PRZYK ADOWY ARKUSZ EGZAMINACYJNY J ZYK POLSKI In struk cja dla zda jà ce go POZIOM PODSTAWOWY Czas pra cy 170 mi nut 1. Sprawdê, czy ar kusz eg za mi na cyj ny za wie ra 12 stron. Ewen tu al ny brak zg oê prze wod ni czà ce mu ze spo u nad zo - ru jà ce go eg za min. 2. Roz wià za nia za daƒ za mieêç w miej scu na to prze zna czo - nym. 3. Pisz czy tel nie. U y waj d u go pi su/pió ra tyl ko z czar nym tu szem/atra men tem. 4. Nie u y waj ko rek to ra, a b d ne za pi sy wy raê nie prze kreêl. 5. Pa mi taj, e za pi sy w brud no pi sie nie pod le ga jà oce nie. 6. Mo esz ko rzy staç ze s ow ni ka po praw nej pol sz czy zny i s ow ni ka or to gra ficz ne go. y czy my po wo dze nia! Za rozwiàzanie wszystkich zadaƒ mo na otrzymaç àcznie 70 punktów Cz Êç I 20 pkt Cz Êç II 50 pkt Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON na wzór oryginalnego arkusza maturalnego.
Cz Êç I ro zu mie nie czy ta ne go tek stu Prze czy taj uwa nie tekst, a na st p nie wy ko naj za miesz czo ne pod nim za da nia. Od po wia daj je dy nie na pod sta wie tek stu i w a sny mi s o wa mi chy ba e w za da niu po le co no ina czej. Udzie laj ty lu od - po wie dzi, o ile je steê pro szo na/y. W za da niach za mkni tych wy bierz tyl ko jed nà z za pro po no wa nych od po wie dzi. Marcin Rotkiewicz, Ca a prawda o blondynkach 1. Nie zda je my so bie spra wy, jak sil nie na na sze umy s y od dzia u jà ste reo ty py w ro dza ju: wszy scy Mu rzy ni sà le ni wi, Po la cy to ba a ga nia rze, a ko bie ty sà kiep skie z ma te ma ty ki. I jak szko dli we mo - gà byç, z po zo ru tyl ko nie win ne, dow ci py o blon dyn kach. 2. Si a ste reo ty pów jest tak du a, e lu dzie cz sto igno ru jà in for ma cje prze czà ce te go ty pu po glà - dom wy ka za y ba da nia psy cho lo gów. Ja kie jest êró d o te go ty pu zja wi ska? Cz o wiek ma ten den - cj do uprasz cza nia swo jej wi zji Êwia ta a ste reo typ jest w a Ênie ta kim skraj nym uprosz cze niem. To jed nak nie wy ja Ênia spra wy do koƒ ca. Dla te go psy cho lo go wie wska zu jà na tzw. ka te go ry za cj spo ecz nà, czy li pro ces po le ga jà cy na kwa li fi ko wa niu sie bie i in nych do ró nych grup. Ob ce gru py nie mal na tych miast za czy na jà byç przez lu dzi oce nia ne wro go i nie spra wie dli wie. To sta no wi pod - o e dla uprze dzeƒ ra so wych, spo ecz nych, Êwia to po glà do wych. Uprze dze nia z ko lei kar mià si ste - reo ty pa mi. Za tem nie doêç, e te ostat nie fa szu jà rze czy wi stoêç, to jesz cze mo gà byç êró d em dys - kry mi na cji. 3. Ste reo ty py ma jà jesz cze jed no ne ga tyw ne ob li cze, z któ re go na ogó nie zda je my so bie spra wy. Cz sto po wta rza my bo wiem uogól nio ne sà dy, któ re wy da jà nam si doêç praw do po dob ne ( ko bie ty sà gor sze z ma te ma ty ki brzmi prze cie bar dziej wia ry god nie ni wszy scy Mu rzy ni sà le ni wi ), al - bo opo wia da my dow ci py o blon dyn kach, choç zda je my so bie spra w, i ko lor w o sów nie mo e mieç nic wspól ne go z po zio mem in te li gen cji. Oka zu je si, e te go ty pu na po zór nie groê ne za cho wa nia tak e mo gà oka zaç si szko dli we spo ecz nie. 4. Je den z ostat nich nu me rów cza so pi sma na uko we go Jo ur nal of Expe ri men tal Psy cho lo gy: Ge - ne ral opi su je eks pe ry ment prze pro wa dzo ny przez psy cho lo gów z Uni ver si ty of Chi ca go. Za pro si li oni do ba da nia stu dent ki, któ re do brze wy pa d y na te Êcie z ma te ma ty ki. Na st p nie po dzie li li je na dwie gru py i ka dej da li do roz wià za nia ko lej nà por cj za daƒ ma te ma tycz nych. Z tym e pierw - sza otrzy ma a do dat ko wo in for ma cje, i ce lem ba da nia jest spraw dze nie, dla cze go ch op cy sà na ogó lep si z ma te ma ty ki ni dziew czy ny. Na to miast dru giej po wie dzia no, e eks pe ry ment tyl ko spraw dza zdol no Êci ma te ma tycz ne. Oka za o si, e w pierw szej gru pie traf noêç roz wià zaƒ za daƒ spa - d a do 80 proc. w po rów na niu z 90 proc. w te Êcie wst p nym. Tym cza sem stu dent ki z dru giej gru py ra dzi y so bie na wet nie znacz nie le piej ni w te Êcie. 5. To jed nak nie wszyst ko. Ucze ni po sta no wi li spraw dziç, czy na sku tek dzia a nia ste reo ty pu ob ni - a jà si wy àcz nie te zdol no Êci, któ rych on do ty czy (w tym wy pad ku ma te ma tycz ne). Stwier dzi li, e ko bie ty z pierw szej gru py go rzej wpa da y rów nie w stan dar do wym te Êcie ba da jà cym pa mi ç. 6. Psy cho lo go wie za py ta li tak e stu dent ki pod da ne dzia a niu ste reo ty pu, co czu y w trak cie roz wià - zy wa nia za daƒ. Za sta na wia am si, dla cze go ch op cy za zwy czaj sà lep si z ma te ma ty ki od dziew - czyn i bar dzo sta ra am si nie po pe niaç b dów, By am moc no zde ner wo wa na, gdy wie dzia am, e ten eks pe ry ment po rów nu je zdol no Êci ma te ma tycz ne ko biet i m czyzn brzmia y od po wie dzi. 7. Po dob ne ba da nia po raz pierw szy prze pro wa dzi li ame ry kaƒ scy na ukow cy w po o wie lat 90. ubie g e go wie ku. Wy ka za li m.in., e star si lu dzie go rzej za pa mi ty wa li, je Êli by li pod da wa ni dzia a - niu ste reo ty pu skle ro tycz nych sta rusz ków. Z ko lei spor tow cy na ame ry kaƒ skich wy szych uczel - niach wy pa da li s a biej w te stach in te li gen cji, gdy by li pod da ni pre sji obie go wej opi nii o g u pich mi Ênia kach [...] 8. W Pol sce prze pro wa dzo no te bar dzo cie ka wy eks pe ry ment do ty czà cy od dzia y wa nia... dow ci - pów o blon dyn kach. Wzi o w nim udzia 120 do brze uczà cych si stu den tów (ze Êred nià ocen po - wy ej 4,5) 60 blon dy nek i 60 m czyzn. Oso by te roz wià zy wa y na kom pu te rze za da nia, po le - ga jà ce na do da wa niu w pa mi ci cyfr po ja wia jà cych si w ró nych od st pach cza su. Test ten ba da 2
tzw. pa mi ç ope ra cyj nà, na zy wa nà rów nie pa mi cià ro bo czà mó wi dr Syl wia Be dyƒ ska ze Szko - y Wy szej Psy cho lo gii Spo ecz nej w War sza wie, wspó au tor ka ba da nia. 9. Pa mi ç ope ra cyj na (ang. wor king me mo ry) nie jest ma ga zy nem, w któ rym gro ma dzo ne sà in for - ma cje, ale swe go ro dza ju sys te mem ope ra cyj nym, za rzà dza jà cym da ny mi znaj du jà cy mi si w pa mi - ci krót ko trwa ej oraz od po wia da jà cym za prze ka zy wa nie ich do pa mi ci d u go trwa ej i à cze nie (np. te ma tycz nie) z in for ma cja mi ju si tam znaj du jà cy mi. Sys tem pa mi ci ro bo czej po zwa la te na pod - trzy ma nie nie du ych ilo Êci da nych wów czas, gdy je ste Êmy za j ci np. czy ta niem, my Êle niem lub oglà - da niem te le wi zji. To w a Ênie dzi ki te mu sys te mo wi mo e my zro zu mieç to zda nie, po nie wa ma my w pa mi ci je go po czà tek. Pa mi ta my rów nie in for ma cje, któ re zna la z y si w tym aka pi cie i na po - czàt ku tek stu. Jak pi sze zna ny bry tyj ski psy cho log Alan Bad de ley, pa mi ç ope ra cyj nà mo na po rów - naç do wie y kon tro l nej wiel kie go lot ni ska, któ ra jest od po wie dzial na za pla no wa nie i ko or dy no wa - nie wszyst kich przy lo tów i od lo tów. Sa mo lo ta mi by y by za tem in for ma cje na p y wa jà ce do mó zgu oraz te ju utrwa lo ne. 10. W na szym ba da niu chcie li Êmy spraw dziç, czy pod wp y wem dzia a nia ste reo ty pu funk cjo - no wa nie te go sys te mu zo sta je za bu rzo ne wy ja Ênia dr Be dyƒ ska. Dla te go w pew nym mo men cie trwa nia eks pe ry men tu prze rwa no go pod po zo rem skon fi gu ro wa nia pro gra mu kom pu te ro we go i pro - szo no stu den tów o za j cie si przez chwi l czymê in nym usze re go wa niem li sty dow ci pów od naj - bar dziej do naj mniej Êmiesz ne go. Po o wa uczest ni ków ba da nia otrzy ma a neu tral ne ar ty, a po o wa ka wa y o blon dyn kach. Na st p nie po wra ca no do do da wa nia liczb na kom pu te rze. 11. Oka za o si, e stu dent ki po lek tu rze ka wa ów o blon dyn kach za czy na y go rzej wy ko ny waç za - da nie ni ko le an ki, któ re prze czy ta y neu tral ne ar ty, oraz m czyê ni z obu grup. Dow ci py naj - wy raê niej uak tyw ni y ste reo typ g u piej blon dyn ki, co wp y n o ne ga tyw nie na funk cjo no wa nie pa mi ci ope ra cyj nej, a to z ko lei zna la z o od zwier cie dle nie w re zul ta tach wy ko ny wa ne go za da nia t u ma czy dr Be dyƒ ska. 12. Jak wi daç zwy k e na wet dow ci py od wo u jà ce si do ste reo ty pów mo gà byç nie bez piecz ne. [...] war to uwa aç na to, co si mó wi. Do ty czy to szcze gól nie na uczy cie li, któ rzy po przez przy wo y wa - nie na wet w ar tach, ste reo ty pów mo gà wy wo aç stres i na pe wien czas ob ni yç spraw noêç umy s o - wà uczniów czy stu den tów. 13. Psy cho lo go wie ba da jà rów nie spo so by dez ak ty wa cji ste reo ty pów. Mo na to osià gnàç m.in. po przez pre zen ta cje cz on ków da nej gru py (np. ko biet czy blon dy nek), któ re za prze cza jà obie go wej opi nii. Wy ka za no na przy k ad, e stu dent ki, któ re czy ta y ar ty ku o osià gni ciach pew nej ko bie ty w dzie dzi nie ma te ma ty ki, zde cy do wa nie le piej roz wià zy wa y za da nia ni te, któ re za po zna y si wy - àcz nie z jej osià gni cia mi spor to wy mi mó wi dr Be dyƒ ska. 14. Rów nie wie dza na te mat szko dli wo Êci od dzia y wa nia ste reo ty pów re du ku je ich si. W jed - nym z eks pe ry men tów po in for mo wa no gru p ko biet, e do ty czy on zdol no Êci ma te ma tycz nych ró - nych p ci. Dru giej gru pie mó wio no to sa mo, ale jed no cze Ênie wy ja Ênia no, i we d ug obie go wej opi - nii ko bie ty sà mniej spraw ne w roz wià zy wa niu za daƒ z ma te ma ty ki i ste reo typ ten mo e wy wo aç ne ga tyw ne emo cje, ob ni a jàc spraw noêç umy s o wà. Oka za o si, e dru ga gru pa wy pa d a le piej ni pierw sza. Z ko lei in ne eks pe ry men ty su ge ru jà, i do brym spo so bem w wal ce z fa szy wy mi uogól nie - nia mi jest hu mor. Âmiej my si wi c nie tyl ko z dow ci pów o blon dyn kach, ale i ze ste reo ty pów na ich te mat. M. Rot kie wicz, Ca a praw da o blon dyn kach, Po li ty ka nr 30, 28 lip ca 2007 Za da nie 1. (2 pkt) Na pod sta wie aka pi tów 1. i 2. wy ja Ênij, czym jest ste reo typ. 3
Za da nie 2. (1 pkt) Au tor w aka pi cie 2. wspo mi na o ka te go ry za cji spo ecz nej. Wy ja Ênij, na czym ona po le ga. Za da nie 3. (2 pkt) W aka pi cie 2. opi sa ny zo sta me cha nizm po wsta nia dys kry mi na cji. Opisz je go ko lej ne fa zy. Za da nie 4. (1 pkt) Ja ki jest sto su nek aka pi tu 3. do 2.? A. po dej mu je no wà myêl B. wpro wa dza kontr ar gu men ty C. roz wi ja myêl wy ra o nà w aka pi cie 2. D. po wta rza wcze Êniej sze sà dy Za da nie 5. (1 pkt) Wy pisz z akapitu 5. frag ment zda nia za wie ra jà cy hi po te z, któ rà chcie li po twier dziç na ukow cy z uni - wer sy te tu w Chi ca go. Za da nie 6. (1 pkt) Ja kà funk cj pe nià za war te w aka pi cie 9. po rów na nia? Za da nie 7. (1 pkt) We d ug przy wo a nych przez au to ra s ów dr Be dyƒ skiej dow ci py uak tyw ni y ste reo typ g u piej blon dyn ki. Wy ja Ênij, dla cze go ar ty mia y ne ga tyw ny wp yw na stu dent ki bio rà ce udzia w eks pe - ry men cie. 4
Za da nie 8. (2 pkt) Wy mieƒ spo soby dez ak ty wo wania ste reo ty pów. Za da nie 9. (2 pkt) Sfor mu uj te zy ar ty ku u. Za da nie 10. (2 pkt) Ja ka jest funk cja ostat niego aka pitu tek stu? Uza sad nij od po wiedê. A. in for ma tyw na B. po etyc ka C. eks pre syw na D. im pre syw na Za da nie 11. (1 pkt) Wy mieƒ cztery ste reo ty py, o ja kich wspo mi na au tor. Za da nie 12. (1 pkt) W ja kim ce lu au tor przy wo u je s o wa dok tor Syl wii Be dyƒ skiej ze Szko y Wy szej Psy cho lo gii Spo - ecz nej z War sza wy? 5
Za da nie 13. (1 pkt) Co à czy aka pi ty 8. i 10.? Za da nie 14. (1 pkt) OkreÊl, ja kà funk cj pe ni ty tu. Za da nie 15. (1 pkt) Tekst na pi sa ny zo sta sty lem A. na uko wym B. po tocz nym C. po pu lar no nau ko wym D. ar ty stycz nym Cz Êç II pi sa nie tek stu w a sne go w zwiàz ku z tek stem li te rac kim za miesz czo nym w ar ku szu Wy bierz te mat i na pisz wy pra co wa nie nie krót sze ni dwie stro ny (oko o 250 s ów). Te mat I: Ra cje prze ciw ra cjom. Ana li zu jàc po da ny frag ment tek stu, ob ja Ênij isto t po glà dów bo ha te rów no we li Ma rii Ko nop nic kiej Men del Gdaƒ ski. OkreÊl, ja kà po sta w wo bec te go sa me go pro ble mu przy j li in ni bo ha te ro wie utwo ru Ma rii Ko nop nic kiej. Maria Konopnicka, Mendel Gdaƒski (fragment) Po dob no y dów ma jà biç rzek t u sty ze gar mistrz ki wa jàc no gà w wy ci tym trze wi ku z b ysz - czà cà sta lo wà sprzàcz kà. Sta ry Men del za mru ga kil ka ra zy ner wo wo, ko o ust prze bie g o mu na gle drgni cie. Wnet opa mi - ta si jed nak i przy braw szy ton jo wial nej do bro dusz no Êci rzek : y dów? Ja kich y dów? Je Êli tych, co uni z o dzie je sà, co uni lu dzi krzyw dzà, co uni po dro gach roz bój stwa ro bià, [...], nu, to cze mu nie? Ja sam pój d ich biç! Ale nie! ro ze Êmia si ze gar mistrz. Wszyst kich y dów... W si wych êre ni cach Men dla za pa li si b ysk na g y. Przy ga si go jed nak [...] i ni by obo j t nie za py ta : Nu, za co oni ma jà wszyst kich y dów biç? Aza có by? od rzu ci swo bod nie ze gar mistrz. Za to, e y dy! Nu rzek Men del mru àc si we oczy a cze mu uni do la su nie idà i nie bi jà brze zi ny za to, e brze zi na, al bo je dli ny za to, e je dli na?... Ha! ha! ro ze Êmia si ze gar mistrz ka dy yd ma swo je wy kr ty! Prze cie ta je dli na i ta brze - zi na to na sze, w na szym le sie, z na sze go grun tu wy ro s a! Men del a si za ch y snà, tak mu od po wiedê na usta na gle wy ki pia a. Po chy li si nie co ku ze gar - mi strzo wi i g bo ko zaj rza mu w oczy. Nu, a ja z cze go wy rós? [...] Pan do bro dziej mnie daw no zna? Dwa dzie Êcia i sie dem lat mnie pan do bro dziej zna! Czy ja tu przy szed jak do karcz my? Zjad, wy pi i nie za p a ci? Nu, ja tu nie przy - 6
szed jak do karcz my! Ja tu tak w to mia sto wrós jak ta brze zi na w le sie! Zjad ja tu ka wa ek chle - ba, praw da jest. Wy pi te wo dy, i to praw da jest. Ale za te go chle ba i za tej wo dy ja za p a ci. Czym ja za p a ci? Pan do bro dziej chce wie dzieç, czym ja za p a ci? Wy cià gnà przed sie bie obie spra co wa ne, wy sch e i y la ste r ce. Nu za wo a z pew nà po ryw czo Êcià w g o sie ja ty mi dzie si ciu pal ca mi za p a ci! Pan do bro - dziej wi dzi te r ce? [...] Nu, a gdzie ta za p a ta mo ja jest? Ta za p a ta mo ja jest w szko le u dzie ci, u tych pa ni czów, u te pa nien ki, co si uczà na ksià ke, co pi szà na ka je tu, nu. Una i w ko Êció jest, jak tam z ksià ka mi lu dzie idà [...] Tak si to mó wi od par dy plo ma tycz nie ze gar mistrz ale yd za wsze y dem!... No we iskry za go rza y w oczach sta re go in tro li ga to ra. Nu, a czym un ma byç? Niem cem ma byç? Fran cu zem ma byç? Mo e un ko niem ma byç? [...] Nie o to cho dzi! rzek pa te tycz nie ze gar mistrz. Cho dzi o to, e by nie by on ob cym!... Oto cho dzi? od par yd, prze chy la jàc si w ty i co fa jàc ok cie. [...] Pan do bro dziej po wia - da, co by yd nie by ob cy? Nu, i jak tak sa mo po wia dam. [...] Na co un ob cy ma byç, na co ma ob - cym si ro biç, kie dy un i tak swój? Pan do bro dziej my Êli, co jak tu deszcz pa da, to un y da nie mo - czy, bo yd ob cy? Al bo mo e pan do bro dziej my Êli, co jak tu wiatr wie je, to un pia skiem nie sy pie w oczy te mu y do wi, bo yd ob cy? [...] I wiatr je go nie omi nie, i deszcz je go nie omi nie! [...] Mój pa nie Men del rzek ze gar mistrz to nem wy szo Êci. Ga da si to tak i owak, ale ka dy yd by le pie nià dze mia... Sta ry in tro li ga tor nie da mu do koƒ czyç, ale pod nió s szy r k trzàs nià, jak by si od na tr t ne go owa du od p dza. Niech mi pan do bro dziej nie po wie te mo we! To jest mo wa od wszyst kich g u pie lu dzie. Jak by y do wi pie niàdz za wszyst ko mia byç, to by je mu Pan Bóg od ra zu kie szeƒ w skó r zro bi, abo i dwie. A jak je mu Pan Bóg kie szeƒ w skó r nie zro bi, nu, to na to, e y do wi pie niàdz ty le ma byç, co i ka de mu. Ma byç! za wo a trium fal nie ze gar mistrz, pod no szàc t u sty pod bró dek i mu ska jàc si po nim. Ale nie jest! W tym s k, e nie jest... [...] Was, y dów, l gnie si jak tej sza raƒ czy, a za wsze to y wio cu dzy... [...] Pan do bro dziej wie, jak ja si na zy wam? Nu, ja si na zy wam Men del Gdaƒ ski. e ja si Men del na zy wam, to przez to, co u nas by o dzie ci czter na Êcie, a ja si pi t na sty uro dzi [...]. Ale ja, Men del, wie dzia, co men dlo wi ca e mu êle na Êwie cie, tak sam ju tyl ko pó tu zi na dzie ci mia, a mo ja cór ka, Li ja, nu, una tyl ko jed ne go sy na mia a [...]. Nu, ja nie tyl ko na zy wam si Men del, ja jesz cze na zy - wam si Gdaƒ ski. Nu, co to jest Gdaƒ ski? To ta ki cz o wiek al bo ta ka rzecz, co z Gdaƒ ska po cho dzà - ca jest... Pan do bro dziej wie?... Wód ka gdaƒ ska jest i ku fer gdaƒ ski jest, i sza fa gdaƒ ska jest... tak uny gdaƒ skie mo gà byç, tak ja je stem Gdaƒ ski. Nie je stem pa ry ski, ani nie je stem wie deƒ ski, ani nie je stem ber liƒ ski je stem Gdaƒ ski. Pan do bro dziej po wia da, co ja cu dzy. Nu, jak to mo e byç? Jak ja Gdaƒ ski, to ja cu dzy? M. Ko nop nic ka, Men del Gdaƒ ski, War sza wa 1986, str. 19 25 Te mat II: Scha rak te ry zuj Ja gn, wy ko rzy stu jàc ana li z po da nych frag men tów oraz wnio ski z to mu I Ch o pów W. S. Rey mon ta. W adys aw S. Reymont, Ch opi (fragment) A sta ra, e to ju je go nie sta o, wsia d a na Ja gn i haj e ja zgo taç, a wy po mi naç wszyst ko, co mia - a na wàt piach... Ja guê sie dzia a ci cho, a zmar twia a ze stra chu, a1e kie dy s o wa mat ki do j y jà do y we go... prze ck n a, scho wa a g o w w pie rzy n i buch n a p a czem, i wy rze ka nia mi... roz a lo - na by a sro dze... bo prze cie nic te mu nie win na... nie zwo y wa a go do cha u py... sam przy szed... a na zwie sn, co mat ka wy po mi na jà... to... spo tka jà przy prze a zie... mo g a si to wy rwaç ta kie mu smo ko wi?... kiej jà tak oze bra o, e... a po tem mo g a si to ognaç przed nim?... Za wsze si z nià tak 7
dzie je, e niech kto a ostro spoj rzy na nià al bo i Êci Ênie moc no... to si w niej wszyst ko trz sie, moc jà od cho dzi i tak mdli w do ku, e ju o ni czym nie wie... co ona wi no wa ta? [...] A ad nej ra do Êci w so bie nie czu a, ad nej. My Êla a je no, e si wy taƒ cu je a mu zy ki na s u cha i Êpie wów, na co a ko ma by a. By a jak ten dzieƒ ja sny, roz iskrzo ny, a mar twy je sie nià i og u ch y. e by jej wszyst ko nie przy po mi na o, e to we se le dzi siaj, nie ba czy a by o tym. Bo ry na wczo raj, na roz ple ci ny, da jej osiem sznur ków ko ra li, wszyst kie, ja kie mu osta y po nie boszcz kach... Le a y na dnie skrzyn ki, na wet ich nie przy mie rzy a... Nie sta a o nie, nie sta a dzi siaj o nic... Le cia a by tyl - ko gdzieê przed si, choç by w ca y Êwiat... ale gdzie? Abo to wie dzia a! Mier zi o si jej wszyst ko, a do g o wy wcià wra ca o po wie dze nie mat czy ne o Ant ku... Jak e, on by wy ga dy wa, on?... Nie mo g a wie rzyç, nie chcia a... bo a si jej na p acz zbie ra o!... A mo e?... [...] [...] Nie, nie po re dzi a te go, mier zi o si jej y cie co raz ba rzej i ja kaê nie opo wie dzia na t sk noêç roz ra sta a si w du szy, wie dzia a to za czym? Za z o p a ci a z em, praw da, ale w so bie by a ze stra cha na ci giem, po krzyw dzo na wiel ce i tak roz - a lo na, e nie raz prze p a ka a ca e d u gie no ce, a po dusz ka by a mo kra, a nie raz te dnie swa rów, k ót - ni tak si jej przy krzy y, i by a go to wà ucie kaç choç by w ca y Êwiat! Ale gdzie to pój dzie, do kàd? Do oko a sta Êwiat otwar ty, ale tak strasz ny, tak nie prze nik nio ny, tak ob cy i g u chy, e za mie ra a z bo jaê ni ja ko ten pta szek, kiej go ch o pa ki przy chwy cà i pod garn czek wsa dzà. W. S. Rey mont, Ch o pi, Wro c aw 1999 WYPRACOWANIE na temat nr... 8
9
10 J zyk polski. Poziom podstawowy
11
BRUD NO PIS (nie pod le ga oce nie) 12