62 Haa Dudek STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczk Naukowe tom X zeszyt 4 Haa Dudek Szko³a G³ówa Gospodarstwa Wejskego w Warszae ELASTYCZNOŒCI CENOWE POPYTU NA YWNOŒÆ ANALIZA NA PODSTAWIE MODELU LA/AIDS PRICE ELASTICITIES OF FOOD DEMAND ANALYSIS OF LA/AIDS MODEL S³owa kluczowe: gospodarstwa domowe, model popyt a ywoœæ, model ekoometryczy Key words: households, food demad system, ecoometrc model Syopss. Przedstaoo modelowae popytu a ywoœæ a podstae uk³adu rówañ popytowych. W celu okreœlea wp³ywu zmay ce a elkoœæ popytu rozwa oo skompesowae eskompesowae ceowe elastyczoœc popytu. Perwsze z ch odosz¹ sê tylko do efektów substytucj, druge zaœ obejmuj¹ reakcje popytu a zmay ce dochodu. Na podstae oszacowaych parametrów modelu LA/AIDS wyzaczoo zterpretowao ceowe w³ase meszae elastyczoœc popytu. Wstêp Cey s¹ wa ym czykam kszta³tuj¹cym elkoœæ popytu. Stopeñ, w jakm kosumec reaguj¹ a zmay ce, jest ró y dla poszczególych dóbr. W celu okreœlea reakcj wzglêdej zmay popytu pod wp³ywem wzglêdej zmay ce wykorzystuje sê wskaÿk zwae ceowym elastyczoœcam popytu. Elastyczoœc popytu wyzacza sê zwykle a podstae model ekoometryczych. W polskej lteraturze dotycz¹cej aalzy popytu kosumpcyjego domuj¹ modele jedorówaowe. Take podejœce umo la ops kszta³towaa sê popytu pojedyczego dobra, e pozwala jedak a dokoae kompleksowej aalzy ca³ej struktury popytu. Wydaje sê, e zw³aszcza w celu okreœlea meszaych ceowych elastyczoœc popytu, ale y rozwa yæ model sk³adaj¹cy sê z uk³adu rówañ popytowych dla poszczególych dóbr. Take modele umo laj¹ uwzglêdee wzajemych zale oœc mêdzy ceam ró ych dóbr ch wp³yw a decyzje kosumetów. Obece w lteraturze aglojêzyczej wykorzystuje sê g³óe modele elorówaowe popytu bazuj¹ce a mkroekoomczej teor wyboru optymalego koszyka dóbr. Uk³ad rówañ popytowych tworz¹cy tzw. komplety model popytu jest ajczêœcej wywodzoy z warukowej maksymalzacj fukcj u yteczoœc. W artykule pojêto próbê okreœlea ceowych elastyczoœc popytu dla podstawowych grup ywoœc a podstae elorówaowego modelu LA/AIDS. Do oszacowaa parametrów modelu wykorzystao dae dotycz¹ce gospodarstw domowych pochodz¹ce z badaa bud etów gospodarstw domowych G³ówego Urzêdu Statystyczego. Model LA/AIDS Z teor wyboru optymalego koszyka dóbr wyka, e fukcje popytu poy charakteryzowaæ sê w³asoœcam jedorodoœc stopa zerowego oraz symetr efektów substytucj [Edgerto 996]. Poadto, uk³ad rówañ popytowych mus spe³aæ tzw. waruek bud etowy. Waruek jedorodoœc stopa zerowego ozacza, e jedoczesa proporcjoala zmaa wszystkch ce oraz ca³kotych wydatków a ywoœæ e poa powodowaæ zma w popyce a poszczególe dobra, tz. wydatk mog¹ byæ e, ale zakupoe loœc musz¹ byæ take same. Poewa zmaa cey daego dobra powoduje zwykle zmaê relacj ce ych dóbr, waruek trzec zak³ada, e efekty tej zmay poy byæ symetrycze. Waruek bud etowy ozacza zaœ, e suma wydatków a poszczególe grupy ywoœc poa byæ rówa ca³kotym wydatkom a ywoœæ [Sucheck, Welfe 988].
Elastyczoœc ceowe popytu a ywoœæ aalza a podstae modelu LA/AIDS 63 Teora ekoom e dostarcza bezpoœredej formacj a temat postac fukcyjej model popytu. Jede ze sposobów polega a okreœleu kokretych postac aaltyczych fukcj u yteczoœc (b¹dÿ poœredej fukcj u yteczoœc czy te fukcj kosztów) a tej podstae wyzaczeu rówañ popytowych. Obece ajêksz¹ popularoœc¹ cesz¹ sê modele typu AIDS. Te ezbyt dobrze kojarz¹cy sê skrót ozacza prae dealy uk³ad rówañ popytowych (ag. Almost Ideal Demad System) [Deato, Muellbauer 980]. Model AIDS w podstawowej wersj zosta³ zapropooway przez Deatoa Muellbauera jako: = α + log pj + β log( x ) + ε P () j = gdze: w udza³ wydatków a -te dobro w wydatkach ca³kotych a ywoœæ, p j cea j-tego dobra, j =, 2,,, lczba rozwa aych dóbr, x ca³kote wydatk a ywoœæ, α, β, parametry modelu, ε sk³adk losowy, log P deks ce typu traslog okreœloy jako: log P = α (2) 0 + α log p k k + log p log p kl k l k= 2 k= l= Poewa powy szy model jest modelem elowym, to w celu uproszczea estymacj czêsto stosuje sê low¹ wersjê AIDS, tzw. LA/AIDS (ag. Lear Approxmato of AIDS), w którym zamast deksu ce typu traslog stosuje sê deks Stoe a: * log P = w (3) k log pk k = W lteraturze przedmotu zwrócoo uwagê, e tak okreœloy deks P* zale y od jedostek, w jakch s¹ wyra ae cey, co stao powa ¹ wadê. Jed¹ z propozycj usuwaj¹c¹ te makamet jest tzw. skorygoway deks Stoe a [Mosch 995]: * p k log P = wk log (4) k = pk W pracy, przed przyst¹peem do estymacj parametrów modelu oblczoo warat deksu Stoe a z rówaa 4. Nastêpe rozwa oo model LA/AIDS w astêpuj¹cej postac: w = α + log p + β log( x ) + ε j P j = =, 2,... (5) z ograczeam a³o oym a parametry: = α = = β = 0 = = 0 dla ka dego =,2,,, (7) = 0 j= = j dla wszystkch, j =,2,,. (8) Waruk (6), (7) (8) wykaj¹ z wymogów a³o oych a uk³ad rówañ popytowych popytu. Spe³ee waruku bud etowego zapeaj¹ ograczea (6), jedorodoœc stopa zerowego zale oœc (7), zaœ symetr efektów substytucj (8). W uk³adze rówañ popytowych LA/AIDS zmee edogecze w, w 2,, w e s¹ zmeym objaœaj¹cym w adym z rówañ. Dlatego te model te ale y do klasy model prostych o rówaach pozore ezale ych (ag. Seemgly Urelated Regressos). Jedak e ze wzglêdu a waruk (7), (8) (9) a³o oe a parametry zastosowao estymacjê ³¹cz¹ ca³ego modelu. Poewa udza³y wydatków sumuj¹ sê do jedyk, to rówaa reprezetuj¹ce popyt a poszczególe dobra e s¹ ezale e. Z tego wzglêdu podczas estymacj pomêto jedo z rówañ. Ocey (6)
64 Haa Dudek parametrów pomêtego rówaa okreœloo a podstae zale oœc (6), (7) (8). Do estymacj parametrów modelu wykorzystao metodê ajêkszej arygodoœc zamplemetowa¹ w programe PcGve. Okreœlae elastyczoœc ceowych popytu a podstae modelu LA/AIDS Zmaa ce powoduje efekt substytucyjy dochodowy [Nas³owsk 995]. W celu okreœlea merków odró aj¹cych oba efekty w lteraturze przedmotu propouje sê rozwa yæ elastyczoœæ skompesowa¹ (Hcksa) oraz elastyczoœæ eskompesowa¹ (Marshalla) [Edgerto 996, Vara 992]. Skompesowae elastyczoœc merz¹ce tylko efekt substytucj w modelu LA/AIDS maj¹ astêpuj¹c¹ postaæ [Hayes, Wahl, Wllams 990]: w³ase ceowe elastyczoœc popytu a -te dobro ze wzglêdu a ceê -tego dobra: e% = + w =,2,,, (9) meszae ceowe elastyczoœc popytu a -te dobro ze wzglêdu a ceê j-tego dobra: e = + w j,,j =,2,,, (0) j podczas gdy eskompesowae obejmuj¹ce zmay popytu pod wp³ywem zma ce dochodu mo a okreœlæ wzoram: w³ase ceowe elastyczoœc popytu a -te dobro ze wzglêdu a ceê -tego dobra: e = β () meszae ceowe elastyczoœc popytu a -te dobro ze wzglêdu a ceê j-tego dobra: w j e j,,j =,2,,. (2) = β Zwykle wartoœc eskompesowaych w³asych elastyczoœc s¹ sze skompesowaych, tj. regu³¹, e e > e [Edgerto 996]. Waracje elastyczoœc skompesowaych eskompesowaych oblczae dla œredch udza³ów wydatków a -te dobro w ca³kotych wydatkach a ywoœæ maj¹ postaæ [Hossa, Jase 2000, Mdafr, Brorse 993]: Var(e~ ) = Var(,j =,2,,, (3) 2 ) 2 2 wj wj Var( e ) = Var( ) ( ) 2 (, ),j =,2,,. (4) 2 + Var β 2 Cov 2 β gdze œred udza³ wydatków a -te dobro w ca³kotych wydatkach a ywoœæ. w Dae emprycze Emprycz¹ podstawê przeprowadzoych aalz stao³y wyk reprezetacyjych badañ bud etów gospodarstw domowych prowadzoych przez GUS w 2003 roku. Rozwa oo formacje dotycz¹ce wydatków spo yca ywoœc 7847 gospodarstw domowych emerytów. Zdecydowao sê a tê grupê spo³eczo-ekoomcz¹ ze wzglêdu a doœæ du ¹, w porówau z ym grupam, jedorodoœæ sk³adu demografczego gospodarstw. W gospodarstwach emerytów boem przecête zameszkwa³y 2 osoby oraz ok. 95% ch cz³oków ma³o powy ej 8 lat. Przyjêce zatem uwzglêdoych w modelu elkoœc per capta wydawa³o sê byæ uzasadoe. Wydatk a ywoœæ podzeloo a 8 grup: () peczywo produkty zbo owe, (2) mêso ryby, (3) aba³, (4) t³uszcze, (5) owoce, (6) warzywa, (7) wyroby cukercze, (8) przyprawy, kocetraty, dro d e. Nektóre gospodarstwa domowe emerytów w 2003 roku e wykazywa³y wydatków a czêœæ z wymeoych grup ywoœc. Aby zatem uk¹æ problemu tzw. zerowych wydatków w mkrodaych, dokoao agregacj gospodarstw domowych. Dae Ÿród³owe uporz¹dkowao emalej¹co wed³ug pozomu uzyskwaych dochodów podzeloo a 00 podgrup w przybl eu rówolczych. Nastêpe w ka dej z otrzymaych podgrup wyzaczoo œrede wartoœc wydatków elkoœc spo yca per capta poszczególych grup ywoœc oraz oblczoo cey jako wartoœc jedostkowe.
Elastyczoœc ceowe popytu a ywoœæ aalza a podstae modelu LA/AIDS 65 Wyk Na podstae otrzymaych wyków estymacj sterdzoo, e e ma podstaw do odrzucea hpotez o ormaloœc, autokorelacj homoskedastyczoœc elowymarowego rozk³adu sk³adka losowego. Geerale, wspó³czyk zmeoœc losowej cechowa³y sê stosukowo skm pozomem, co œadczy o doœæ dobrym dopasowau modelu do daych empryczych: poza rówaem dotycz¹cym owoców, odchylea stadardowe reszt e przekracza³y 0% œredej wartoœc, zaœ dla owoców wyos³y 2%. Na podstae oszacowaych wartoœc parametrów wyzaczoo oszacowaa elastyczoœc ceowych popytu a ywoœæ w oœmu wyró oych grupach. Wszystke wyk podae w tabelach 2 zosta³y oblczoe dla œredch wartoœc wydatków a poszczególe dobra w ca³kotych wydatkach a ywoœæ. Na podstae wyków przedstaoych w tabelach 2 mo a sterdzæ, e wszystke w³ase ceowe elastyczoœc s¹ statystycze stote a pozome 0,05. Elastyczoœc te zarówo skompesowae jak eskompesowae zgode z oczekwaem, s¹ ujeme, zaœ ch wartoœc bezwzglêde kszta³tuj¹ sê w gracach 0,5-,2. Jak wskazuje Rembsz [2004], w³ase ceowe elastyczoœc popytu a ryku detalczym ywoœc geerale s¹ wzglêde wysoke dla krajów ezamo ych, takch jak Polska. Dla porówaa, w aalogczych badaach przeprowadzoych dla daych z 200 roku w S³owe, uzyskao zbl oe wartoœc dla wyrobów cukerczych 2, atomast wartoœc bezwzglêde pozosta³ych w³asych ceowych elastyczoœc s¹ wy sze w aszym kraju [Regorsek, Erjavec 2007]. Najbardzej elastycz¹ grup¹ ywoœcow¹ w S³owe w Polsce okaza³y sê byæ warzywa. Oszacowaa skompesowaych w³asych ceowych elastyczoœc co do wartoœc bezwzglêdych s¹ zacze mejsze dla eskompesowaych elastyczoœc. Dotyczy to zw³aszcza peczywa produktów zbo owych, mêsa ryb oraz aba³u. Fakt te œadczy o tym, e efekt dochodowy zmay cey daej grupy ywoœcowej a w³asy popyt ma wyraÿe zaczee. Aalzuj¹c wartoœc eskompesowaych skompesowaych meszaych elastyczoœc mo a sterdzæ, e ch zak e zawsze s¹ take same, jedak e taka sytuacja dotyczy zwykle statystycze estotych wartoœc (p. ~ e 26 >0, atomast e 26 < 0 ). W tabel przewa aj¹ dodate wartoœc, co sugeruje zale oœc substytucyje mêdzy eloma aalzowaym param ró ych grup ywoœcowych. Przyk³ad grup komplemetarych stao¹ peczywo produkty zbo owe oraz t³uszcze. Poewa e ~ 4 = -0,066 to jedoprocetowy wzrost cey t³uszczów powodowa³ zmejszee spo yca peczywa produktów zbo owych o 0,066%. Z kole wartoœæ e 4 = 0,2869 mo a terpretowaæ w astêpuj¹cy sposób: zêkszeu ce peczywa produktów zbo owych o % towarzyszy³ spadek popytu a t³uszcze o 0,2869%. W lteraturze przedmotu brakuje publkacj zaeraj¹cych wyk badañ dotycz¹cych ceowych elastyczoœc popytu w Polsce. Czêœæ szacuków a te temat zosta³o skompletowae przez Sekcjê Aalz Poltyk Rolej FAPA. Nektóre z tych wyków opublkowa³ Adamocz [2004], p. w latach 90. ubeg³ego eku ceowa w³asa elastyczoœæ popytu mêsa drobowego wyos³a 0,52, jaj 0,48. Trudo jedak take oszacowaa porówywaæ ~ z tym uzyskaym w ejszej pracy. Wyk te boem uzyskwao ró ym metodam dyspouj¹c czêsto odmeym Ÿród³am daych. Podsumowae W celu okreœlea ceowych elastyczoœc popytu a ywoœæ w pracy rozwa oo model sk³adaj¹cy sê z uk³adu rówañ popytowych dla poszczególych dóbr. Tak model obejmuje wzajeme zale oœc mêdzy ceam ró ych dóbr. W pracy wykorzystao dae emprycze pochodz¹ce z badañ bud etów gospodarstw domowych prowadzoych przez G³ówy Urz¹d Statystyczy w 2003 roku. Poewa ró e czyk demografcze mog¹ meæ wp³yw a popyt, w celu uproszczea aalzy wzêto pod uwagê jedye gospodarstwa domowe emerytów. Gospodarstwa te boem sk³ada³y sê g³óe z osób doros³ych. Wszystke testy przeprowadzoo a pozome stotoœc statystyczej α = 0,05. Ops stosowaych testów w pakece PcGve zajduje sê w pracy [Doork, Hery 997]. 2 Jak wskazuje Szajer [2004] zu yce krajowe cukru w Polsce od elu lat jest stable. Popyt a cuker w gospodarstwach domowych charakteryzuje sê ma³¹ elastyczoœc¹, poewa w warukach g³êbokego spadku ce spo yce wzrasta³o w eelkm stopu.
66 Haa Dudek Tabela. Wartoœc skompesowaych ceowych elastyczoœc popytu oblczoe a podstae wzorów (9) (0) 2 3 4 5 6 7 8 0,5538 (0,28) 2 0,2837 (0,207) 3 0,0576 (0,0789) 4 0,2869 (0,205) 5 0,348 (0,2630) 6 0,450 (0,204) 7 0,4887 (0,0532) 8 0,494 (0,2358) 0,5356 (0,6) 0,5072 (0,037) 0,47 (0,55) 0,2026 (0,529) 0,3350 (0,274) 0,0967 (0,090) 0,3838 (0,2559) 0,7983 (0,2290) 0,0502 (0,0875) 0,053 (0,0649) 0,6963 (0,378) 0,4747 (0,272) 0,34 (0,36) 0,2237 (0,39) 0,830 (0,782) 0,682 (0,909) 0,066 (0,0492) 0,0399 (0,0337) 0,209 (0,0536) 0,5765 (0,404) 0,28 (0,273) 0,807 (0,0953) 0,200 (0,736) 0,626 (0,995) 0,203 (0,0604) 0,0624 (0,04) 0,0540 (0,072) 0,54 (0,0908) 0,809 (0,056) 0,0245 (0,0646) 0,3739 (0,060) 0,3009 (0,36) 0,242 (0,0404) 0,0298 (0,0287) 0,489 (0,045) 0,236 (0,0476) 0,0405 (0,0655),65 (0,0580) 0,89 (0,077) 0,3830 (0,0748) 0,872 (0,0562) 0,0779 (0,0375) 0,0803 (0,0628) 0,0680 (0,058) 0,4070 (0,0487) 0,246 (0,0946) 0,495 (0,234) 0,509 (0,293) 0,0997 (0,0082) 0,0854 (0,083) 0,0389 (0,0240) 0,0929 (0,0268) 0,727 (0,0476) 0,003 (0,0347) 0,0255 (0,0498) 0,8429 (0,0427) ród³o: oblczea w³ase. Wyk zaokr¹gloo do 4 mejsc po przecku. W aasach podao stadardowe b³êdy szacuku elastyczoœc okreœloe a podstae zale oœc (3). Lczby, 2,..,8 w g³ówce boczku tabel odpoadaj¹ oœmu wyró oym grupom ywoœc, tj. odpoada peczywu produktom zbo owym, 2 mêsu rybom, td. Tabela 2. Wartoœc eskompesowaych ceowych elastyczoœc popytu oblczoe a podstae wzorów () (2) 2 3 4 5 6 7 8 0,7627 (0,232) 2 0,555 (0,290) 3 0,526 (0,0802) 4 0,548 (0,205) 5 0,2300 (0,263) 6 0,869 (0,0534) 7 0,604 (0,0534) 8 0,7543 (0,2358) 0,43 (0,65) 0,7492 (0,064) 0,289 (0,552) 0,2784 (0,529) 0,546 (0,274) 0,3339 (0,095) 0,54 (0,2559) 0,307 (0,2290) 0,32 (0,0900) 0,0589 (0,0833) 0,8797 (0,389) 0,2522 (0,273) 0,0364 (0,38) 0,0245 (0,395) 0,0768 (0,783) 0,0590 (0,909) 0,84 (0,0900) 0,0077 (0,275) 0,239 (0,0666) 0,67 (0,406) 0,0803 (0,276) 0,0960 (0,098) 0,652 (0,74) 0,2593 (0,995) 0,0468 (0,0804) 0,076 (0,362) 0,099 (0,0833) 0,0258 (0,09) 0,842 (0,064) 0,048 (0,0690) 0,33 (0,069) 0,2094 (0,36) 0,98 (0,056) 0,0448 (0,0836) 0,0268 (0,057) 0,0835 (0,0478) 0,055 (0,0660),249 (0,0598) 0,84 (0,0775) 0,238 (0,0748) 0,2672 (0,0744) 0,0288 (0,250) 0,0002 (0,0736) 0,657 (0,0586) 0,3642 (0,050) 0,0373 (0,0972) 0,542 (0,240) 0,2506 (0,293) ród³o: oblczea w³ase. Wyk zaokr¹gloo do 4 mejsc po przecku. W aasach podao stadardowe b³êdy szacuku elastyczoœc okreœloe a podstae zale oœc (4). 0,49 (0,0929) 0,0595 (0,2270) 0,0035 (0,0767) 0,443 (0,0305) 0,50 (0,0528) 0,0542 (0,0548) 0,0500 (0,0550) 0,8954 (0,0432) Aby okreœlæ wp³yw zma ce a elkoœæ popytu rozwa oo skompesowae eskompesowae ceowe elastyczoœc popytu. Perwsze z ch odosz¹ sê tylko do efektów substytucj, druge zaœ uwzglêdaj¹ zmay popytu pod wp³ywem zma ce dochodu. Sterdzoo, e w³a-
Elastyczoœc ceowe popytu a ywoœæ aalza a podstae modelu LA/AIDS 67 se ceowe elastyczoœc zarówo skompesowae jak eskompesowae przyjmowa³y ~ wartoœc od,2 do 0,5. Oszacowaa skompesowaych w³asych ceowych elastyczoœc co do wartoœc bezwzglêdej by³y czêsto zacze mejsze eskompesowaych elastyczoœc, co œadczy o tym, e efekt dochodowy zmay cey daej grupy ywoœcowej a w³asy popyt ma³ w elu grupach ywoœc wyraÿe zaczee. WskaŸk meszaych elastyczoœc ceowych popytu przyjmowa³y zarówo dodate, jak ujeme wartoœc, zatem wœród rozwa aych grup ywoœc wystêpowa³y zale oœc substytucyje oraz komplemetare. Nale y podkreœlæ, e przedstaoe wyk maj¹ charakter wstêpy. Wskazae by³oby okreœlae ceowych elastyczoœc popytu ywoœc w kolejych latach z uwzglêdeem ró orakch podza³ów klasyfkacj, m.. ze wzglêdu a przyale oœæ do grupy spo³eczo-ekoomczej czy grupy dochodowej gospodarstw domowych. W Polsce boem brakuje systematyczych badañ a te temat. Lteratura Adamocz M. 2000: Elastyczoœæ poda y popytu. Strategcze opcje dla polskego sektora agrobzesu w œetle aalz ekoomczych, red. E. Majewsk, G. Dalto SGGW, Warszawa, 07-20. Deato A., Muellbauer J. 980: A almost deal demad system. Amerca Ecoomc Revew, vol. 70, r 3, 32-26. Doork J. A., Hery D. F. 997: Modelg Dyamc Systems Usg PcFml 9.0 for Wdows Iteratoal Thomso Busess Press, Lodo, 27-22. Edgerto D. L. ed. 996: The ecoometrcs of demad systems. Kluwer Academc Publsher, Dordrecht-Bosto- Lodo, 59-66. Hayes, D.J., Wahl, T.I., Wllams, G.W. 990: Testg restrctos o a model of Japaese meat demad. Am. J. Agrc. Eco., vol. 72, r 3, 556-566. Hossa F., Jase H. H. 2000: Lthuaa s food demad durg ecoomc trasto. Agrcultural Ecoomcs vol. 23, r, 3-40. Mdafr A., Brorse B. W. 993: Demad for red meat, poultry, ad fsh Morocco: a almost deal demad system. Agrcultural Ecoomcs, vol. 9, r 2, 55-63. Mosch, G. 995: Uts of measuremet ad the Stoe dex demad system. Amerca Joural of Agrcultural Ecoomcs, vol. 77, r, 63-68. Nas³owsk M. 995: System rykowy. Podstawy mkro- makroekoom. Wydactwo Key Text, Warszawa, 62, 78-79. Regorsek D., Erjavec E. 2007: Food demad Slovea. Acta Agrculturae Sloveca, vol. 89, r, 22-232. Rembsz W. 2004: Wspóly ryek poltyka rola fukcjoowae, mechazmy, formacja wprowadzee. [W:] Ryk role, fukcjoowae, regulacja terwecja a formacja ABG S.A. w kosorcjum z ABC Polad Sp. z o.o. oraz CEEN GmbH, Warszawa, 7-25. Szajer P. 2004: Ryek cukru modu charakterystyka, regulacje formacja. [W:] Ryk role, fukcjoowae, regulacja terwecja a formacja, ABG S.A. w kosorcjum z ABC Polad Sp. z o.o. oraz CEEN GmbH, Warszawa, 2-2. Sucheck B., Welfe A. 988: Popyt ryek w warukach erówowag. PWE, Warszawa, 23-26. Vara H. 992: Mcroecoomc Aalyss. W. W. Norto & Compay, New York Lodo, 07-08. Summary The objectve of ths research s to aalyse food cosumpto patters retrees households Polad. Cross-sectoal household data from Household Budget survey year 2003 are used. For a complete demad system aalyss we apply learly approxmated Almost Ideal Demad System (LA/AIDS). We preset results of estmates of ow ad cross-prce elastctes of demad for eght aggregate food groups products usg LA/AIDS model. The estmates of compesated ow prce elastctes for some groups of food are otceably smaller tha ucompesated. Ths dcates that come effect of ther prce chage o ther ow quatty demaded s hghly mportat whe purchasg these food groups. Absolute value of ow prce elastctes cofectoary are estmated as the lowest ad for vegetables as the hghest. Kowledge of demad elastctes gves us a overvew of cosumpto habts. Further food demad aalyss should be cotued order to reveal treds ad dffereces betwee varous groups of polsh households. Ths would be a mportat formato for polcy makers, researchers ad marketg compaes. Adres do korespodecj: dr Haa Dudek Szko³a G³ówa Gospodarstwa Wejskego w Warszae Katedra Ekoometr Statystyk ul. Nowoursyowska 59 02-787 Warszawa tel. (0 22) 593 4 2 e-mal: haa.dudek@sggw.pl