WOJEWODA ŁÓDZKI PNK.IV.0932-2-56/10 Łódź, 22 lipca 2010 r. Pan Andrzej Werle Wójt Gminy Nieborów Al. Legionów Polskich 26 99-416 Nieborów WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 28 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 roku o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. Nr 31, poz. 206) w związku z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006, Nr 139, poz. 992 z późn. zm.) i art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2009 roku, Nr 1, poz. 7) dokonano kontroli w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Nieborowie, zwanym dalej GOPS, celem ustalenia stopnia wywiązywania się przez Wójta Gminy Nieborów z wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej dotyczących: terminowości i prawidłowości przyznawania świadczeń rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz prowadzenia postępowań wobec dłużników alimentacyjnych. W związku z kontrolą problemową przeprowadzoną w dniu 21 maja 2010 roku, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli z dnia 11 czerwca 2010 roku, podpisanym bez zastrzeżeń przez Wójta Gminy Nieborów w dniu 23 czerwca 2010 roku, stosownie do art. 46 ust. 6 ustawy o wojewodzie i administracji rządowej, przekazuję Panu Wójtowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. Działalność GOPS w kontrolowanym zakresie została oceniona pozytywnie z nieprawidłowościami.
W Statucie GOPS w Nieborowie dokonano zmian w związku z przyjęciem do realizacji ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy z dnia 7 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. W 3, pkt 10 Statutu GOPS w Nieborowie wskazano, że zadania Ośrodka w zakresie pomocy społecznej obejmują ustalanie prawa do nabywania świadczeń rodzinnych. W związku z tym, że zadanie to nie jest zadaniem z zakresu pomocy społecznej nie powinno być wyszczególnione w tej części Statutu. Stwierdzone uchybienia i nieprawidłowości podczas kontroli 15 spraw w zakresie świadczeń rodzinnych oraz świadczeń z funduszu alimentacyjnego dotyczyły: braku informacji na temat daty odbioru decyzji administracyjnej o przyznaniu pomocy finansowej (2 sprawy), odbioru decyzji administracyjnej przez osobę do tego nieupoważnioną (1 sprawa), realizacji decyzji nieprawomocnych (4 sprawy), braku oświadczeń wnioskodawców o wyrażeniu zgody na przekazywanie przyznanej pomocy na osobisty rachunek bankowy (9 spraw), braku informacji w decyzji administracyjnej o sposobie wypłaty przyznanej pomocy (1 sprawa), nieprzekazania do organu właściwego dłużnika informacji o przyznaniu wierzycielce świadczeń z funduszu alimentacyjnego, do czego zobowiązuje art. 27 ust. 7 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (1 sprawa). W większości decyzji przyznających świadczenia rodzinne nie sprecyzowano, do którego Samorządowego Kolegium Odwoławczego należy kierować odwołanie od decyzji administracyjnej. W 1 sprawie umieszczono w decyzji administracyjnej klauzulę o nadaniu jej rygoru natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 108 1 Kodeks postępowania administracyjnego, jednak w uzasadnieniu tych decyzji nie umotywowano zastosowania tego przepisu. Stwierdzono również, iż we wszystkich decyzjach administracyjnych jako organ je wydający wskazano Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Nieborowie, zamiast Wójta Gminy Nieborów. Po kontroli 5 spraw dotyczących prowadzenia postępowań wobec dłużników alimentacyjnych stwierdzono, że podejmowane były działania wynikające z ustawy z dnia 7 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, mające na celu aktywizację zawodową dłużników alimentacyjnych jak i zwiększenie skuteczności egzekucji. Zwrócono uwagę na fakt, że w pismach kierowanych w tym zakresie wskazywano niewłaściwie, iż Kierownik GOPS w Nieborowie działał w tych sprawach z upoważnienia Wójta Gminy Nieborów. W związku z przekazaniem kompetencji w zakresie podejmowania działań wobec dłużników alimentacyjnych, na podstawie przyjętej Uchwały Nr XXXI/131/08 2
Rady Gminy Nieborów z dnia 18 listopada 2008 roku, pisma w przedmiotowych sprawach powinny być podpisywane przez Kierownika GOPS w Nieborowie. Ponadto, w kierowanych wnioskach o ściganie za przestępstwo z art. 209 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny, oprócz wskazania w nich podstawy prawnej skierowania takiego wniosku, wynikającej z ustawy z dnia 7 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (tj.: odmowa lub uchylanie się od podjęcia pracy bądź przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego), nie zawierały one uzasadnienia sytuacji, do których odnosi się ww. przepis Kodeksu karnego. Dla zaistnienia przestępstwa konieczne jest bowiem, aby łącznie spełnione były następujące przesłanki: dłużnik uporczywie uchyla się od płacenia alimentów; istnieje obowiązek alimentacyjny nałożony na dłużnika mocą wyroku sądu wobec osoby najbliższej; osoba uprawniona do alimentów na skutek ich nieotrzymywania narażona jest na brak zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb życiowych. Nie stwierdzono natomiast nieprawidłowości w zakresie terminowości wydawania decyzji administracyjnych. Terminy załatwienia wszystkich skontrolowanych spraw z zakresu świadczeń rodzinnych oraz świadczeń z funduszu alimentacyjnego są zgodne z wymogami art. 26 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych, art. 20 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 7 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentów oraz ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku Kpa. Za wszystkie nieprawidłowości stwierdzone podczas kontroli odpowiada Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Nieborowie nadzorujący pracę pracowników prowadzących sprawy z zakresu objętego kontrolą. Na poprawność realizacji zadań wpłynąć może opracowanie i przestrzeganie wewnętrznych procedur w zakresie postępowania w sprawach przyznawania świadczeń rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz prowadzenia postępowań wobec dłużników alimentacyjnych. W związku ze stwierdzonymi podczas kontroli problemowej nieprawidłowościami zalecam: 1. Dokonać stosownych zmian w Statucie GOPS w Nieborowie w zakresie realizowanych przez Ośrodek zadań wynikających z ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych patrz: część I protokołu z dnia 11 czerwca 2010 roku. 3
2. Zadbać o uzyskiwanie danych na temat daty odbioru wydawanych decyzji administracyjnych patrz: część II, pkt 2 i 6 protokołu. 3. Nie realizować decyzji nieprawomocnych patrz: część II, pkt 3 protokołu. 4. Decyzje administracyjne doręczać osobie będącej stroną w postępowaniu lub osobie upoważnionej do ich odbioru patrz: część II, pkt 4 protokołu. 5. Zadbać, aby we wszystkich aktach spraw, gdzie pomoc finansowa przekazywana jest na rachunek bankowy znajdowały się oświadczenia wnioskodawców o wyrażeniu zgody na przekazywanie przyznanych świadczeń na konto osobiste patrz: część II, pkt 5 oraz część III, pkt 2 protokołu. 6. W każdorazowej sprawie, po wydaniu decyzji administracyjnej w sprawie przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, przekazywać do organu właściwego dłużnika stosowną informację, o której mowa w art. 27 ust. 7 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów patrz: część III, pkt 3 protokołu. 7. We wszystkich decyzjach administracyjnych wydawanych w sprawach świadczeń rodzinnych oraz świadczeń z funduszu alimentacyjnego jako organ je wydający wskazywać Wójta Gminy Nieborów patrz: część V, pkt 1 protokołu. 8. We wszystkich wydawanych decyzjach administracyjnych wskazywać dokładnie, do którego organu II instancji należy kierować odwołanie od tych decyzji patrz: część V, pkt 6 protokołu. 9. We wszystkich decyzjach administracyjnych dotyczących przyznania pomocy finansowej wskazywać informację na temat sposobu i terminu wypłaty przyznanych świadczeń patrz: część V, pkt 7 protokołu. 10. W sytuacji nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności oprócz wskazania w podstawie prawnej art. 108 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku Kpa umieszczać w decyzji stosowną klauzulę wykonalności oraz uzasadnienie zastosowania tego przepisu. Ponadto, art. 108 ww. ustawy stosować jedynie w takich przypadkach, gdzie występuje wyjątkowo ważny interes strony patrz: część V, pkt 8 protokołu. 11. W kierowanych wnioskach o ściganie za przestępstwo z art. 209 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny, oprócz wskazania w nich podstawy prawnej skierowania takiego wniosku, wynikającej z ustawy z dnia 7 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (tj.: odmowa lub uchylanie się od podjęcia pracy bądź przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego), podawać wszystkie przesłanki wynikające z art. 209 1 Kk, uzasadniające skierowanie sprawy do prokuratury. 4
12. W stosunku do dłużników alimentacyjnych kontynuować / podejmować działania wynikające z rozdziału 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów Zasady pomocy państwa osobom uprawnionym do alimentów na podstawie tytułu wykonawczego w przypadku bezskuteczności egzekucji oraz działania podejmowane wobec dłużników alimentacyjnych oraz ustawy z dnia 14 lutego 2003 roku o udostępnianiu informacji gospodarczych. 13. Opracować wewnętrzne procedury postępowań dotyczących świadczeń rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz prowadzenia postępowań wobec dłużników alimentacyjnych. Zgodnie z art. 47 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 roku o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 26 lutego 2009, Nr 31, poz. 206) należy poinformować o sposobie wykorzystania uwag i wniosków oraz wykonania zaleceń, a także podjętych działaniach lub przyczynach niepodjęcia działań. Powyższa informacja powinna zostać przekazana do jednostki kontrolującej w terminie 30 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia. W przypadku niewykonania zalecenia pokontrolnego kierownik podmiotu kontrolowanego jest zobowiązany do wskazania innego niż określony w zaleceniu sposobu usunięcia stwierdzonej nieprawidłowości lub wykonania innych, niż wskazane w zaleceniu, działań. Zarządzający kontrolę ma prawo żądania w każdym czasie informacji o stanie realizacji zaleceń pokontrolnych lub innych działaniach podjętych w wyniku kontroli, w szczególności w celu usunięcia nieprawidłowości i wykonania wniosków. Z up. Wojewody Łódzkiego /-/ Elżbieta Stępczyńska-Gortat Z-ca Dyrektora Wydziału Prawnego, Nadzoru i Kontroli 5