METODY ILOŚCIOWE W BADANIACH EKONOMICZNYCH Tom XI/2, 2010, str. 102 111 PRZESTRZENNE ZRÓŻNICOWANIE WYBRANYCH WSKAŹNIKÓW POZIOMU ŻYCIA MIESZKAŃCÓW MIAST ŚREDNIEJ WIELKOŚCI A SYSTEM LOGISTYCZNY MIASTA 1 Katarzyna Cheba Katedra Zastosowań Matematyk w Ekonom ZUT w Szczecne e-mal: kcheba@zut.edu.pl Maja Kba-Janak Wyższa Szkoła Bznesu w Gorzowe Wlkp. e-mal: m.kba@wsb.gorzow.pl Streszczene: Pozom warunk życa ludnośc w Polsce są slne przestrzenne zróżncowane. Coraz częścej podkreśla sę równeż zależność pomędzy sprawnym efektywnym (przede wszystkm szybkm stosunkowo tanm) zarządzanem ruchem osobowym w obrębe masta, a pozomem jakoścą życa jego meszkańców. Analza przestrzennego zróżncowana wybranych wskaźnków pozomu życa stotne powązanych pozostających we wzajemnych relacjach ze sprawnym systemem logstycznym masta, wymaga przede wszystkm prawdłowego skwantyfkowana zmennych dagnostycznych. Słowa kluczowe: pozom życa, zróżncowane przestrzenne, system logstyczny masta WSTĘP Mmo bogatej lteratury dotyczącej badana pozomu jakośc życa sama defncja tego pojęca nadal ne jest jednoznaczna. Dodatkowo, oprócz defncj podkreślających loścowy aspekt, równe często zwraca sę uwagę na jakoścowy charakter przyjmowanej termnolog [Kubcka 2001]. W ramach propozycj loścowych wymena sę take określena jak: dobrobyt ekonomczny, warunk życa, stopa życowa, standard życa, zamożność, czy też właśne pozom życa. 1 Badana zrealzowane w ramach pracy naukowej fnansowanej ze środków na naukę w latach 2010-2013 jako projekt badawczy.
Przestrzenne zróżncowane wybranych wskaźnków 103 Dla drugej grupy charakterystyczne są natomast określena: sposób styl życa, a najczęścej jakość życa. Według A. Zelasa pozom życa można wyrazć loścą towarów, usług śwadczeń potrzebnych do pełnego godnego życa. Natomast jakość życa to ogólne rzecz borąc subektywne postrzegany stopeń zadowolena z tego co jest rozumane jako pozom życa [Zelaś 2004]. Dla każdej z wyróżnonych w ten sposób grup koneczne jest w zwązku z tym stosowane odmennych metod badawczych; numerycznych w przypadku defncj loścowych lub metod anketowych czy sondażowych w przypadku defncj podkreślających aspekt jakoścowy. Ze względu na kompleksowość proponowanych w lteraturze przedmotu [Ostasewcz 2004] rozwązań dotyczących oceny analzy jakośc pozomu życa, badana tego typu pownny być prowadzone dychotomczne w ujęcu obektywnym subektywnym. Koneczność takego dwutorowego prowadzena badań jest zwązana ze złożonym relacjam mędzy tym kategoram. Według twerdzena Campbella stneje bowem ogranczona substytucja wskaźnków obektywnej jakośc życa wskaźnkam jakośc subektywnej, a wręcz brak jednoznacznego przełożena pomędzy poprawą obektywnej jakośc życa a ndywdualne postrzeganą jakoścą subektywną [Campbell 1976]. Coraz częścej podkreśla sę równeż koneczność badana wzajemnych relacj pomędzy aspektam badawczym składającym sę na całoścową defncję jakośc pozomu życa. W przypadku badana przestrzennego zróżncowana pozomu życa meszkańców mast stotnym wydaje sę w tym zakrese analza wzajemnych relacj pomędzy stale zmenającym sę potrzebam masta w zakrese logstyk mejskej a właśne pozomem życa. W pracy, na przykładze mast średnej welkośc (od 50 do 150 tys. meszkańców) podjęta została próba analzy przestrzennego zróżncowana pozomu życa meszkańców. Do badań wytypowano 36 mast na prawach powatu. Dla mast tej welkośc stneje najwększy potencjał nskonakładowego udoskonalana systemu logstyk mejskej w wynku wdrożena usprawneń natury organzacyjno-funkcjonalnej. POZIOM ŻYCIA, JAKOŚĆ ŻYCIA A SYSTEM LOGISTYCZNY MIASTA Rozwój mast stymuluje popyt na usług transportowe to ne tylko na obszarach zurbanzowanych. W mastach żyje obecne około 61% polskego społeczeństwa. Na pozom życa meszkańców mast, zarówno pośredno jak bezpośredno, wpływa pozom usług mejskch systemów transportowych. Skutk braku dostosowana pomędzy potrzebam a możlwoścam transportowym w welu polskch mastach ponoszą przede wszystkm meszkańcy mast [Zych 2009].
104 Katarzyna Cheba, Maja Kba-Janak Badane wzajemnych relacj pomędzy pozomem jakoścą życa a jakoścą mejskch systemów transportowych wymaga zdefnowana pojęca systemu logstycznego masta oraz logstyk mejskej. Na system logstyczny masta składają sę następujące subsystemy funkcjonalne: transport obejmujący zarówno przewozy dóbr materalnych, jak przesył medów, transportu składowane odpadów komunalnych, komunkacj zborowej ndywdualnej, składowana dóbr materalnych w dzelncach przemysłowo-handlowych w secach handlowych masta, sterowane przepływam dóbr materalnych osób [Szołtysek 2007]. Można w zwązku z tym przyjąć, ż system logstyczny masta to zorganzowany skoordynowany, w ramach granc admnstracyjnych danego masta, przepływ dóbr materalnych, medów, zasobów ludzkch nformacj z nm zwązanych, w sposób optymalzujący koszty, tak aby zaspokoć potrzeby meszkańców w zakrese jakośc życa gospodarowana zasobam materalnym. Natomast celem logstyk mejskej jest optymalzacja systemu logstycznego masta, w tak sposób, aby zaspokoć potrzeby na ustalonym pozome użytkownków mast [Szołtysek 2007]. Rozwój mejskch systemów transportowych w warunkach polskch mast ne jest jedyne problemem natury techncznej czy organzacyjnej. Stąd też, oprócz dzałań, których celem jest np. planowane urbanstyczne, ustalene norm standardów usług czy też zapewnene bezpeczeństwa uczestnkom mejskch systemów transportowych, koneczne jest ustalene wzajemnych relacj pomędzy rozwojem transportu w mastach a czynnkam o charakterze społecznym, gospodarczym czy środowskowym. Badane wzajemnych relacj pomędzy tym obszaram podkreśla sę równeż w defncj celów logstyk mejskej sformułowanej przez Councl of Logstcs Management w ramach, której do głównych celów logstyk mejskej zalczono zaspokajane potrzeb aglomeracj mejskej w zakrese jakośc życa. MATERIAŁ I METODY Ze względu na trudnośc z pozyskanem zakładanego na etape projektowana badana zboru nformacj statystycznych, badana przestrzennego zróżncowana pozomu życa meszkańców analzowanych mast, przeprowadzono w dwóch etapach. W perwszej kolejnośc analze poddano nformacje statystyczne obejmujące 8 obszarów badawczych. W drugm etape przeprowadzono oddzelną analzę dla 24 mast, dla których pozyskano nformacje dotyczące transportu mejskego. W ramach perwszego etapu, ze zboru 50 cech dagnostycznych do fnalnego zboru zmennych wytypowano 13 zmennych. Wszystke zmenne uwzględnone w badanu mały postać wskaźnków natężena. W badanach wykorzystano dane dotyczące 2008 roku, zgromadzone w banku Danych Regonalnych GUS. Zebrane nformacje statystyczne poddane
Przestrzenne zróżncowane wybranych wskaźnków 105 zostały wstępnej analze. Ze zboru potencjalnych cech dagnostycznych wyelmnowano zmenne ne spełnające przyjętych kryterów formalnych merytorycznych. Przyjęto, że ostateczny zbór cech zawerać będze zmenne [Zelaś n. 2000]: reprezentujące wszystke wyodrębnone dzedzny życa, charakteryzujące sę wysoką zmennoścą przestrzenną, o nskm skorelowanu w ramach wyodrębnonych grup, o asymetrycznym rozkładze. Do wyboru reprezentantów poszczególnych grup zastosowano metodę parametryczną Z. Hellwga [Hellwg 1981]. Po wyznaczenu macerzy współczynnków korelacj pomędzy poszczególnym zmennym należącym do wyodrębnonych dzałów, dokonano podzału wszystkch zmennych na grupy zawerające zmenne centralne wraz ze zmennym sateltarnym oraz tzw. zmenne zolowane. Do ostatecznego zboru zmennych dagnostycznych, który stał sę podstawą do dalszych badań emprycznych zakwalfkowano następujący zestaw cech: 1. Rynek pracy: x1 stopa bezroboca rejestrowanego w %, x2 udzał ludnośc w weku poprodukcyjnym w % ludnośc ogółem; 2. Wynagrodzena dochody ludnośc: x3 przecętne mesęczne wynagrodzene brutto na 1 meszkańca, x4 dochody budżetu masta ogółem na 1 meszkańca w zł; 3. Warunk meszkanowe: x5 - przecętna powerzchna meszkana w m 2 na 1 osobę; 4. Ochrona zdrowa: x6 lczba osób na 1 lekarza, x7 lczba osób na 1 aptekę, x8 lczba zgonów na nowotwory na 1000 osób; 5. Ośwata edukacja: x9 lczba ucznów przypadających na 1 komputer w szkołach podstawowych; 6. Kultura czas wolny: x10 - lczba ludnośc na 1 placówkę bbloteczną, x11 welkość ksęgozboru bblotek na 1000 osób; 7. Degradacja ochrona środowska naturalnego: x12 udzał odpadów poddanych odzyskow w lośc odpadów wytworzonych w cągu roku w %. 8. Komunkacja łączność: x13 wydatk ogółem na transport łączność w przelczenu na 1000 osób. Wyodrębnone zmenne stały sę podstawą umożlwającą porównane oraz klasyfkację wyodrębnonych jednostek przestrzennych (mast) na grupy o podobnym pozome życa. Ze względu na bardzo wysoką zmenność (Vs>100%) oraz pośredn wpływ na pozom życa, z ostatecznego zboru zmennych wyelmnowano dodatkowo cechy statystyczne opsujące stopeń zaneczyszczena środowska naturalnego (za wyjątkem x 12 ). Jak wykazano w pracy [Zelaś 2000], mmo stotnej rol jakośc środowska naturalnego w rozwoju społecznogospodarczym, wpływ tego typu zmennych ne ma bezpośrednego wpływu na pozom życa ludnośc. Dodatkowo zbyt duże przestrzenne zróżncowane takch wskaźnków oraz relatywne duży udzał w zmennośc mary syntetycznej
106 Katarzyna Cheba, Maja Kba-Janak powoduje, że masta należące do obszarów, dla których wskaźnk ten jest najnższy (np. ze względu na nsk stopeń uprzemysłowena), osągają znaczne wyższą wartość np. taksonomcznego mernka rozwoju mmo, że trudno jest masta take jak np. Przemyśl czy Suwałk zalczyć do grupy mast charakteryzujących sę wysokm bądź bardzo wysokm pozomem życa ludnośc. Do badana przestrzennego zróżncowana pozomu życa meszkańców mast średnej welkośc zastosowano taksonomczny mernk rozwoju z oraz metodę k średnch. Przed przystąpenem do wyznaczana taksonomcznego mernka rozwoju zmenne destymulanty przekształcono na stymulanty, lcząc odwrotność zmennej destymulanty. Taksonomczny mernk rozwoju wyznaczono w oparcu o znormalzowane wartośc cech dagnostycznych, na podstawe wzoru [Nowak 1990]: K 1 z = z k, (1) K k = 1 gdze: z wartość taksonomcznego mernka rozwoju dla -tego obektu, z k znormalzowana wartość k-tej cechy w -tym obekce, K lczba rozpatrywanych cech. Średna arytmetyczna wyznaczonego w ten sposób mernka jest równa jednośc. Umożlwa to przeprowadzene porównań rozwoju obektów welocechowych. Jeżel dla badanego obektu zachodz nerówność: z >1, to badany obekt osąga wyższy pozom rozwoju nż przecętne w całym zborze obektów. W przypadku, gdy z <1, to badany obekt osąga nższy pozom rozwoju nż przecętne w zborze porównywanych jednostek [Nowak 1990]. Za podstawę normalzacj poszczególnych cech przyjęto wartośc średne wyznaczone w oparcu o nformacje statystyczne dla 36 analzowanych mast. Podzał mast na grupy typologczne poprzedzono oceną zdolnośc wyznaczonego mernka rozwoju do grupowana badanych jednostek. W tym celu wykorzystano zaproponowaną przez A. Sokołowskego marę oceny dyskrymnacyjnych właścwośc zmennych wyznaczoną na podstawe wzoru [Sokołowsk 1984]: N 1 z z + 1 1 G = 1 mn, (2) = 1 R N 1 gdze: R = max z mn z, { } { } N lczba obektów. Wskaźnk G jest unormowany w tak sposób, że: 1 0 G 1 (3) N 1
Przestrzenne zróżncowane wybranych wskaźnków 107 Wysoke jego wartośc wskazują na dużą zdolność taksonomcznego mernka rozwoju do grupowana porównywanych obektów. Wartość mary G, określająca zdolność mernka rozwoju do grupowana badanych mast wynosła 0,61 (dla G є <0; 0,97>, co oznacza, że mernk ten ma dość dobrą zdolność do podzału mast na grupy typologczne. Obekty uporządkowane według malejących wartośc taksonomcznego mernka rozwoju dzel sę na grupy o podobnym pozome rozwoju badanego zjawska. W pracy zbór wszystkch analzowanych mast podzelono na 4 grupy, obejmujące obekty o wartoścach mernka rozwoju z następujących przedzałów: grupa 1 mast, dla których z z + S z, grupa 2 mast, dla których z + S z > z z, grupa 3 mast, dla których z > z z S z, grupa 4 mast, dla których z < z S z. Wynk grupowana mast przedstawono w tabel 1. Tabela 1. Klasyfkacja mast według taksonomcznego mernka pozomu życa w 2008 r. Grupa Wartośc mary w grupe 1 1,1469 węcej 4 2 (1,1469;1> 13 3 (1;0,8531> 15 4 ponżej 0,8531 4 Masta Charakterystyk opsowe Lczba Nazwa R Vs (%) Zelona Góra, Konn, Jelena Góra, Leszno 0,3920 14,72 Opole, Gorzów Wlkp., Zamość, Sedlce, Nowy Sącz, Pekary Śląske, Ostrołęka, Tarnów, Łomża, 0,1398 4,89 Bała Podlaska, Jastrzębe- Zdrój, Żory, Płock Tychy, Legnca, Przemyśl, Rybnk, Dąbrowa Górncza, Jaworzno, Suwałk, Włocławek, Kalsz, Mysłowce, Chełm, 0,1438 4,69 Słupsk, Koszaln, Potrków Trybunalsk, Semanowce Śląske Elbląg, Grudządz, Ruda Śląska, Chorzów 0,0331 1,71 Źródło: opracowane własne, gdze R rozstęp, V s współczynnk zmennośc Rozkład wartośc współczynnka z charakteryzuje sę newelką asymetrą prawostronną, co oznacza, że w analzowanym okrese przeważały nższe nż
108 Katarzyna Cheba, Maja Kba-Janak średna wartośc taksonomcznego mernka rozwoju. Zarówno w grupe mast o najwyższym pozome życa ludnośc jak przypadku mast zalczonych do grupy o najnższej wartośc tego mernka znalazła sę taka sama lczba obektów. Najwyższą ocenę współczynnka zmennośc, wskazującą na stosunkowo najwększe zróżncowane mast uzyskano w odnesenu do perwszej grupy typologcznej (V s = 14,72%). W grupe tej znalazły sę 3 masta z Polsk Połudnowo-zachodnej: Zelona Góra, Jelena Góra Leszno oraz jedno masto z centralnej częśc Polsk - Konn. Natomast do grupy mast o najnższym pozome taksonomcznego mernka rozwoju zalczono masta Polsk Północnej: Elbląg, Grudządz oraz Połudnowej: Ruda Śląska, Chorzów. Do wyodrębnena grup mast o podobnym pozome warunkach życa ludnośc zastosowano równeż metodę k-średnch. Metoda ta należy do grupy metod podzałowych, w których optymalzacja podzału obektów przebega zgodne z przyjętym kryterum. Przed przystąpenem do analzy należy określć m.n. lczbę skupeń, na które podzelone zostaną analzowane obekty. W tym celu można skorzystać z oceny sprawdzanu krzyżowego. Zastosowane tego sposobu oceny lczby skupeń pozwala na unknece przyjęca założeń a pror o lczbe skupeń. Program STATISTICA automatyczne określa najbardzej odpowedną lczbę skupeń [Harańczuk 2005]. W wynku zastosowana tego testu przyjęto, że analzowane masta zostaną podzelone na 3 skupena. Ponżej przedstawono skład poszczególnych grup: grupa 1 Gorzów Wlkp., Jelena Góra, Kalsz, Konn, Koszaln, Legnca, Mysłowce, Potrków Trybunalsk, Ruda Śląska, Rybnk, Semanowce Śląske, Słupsk, Tarnów, Tychy, Włocławek, Zelona Góra, grupa 2 Dąbrowa Górncza, Jastrzębe, Jaworzno, Leszno, Opole, Pekary Śląske, Sedlce, grupa 3 Bała Podlaska, Chełm, Chorzów, Elbląg, Grudządz, Łomża, Nowy Sącz, Ostrołęka, Płock, Przemyśl, Suwałk, Zamość, Żory. Porównując wynk otrzymane metodą k-średnch oraz na podstawe taksonomcznego mernka rozwoju można zauważyć pewne podobeństwo uzyskanych rezultatów grupowana. Do perwszej grupy przyporządkowano masta charakteryzujące sę wysokm pozomem życa ludnośc. W grupe tej znalazły sę trzy masta spośród czterech, które osągnęły najwyższą wartość taksonomcznego mernka rozwoju, są to: Jelena Góra, Konn, Zelona Góra. Także w ostatnej grupe mast o najnższym pozome rozwoju znalazły sę trzy masta, które według taksonomcznego mernka rozwoju równeż zostały zalczone do ostatnej grupy, są to: Chorzów, Elbląg, Grudządz. Kolejnym etapem przeprowadzonych w pracy badań jest analza przestrzennego zróżncowana pozomu życa w oparcu o dostępne wskaźnk dotyczące transportu w mastach. Informacje statystyczne będące podstawą badań zaczerpnęto z Systemu Analz Samorządowych Zwązku Mast Polskch. Ze względu na newystępowane nektórych wcześnej analzowanych mast
Przestrzenne zróżncowane wybranych wskaźnków 109 w przywołanej baze, w badanach uwzględnono dane statystyczne dla 24 spośród 36 analzowanych poprzedno mast. Ze zboru klkudzesęcu cech dagnostycznych do fnalnego zboru wytypowano 5 zmennych. Podobne jak poprzedno do wyboru fnalnego zboru cech dagnostycznych zastosowano metodę parametryczną Z. Hellwga. W dalszej analze uwzględnono następujące cechy: x 1 - wysokość nakładów na utrzymane remonty dróg w przelczenu na 1000 meszkańców, x 2 - lczba pojazdów samochodowych w przelczenu na 1000 meszkańców, x 3 - lczba autobusów w przelczenu na 1000 meszkańców, x 4 - lczba wypadków drogowych w przelczenu na 1000 pojazdów samochodowych, x 5 - lczba zabtych w wypadkach drogowych w przelczenu na 100 wypadków. Przyjęto, że ze względu na stnejące możlwośc rozwjana sę systemów logstycznych w analzowanych mastach średnej welkośc oprócz zmennych x 1 x 3, także zmenna x 2 będze zmenną stymulantą. Natomast do zboru zmennych destymulant zalczono zmenne x 4 x 5. Po znormalzowanu wartośc cech dagnostycznych wyznaczono taksonomczny mernk rozwoju. W tabel 2 przedstawono uporządkowane 24 analzowanych mast ze względu na pozom życa w obszarze zwązanym z transportem mejskm. Tabela 2. Taksonomczna mara rozwoju pozomu życa w obszarze transportu mejskego w 2008 r. Mejsce Masto Z Mejsce Masto Z 1 Przemyśl 1,5495 13 Suwałk 0,9513 2 Płock 1,4277 14 Konn 0,9473 3 Leszno 1,2171 15 Sedlce 0,9090 4 Bała Podlaska 1,1878 16 Ruda Śląska 0,8612 5 Opole 1,1749 17 Zamość 0,8610 6 Chełm 1,1728 18 Elbląg 0,8596 7 Legnca 1,0982 19 Koszaln 0,8552 8 Jelena Góra 1,0527 20 Kalsz 0,8467 9 Chorzów 1,0207 21 Gorzów Wlkp. 0,8119 10 Włocławek 1,0204 22 Żory 0,8096 11 Słupsk 0,9997 23 Grudządz 0,7688 12 Jaworzno 0,9595 24 Dąbrowa Górncza 0,6374 Źródło: opracowane własne Obekty uporządkowane według malejących wartośc taksonomcznego mernka rozwoju podzelono na grupy o podobnym pozome rozwoju badanego zjawska. Wynk grupowana mast przedstawono w kolejnej tabel.
110 Katarzyna Cheba, Maja Kba-Janak Tabela 3. Klasyfkacja mast według taksonomcznego mernka pozomu transportu w mastach w 2008 r. Grupa 1 Przedzał wartośc mary w grupe 1,2101 węcej 2 (1,2101;1> 7 3 (1;0,7899> 12 4 ponżej 0,7899 Źródło: opracowane własne Charakterystyk Masta opsowe Lczba Nazwa R Vs (%) 3 Przemyśl, Płock, Leszno 0,33 12,03 Bała Podlaska, Opole, Chełm, Legnca, Jelena Góra Chorzów, Włocławek, Słupsk, Jaworzno, Suwałk, Konn, Sedlce, Ruda Śląska, Zamość,, Elbląg, Koszaln, Kalsz, Gorzów Wlkp. Żory 0,1673 6,76 0,1901 6,99 2 Grudządz, Dąbrowa Górncza 0,13 13,22 Rozkład wartośc wyznaczonego współczynnka z charakteryzuje sę podobne jak poprzedno, asymetrą prawostronną, co oznacza, że w analzowanym okrese przeważały nższe nż średna wartośc taksonomcznego mernka rozwoju. Do grupy mast o najwyższej wartośc tego mernka zalczone zostały 3 masta: Przemyśl, Płock, Leszno. W przypadku Przemyśla odnotowano najwyższą w całej grupe wysokość nakładów na utrzymane remonty dróg w przelczenu na 1000 meszkańców (844,27 zł), a dla Płocka najwększą lczbę pojazdów samochodowych w przelczenu na 1000 meszkańców (730,05). Natomast w ostatnej grupe, o najnższej wartośc tego mernka znalazły sę tylko 2 masta: Grudządz (woj. kujawsko-pomorske) oraz Dąbrowa Górncza (woj. śląske). PODSUMOWANIE Badana przeprowadzone w pracy są częścą projektu badawczego pt. Model referencyjny logstyk mejskej a jakość życa meszkańców mast średnej welkośc. Celem projektu jest budowa referencyjnego modelu logstyk mejskej, który może służyć jako narzędze jej doskonalena dla poprawy jakośc życa meszkańców mast. Punktem wyjśca do dalszych badań jest w tym wypadku, analza przestrzennego zróżncowana pozomu życa meszkańców wytypowanych mast. Kolejnym etapem projektu będą badana anketowe, które pozwolą na zebrane subektywnych opn meszkańców trzech mast Polsk Zachodnej Gorzowa Wlkp., Zelonej Góry oraz Jelenej Góry dotyczącej jakośc życa. Jednym z celów projektu jest poszukwane wzajemnych nterakcj pomędzy oceną jakośc oraz pozomu życa a stale zmenającym sę potrzebam masta w zakrese logstyk mejskej. Przedstawone w pracy wynk potwerdzają
Przestrzenne zróżncowane wybranych wskaźnków 111 zaobserwowane w lteraturze przedmotu [Nowak 1990, Zelaś 2000], znaczne przestrzenne zróżncowana pozomu życa w układze województw. Wynk badań wskazują na stnene przestrzennego zróżncowana pozomu życa także w przypadku mast. LITERATURA Campbell A. (1976) Subjectve Measures of Well-beng. Amercan Psychologst, 1976, nr 2. Harańczuk G. (2005) Analza skupeń na przykładze segmentacj nowotworów, StatSoft Polska. Hellwg Z. (1981) Welowymarowa analza porównawcza jej zastosowane w badanach welocechowych obektów gospodarczych, PWE, Warszawa. Kubcka J., (2001) Procesy ntegracj europejskej a pozom życa ludnośc, Wydawnctwo Akadem Ekonomcznej w Katowcach, Katowce. Nowak E. (1990) Metody taksonomczne w klasyfkacj obektów społecznogospodarczych, PWE, Warszawa. Ostasewcz W. (2004) Ocena analza jakośc życa, Wydawnctwo Akadem Ekonomcznej we Wrocławu, Wrocław. Sokołowsk A. (1984) O dentyfkacj zadań taksonomcznych, Wydawnctwo Akadem Ekonomcznej w Krakowe, Kraków. Szołtysek J. (2007) Podstawy logstyk mejskej, Wydawnctwo Akadem Ekonomcznej w Katowcach, Katowce. Zelaś A (red.) (2000) Taksonomczna analza przestrzennego zróżncowana pozomu życa w Polsce w ujęcu dynamcznym, Wydawnctwo Akadem Ekonomcznej w Krakowe, Kraków. Zelaś A (red.) (2004) Pozom życa w Polsce w krajach Un Europejskej, PWE Warszawa. Zych F., (2009) Transport w mastach odnesena do strateg zrównoważonego rozwoju, SAS Transport 2007. Spatal dfferentaton of selected ndcators of lvng standards of urban dwellers and md-sze cty logstcs system Abstract: The level and the condtons of lvng n Poland are hghly spatally varable. The relatonshp between the effectve and effcent (especally rapd and relatvely cheap) management of passenger traffc wthn the cty, and the level and qualty of lfe of ts nhabtants s ndcated more and more often. The analyss of the spatal varaton of selected ndcators of lvng standards whch reman sgnfcantly related to the logstcs system of the cty, frst of all requres proper quantfyng of dagnostc varables. Key words: standard of lvng, spatal dfferentaton, cty logstcs system