Autor: ANNA ODZIMEK Opiekun badań: dr Beata Trzpil-Zwierzyk BADANIE ZWYCZAJÓW ŻYWIENIOWYCH MŁODZIEŻY RADOMSKIEGO VII LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO IM. KRZYSZTOFA KAMILA BACZYŃSKIEGO W ASPEKCIE ICH WPŁYWU NA STAN ZDROWIA Terenem na którym zostały przeprowadzone badania jest Radom miasto na prawach powiatu w centralno-wschodniej Polsce, w województwie mazowieckim, położone nad rzeką Mleczną. Największy ośrodek miejski w widłach Wisły i Pilicy. Czternaste co do wielkości miasto w Polsce. Badania zostały przeprowadzone w lutym 2012 roku. Badaniami objęto 100 uczniów, z czego 78% badanych to mieszkańcy Radomia, pozostałe osoby pochodzą ze wsi. Uczestniczyło w nich 35 chłopców i 65 dziewcząt I i II klasy VII Liceum Ogólnokształcącego im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w Radomiu. Szkoła ta mieści się przy ul. Powstańców Śląskich 4. Choć radomskie liceum działa 20 lat, to historia placówki sięga wielu lat wcześniej. Powstała na bazie utworzonego w 1975 roku Studium Wychowania Przedszkolnego, w połowie lat 80-tych przekształconego w Studium Nauczycielskie. W 1992 roku w miejsce Studium Nauczycielskiego działalność rozpoczęło liceum ogólnokształcące. Liceum na Gołębiowie pełni ważną rolę na oświatowej mapie Radomia. Obecnie szkoła liczy 12 oddziałów, a do liceum uczęszcza łącznie blisko 480 uczniów. Jako jedna z nielicznych szkół w Radomiu prowadzi zajęcia na profilu teatralnym, dziennikarskim, multimedialnym. Są też zajęcia z grafiki komputerowej, z ratownictwa medycznego. I. Wyniki badań własnych Poniżej, głównie graficznie przedstawiono wyniki przeprowadzonej ankiety wśród młodzieży VII radomskiego Liceum Ogólnokształcącego im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego.
Ryc. 8. Regularność posiłków 100% 80% 60% 40% 24% 64% 12% tak nie czasami 20% 0% Zdecydowana większość, bo aż 64% badanych stwierdziła, że nie jada regularnie posiłków w ciągu dnia, co niekorzystnie wpływa na zdrowie i rozwój młodych ludzi. Tylko 24% jada regularnie. 12% badanych twierdzi, że czasami jada regularnie. Ryc. 9. Ilość posiłków jedzonych w ciągu dnia 36% ankietowanych zadeklarowało przyjmowanie 2 3 posiłków dziennie. Zalecaną przez dietetyków liczbę 4 5 posiłków w ciągu dnia deklaruje tylko 20%. Trochę więcej, bo 32% badanych przyjmuje 3 4 posiłków. Osiem osób twierdzi, że zjada 5 i więcej posiłków, a 4 osoby (4%) je stanowczo za mało: 1-2 posiłki.
Ryc. 10. Miejsce spożywania śniadania 14% 16% 20% 50% w domu w drodze do szkoły w szkole nie spożywam śniadań Tylko 16% spośród 100 przebadanych osób zjada śniadanie w domu (15% dziewcząt i 17% chłopców), a więc przed wyjściem do szkoły. Aż 50% uczniów (70% dz. i 60% chł.) swoje śniadanie zjada dopiero w szkole, natomiast 14% twierdzi, że w ogóle nie jada śniadania, co jest zdecydowanie niekorzystne dla organizmu. Ryc. 11. Co zazwyczaj spożywasz na śniadanie? 10% 2% 30% kanapki z wędliną/serem i/lub warzywami pączka/słodką bułkę 38% batonik muesli inny batonik Jako pierwszy posiłek badani uczniowie w 38% - największa grupa - wskazują pączki lub słodkie bułki, które nie są najlepszym pomysłem na początek dnia. Kanapki, to śniadanie 30% uczniów. Różnego rodzaju batoniki, to posiłek 12% badanych.
Ryc. 12. Miejsce spożywania obiadu 2% 26% 66% 6% w domu w barze w restauracji typu "Fast-food" nie spożywam obiadów Badani licealiści swój obiad w zdecydowanej większości 66% - jedzą w domu, co jest bardzo dobrym rozwiązaniem. 2% w ogóle nie jada tego posiłku, a 6% w barze. Zdecydowanie złym zwyczajem jest jedzenie w restauracji typu Fast-food, którą deklaruje 26% młodych ludzi. Ryc.13. Pora kolacji 8% 40% 30% nie spożywam klacji bezpośrednio przed snem 3 godziny przed snem 22% 1-2 godziny przed snem Kolejny posiłek o który zostali zapytani to kolacja. 8% ankietowanych w ogóle nie jada kolacji, a 22% przyjmuje ten posiłek na 3 godziny przed snem. Niepokojący jest fakt, że aż 30% młodych ludzi zjada posiłek bezpośrednio przed snem, co nie służy organizmowi. Jedzenie ostatniego posiłku dnia na 1 do 2 godzin przed snem, deklaruje 40% badanych.
Ryc. 14. Dojadanie między posiłkami 4% 0 24% 72% tak, kilka razy dziennie raz dziennie czasami nie dojadam Jedzenie między posiłkami kilka razy dziennie deklaruje 72% ankietowanych, natomiast 4% twierdzi, że w ogóle nie podjada. 24% zdarza się to tylko czasami. Nikt nie stwierdził, że dojada raz dziennie. Przy tym pytaniu ankietowani proszeni byli o wymienienie produktów, które jedzą między posiłkami. Najczęściej pojawiały się: owoce (21osób), słodycze (24), chipsy (27). Ryc.15. Działania wpływające na stan zdrowia zdrowe odżywianie się unikanie sytuacji nerwowych, stresowych niepicie alkoholu aktywny wypoczynek niepalenie papierosów regularne uprawianie gimnastyki regularne wizyty u lekarza regularne spożywanie preparatów lub tabletek inne, jakie? 1 2 5 13 22 20 20 19 98 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Wykres przedstawia wyniki pod względem ilości zaznaczeń możliwych odpowiedzi. Najczęściej uczniowie wskazywali zdrowe odżywianie się i aktywny wypoczynek jako czynniki mające największy wpływ na stan zdrowia. W następnej kolejności pojawia się unikanie sytuacji stresowych. Niepalenie papierosów i niepicie alkoholu, odpowiednio 19 i 20 odpowiedzi. Regularne wizyty u lekarza zaznaczyło tylko 5 osób, a gimnastykę tylko 13
z nich. Jedyną odpowiedzią na pytanie o inne rodzaje korzystnych działań wpływających na stan zdrowia była odpowiedź: Pozytywne nastawienie do życia. Tabela 1. Czy kupując/spożywając żywność zwracasz uwagę na jej skład. Zawartość: Zawsze lub prawie zawsze Często Czasami Nigdy lub prawie nigdy Witamin 12 6 36 46 Cholesterolu 0 8 18 74 Składników mineralnych 2 6 13 79 Kalorii 32 15 35 18 Cukru 3 3 36 58 Białka 0 0 6 94 Tłuszczu 6 16 25 53 Soli 1 3 10 86 Błonnika 2 12 46 40 Ryc. 16. Ocena spożywanej żywności 4% 27% 12% 15% 42% bardzo zdrowa zdrowa trudno ocenić niezdrowa bardzo niezdrowa Badani w 15% stwierdzili, że spożywają bardzo zdrową żywność, a w 42% - uznali ją za zdrową. 27% uczestników nie potrafi ocenić spożywanej przez siebie żywności. Czterech ankietowanych uznaje swoje żywienie jako bardzo niezdrowe, natomiast dwunastu za niezdrowe.
Ryc. 17. Spożywanie produktów typu light 32% 20% 48% tak nie czasami Jedzenie produktów typu light deklaruje 48% uczniów, natomiast 20% w ogóle takich produktów nie przyjmuje. Trzydziestu dwóch uczestników badania twierdzi, że takie produkty zjada czasami. Ryc. 18. Dosalanie potraw 30% 70% tak nie Słone potrawy nie wpływają dobrze na nasze organizmy. Badanie wykazało, że siedemdziesiąt procent badanych licealistów dosala swoje posiłki, tylko 30% tego nie robi.
Ryc. 19. Spożywanie posiłków typu Fast-food i instant 44% 56% tak nie czasami 0% Szybkie, gotowe posiłki spożywa 56% uczestników ankiety, a 44% spożywa je czasami. Nie ma wśród badanych osoby, która nie jada tego typu posiłków. Ryc. 20. Częstotliwość spożywania napoi energetycznych 38% 2% 36% 24% tak, codziennie tylko w czasie zwiększonego wysiłku tylko w czasie zwiększonej pracy umysłowej nie spożywam Dwie osoby zadeklarowały codzienne picie napojów energetycznych. 36% przyjmuje te napoje w okresie zwiększonej pracy umysłowej, a 24% w czasie zwiększonego wysiłku. 38% ankietowanych deklaruje, że w ogóle nie pije takich napoi.
Ryc.21. Częstotliwość spożywania owoców 0 2% 8% nie spożywam owoców 1-2 razy dziennie 90% 3-4 razy dziennie 5 razy dziennie Zdecydowana większość, bo 90% uczestników badania zjada owoce 1 lub 2 razy dziennie, a tylko 2% nie jada w ogóle owoców. Ośmiu badanych jada je 3 4 razy w ciągu dnia co ma pozytywny wpływ na zdrowie młodych ludzi. Ryc.22. Częstotliwość spożywania warzyw 0 0 14 nie spożywam warzyw 1-2 razy dziennie 86 3-4 razy dziennie 5 razy dziennie Na pytanie o ilość posiłków zawierających warzywa, ankietowani zaznaczyli tylko dwie odpowiedzi: 14% zaznaczyło odpowiedź 3-4 razy dziennie, 86% natomiast 1-2 razy dziennie jest to bardzo dobry wynik. Nie ma osób, które nie jedzą warzyw w ogóle, ani takich, które jedzą je częściej niż 4 razy w ciągu dnia.
Ryc. 23. Częstotliwość spożywania ryb 2 22 12 10 nie spożywam ryb spożywam okazjonalnie 54 1 raz 2 razy 3 razy i więcej Kolejne pytanie dotyczyło jedzenia ryb, które są bardzo ważnym elementem naszej diety. Niestety, aż 54% odpowiedzi, to okazjonalne ich spożywanie, a kolejne 10 % badanych nie jada ich wcale. Natomiast tylko 34% jada ryby 1-2 razy w ciągu tygodnia. Ryc. 24. Ilość wypijanej wody mineralnej 2 0 73 25 nie piję wody poniżej 0,5 l 1-2 litrów więcej Wśród badanych nie było osoby, która nie pije wody. Jednak aż 52 osoby zadeklarowały przyjmowanie jej w ilości poniżej pół litra dziennie. Wystarczającą ilość wody, a więc 1 do 2 litrów dziennie wypija 46 osób spośród stu badanych.
Ryc. 25. Stosowanie używek przez młodzież 31 5 39 nie tak, palę papierosy 53 tak, piję alkohol tak, zażywam środki odurzające Używki, to następny temat poruszony w ankiecie. Pytanie było wielokrotnego wyboru. Palenie papierosów uzyskało aż 53 odpowiedzi, picie alkoholu 31. Pocieszające jest, że 39 osób w ogóle nie stosuje używek, ale 5 osób stwierdziło, że zażywa środki odurzające. Ryc. 26. Czas przeznaczony na sen 6% 8% mniej niż 5 godzin 44% 42% 5-6 godzin 7-8 godzin więcej niż 8 godzin Tylko 8% badanych licealistów sypia mniej niż 5 godzin na dobę, 6% deklaruje powyżej 8 godzin przeznaczonych na sen. Pozostali (42 i 44%) sypiają od 5 do 8 godzin, co jest odpowiednią ilością snu dla ludzi w tym wieku.
Ryc. 27. Sposób spędzania wolnego czasu 15% 25% 11% przed tv/komputerem 49% słucham muzyki/czytam ksiązki uprawiam sport odpoczywam, śpię Wolny czas badani uczniowie spędzają najczęściej przed telewizorem lub komputerem (49%), 25% słucha muzyki lub spędza czas przy czytaniu książek. Najmniej z nich (11%) poświęca ten czas na odpoczynek i sen a tylko 15% uprawia sport w wolnym czasie. Ryc. 28. Ocena własnego zdrowia 4% 0% 41% 55% bardzo dobrze dobrze tak sobie źle Z wykresu wynika, że 55% badanych oceniło swój stan zdrowia jako bardzo dobry, a 41% jako dobry. Nikt nie uznał, że jego zdrowie jest w złym stanie.
Ryc. 29. Ocena własnej masy ciała 50 40 42 31 zdecydowanie za gruba/y trochę za gruba/y 30 20 10 0 17 9 1 w sam raz trochę za szcupła/y zdecydowanie za szcupła/y Najwięcej badanych (42 odpowiedzi) uznało, że są trochę za grubi, natomiast 31 osób uznało, że są w sam raz. Jedna osoba ocenia siebie jako zdecydowanie za szczupłą, a 17 osób twierdzi, że są zdecydowanie za grubi. Na pytanie: Czy stosujesz suplementy diety?, 98 procent uczestników odpowiedziało przecząco. Dwie osoby dały odpowiedź twierdzącą, ale nie podały rodzaju, ani nazwy stosowanego suplementu. Ryc. 30. Stosowane przez młodzież diety 4% 0 27% nie 61% wegetariańską odchudzającą eliminacyjną 8% inną
Z przedstawionego powyżej wykresu wynika, że diety nie stosuje 61% ankietowanych. 27% uczestników badania deklaruje stosowanie diety odchudzającej, 8% - diety wegetariańskiej, a 4% - diety eliminacyjnej. Ryc. 31. Presja odchudzania 60% 54% 50% 40% 30% 20% 10% 21% 25% 0% tak nie nie wiem Zdecydowana większość badanych 54%, żyje pod presją z powodu promowania przez media i prasę szczupłych sylwetek. 21% nie dostrzega istnienia takiej presji. Co czwarta badana osoba nie ma zdania w tej kwestii. Ryc. 32. Własny wygląd a akceptacja środowiska 60% 50% 59% 40% 30% 20% 10% 0% 15% 26% tak nie nie wiem Prawie co trzeci badany nie potrafi ocenić sytuacji w tym temacie. 59% nie odczuwa braku akceptacji środowiska ze względu na swój wygląd. Tylko 15% ankietowanych odpowiedziało twierdząco. Przy odpowiedzi tak padły między innymi takie uzasadnienia:
Bo jestem za gruba/y Bo źle wyglądam, Inaczej się ubieram, Nie stać mnie na drogie ciuchy. Ryc. 33. Czy młodzież się odchudza? 58 60 42 50 40 30 20 10 0 tak nie Odpowiedź twierdzącą zaznaczyło 39 dziewcząt i 3 chłopców. Prawie 60% badanych stwierdziło, że nigdy się nie odchudzali. Ryc. 34. Szczupła sylwetka a moda 80% 72% 60% 40% 20% 13% 15% 0% tak nie nie wiem Zdecydowana większość badanych nastolatków uważa, że jest moda na bycie szczupłym. 15% nie ma swojego zdania na ten temat. Bo trzeba mieć ładną sylwetkę, żeby mieć super ciuchy, Żeby się nie wyróżniać wśród znajomych, wszyscy chcą być szczupli, Bo jest się atrakcyjnym dla dziewczyny/chłopaka, Bo tak jest takie i podobne odpowiedzi padały najczęściej. Nie wszyscy jednak podali swoje uzasadnienie.
Ryc. 35. Zaburzenia odżywiania u badanych nastolatków 80% 69% 60% 40% 31% 20% 0% 0% 0% 0% anoreksją bulimią otyłością inne żadne z powyższych Wśród badanych nie ma osób, które miały problemy z anoreksją czy bulimią. 31% zwraca uwagę na problemy z otyłością, a 69 % w ogóle nie ma tego typu problemów. Omówienie wyników i wnioski Żyjemy w czasach, w których nastolatki coraz częściej samodzielnie decydują o tym co, kiedy i gdzie jedzą. Często związane jest to ze stylem życia przyjętym przez rodzinę. Niekiedy styl ten wymusza takie, a nie inne decyzje dotyczące również żywienia. W świetle najnowszych badań najkorzystniejsze jest rozłożenie ogólnej wartości energetycznej dziennego pożywienia na 5 posiłków (Ostrowska:2013): I śniadanie zawierające 25% wartości energetycznej całodobowej, II śniadanie 10%, obiad 30%, podwieczorek 15%, kolacja 20%. Zbyt długie przerwy pomiędzy posiłkami powodują zmniejszenie koncentracji uwagi, ociężałość, zmęczenie oraz osłabienie. W miarę możliwości jadać należy zawsze w tych samych godzinach, co gwarantuje utrzymanie określonego rytmu fizjologicznego czynności układu pokarmowego.
Regularne jedzenie nie jest cechą nastolatków. Z przeprowadzonych badań wynika, że tylko co czwarty ankietowany jada regularnie posiłki. Ilość tych posiłków jest też różna, ale większość 52% młodych ludzi, deklaruje przyjmowanie ich w ilości od 3 do 5 w ciągu dnia. Pierwsze śniadanie najważniejszy posiłek każdego człowieka młodzi ludzie najczęściej jedzą dopiero w szkole zarówno dziewczęta jak i chłopcy. Jest to zły nawyk, który nie sprzyja rozwojowi zarówno fizycznemu jak i psychicznemu. Równie złym nawykiem charakteryzującym młodzież jest jedzenie słodkich bułek i/lub pączków na pierwsze śniadanie. Zbyt duża ilość cukru nie sprzyja dobremu samopoczuciu ani dobrej pracy umysłowej, nie mówiąc już o trawieniu. Obiad i kolacja to kolejne główne posiłki w ciągu dnia. Wyniki wskazują, że najczęściej obiad zjadany jest w domu (66% badanej populacji). Może to świadczyć o tym, że są to posiłki przygotowywane w domu. Niestety 26% spożywa obiad w restauracjach typu Fast-food, czyli szybkie, gotowe lub przygotowane na poczekaniu z półproduktów dania. Zwykle posiadają wysoką wartość kaloryczną zawierają dużą ilość tłuszczów i węglowodanów, przy równoczesnym niedoborze cennych dla organizmu substancji, takich jak błonnik, witaminy i składniki mineralne. Posiłki takie, bardzo popularne wśród młodzieży, zjadane są szybko, często w biegu między jednym a drugim zajęciem lub w czasie krótkiej przerwy obiadowej. Równie niezdrowe jak obiad w fast-foodzie, jest jedzenie kolacji bezpośrednio przed snem. Jak wskazują wyniki przeprowadzonej ankiety, 30% badanych tak właśnie kończy dzień. Jednocześnie 40% twierdzi, że zjada ten posiłek na jedną dwie godziny przed snem. Jest to dobry zwyczaj, sprzyjający organizmowi oraz właściwemu wypoczynkowi w nocy. Ośmiu na stu badanych same dziewczęta rezygnuje z tego posiłku. Podjadanie pomiędzy posiłkami nie jest najlepszym sposobem żywienia, tym bardziej jeśli są to słodycze czy chipsy. Wskazane za to jest stosowanie przekąsek w postaci owoców czy warzyw, na które młody organizm ma duże zapotrzebowanie. Niestety niewielki odsetek badanej młodzieży tak właśnie odpowiedział 21%. Wiąże się to zapewne w dużym stopniu z tym, że sklepiki szkolne nie oferują takich przekąsek, za to znajdziemy tam wiele słodyczy, chipsów, lodów. Aktywność fizyczna jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny dzieci i młodzieży, na stan zdrowia i jakość życia. Ruch zapewnia harmonijny rozwój wszystkich sfer osobowości: biologicznej, psychologicznej i społecznej. Poniżej przedstawiona piramida obrazuje prawidłowy rozkład
różnych form aktywności fizycznej pozwalający na utrzymanie dobrej kondycji fizycznej i zdrowia (Charzewska, Chabros:2008). Ryc. 36. Piramida aktywności fizycznej dla dzieci i młodzieży Źródło: Charzewska, Chabros:2008 Kolejne pytanie ankiety pokazuje, że młodzież wie, co ma wpływ na stan ich zdrowia 98 osób w odpowiedzi wskazało zdrowe odżywianie się. Należy rozumieć, że jako drugą odpowiedź ankietowani zaznaczyli: aktywny wypoczynek - 22 odpowiedzi, a 13 regularne uprawianie gimnastyki czyli aktywność fizyczną, która w dużej mierze zapobiega nadwadze i otyłości. Prawie połowa ankietowanych (42%) uznaje swoje odżywianie za zdrowe, a kolejne 15% za bardzo zdrowe. Jednocześnie młodzi ludzie nigdy lub prawie nigdy nie zwracają uwagi na skład kupowanej żywności. Wyjątek stanowi zawartość kaloryczna produktów, którą sprawdza z różną częstotliwością 82 osoby. Produkty typu light spożywa na co dzień lub czasami 80% uczestników. Stoi to niejako w sprzeczności z oświadczeniem 70% ankietowanych, którzy twierdzą, że dosalają swoje potrawy. Według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) spożycie soli kuchennej nie powinno być większe niż 5 g na dzień. W sprzeczności ze zdrowym odżywianiem stoi również picie napojów energetycznych. W sumie aż 60% stwierdziło, że pije je przy zwiększonym wysiłku lub w czasie intensywnej pracy umysłowej. Zatrważający jest też fakt, że 2 osoby deklarują spożywanie ich codziennie. Używki typu papierosy, alkohol
oraz środki odurzające zaznaczyło odpowiednio 53, 31 i 5 badanych, 39 osób nie stosuje ich w ogóle. Optymizmem napawa natomiast to, że młodzież jada codziennie owoce i warzywa. Ryby jako źródło pełnowartościowego białka, dodatkowo zawierające fosfor, selen i witaminę D, należy spożywać co najmniej dwa razy w tygodniu ze względu na zawartość w nich korzystnych dla zdrowia kwasów tłuszczowych z rodziny n-3 (omega-3). Niestety badani uczniowie w 54% spożywają je tylko okazjonalnie, a tylko 2% spożywa je więcej niż dwa razy w ciągu tygodnia. Według norm żywienia, chłopiec w wieku 16-18 lat potrzebuje 3300 ml wody. Dziewczętom zaleca się, aby w wieku 16-18 lat spożycie płynów wynosiło 2300 ml. Zapotrzebowanie na wodę u poszczególnych osób jest bardzo zróżnicowane i u wielu dziewcząt i chłopców może być mniejsze od wartości przyjętych w normach. Woda dostarczana organizmowi każdego dnia pochodzi z dwu podstawowych źródeł. Znaczna część pobierana jest z całodzienną dietą w postaci napojów, lub wraz ze spożywanymi produktami i potrawami, ponadto pewna ilość wody syntetyzowana jest w organizmie każdego dnia jako rezultat utleniania tłuszczów, węglowodanów i białek (Jarosz;2008). Ankietowani uczniowie stwierdzili, że: wypijają poniżej 0,5l wody na dobę 52%, od 1 do 2 litrów 46% oraz 2% - wypija jej więcej. Biorąc pod uwagę ogólny bilans płynów w organizmie jedna czwarta ankietowanych przyjmuje za mało płynów w ciągu dnia. Oceniając własna masę ciała młodzież określiła ją jako w sam raz w 31%. Siedemnaście osób określa siebie jako zdecydowanie za grubych, jedna jako zdecydowanie za szczupłą (dziewczyna). Co czwarta osoba twierdzi, że jest trochę za gruba (dziewczęta). Jednocześnie 61 osób deklaruje, że nie stosuje żadnej diety, ale 27 próbuje się odchudzać. Z badań wynika, że aż 54% badanych odczuwa presję środowiska, promującą szczupłą sylwetkę, a dodatkowo 15% czuje się nieakceptowana z powodu swojego wyglądu. Wśród młodzieży panuje moda na bycie szczupłym. Prowadzić to może do niebezpiecznych dla zdrowia skutków, właśnie w postaci chorób typu anoreksja i bulimia. Jednak kolejne pytanie wskazuje raczej na problemy z otyłością (nadwagą?) u ankietowanych 31 osób zaznaczyło taką odpowiedź. Z przeprowadzonych badań, można wyciągnąć następujące wnioski: 1. Codzienna dieta powinna być różnorodna, urozmaicona i obejmować wiele składników odżywczych. Jednak zwyczaje żywieniowe młodych ludzi znacznie odbiegają od zasad zdrowego żywienia. Niepokojący jest fakt, że młodzież nie jada regularnie, a przyjmowane posiłki są złej jakości i źle zbilansowane.
2. Niepokojące jest, że zachowanie młodzieży uzależnione od mody np. jedzenie w restauracjach typu Fast-food, czy pod presją środowiska i mediów, wpływającą na dążenie do szczupłej, doskonałej sylwetki, które mogą wywołać choroby typu anoreksja i bulimia. 3. Biorąc pod uwagę skłonność młodych ludzi w tym wieku (szczególnie dziewcząt) do przesadnej oceny własnego ciała, a także własnych zachowań żywieniowych, można stwierdzić, że istnieje zagrożenie chorobami typu anoreksja czy bulimia. Wśród badanych padły stwierdzenia, że mają problemy z otyłością, ale nikt nie stwierdził, że ma/miał problemy z tymi chorobami. Zachowania anorektyków/bulimików tak właśnie wyglądają stale twierdzą, że są trochę za grubi. 4. Młodzież w większości wie gdzie, ile razy w ciągu dnia i jaką żywność powinna spożywać. Niestety nie stosuje tej wiedzy w praktyce. Należy położyć większy nacisk na edukację w tym kierunku.