Przechodzenie od ISO 9001:2008 do ISO 9001:2015 Przewodnik przejścia na nową wersję normy

Podobne dokumenty
Przechodzenie od ISO 14001:2004 do ISO 14001:2015 Przewodnik przejścia na nową wersję normy

ISO 9001:2015 przegląd wymagań

Ryzyko w świetle nowych norm ISO 9001:2015 i 14001:2015

ISO 9001:2015 Jakie zmiany nastąpią w przeprowadzaniu auditu w zakresie normy ISO 9001? Wprowadzenie

Standard ISO 9001:2015

Zmiany w standardzie ISO dr inż. Ilona Błaszczyk Politechnika Łódzka

Normy ISO serii Normy ISO serii Tomasz Greber ( dr inż. Tomasz Greber.

Aktualizacja ISO. ISO Revisio ISO 9001:2015. Istota nowelizacji. Jak podchodzić do zmian?

ISO Revisions. ISO Revisions ISO Znaczenie ryzyka w zarządzaniu jakością. Jak podchodzić do zmian?

Transport odpadów a standardy bezpieczeństwa. System Zarządzania Bezpieczeństwem Ruchu drogowego. Joanna Bańkowska Dyrektor Zarządzający BSI

Charakterystyka systemu zarządzania jakością zgodnego z wymaganiami normy ISO serii 9000

1

Team Prevent Poland Sp. z o.o. Graficzna prezentacja struktury ISO 9001:2015 i IATF 16949:2016

Szkolenie Stowarzyszenia Polskie Forum ISO Zmiany w normie ISO i ich konsekwencje dla organizacji Warszawa,

POLITYKA JAKOŚCI. Polityka jakości to formalna i ogólna deklaracja firmy, jak zamierza traktować sprawy zarządzania jakością.

ISO 9000/9001. Jarosław Kuchta Jakość Oprogramowania

Zmiany wymagań normy ISO 14001

Wprowadzenie. Przedstawiciel kierownictwa (Zgodnie z PN-EN ISO 9001:2009, pkt )

Zarządzanie jakością wg norm serii ISO 9000:2000 cz.1 system, kierownictwo i zasoby

Metodyka wdrożenia. System Jakości ISO 9001

ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W LABORATORIUM BADAWCZYM W ASPEKCIE NOWELIZACJI NORMY PN-EN ISO/ IEC 17025:

KLIENCI KIENCI. Wprowadzenie normy ZADOWOLE NIE WYRÓB. Pomiary analiza i doskonalenie. Odpowiedzialnoś ć kierownictwa. Zarządzanie zasobami

PRZEWODNIK PO NOWEJ NORMIE

Zarządzanie Jakością. System jakości jako narzędzie zarządzania przedsiębiorstwem. Dr Mariusz Maciejczak

Norma to dokument przyjęty na zasadzie konsensu i zatwierdzony do powszechnego stosowania przez

ISO 9001:2015 ORAZ ISO 14001:2015 REWIZJA NORM CZY JESTEŚ PRZYGOTOWANY?

Procedura auditów wewnętrznych i działań korygujących

Powody wdraŝania i korzyści z funkcjonowania Systemu Zarządzania Jakością wg ISO Mariola Witek

Proces certyfikacji ISO 14001:2015

ROLA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ W KSZTAŁTOWANIU BEZPIECZEŃSTWA PRACY. dr inż. Zofia Pawłowska

ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA DOKUMENT NADZOROWANY W WERSJI ELEKTRONICZNEJ Wydanie 07 Urząd Miasta Płocka. Księga środowiskowa

Co się zmieni w nowej wersji normy ISO 9001

Zarządzanie projektami a zarządzanie ryzykiem

Budowanie skutecznych systemów zarządzania opartych na normach ISO

Etapy wdraŝania Systemu Zarządzania Jakością zgodnego z ISO 9001:2008

Zmiany i nowe wymagania w normie ISO 9001:2008

Wpływ SZŚ na zasadnicze elementy ogólnego systemu zarządzania przedsiębiorstwem. Błędy przy wdrażaniu SZŚ

WZ PW Norma ISO/IEC 27001:2013 najnowsze zmiany w systemach zarzadzania bezpieczeństwem informacji IT security trends

System Zarządzania Jakością ISO 9001:2008

EUROPEJSKI.* * NARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI FUNDUSZ SPOŁECZNY * **

System Zarządzania Jakością kalibracja POUFNE

UDOKUMENTOWANE INFORMACJE ISO 9001:2015

ISO w przedsiębiorstwie

PRZEWODNIK PO NOWEJ NORMIE

JAK SKUTECZNIE PRZEPROWADZAĆ AUDITY

System Zarządzania Energią według wymagań normy ISO 50001

DCT/ISO/SC/1.01 Księga Jakości DCT Gdańsk S.A. Informacja dla Klientów

Wymagania wobec dostawców: jakościowe, środowiskowe, bhp i etyczne

Polityka biznesu społecznie odpowiedzialnego (CSR)

Zmiany w normie ISO i ich konsekwencje dla organizacji Warszawa,

PROCEDURA ZINTEGROWANEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA PRZEGLĄD ZARZĄDZANIA P-03/02/III

SYSTEMY ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ WEDŁUG

DCT/ISO/SC/1.01 Księga Jakości DCT Gdańsk S.A. Informacja dla Klientów

DOSKONALENIE SYSTEMU JAKOŚCI Z WYKORZYSTANIEM MODELU PDCA

Księga Zintegrowanego Systemu Zarządzania ODPOWIEDZIALNOŚĆ KIEROWNICTWA

System. zarządzania jakością. Pojęcie systemu. Model SZJ wg ISO 9001:2008. Koszty jakości. Podsumowanie. [Słownik języka polskiego, PWN, 1979] System

ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ

Księga Jakości. Zawsze w zgodzie z prawem, uczciwie, dla dobra klienta

SYSTEMY ZARZĄDZANIA. cykl wykładów dr Paweł Szudra

MODEL DOSKONAŁOŚCI ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ

SYSTEMY ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO

Zarządzanie zmianą - rozwój zarządzania procesowego wg ISO 9001:2015

UTRZMYWANIE I DOSKONALENIE ZGODNEGO Z ISO 9001

ZARZĄDZANIE WDRAŻANIEM INNOWACJI W FIRMIE

DCT/ISO/SC/1.02 Podręcznika Zintegrowanego Systemu Zarządzania w DCT Gdańsk S.A. Informacja dla Klientów

PN-ENISO 9001 Systemy zarządzania jakością Wymagania. Agenda

KOLEJ NA BIZNES 2017 KOLEJ NA BIZNES PRZEJŚCIE Z IRIS Rev.2.1 NA ISO/TS 22163:2017

SKZ System Kontroli Zarządczej

14. Sprawdzanie funkcjonowania systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy

Normy środowiskowe w zarządzaniu firmą. dr Adam Jabłoński

PODEJŚCIE STRATEGICZNE >>

Certyfikacja systemu zarządzania jakością w laboratorium

Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy wg. normy ISO 45001

SZKOŁA DOBRYCH PRAKTYK

5. Planowanie działań w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy

Plan spotkań DQS Forum 2017

URZĄD MIEJSKI W GOSTYNIU PREZENTACJA SYSTEMU PN EN ISO 9001:2001 KSIĘGA JAKOŚCI ELEMENTY SYSTEMU ZARZĄDZANIA JAKOŚCI DOKUMENTACJA SYSTEMU

Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy

System zarządzania energią ISO 50001:2011. Zbigniew Misiura

PROCEDURA ZINTEGROWANEGO SYSTEMU ZARZĄDZNIA NADZÓR NAD USŁUGĄ NIEZGODNĄ DZIAŁANIA KORYGUJĄCE/ ZAPOBIEGAWCZE

ISO 9001 ISO OHSAS 18001

NS-01 Procedura auditów wewnętrznych systemu zarządzania jakością

Zarządzanie jakością, środowiskiem oraz bezpieczeństwem w praktyce gospodarczej. Maciej Urbaniak.

System zarządzania. zgodny z modelem w/g norm serii ISO 9000

Jak skutecznie wdrożyć System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji. Katowice 25 czerwiec 2013

PROCEDURA ZINTEGROWANEGO SYSTEMU ZARZĄDZNIA NADZÓR NAD USŁUGĄ NIEZGODNĄ DZIAŁANIA KORYGUJĄCE/ ZAPOBIEGAWCZE

Usprawnienia zarządzania organizacjami (normy zarzadzania)

Procedura Audity wewnętrzne Starostwa Powiatowego w Lublinie

RAPORT Z AUDITU NADZORU

SZKOLENIA W TÜV AKADEMIA

Dobre praktyki integracji systemów zarządzania w administracji rządowej, na przykładzie Ministerstwa Gospodarki. Warszawa, 25 lutego 2015 r.

Etapy wdrażania systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności (SZBŻ) wg ISO 22000

Społeczna odpowiedzialność biznesu podejście strategiczne i operacyjne. Maciej Bieńkiewicz

SZKOLENIA I WARSZTATY

Praktyczne korzyści dla Organizacji, Najlepsze praktyki płynące z BS Anti-bribery Management System. Joanna Bańkowska Dyrektor Zarządzający BSI

Autor: Artur Lewandowski. Promotor: dr inż. Krzysztof Różanowski

KSIĘGA JAKOŚCI 8. POMIARY, ANALIZA, DOSKONALENIE

Planowane zmiany w normie ISO 14001:2015 z uwzględnieniem weryfikacji EMAS

Schindler Navigator Book Zdefiniowanie celów. Ustalenie drogi. Strategia sukcesu w branży dźwigowej.

Zarządzenie Nr 14/2009 Burmistrza Miasta Czeladź. z dnia 28 stycznia w sprawie: wprowadzenia procedury nadzoru nad dokumentami i zapisami.

Transkrypt:

Aktualizacja ISO Norma Międzynarodowa Przechodzenie od ISO 9001:2008 do ISO 9001:2015 Przewodnik przejścia na nową wersję normy

Dobrze prosperujące przedsiębiorstwa znają wartość skutecznego Systemu Zarządzania Jakością, który zapewnia organizacji koncentrowanie się na spełnianiu wymagań klientów, co skutkuje tym, że są oni zadowoleni z wyrobów i usług, które otrzymują. Niniejszy przewodnik został zaprojektowany tak, aby pomóc Państwu sprostać wymaganiom nowego międzynarodowego standardu Systemów Zarządzania Jakością (SZJ) ISO 9001:2015, który zastępuje ISO 9001:2008. Opisuje wymagania dotyczące ustanowienia, wdrożenia, utrzymania i ciągłego doskonalenia SZJ dla każdej organizacji, niezależnie od jej wielkości. Jakie zmiany znalazły się w nowej wersji normy ISO 9001? Wszystkie standardy systemów zarządzania ISO podlegają regularnym przeglądom w ramach przepisów, według których są napisane. W następstwie rewizji obecnych norm ISO 9001 i ISO 14001, komisja doszła do wniosku, iż obie normy muszą być poddane aktualizacji, aby: Były możliwe do zintegrowania z innymi systemami zarządzania, Zapewnić zintegrowane podejście do zarządzania organizacją, Zapewnić solidne podstawy działania na kolejnych 10 lat, Zastanowić się nad coraz bardziej złożonymi środowiskami, w których działają organizacje, Upewnić się, że nowy standard odzwierciedla potrzeby wszystkich potencjalnych grup użytkowników, Wzmocnić zdolność organizacji do spełnienia wymagań swoich klientów. Uwaga: Niniejszy przewodnik należy czytać łącznie z najnowszą dostępną wersją normy ISO 9001:2015 Systemy Zarządzania Jakością Wymagania. Przewodnik nie zawiera pełnej treści standardu i nie powinien być uważany za główne źródło odniesienia zamiast samego standardu. 2 ISO 9001:2015 System Zarządzania Jakością Przewodnik przejścia na nową wersję normy

Co nowego pojawiło się w standardzie i jakie będą korzyści dla organizacji? ISO 9001 jest największym na świecie uznanym standardem systemu zarządzania i jest stosowany przez ponad milion organizacji na całym świecie. Nowa wersja została napisana tak, aby utrzymać swoje znaczenie w dzisiejszym rynku i nadal oferować organizacjom możliwości uzyskiwania lepszej wydajności i poprawy wyników biznesowych. Stosując wymagania normy ISO 9001:2015 można: Wprowadzić podejście ułatwiające zintegrowanie z innymi standardami dotyczącymi systemów zarządzania, Zapewnić, że jakość i ciągłe doskonalenie są w centrum działania organizacji, Zwiększyć zaangażowanie kadry kierowniczej, Wprowadzić zarządzanie ryzykiem i szansami. Jest znacznie mniej nakazowy niż w wersji 2008 i może być używany, jako bardziej funkcjonalne narzędzie doskonalenia biznesu. Oznacza to, że mogą Państwo odnieść wymagania standardu adekwatnie do swojej działalności w celu uzyskania trwałej poprawy. Jedną z głównych zmian ISO 9001 jest to, że przenosi zarządzanie jakością i ciągłe doskonalenie do serca organizacji. Oznacza to, że nowy standard jest szansą dla organizacji na dostosowanie Systemu Zarządzania Jakością do kierunku strategicznego organizacji. Punktem wyjścia nowej wersji standardu ISO 9001 jest identyfikacja czynników wewnętrznych i zewnętrznych oraz stron zainteresowanych, które wpływają na SZJ. Oznacza to, że wdrożenie zmian w SZJ on być stosowane w celu zwiększenia nadzoru nad uzyskaniem zamierzonych wyników przez organizację. To tylko niektóre z korzyści, o których mówią nam nasi Klienci, którzy uzyskali je w wyniku przyjęcia i wdrożenia systemu spełniającego wymagania ISO 9001. Nowa wersja standardu nadal będzie przynosić korzyści i tworzyć wartość dodaną. Nowy standard będzie: Pomagać Państwu stać się bardziej rzetelnym konkurentem na rynku, Zapewniać lepsze zarządzanie jakością, co będzie wspierać realizację obecnych i określanie przyszłych potrzeb klientów, Zwiększać efektywność, co pozwoli zaoszczędzić czas, pieniądze i zasoby, Poprawiać wyniki operacyjne i podnosić zyski, dzięki redukowaniu błędów, Zwiększać efektywność procesów organizacji dzięki promowaniu, angażowaniu i działaniom zwiększającym motywację personelu, Wspierać poprawę obsługi klienta, co pozwoli pozyskiwać więcej wartościowych klientów oraz budować ich lojalność wobec organizacji, Poszerzać możliwości biznesowe poprzez wykazanie zgodności z nową wersją normy. Wdrażanie ISO 9001 ISO 9001 jest częścią rodziny standardów w zakresie zarządzania jakością. Poniższe normy mogą okazać się przydatne w uzupełnieniu do normy ISO 9001: 1 ISO 9000, Systemy Zarządzania Jakością Podstawy i terminologia 2 ISO 9004, Zarządzanie ukierunkowane na trwały sukces organizacji Podejście wykorzystujące zarządzanie jakością 3 ISO 10001, Zarządzanie jakością Zadowolenie klienta Wytyczne dla organizacji dotyczące kodeksów postępowania 4 ISO 10002, Zarządzanie jakością Zadowolenie klienta Wytyczne dotyczące postępowania z reklamacjami w organizacjach 5 ISO 10004, Zarządzanie jakością Zadowolenie klienta Wytyczne dotyczące monitorowania i pomiarów 6 ISO 10014, Zarządzanie jakością Wytyczne do osiągania korzyści finansowych i ekonomicznych 7 ISO 19011, Wytyczne dotyczące auditowania systemów zarządzania ISO 9001:2015 System Zarządzania Jakością Przewodnik przejścia na nową wersję normy 3

Porównanie ISO 9001:2015 z ISO 9001:2008 ISO 9001: 2015 jest oparty na załączniku SL nowa Architektura Wysokiego Poziomu (HLS), która wprowadza wspólne ramy do wszystkich systemów zarządzania. To pomaga zachować spójność, ujednolicić różne standardy systemów zarządzania poprzez dopasowanie punktów wg architektury wysokiego poziomu i zastosowanie wspólnego języka dla wszystkich standardów. Wprowadzając aktualną wersję standardu, organizacje będą mogły łatwiej zintegrować swój System Zarządzania Jakością z procesami biznesowymi i uzyskać większe zaangażowanie ze strony kierownictwa. Cykl Planuj Wykonaj Sprawdzaj Działaj (PDCA) można stosować do wszystkich procesów, oraz do Systemu Zarządzania Jakością, jako całości. Diagram przedstawiony na rysunku 1 ilustruje jak punkty od 4 do 10 są pogrupowane w odniesieniu do cyklu PDCA Organizacja i jej kontekst (4) Wymagania klientów Potrzeby i oczekiwania zainteresowanych stron (4) Planowanie (6) System zarządzania PLANUJ DZIAŁAJ Wsparcie i Działania (7,8) Przywództwo (5) Poprawa (10) wykonaj SPRAWDZAJ Ocena wyników (9) Rysunek 1 Zadowolenie klientów Wyroby i usługi Wyniki SZJ Nowa/uaktualniona koncepcja Komentarz Kontekst organizacji Kwestie Zainteresowane strony Przywództwo Ryzyka związane z szansami Komunikacja Udokumentowana informacja Ocena funkcjonowania Niezgodności i działania korygujące Przegląd systemu zarządzania Rozważmy kombinację wewnętrznych i zewnętrznych czynników i uwarunkowań, które mogą mieć wpływ na podejście organizacji i zainteresowanych stron do wyrobów, usług i inwestycji. Kwestie mogą być wewnętrzne lub zewnętrzne, pozytywne lub negatywne łącznie z warunkami, które wpływają na lub też ulegają wpływom organizacji. Może to być osoba lub organizacja, która ma wpływ, może zależeć od kogoś lub postrzegająca, że ma wpływ na decyzje lub działania. Przykładami są dostawcy, klienci lub konkurenci. Wymagania szczególne dla najwyższego kierownictwa, zdefiniowanego, jako osoba lub grupy osób, kierujących i kontrolujących organizację na najwyższym poziomie. Proces planowania działań w odniesieniu do ryzyk i szans zastąpi działania zapobiegawcze i ryzyko zostało zdefiniowane jako wpływ niepewności na oczekiwany wynik. Istnieją sprecyzowane i bardziej szczegółowe wymagania zarówno dla komunikacji wewnętrznej jak i zewnętrznej. Zastępuje dokumenty i zapisy. Obejmuje ocenę jakości funkcjonowania i skuteczności Systemu Zarządzania Jakością (SZJ), obejmuje metody monitorowania pomiarów, analizy i oceny, stosownie do przypadków w celu zapewnienia prawidłowych wyników. Wymagana jest bardziej szczegółowa ocena zarówno samych niezgodności, jak i działań korygujących. Bardziej szczegółowe wymagania dotyczące danych wejściowych i wyjściowych z przeglądu zarządzania. 4 ISO 9001:2015 System Zarządzania Jakością Przewodnik przejścia na nową wersję normy

Kluczowe wymagania ISO 9001:2015 Punkt 1: Zakres Punkt 1 wyszczególnia zakres standardu, który w niewielkim stopniu różni się z zakresem w niniejszej klauzuli dla ISO 9001:2008. Punkt 2: Powołania normatywne ISO 9000, System Zarządzania Jakością Podstawy i terminologia Jest odniesienie do podstaw i terminologii oraz dostarczenie cennych wskazówek. Punkt 3: Terminy i definicje Wszystkie terminy i definicje zawarte są w normie ISO 9000:2015 Zarządzanie jakością Podstawy i terminologia. Punkt 4: Kontekst organizacji Celem tej klauzuli jest zapewnienie wysokiego poziomu zrozumienia strategii organizacji oraz ważnych kwestii, które mogą mieć wpływ zarówno pozytywny lub negatywny na sposób w jaki organizacja zarządza swoim systemem i są istotne ze względu na jej kierunek strategiczny. To daje organizacji możliwość zidentyfikowania i zrozumienia wpływu czynników i stron zainteresowanych na osiągnięcie zamierzonych wyników SZJ. Również w części odnosi się do poprzedniej koncepcji działań zapobiegawczych. Po pierwsze, organizacja będzie musiała ustalić zewnętrzne i wewnętrzne czynniki, które są związane ze strategią, tj. jakie są istotne czynniki wewnętrzne i zewnętrzne, które mają wpływ na organizację oraz na zdolność SZJ do osiągnięcia zamierzonych wyników. Należy zauważyć, że termin czynnik obejmuje nie tylko problemy, które byłyby przedmiotem działań zapobiegawczych w poprzednim standardzie, ale również ważne tematy dla SZJ do rozwiązania, takie jak obowiązek zapewnienia zgodności, cele organizacji określone dla SZJ. Po drugie, organizacja będzie musiała zidentyfikować zainteresowane strony istotne dla swojego SZJ, które są o wiele bardziej widoczne w tej wersji standardu. Grupy te mogą obejmować klientów, społeczności lokalne, dostawców i organizacje pozarządowe. Ustalenie ich odpowiednich potrzeb i oczekiwań jest obecnie częścią ustanowienia ram dla funkcjonowania SZJ. Każda organizacja określi swój własny, unikalny zestaw zainteresowanych stron, a te mogą zmieniać się w czasie zgodnie z kierunkiem strategicznym organizacji. Należy określić kontekst organizacji oraz ustalić zakres SZJ w odniesieniu do różnych dodatkowych czynników. Ci, którzy korzystali z wcześniejszych wersji standardu powinni dokonać przeglądu aktualnego zakresu i być w stanie wykazać, że spełniają obecne wymagania. Ostatnim wymogiem klauzuli 4 jest ustanowienie, wdrożenie, utrzymanie i ciągłe doskonalenie SZJ zgodnie z wymaganiami normy. Wymaga to przyjęcia podejścia procesowego i chociaż każda organizacja jest inna, udokumentowana informacja, taka jak diagramy procesów lub procedury pisemne mogą być wykorzystane do wspierania systemu. Punkt 5: Przywództwo Punkt ten stawia wymagania wobec najwyższego kierownictwa jest to osoba lub grupa osób, która kieruje i nadzoruje organizację na najwyższym poziomie. Zauważmy, że nie ma już wymagania, by wyznaczyć przedstawiciela kierownictwa, który odpowiada za SZJ. Nowa norma kładzie większy nacisk na osoby akceptujące w SZJ, a nie tylko na jedną osobę. Celem tych wymagań jest pokazanie, że przywództwo i zaangażowanie pochodzi z góry. Najwyższe kierownictwo musi wykazywać większe zaangażowanie w systemie zarządzania i muszą zapewnić, że wymagania są zintegrowane z procesami organizacji oraz że polityka i cele są zgodne z kierunkiem strategicznym organizacji. Szczególną odpowiedzialnością najwyższego kierownictwa jest ustanowienie polityki jakości. Istnieje również większy nacisk na najwyższe kierownictwo, które powinno zobowiązać się do ciągłego doskonalenia SZJ i ma obowiązek zagwarantować aby SZJ był udostępniany, komunikowany, utrzymywany i zrozumiały dla wszystkich zainteresowanych stron. ISO 9001:2015 System Zarządzania Jakością Przewodnik przejścia na nową wersję normy 5

Jest również większy nacisk na promowanie przez najwyższe kierownictwo konieczności zwiększenia satysfakcji klienta poprzez identyfikowanie zagrożeń i możliwości, które mogą mieć na to wpływ. Najwyższe kierownictwo musi wykazywać stałą orientację na klienta, pokazując, w jaki sposób będzie spełniać wymagania klientów, wymagań prawnych i ustawowych, a także w jaki sposób organizacja promuje zwiększanie satysfakcji klienta. W tym samym kontekście, muszą zdawać sobie sprawę z mocnych i słabych stron organizacji oraz w jaki sposób mogą one mieć wpływ na dostarczanie wyrobów lub usług. To wzmocni koncepcję zarządzania procesami biznesowymi. Ponadto kierownictwo zostało zobowiązane do wykazania zrozumienia kluczowych zagrożeń związanych z każdym procesem i zastosowanym podejściem do zarządzania ryzykiem, jego redukcji lub przenoszenia ryzyka. Ostatecznie, ten punkt stawia wymagania, aby kierownictwo zapewniło, że odpowiedzialność i uprawnienia dla odpowiednich ról w organizacji zostały przydzielone i zakomunikowane. Mają one uwzględniać przede wszystkim zapewnienie zgodności Systemu Zarządzania Jakością (SZJ) z wymaganiami normy. Punkt 6: Planowanie Planowanie zawsze było integralnym elementem ISO 9001, ale teraz zwiększono nacisk na zapewnienie, że jest rozważane łącznie z punktem 4.1 kontekst organizacji oraz z punktem 4.2 zainteresowane strony. Wskazuje to nową drogę do identyfikowania i zarządzania działaniami wynikającymi z ryzyka. Koncentracja organizacji na planowaniu rozwoju bardziej niż procedur uwzględniając występujące ryzyko i dobierając do niego odpowiednie działania. Koncentruje się ona na rozwoju i zastosowaniu procesu planowania bardziej niż procedur, aby zaadresować do nich zakres parametrów oraz ryzyko związane z każdym z parametrów. Pierwsza część tej klauzuli dotyczy oceny ryzyka i określa, co należy wziąć pod uwagę, określać oraz przypisać w trakcie tworzenia, wdrażania i utrzymywania procesów, aby spełnić wymagania klauzuli planowania. Druga część odnosi się do postępowania z ryzykiem. Przy określaniu działań w odniesieniu do zidentyfikowanych zagrożeń i szans należy wziąć pod uwagę, by były one proporcjonalnie do ich potencjalnego wpływu na zgodność wyrobów i usług. Szanse mogą obejmować np. przyjęcie nowych praktyk, wprowadzenie nowych wyrobów, otwarcie się na nowe rynki, stworzenie nowych porozumień, nowe technologie itd. Organizacja będzie musiała zaplanować działania ukierunkowane zarówno na zajmowanie się ryzykiem i szansami oraz integrować i wdrażać je do swoich procesów systemu zarządzania oraz oceniać ich skuteczność. Działania muszą być monitorowane, zarządzane i komunikowane w obrębie całej organizacji. Innym kluczowym elementem tego punktu jest konieczność ustalenia mierzalnych celów jakościowych. Punkt ten zachowuje niektóre z wymagań zawartych w punkcie 5.4 w wersji 2008, ale jest bardziej szczegółowy. Cele jakościowe muszą teraz być spójne z polityką jakości, powinny odnosić się też do zapewnienia zgodności wyrobów i usług, jak również uwzględniać zwiększanie zadowolenia klienta. Ostatnia część klauzuli ujmuje planowanie zmian, które muszą być realizowane w sposób zaplanowany i systematyczny. Istnieje potrzeba, aby zidentyfikować potencjalne konsekwencje zmian, określić, kto jest odpowiedzialny za wdrożenie, kiedy zmiany mają się nastąpić i jakie zasoby powinny zostać zapewnione. Punkt 7: Wsparcie Punkt 7 zapewnia, że istnieją odpowiednie zasoby, ludzie i infrastruktura dla osiągnięcia celów organizacyjnych. Punkt 7 zaczyna się od wymagania, że organizacje powinny określić i zapewnić niezbędne zasoby dla ustanowienia, wdrożenia, utrzymania i ciągłego doskonalenia SZJ. Mówiąc wprost, jest to bardzo silne wymaganie, obejmujące zapewnienie niezbędnych zasobów (wewnętrznych i zewnętrznych) dla SZJ. Punkt 7.1 opiera się na punktach 6.1, 6.2, 6.3 i 7.6 z 2008 roku i dzieli się na 5 podpunktów. Istnieją dodatkowe wymagania, by spełniać obowiązujące wymogi ustawowe i wykonawcze. Podpunkty nadal obejmują wymagania związane z infrastrukturą i środowiskiem funkcjonowania procesów. Punkt ten obejmuje 6 ISO 9001:2015 System Zarządzania Jakością Przewodnik przejścia na nową wersję normy

również wymagania w odniesieniu do zasobów do monitorowania i pomiarów oraz uwzgędnia zasoby ludzkie (kompetencje, świadomość, komunikacja). Wiedza organizacyjna to nowy wymóg, który zajmuje się wymaganiami w zakresie kompetencji, świadomości i komunikacji SZJ. Personel musi zapoznać się nie tylko z polityką jakości, ale powinien też rozumieć, w jaki sposób przyczynia się do osiągnięcia zgodności oraz jakie są konsekwencje braku zgodności. Kluczowe wymaganie dotyczy utrzymania wiedzy organizacyjnej niezbędnej dla funkcjonowania procesów oraz osiągnięcia zgodności wyrobów i usług organizacji. Może to obejmować wiedzę specyficzną dla danej organizacji, którą uzyskuje się poprzez doświadczenie, jak również własność intelektualną organizacji. Organizacje są zobowiązane do zbadania, czy ich obecny stan wiedzy jest wystarczający przy planowaniu zmian i czy konieczna jest dodatkowa wiedza. Wreszcie istnieją wymogi dotyczące udokumentowanej informacji. Jest to nowy termin, który zastępuje odniesienia w standardzie 2008 roku do dokumentów i zapisów. Organizacje muszą określić poziom udokumentowanej informacji niezbędnej do zapewnienia skuteczności SZJ. Różnice w jej zakresie mogą być widoczne między organizacjami z powodu ich wielkości i złożoności posiadanych procesów. Zgodnie ze wzrostem znaczenia bezpieczeństwa informacji w organizacji, jest również większy nacisk na kontrolowanie dostępu do udokumentowanej informacji, tak jak zabezpieczenie przez np. korzystanie z haseł. Organizacje powinny również uwzględniać w tej kwestii np. zapewnienie kopii zapasowych danych z systemów IT na wypadek awarii. Punkt 8: Działanie Punkt ten zajmuje się realizacją planów i procesów, które umożliwiają organizacji spełnianie wymagań Klientów i projektowanie wyrobów i usług. Wymagania w tym obszarze są ściśle związane z poprzednimi wymaganiami ujętymi w punkcie 7 normy ISO 9001:2008 r., ale obecnie jest większy nacisk położono na kontrolę procesów, zwłaszcza planowania zmian oraz na przegląd skutków niezamierzonych zmian i (w razie potrzeby) uwzględnienia działań łagodzących niekorzystne skutki zmian. Zmieniona wersja standardu potwierdza trend w kierunku zwiększającego się korzystania ze współpracy z podwykonawcami oraz outsourcingu. W nowym wydaniu normy oprócz kryteriów oceny i ponownej oceny - pojawia się konieczność ustanowienia kryteriów monitorowania pracy dostawców zewnętrznych. Ten punkt nadal obejmuje Wymagania dotyczące wyrobów i usług, które pozostają w dużej mierze niezmienione w stosunku do wersji 2008. Jednak teraz wymagana jest komunikacja w odniesieniu do działań awaryjnych w razie potrzeby, a także dotyczących postępowania z własnością klienta. Nowy wymóg komunikowania się z potencjalnymi klientami jest również uwzględniony, co jest przydatne dla wprowadzania na rynek nowych ofert i rozwiązań. Pojawiły się również wyraźniejsze wymogi dotyczące określenia norm i przepisów jakie są związane z wyrobami i usługami organizacji; zasobów wewnętrznych i zewnętrznych w zakresie projektowania i rozwoju wyrobów i usług oraz potencjalnych skutków niepowodzeń związanych z charakterem wyrobów i usług. Jest również nowy punkt, który obejmuje działania po dostawie może dotyczyć działań takich jak: programy konserwacji, prace prowadzone w ramach gwarancji, działania obejmujące ostateczną utylizację lub recykling. Przy określaniu zakresu tych działań organizacje muszą rozważyć: ryzyko związane z wyrobem lub usługą, wymagania i opinie klienta oraz wszelkie wymagania ustawowe. Punkt 9: Ocena wydajności Ocena wydajności obejmuje wiele obszarów wcześniej opisywanych w punkcie 8 wersji 2008. Wymogi dotyczące monitorowania, pomiarów, analizy oraz oceny są w nim zawarte i będzie trzeba zastanowić się, co należy monitorować i mierzyć, jakie metody stosować, kiedy dane powinny być analizowane i oceniane oraz w jakich odstępach czasu. Udokumentowana informacja dostarczająca dowody na wymienione wyżej działania musi zostać zachowana. Organizacje powinny aktywnie poszukiwać informacji zwrotnej na temat percepcji klientów oraz stopnia, w jakim wyroby i usługi spełniają wymagania. Można to osiągnąć na wiele sposobów, w tym poprzez: badania satysfakcji, analizy udziału w czy też analizę reklamacji. Obecnie istnieje wyraźny wymóg, by organizacje wykazywały w jaki sposób korzystają z danych uzyskanych z analizy i oceny, zwłaszcza w odniesieniu do potrzeby doskonalenia SZJ. Audity wewnętrzne należy planować i realizować w dużej mierze podobnie jak wg wymagań ujętych w wersji z 2008. Istnieją dodatkowe wymagania odnoszące się do planowania programu ISO 9001:2015 System Zarządzania Jakością Przewodnik przejścia na nową wersję normy 7

auditów oraz zapewnienie, że wyniki auditu są przekazywane do właściwego kierownictwa. Przeglądy zarządzania nadal są wymagane, ale istnieją dodatkowe wymagania w tym np. rozważenie zmian w kwestiach zewnętrznych i wewnętrznych, które są istotne dla Systemu Zarządzania Jakością. Udokumentowane informacje muszą być przechowywane jako dowód wyników przeglądów zarządzania. Punkt 10: Doskonalenie Punkt ten zaczyna się od nowego rozdziału określającego, że organizacje powinny określić i wybrać możliwości doskonalenia, w celu zapewnienia spełnienia wymagań i zwiększenia zadowolenia klienta. Istnieje również potrzeba, aby aktywnie poszukiwać możliwości doskonalenia procesów, wyrobów i usług oraz doskonalenia wyników i skuteczności Systemu Zarządzania Jakością, zwłaszcza uwzględniając przyszłe potrzeby i oczekiwania Klientów. Ze względu na nowy sposób postępowania z działaniami zapobiegawczymi, zauważa się, że w tym punkcie jest brak wymogów prewencyjnych działań. Jednak istnieją pewne nowe wymagania odnoszące się do działań korygujących. Pierwszym z nich jest reagowanie na niezgodności i podejmowanie działań, w stosownych przypadkach, nadzorowanie i korygowania niezgodności oraz radzenia sobie z konsekwencjami. Drugim nowym podpunktem jest ustalenie, czy występują lub mogłyby wystąpić podobne niezgodności. Wymóg ciągłego doskonalenia został rozszerzony o przydatność, adekwatność i skuteczność Systemu Zarządzania Jakością, ale nie określa, w jaki sposób organizacja ma osiągać ten cel. Aktualizacja standardu przyniosła pewne zmiany w stosowanej terminologii, którą przedstawiono w kolejnej tabeli. Główne różnice w terminologii między ISO 9001:2008 oraz ISO 9001:2015 ISO 9001:2008 Wyroby Wyłączenia Przedstawiciel kierownictwa Dokumentacja, Księga jakości, udokumentowane procedury, zapisy Środowisko pracy Zakupiony wyrób Dostawca Co nie zostało zdefiniowane w ISO 9001:2015 Wyroby i usługi Niestosowalność (zobacz dla wyjaśnienia stosowalności Załącznik A A5) Nieużywane Udokumentowana informacja Środowisko funkcjonowania procesów Wyroby i usługi dostarczane z zewnątrz Dostawca zewnętrzny Udokumentowana informacja W ramach dostosowania do innych standardów systemów zarządzania został przyjęty wspólny punkt Udokumentowana informacja. Określenia udokumentowana procedura i zapis zostały zastąpione w całym tekście wymagań przez udokumentowaną informację. W przypadku ISO 9001:2008, tam gdzie byłoby odniesienie do udokumentowanych procedur (np. definiowanie, kontrola lub wspieranie procesu) jest teraz wyrażone jako wymóg utrzymywania udokumentowanej informacji. W przypadku ISO 9001: 2008, tam gdzie byłoby odniesienie do zapisów, teraz jest wyrażone jako wymóg zachowania udokumentowanych informacji. Wymagania, dotyczące utrzymywania udokumentowanej informacji są szczegółowo wymienione w standardzie i podano ich przykłady. Prosimy przeczytać uważnie zwłaszcza punkt 7.5. 4.3 Zakres Systemu Zarządzania Jakością (SZJ) 4.4 SZJ i jego procesy 5.2 Polityka SZJ 6.2 Cele SZJ 7.1 Zasoby 7.2 Kompetencje 7.5 Udokumentowane informacje określone przez Organizację jako konieczne dla skuteczności SZJ 8.1 Planowanie i nadzór nad działaniami operacyjnymi 8.2 Określenie wymogów dotyczącymi wyrobów i usług 8.3 Projektowanie i rozwój 8.4 Dowody potwierdzające nadzór nad zewnętrznymi dostawcami dostarczającymi wyroby i usługi 8.5 Produkcja i realizacja usług 8.6 Zwalnianie wyrobów i usług 8.7 Nadzór nad niezgodnymi elementami wyjściowymi 9.1 Dowody wyników uzyskiwanych z monitorowania, pomiarów, analizy i oceny 9.2 Potwierdzenie wdrożenia programu auditów i wyniki auditów 9.3 Dowód wyników przeglądów zarządzania 10.1 Dowód dotyczący charakteru niezgodności oraz wszelkich później podjętych działań 8 ISO 9001:2015 System Zarządzania Jakością Przewodnik przejścia na nową wersję normy

Wytyczne zmian ISO 9001:2015 Harmonogram zmian Wasza droga do przejścia na nowe wymagania 2015 2016 2017 2018 Wrzesień 2015 publikacja nowej normy Wrzesień 2015 Początek 3-letniego okresu przejścia do września 2018 BSI określa krok po kroku działania pomocne w przejściu na nową wersję normy. BSI pomoże Państwu w przeprowadzeniu zmian. Ściśle współpracujemy z naszymi klientami oraz śledzimy postępy we wdrażaniu nowych wymagań norm. Mogą Państwo liczyć na nasze pełne wsparcie w zakresie szkoleń oraz materiałów pomocniczych, które pomogą Państwu w zrozumieniu istoty aktualizacji. Aktualizacja jest okazją Co trzeba zrobić? 1. Przyjmij całkowicie nowe spojrzenie na System Zarządzania Jakością (SZJ). 2. Weź udział w zestawie szkoleń dotyczących przejścia, aby zrozumieć na czym polegają różnice. 3. Zidentyfikuj kluczowe zmiany i wykorzystaj je jako okazję do doskonalenia. 4. Dokonaj zmian w dokumentacji, aby uwzględnić nową strukturę (w razie potrzeby). 5. Wprowadź nowe wymogi dotyczące przywództwa, ryzyka i kontekstu organizacji. 6. Dokonaj przeglądu efektywności obecnych środków nadzoru. 7. Przyjmij, że każda regulacja może ulec zmianie. 8. Przeprowadź ocenę oddziaływania. Proponujemy nabyć kopię Standardu międzynarodowego. To pomoże Państwu zapoznać się z nowymi wymogami, terminologią i ich układem. Odwiedź stronę internetową BSI, aby uzyskać dostęp do najbardziej aktualnego wsparcia i przejść do materiału dostępnego na naszej stronie www.bsigroup.com/iso-9001-2015. Znajdą tam Państwo materiały, które mogą pomóc zrozumieć zmiany. Zwróć uwagę na szeroki zakres szkoleń udostępnionych przez BSI dotyczących aktualizacji, aby zapewnić Państwu możliwość pełnego zrozumienia zmian. Oferujemy różne metody przeprowadzania szkoleń, aby dopasować się do potrzeb każdej organizacji. Prowadzimy szkolenia otwarte i dedykowane. Pobierz nasz Zestaw narzędzi do implementacji opracowany tak, aby pomóc zrozumieć, wdrożyć i porozumiewać się w sprawie zmian przy aktualizacji normy ISO 9001 w całej organizacji. Rozważ dalsze usługi, które pomogą wprowadzić zmiany. BSI może przeprowadzić analizę luk, aby pomóc Twojej organizacji określić słabe strony przed właściwym auditem. Porównaj różnice między ISO 9001:2008 oraz ISO 9001:2015 Pobierz nasz Przewodnik po zmianach między ISO 9001:2008 a ISO 9001:2015 ISO 9001:2015 System Zarządzania Jakością Przewodnik przejścia na nową wersję normy 9

Szkolenia BSI dotyczące przejścia Niezależnie od konkretnego wymogu, BSI opracowało cykl szkoleń, które spełniają wasze potrzeby. Warto zauważyć, że wszystkie kursy zostały zaprojektowane przez ekspertów w swoich dziedzinach, którzy byli bezpośrednio zaangażowani w rozwój standardów. Nasi trenerzy to najlepsi specjaliści na rynku. Jako doś wiadczeni auditorzy, przekazują swoją wiedzę w taki sposób, aby organizacje skutecznie wdrażały standardy i stale się doskonaliły. Kursy dotyczące przejścia obejmują: Pełnomocnik Systemu Zarządzania Jakością wg ISO 9001:2015 Przygotuj się na wprowadzenie nowej normy. Dowiedz się, jakie zaszły zmany pomiędzy ISO 9001:2008 a ISO 9001:2015. Wymagania normy ISO 9001:2015 Niezbędne dla osób zaangażowanych w dostosowanie SZJ do wymagań ISO 9001:2015 od menedżerów do realizatorów i auditorów. Wdrożenie zmian normy ISO 9001:2015 2 dni szkolenia w sali wykładowej. Dowiecie się, jak stosować podstawowe zmiany w ISO 9001: 2015 i sformułować plan działania dostosowania do nowych wymogów normy. Łączy jeden dzień kursu dostosowania do nowych wymagań z dodatkowym dniem działań wdrażających. Zalecane dla osób odpowiedzialnych za dostosowanie istniejącego systemu do ISO 9001:2015. Auditor Wewnętrzny Systemu Zarządzania Jakością wg ISO 9001:2015 Trenuj jako wykwalifikowany auditor wewnętrzny i zagwarantuj firmie przyszły sukces, dzięki najwyzszym standardom jakości. Pracując z naszymi bezkonkurencyjnymi trenerami zdobędziesz pewność w planowaniu i wykonywaniu efektyewnych auditów. Przejście z ISO 9001:2008 na ISO 9001:2015 dla Auditorów Wiodących 2 dni szkolenia w sali wykładowej. Dowiecie się, jak przeprowadzić audit wdrażania podstawowych zmian w ISO 9001:2015. Łączy je jeden dzień kursu przemiany z dodatkowym dniem nauki o przeprowadzaniu auditu SZJ na zgodność z ISO 9001:2015. Idealny dla już działających auditorów wewnętrznych i auditorów wiodących, którzy potrzebują przejścia (aktualizacji wiedzy) do normy ISO 9001:2015. Auditor Wiodący Systemu Zarządzania Jakością wg ISO 9001:2015 (Akredytacja IRCA A17955) 2 dni szkolenia w sali wykładowej. Cenne dla osób zaangażowanych przy dostosowaniu do wersji normy ISO 9001:2015, w tym dla menedżerów, konsultantów i audytorów. 10 ISO 9001:2015 System Zarządzania Jakością Przewodnik przejścia na nową wersję normy

Dodatkowe materiały Istnieje wiele materiałów, które mogą być dostępne na stronie internetowej www.bsigroup.com/iso-9001-2015 NOWOŚĆ: ISO 9001:2015 Jakie zmiany nastąpią w przeprowadzaniu auditu? Niniejszy oficjalny dokument zawiera wskazówki informujące o tym, czego można spodziewać się podczas auditu w związku ze wspomnianymi nowymi wymogami, a także jest pomocny w przygotowaniu się do auditu. NOWOŚĆ Dlaczego norma ISO 9001:2015 jest korzystniejsza dla Państwa przedsiębiorstwa? Postaramy się odpowiedzieć na pytania, które mogą się pojawić w procesie przejścia do nowej wersji normy. NOWOŚĆ: ISO 14001:2015 / ISO 9001:2015 Korzyści z przejścia na nowe wersje norm Wczesne przejście na nowe normy może przynieść organizacji liczne korzyści. W tym dokumencie znajdą Państwo informacje jak odnieść najwięcej korzyści z wdrożenia i jak najszybciej poprawić wyniki funkcjonowania Państwa przedsiębiorstwa. ISO 9001:2015 Znaczenie ryzyka w zarządzaniu jakością Ten oficjalny dokument wyjaśnia sprawy towarzyszące aktualizacji normy, takie jak analiza ryzyka, która jest włączona do zmienionego standardu, ponadto zawiera dodatkowe informacje dotyczące przewidywanych korzyści dla klientów korzystających z normy ISO 9001. Uaktualnione: Instrukcja wdrożeniowa Uaktualnione: ISO 9001:2015 Najczęściej zadawane pytania DODATKOWO Przewodnik po zmianach przedstawiający korelację poprzednich wymagań ISO 9001 do najnowszych ujętych w wersji z 2015 roku. Lista pytań kontrolnych pozwalających na samoocenę wg wymagań nowego standardu ISO 9001:2015. Przedstawiamy załącznik SL Nowa architektura wysokiego poziomu, wspólny tekst podstawowy, wspólne terminy i definicje oraz plan dla wszystkich norm dotyczących systemów zarządzania w przyszłości przedstawiamy oficjalne opracowanie pozwalające na lepsze zrozumienie nowej struktury. Dodatkowe usługi Dysponujemy również szerokim zakresem usług, które pomogą Państwu płynnie wprowadzić zmiany i wiedzieć, jak je wykorzystać dla poprawy funkcjonowania organizacji. Proponowane usługi obejmują elementy takie, jak: Analiza luk (GAP) Oszacowanie luk związanych ze zmianą wymagań za pomocą wstępnej ewaluacji - przeglądu i oceny Systemu Zarządzania Jakością w zestawieniu z nowymi wymaganiami normy ISO 9001:2015. Analiza luk jest doskonała jako pierwszy krok na drodze do przejścia na nowe wymagania ponieważ może pomóc potwierdzić, że obszary funkcjonujące w Państwa organizacji są już zgodne pozwoli to na oszczędność czasu i pieniędzy. ISO 9001:2015 System Zarządzania Jakością Przewodnik przejścia na nową wersję normy 11

Dlaczego BSI? BSI jest liderem ISO 9001 od samego początku. Pierwotnie był oparty na Brytyjskim Standardzie BS 5750, który został opracowany przez BSI. BSI dysponuje doskonałą wiedzą jest pierwszą międzynarodową organizacją normalizacyjną oraz od 1994 roku członkiem Międzynarodowej Organizacji Standaryzacyjnej ISO biorącym czynny udział w rozwoju standardów. Dzięki temu mamy możliwość pomagać Państwu lepiej poznać i rozumieć zmiany oraz aktywnie pomagać w przejściu do wymagań nowego standardu. BSI poprzez pracę nad standardami oraz pozostałymi działaniami uczestniczy w tworzeniu Państwa sukcesu, doskonaleniu i zwiększaniu zadowolenia klientów. Umożliwiamy innym poprawę zarządzania ryzykiem i zrównoważony rozwój. Od ponad stu lat nasi eksperci walczą z przeciętnością i bezczynnością, aby pomóc we wdrożeniu doskonałości do sposobów działania ludzi i produktów. Sprawiamy, że doskonałość staje się nawykiem. Nasze produkty i usługi Zapewniamy niepowtarzalne połączenie komplementarnych produktów i usług zarządzanych w ramach naszych trzech modeli biznesowych obejmujących wiedzę, pewność i zgodność. Wiedza BSI współpracuje z ekspertami w dziedzinie biznesu, organami rządowymi, organizacjami branżowymi i grupami konsumentów, aby uchwycić najlepsze praktyki i ukształtować wiedzę, jaką wszystkie organizacje powinny posiadać, aby odnieść sukces. Większość norm międzynarodowych stosowanych i wdrażanych na szeroką skalę było pierwotnie kształtowanych przez BSI, np. norma ISO 14001 dotycząca zarządzania środowiskowego oraz norma ISO/ IEC 27001 dotycząca bezpieczeństwa informacji. Zgodność Aby odnosić rzeczywiste, długoterminowe korzyści, nasi klienci muszą zapewnić stałą zgodność z normą, tak aby stało się to nawykiem. Szkolimy naszych klientów, aby zrozumieli znaczenie norm i sposób, w jaki należy je wdrażać, a także szkolimy ich w zakresie generowania wartości dodanej i dostarczania zróżnicowanych narzędzi zarządzania, aby ułatwić proces stałego zachowania zgodności. Pewność Niezależna ocena zgodności procesu lub produktu z konkretną normą zapewnia wysoki poziom doskonałości działań naszych klientów. Pomagamy naszym klientom zrozumieć sposób ich działania, określając tym samym obszary doskonalenia od wewnątrz. www.bsigroup.pl Więcej informacji na stronie internetowej: www.bsigroup.pl BSI Group BSI/PL/001/0416/pl/KW