Płaszczyzna, proste... 21 2 igury geometryczne 1 Płaszczyzna, proste i półproste P 1. Wypisz proste, do których: a) prosta k jest równoległa, o n k l b) prosta p jest prostopadła, m c) prosta k nie jest ani równoległa, ani prostopadła. P 2. Wypisz proste, do których: a) prosta c jest równoległa, b) prosta d jest prostopadła, c) prosta c nie jest ani równoległa, ani prostopadła. g c e f d P 3. zy podane zdanie jest prawdziwe? a) Na rysunku punkt P jest początkiem tylko jednej półprostej. K b) Na rysunku można wskazać dokładnie cztery różne odcinki. c) Na rysunku można wskazać dokładnie trzy różne odcinki. M P N d) Na rysunku punkt P jest początkiem dokładnie trzech półprostych. P 4. zy podane zdanie jest prawdziwe? a) Na rysunku można wskazać dokładnie trzy różne odcinki. b) Na rysunku można wskazać dokładnie cztery różne odcinki. S O P R c) Na rysunku punkt P jest początkiem dokładnie trzech półprostych. d) Na rysunku punkt P jest początkiem tylko jednej półprostej. P 5. Wypisz wszystkie odcinki: a) równoległe do odcinka, b) prostopadłe do odcinka. G H
22 igury geometryczne P 6. Wypisz wszystkie odcinki: a) równoległe do odcinka, b) prostopadłe do odcinka. H G P 7. ane są punkty, i. Narysuj: a) półprostą o początku, do której nie należy punkt, b) półprostą o początku, do której należy punkt, c) odcinek. P 8. ane są punkty, i. Narysuj: a) półprostą o początku, do której nie należy punkt, b) półprostą o początku, do której należy punkt, c) odcinek. PP 9. ane są punkty i oraz prosta k. Narysuj: a) prostą równoległą do prostej k, przechodzącą przez punkt, b) prostą prostopadłą do prostej k, przechodzącą przez punkt. k PP 10. ane są punkty i oraz prosta m. Narysuj: a) prostą równoległą do prostej m, przechodzącą przez punkt, b) prostą prostopadłą do prostej m, przechodzącą przez punkt. m 2 Kąty. Rodzaje kątów P 1. Określ rodzaj kąta o wierzchołku w punkcie: a), b), c). G H
Kąty. Rodzaje kątów 23 P 2. Określ rodzaj kąta o wierzchołku w punkcie: a), b), c) G. G H P 3. Rysunek przedstawia plan dróg rozchodzących się w lesie. Uzupełnij zdanie, wpisując odpowiedni rodzaj kąta wypukłego. do cegielni do wsi a) rogi do wsi i do polany tworzą kąt. b) rogi do rzeki i do szosy tworzą kąt. c) rogi do polany i do cegielni tworzą kąt. do szosy do polany do rzeki P 4. Rysunek przedstawia plan dróg rozchodzących się w lesie. Uzupełnij zdanie, wpisując odpowiedni rodzaj kąta wypukłego. do cegielni do wsi a) rogi do cegielni i do szosy tworzą kąt. b) rogi do szosy i do polany tworzą kąt. c) rogi do wsi i do cegielni tworzą kąt. do szosy do polany do rzeki P 5. o półprostej o początku K dorysuj drugą półprostą o tym samym początku tak, aby powstał kąt danego rodzaju. Zaznacz ten kąt łukiem. a) kąt ostry b) kąt rozwarty c) kąt prosty K K K P 6. o półprostej o początku K dorysuj drugą półprostą o tym samym początku tak, aby powstał kąt danego rodzaju. Zaznacz ten kąt łukiem. a) kąt półpełny b) kąt ostry c) kąt rozwarty K K K
24 igury geometryczne P 7. Zaznacz łukami kąty ostre i kąty rozwarte. a) Ile jest kątów ostrych? b) Ile jest kątów rozwartych? P 8. Zaznacz łukami kąty proste i kąty rozwarte. a) Ile jest kątów prostych? b) Ile jest kątów rozwartych? PP 9. Na tarczy zegara dorysuj wskazówki i określ rodzaj mniejszego z kątów, które one tworzą o godzinie: a) 9.00, b) 17.50, c) 3.20. 11 10 9 12 1 2 3 11 10 9 12 1 2 3 11 10 9 12 1 2 3 8 7 6 5 4 8 7 6 5 4 8 7 6 5 4 kąt kąt kąt PP 10. Na tarczy zegara dorysuj wskazówki i określ rodzaj mniejszego z kątów, które one tworzą o godzinie: a) 16.00, b) 10.45, c) 15.00. 11 10 9 12 1 2 3 11 10 9 12 1 2 3 11 10 9 12 1 2 3 8 7 6 5 4 8 7 6 5 4 8 7 6 5 4 kąt kąt kąt PP 11. Jakiego rodzaju kąt zakreśli: a) wskazówka minutowa w czasie 20 minut, b) wskazówka godzinowa w czasie 2 godzin? PP 12. Jakiego rodzaju kąt zakreśli: a) wskazówka minutowa w czasie 10 minut, b) wskazówka godzinowa w czasie 5 godzin?
Mierzenie kątów 25 3 Mierzenie kątów P 1. obierz miary podane w ramce do odpowiednich kątów zaznaczonych na rysunku. a = ε b = g = d = 90 335 20 140 70 e = P 2. obierz miary podane w ramce do odpowiednich kątów zaznaczonych na rysunku. a = ε b = g = 90 40 336 70 120 d = e = P 3. Oblicz brakującą miarę kąta. 30 60 P 4. Oblicz brakującą miarę kąta. 45 30 P 5. Określ rodzaj kąta o podanej mierze. a) 90 b) 39 c) 98 P 6. Określ rodzaj kąta o podanej mierze. a) 102 b) 21 c) 180
26 igury geometryczne PP 7. Oblicz miary kątów oznaczonych literami greckimi. 20 PP 8. Oblicz miary kątów oznaczonych literami greckimi. 50 4 Rodzaje i własności trójkątów P 1. zy z trzech odcinków o podanych długościach można zbudować trójkąt? Zapisz obliczenia uzasadniające twoją odpowiedź. a) 7 cm, 4 cm, 10 cm b) 6 cm, 8 cm, 15 cm P 2. zy z trzech odcinków o podanych długościach można zbudować trójkąt? Zapisz obliczenia uzasadniające twoją odpowiedź. a) 8 cm, 3 cm, 12 cm b) 6 cm, 5 cm, 10 cm P 3. Podaj nazwy wszystkich trójkątów, które można wskazać na rysunku. Określ rodzaj każdego z nich. P 4. Podaj nazwy wszystkich trójkątów, które można wskazać na rysunku. Określ rodzaj każdego z nich.
Własności trójkątów 27 P 5. Oblicz kąty oznaczone literami greckimi. c) 40 40 110 120 P 6. Oblicz kąty oznaczone literami greckimi. c) 140 110 70 70 PP 7. Oblicz kąty oznaczone literami greckimi. 60 40 30 PP 8. Oblicz kąty oznaczone literami greckimi. 60 80 20 5 Własności niektórych trójkątów P 1. Jaką długość mogą mieć boki trójkąta równoramiennego, jeśli jego obwód wynosi 12 cm?. 6 cm, 3 cm, 3 cm. po 12 cm. po 4 cm. 3 cm, 4 cm, 5 cm
28 igury geometryczne P 2. Jaką długość mogą mieć boki trójkąta równoramiennego, jeśli jego obwód wynosi 15 cm?. po 15 cm. po 5 cm. 3 cm, 3 cm, 9 cm. 5 cm, 6 cm, 4 cm P 3. W trójkącie równoramiennym podstawa ma długość 6 cm, a obwód jest równy 16 cm. Oblicz długość ramienia tego trójkąta. P 4. Obwód trójkąta równoramiennego wynosi 20 cm, a ramiona mają po 6 cm. Oblicz długość podstawy tego trójkąta. P 5. Uzupełnij zdania. Pamiętaj o podaniu dwóch określeń trójkąta (np. równoramienny ostrokątny). a) Jeśli w prostokącie, który nie jest kwadratem, poprowadzimy dwie przekątne, to powstaną dwa trójkąty. i dwa trójkąty b) Przekątne kwadratu dzielą kwadrat na cztery trójkąty. P 6. Uzupełnij zdania. Pamiętaj o podaniu dwóch określeń trójkąta (np. równoramienny ostrokątny). a) Jeśli w kwadracie poprowadzimy dwie przekątne, to powstaną cztery trójkąty. b) Przekątne prostokąta, który nie jest kwadratem, dzielą ten prostokąt na cztery trójkąty: dwa trójkąty. i dwa trójkąty P 7. W trójkącie równoramiennym ramię jest o 2 cm dłuższe od podstawy, która ma 6 cm. Oblicz obwód tego trójkąta. P 8. W trójkącie równoramiennym podstawa ma 8 cm i jest o 2 cm krótsza od ramienia. Oblicz obwód tego trójkąta. PP 9. Jeden bok trójkąta jest o 2 cm krótszy od drugiego boku i o 3 cm krótszy od trzeciego. Obwód tego trójkąta jest równy 17 cm. Wyznacz długości wszystkich jego boków. PP 10. Jeden bok trójkąta jest o 1 cm krótszy od drugiego boku i o 3 cm krótszy od trzeciego. Obwód tego trójkąta jest równy 19 cm. Wyznacz długości wszystkich jego boków. PP 11. wa boki trójkąta mają długości 10 cm i 30 cm. Jaką długość może mieć trzeci bok?. 40 cm. 50 cm. 10 cm. 35 cm
Własności trójkątów 29 PP 12. wa boki trójkąta mają długości 20 cm i 50 cm. Jaką długość może mieć trzeci bok?. 80 cm. 70 cm. 60 cm. 20 cm PP 13. Które z trójkątów są: a) równoramienne ostrokątne, b) różnoboczne, c) prostokątne? PP 14. Które z trójkątów są: a) równoramienne ostrokątne, b) równoboczne, c) prostokątne? PP 15. W trójkącie równoramiennym podstawa jest o 2 cm krótsza od ramienia. Obwód tego trójkąta wynosi 16 cm. Oblicz długości jego boków. PP 16. W trójkącie równoramiennym ramię jest o 3 cm dłuższe od podstawy. Obwód tego trójkąta wynosi 18 cm. Oblicz długości jego boków.
30 igury geometryczne 6 Wysokość trójkąta P 1. Wypisz z rysunku wszystkie wysokości trójkąta SOK oraz boki, na które te wysokości są opuszczone. K O S P 2. Wypisz z rysunku wszystkie wysokości trójkąta KOS oraz boki, na które te wysokości są opuszczone. O S P 3. Narysuj jedną wysokość trójkąta. K c) P 4. Narysuj jedną wysokość trójkąta. c)
Równoległoboki 31 PP 5. Odcinek jest wysokością trójkąta. Oblicz kąty trójkątów i. 20 10 30 PP 6. Odcinek jest wysokością trójkąta. Oblicz kąty trójkątów i. 20 30 40 PP 7. Narysuj trójkąt równoramienny KLM, wiedząc, że wysokość poprowadzona z wierzchołka M ma 4 cm i jest prostopadła do podstawy, a kąt między tą wysokością a ramieniem ma 25. Podaj miary kątów trójkąta KLM. PP 8. Narysuj trójkąt równoramienny PRS, wiedząc, że wysokość poprowadzona z wierzchołka S ma 5 cm i jest prostopadła do podstawy, a kąt między tą wysokością a ramieniem ma 35. Podaj miary kątów trójkąta PRS. 7 Równoległoboki P 1. Nazwij figurę przedstawioną na rysunku oraz wypisz: a) boki równoległe, b) boki tej samej długości, c) przekątne. P 2. Nazwij figurę przedstawioną na rysunku oraz wypisz: a) boki równoległe, b) boki tej samej długości, H G c) przekątne.
32 igury geometryczne P 3. zy podane zdanie jest prawdziwe? a) Każda przekątna równoległoboku dzieli go na dwa identyczne trójkąty. b) Przekątne rombu, który nie jest kwadratem, są tej samej długości. c) Przekątne rombu dzielą go na cztery identyczne trójkąty. d) W każdym równoległoboku przekątne są tej samej długości. P 4. zy podane zdanie jest prawdziwe? a) Przekątne równoległoboku, który nie jest rombem, dzielą go na cztery identyczne trójkąty. b) W każdym równoległoboku punkt przecięcia przekątnych dzieli każdą z nich na połowy. c) W każdym równoległoboku wszystkie kąty mają taką samą miarę. d) Przekątne rombu przecinają się pod kątem prostym. P 5. Ile jest równy obwód równoległoboku, którego jeden bok ma 8 cm, a drugi jest o 2 cm krótszy?. 32 cm. 24 cm. 14 cm. 28 cm P 6. Ile jest równy obwód równoległoboku, którego jeden bok ma 6 cm, a drugi jest o 3 cm dłuższy?. 18 cm. 30 cm. 36 cm. 15 cm P 7. Oblicz miary kątów równoległoboku oznaczone literami greckimi. 108 34 P 8. Oblicz miary kątów równoległoboku oznaczone literami greckimi. a) 53 b) 131 PP 9. Oblicz miary kątów równoległoboku oznaczone literami greckimi. a) b) 44 108
Wysokość równoległoboku 33 PP 10. Oblicz miary kątów równoległoboku oznaczone literami greckimi. 155 76 PP 11. Obwód równoległoboku wynosi 30 cm, a jego dłuższy bok ma 11 cm. Oblicz długości pozostałych boków. PP 12. Obwód równoległoboku wynosi 30 cm, a jego krótszy bok ma 6 cm. Oblicz długości pozostałych boków. 8 Wysokość równoległoboku P 1. Wypisz odcinki, które są wysokościami równoległoboku KLMN. M N Z L K X Y P 2. Wypisz odcinki, które są wysokościami równoległoboku KLMN. K X Y N Z L M
34 igury geometryczne P 3. Narysuj wysokości równoległoboku przedstawionego na rysunku. P 4. Narysuj wysokości równoległoboku przedstawionego na rysunku. PP 5. okończ rysunek równoległoboku, wiedząc, że odcinki P i R są jego wysokościami. R P PP 6. okończ rysunek równoległoboku, wiedząc, że odcinki R i P są jego wysokościami. P R PP 7. Narysuj równoległobok PRST o bokach 4 cm i 7 cm oraz kącie ostrym 60. Narysuj jego wysokości. PP 8. Narysuj równoległobok o bokach 5 cm i 8 cm oraz kącie ostrym 50. Narysuj jego wysokości.
Trapezy 35 9 Trapezy P 1. Wypisz trapezy, które można wskazać na rysunku. Które z nich to trapezy równoramienne, a które prostokątne? e a c d b P 2. Wypisz trapezy, które można wskazać na rysunku. Które z nich to trapezy równoramienne, a które prostokątne? p m n o k P 3. Odcinek K jest wysokością trapezu, którego podstawy mają długości 4 kratki i 2 kratki. orysuj odpowiednie odcinki tak, aby powstał: a) trapez równoramienny, b) trapez prostokątny. K K P 4. Odcinek K jest wysokością trapezu, którego podstawy mają długości 6 kratek i 4 kratki. orysuj odpowiednie odcinki tak, aby powstał: a) trapez równoramienny, b) trapez prostokątny. K K
36 igury geometryczne P 5. Oblicz miary kątów trapezu oznaczone literami greckimi. c) 110 130 120 40 40 P 6. Oblicz miary kątów trapezu oznaczone literami greckimi. c) 110 110 60 40 30 PP 7. Oblicz obwód trapezu. 2 cm 3 cm 4 cm 4 cm 4 cm 5 cm 1 cm 1 cm 3 cm PP 8. Oblicz obwód trapezu. 3 cm 5 cm 2 cm 2 cm 1 cm 1 cm 4 cm 4 cm 5 cm
Klasyfikacja czworokątów 37 10 Klasyfikacja czworokątów P 1. Wielokąt jest sześciokątem, którego wszystkie boki mają taką samą długość, a wszystkie kąty taką samą miarę. Wpisz w puste miejsce, jakim czworokątem jest wskazana figura. Skorzystaj z odpowiednich przyrządów geometrycznych. a) zworokąt jest. G H b) zworokąt G jest. c) zworokąt H jest. P 2. Wielokąt jest sześciokątem, którego wszystkie boki mają taką samą długość, a wszystkie kąty taką samą miarę. Wpisz w puste miejsce, jakim czworokątem jest wskazana figura. Skorzystaj z odpowiednich przyrządów geometrycznych. a) zworokąt G jest. G H b) zworokąt jest. c) zworokąt H jest. P 3. zy podane zdanie jest prawdziwe? a) Jeśli czworokąt ma jedną parę boków równoległych, to jest trapezem. b) zworokąt, w którym wszystkie kąty mają równe miary, jest kwadratem. c) Każdy kwadrat jest równoległobokiem. d) W trapezie suma miar kątów przy każdym boku wynosi 180. P 4. zy podane zdanie jest prawdziwe? a) Jeśli w czworokącie trzy kąty mają po 90, to ten czworokąt jest prostokątem. b) zworokąt o wszystkich bokach tej samej długości jest kwadratem. c) Każdy równoległobok jest prostokątem. d) W równoległoboku suma miar kątów przy każdym boku wynosi 180. PP 5. Oblicz miary kątów czworokąta oznaczone literami greckimi. 120 105 50
38 igury geometryczne PP 6. Oblicz miary kątów czworokąta oznaczone literami greckimi. 60 40 95 11 Zadania dodatkowe 1. W równoległoboku kąt ostry jest o 110 mniejszy od kąta rozwartego. Podaj miary kątów tego równoległoboku. 2. W równoległoboku kąt rozwarty jest o 50 większy od kąta ostrego. Podaj miary kątów tego równoległoboku. 3. Obwód trapezu równoramiennego jest równy 14 cm. Ramię tego trapezu jest dwa razy krótsze od krótszej podstawy i o 4 cm krótsze od dłuższej podstawy. Podaj długości boków tego trapezu. 4. Obwód trapezu równoramiennego jest równy 14 cm. Ramię tego trapezu jest o 2 cm krótsze od krótszej podstawy i trzy razy krótsze od dłuższej podstawy. Podaj długości boków tego trapezu.