaniami, część I
Fizyka jest nauką przyrodniczą stosuje metodę naukową(galileusz) Fundamentalne prawa przyrody Podstawa (koncepcje, metody) innych nauk i technologii Teoria fizyczna: logicznie spojny system praw i zasad, wyjaśniający pewną klasę obserwacji Fizyka jest naukąeksperymentalną weryfikacja teorii następuje przez eksperyment Falsyfikowalność teorii naukowych (Karl Popper) Zakres stosowalności teorii Modele i idealizacja (abstrakcja) Matematyczność przyrody
Wielkości fizyczne Określenie wielkości porównanie z wzorcem jednostki miar; układ SI Jednostki podstawowe definicja operacyjna lub wzorzec czas sekunda (s) =192 631 770 okresów oscylacji mikrofal emitowanych przejściu między dwoma poziomami F = 3 i F = 4 struktury nadsubtelnej stanu podstawowego 2 S 1/2 atomu cezu. długość metr (m)=droga przebyta, w próżni,przez światło w czasie 1/299792458 s masa kilogram (kg): wzorzec Jednostki pochodne na podstawie równania definiującego np. prędkość (m/s)= droga(m): czas (s) Wymiar wielkości fizycznej: T, L, M,...
Wielkości fizyczne ze względu na ich własności matematyczne dzielimy na: skalary, wektory, tensory. Skalarto wielkość, do opisu której wystarczy podanie liczby rzeczywistej. Tak jest w przypadku masy ciała, czasu, temperatury, pracy, energii, ładunku elektrycznego i jeszcze wielu innych wielkości fizycznych. Wektor to wielkość, którąopisujemy podając liczbęi kierunek w przestrzeni. Przykładem fizycznych wielkości wektorowych sąprędkośći siła. W ich przypadku nie wystarcza podanie ich wartości, konieczne jest podanie kierunku prędkości (ruchu ciała) oraz kierunku siły. W układzie współrzędnych wektor można opisćza pomocątrzech liczb nazywanych składowymi wektora. Tensorto wielkość, do opisania której podajemy macierz współczynników, tak jak w przypadku momentu bezwładności. W przestrzennym układzie współrzędnych (3 wym.) tensor to 9 liczb nazywanych składowymi tensora
Działania na wektorach Dodawanie (składanie) wektorów metoda równoległoboku metoda trójkąta
Odejmowanie wektorów metoda równoległoboku Mnożenie wektorów przez liczbę Rozkład wektora na wektory składowe
Wersor Rzut wektora Rzut wektora na oś liczbową
Przykład. Z oazy na pustyni, w kierunku południowo-wschodnim, wyruszyła karawana i po przebyciu 25 km zatrzymała się na noc. Rano wyruszyła w dalszą podróż w kierunku tworzącym kąt 60 0 z kierunkiem południowy. Po przebyciu kolejnych 40 km dotarła do drugiej oazy. W jakiej odległości od siebie położone są obie oazy? a=25 km b=40 km r r A = a cos 45 i + asin 45 j r B = bcos 60 i + bsin 60 j o ( ) ˆ o ( ) r o ( ) ˆ o ( ) r r r R = A + B r R = 37,7iˆ + 17,0 ˆj
Iloczyn skalarny wektorów
Wektor w dwuwymiarowym kartezjańskim układzie współrzędnych Dodawanie wektorów Działania na składowych wektora
Wektor w trójwymiarowym kartezjańskim układzie współrzędnych Iloczyn wektorowy wektorów Działania na wektorach w trójwymiarowym układzie współrzędnych
Pochodna funkcji wektorowej (wektora) Pochodna wektora w kartezjańskim układzie współrzędnych Druga pochodna funkcji wektorowej
Kinematyka - dział fizyki zajmujący się opisem ruchu ciał: Ruch postępowy-wszystkie punkty ciała zakrślająw przestrzeni krzywe takiego samego kształtu a jedynie przesunięte względem siebie. Ruch obrotowy - wszystkie punkty ciała zakreślają okręgi wokół tej samej osi Zmiana kształtu ciała polega na zmianie odległości pomiędzy różnymi punktami ciała. Ciało poruszające się jedynie ruchem postępowym zachowuje się jak punkt materialny Układ odniesienia Wektor położenia (promień wodzący) Tor; równanie toru Wektor położenia we współrzędnych biegunowych
Przemieszczenie Prędkość (wektor prędkości) Droga- odległość przebyta przez ciało poruszające się wzdłuż zadanego toru Wartość prędkości (prędkość) Prędkość średnia
Dodawanie prędkości Prędkość względna
Droga Ruch jednostajny Ruch niejednostajny Prędkość średnia
Przyspieszenie Przyspieszenie w układzie kartezjańskim Ruch prostoliniowy Ruch jednostajny prostoliniowy Ruch jednostajnie zmienny prostoliniowy
Przykład. Związek między położeniem prędkością i przyspieszeniem w ruchu prostoliniowym przedstawienie graficzne
Przykład. Rzut pionowy Rzut pionowy w górę Rzut pionowy w dół Spadek swobodny
Ruch płaski Opis ruchu w układzie kartezjańskim Przykład. Rzut poziomy
Przykład Rzut ukośny
Przyspieszenie normalne i styczne
Ruch po okręgu Prędkość kątowa Wektor prędkości kątowej Przyspieszenie kątowe
Ruch jednostajny po okręgu Ruch jednostajnie zmienny po okręgu