Determinanty kursu walutowego w krótkim okresie

Determinanty kursu walutowego w krótkim okresie Wykład 9 z Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych, C UW Copyright 2006 Pearson Addison-Wesley & Gabriela Grotkowska

2 Wykład 9 Kurs walutowy w krótkim okresie - parytet stóp procentowych Dochodowość aktywów denominowanych w różnych walutach Warunek równowagi Czynniki determinujące bieżący kurs walutowy Krajowa stopa procentowa i czynniki ją determinujące

3 Od czego zależy popyt na waluty? Aby zrozumieć jakie czynniki wpływają na kształtowanie się kursu walutowego, należy najpierw rozważyć, od czego zależy popyt na aktywa denominowane w różnych walutach Popyt na aktywa walutowe kształtują te same czynniki, co popyt na inne aktywa: głównie jest to oczekiwanie, co do przyszłej wartości aktywów Chęć posiadania depozytu denominowanego w walucie obcej zależy od dwóch elementów: stopy procentowej jaką oferuje oraz oczekiwanej zmiany kursu walutowego

4 Stopa zwrotu z aktywów denominowanych w walucie krajowej i obcej Stopa zwrotu z obligacji denominowanej w PLN oprocentowanej 5% p. a. stopa zwrotu wyniosła 5% Stopa zwrotu z obrazu zakupionego za 10 tysięcy złotych, który rok później odsprzedano za 12 tysięcy zł stopa zwrotu wyniosła 20% Obraz kupiony w 2007 r. za 300 000 UR przy kursie 3,96 PLN/UR i sprzedany rok później za 350 000 UR przy kursie 3,55 PLN/UR stopa zwrotu z inwestycji liczona w UR wyniosła 16,7%, zaś w PLN jedynie 4,6%

5 Stopa zwrotu z aktywów denominowanych w walucie obcej Roczny depozyt bankowy denominowany w euro oferuje 3,2% w skali roku. Kurs bieżący wynosi 3,55 PLN/UR, zaś oczekiwany za rok to 3,65 PLN/UR. Oczekiwana stopa zwrotu z tego depozytu liczona w złotych wynosi 6,11% Popyt na różne depozyty walutowe zmienia się w zależności od stóp zwrotu z nich osiąganych przeliczonych na wspólną walutę w jaki sposób inwestor podejmuje decyzję?

6 Decyzja inwestora Załóżmy, że inwestor posiada 1 mln złotych, który chce zainwestować na 6 miesięcy. Ma następujące możliwości: Lokata w złotówkach oprocentowana na 8% p. a. Lokata w euro oprocentowana na 4% p. a. Obecny kurs wynosi UR/PLN 3,93 Inwestor oczekuje, że za 6 miesięcy kurs będzie wynosił UR/PLN 3,98 Aby podjąć racjonalną decyzję inwestor musi porównać faktyczne stopy zwrotu z obu inwestycji, wyrażone w tej samej walucie

7 Porównanie oczekiwanych stóp zwrotu x 1,04 1 mln PLN 1 040 000 PLN 1 032 977 PLN : 3,93 x 3,98 254 452, 93 UR x 1,02 259 541, 99 UR

8 Czy wyżej opisana sytuacja jest równowagą? Nie, każdy inwestor może przeprowadzić takie porównanie i stwierdzić, że inwestycja w euro przynosi wyższą stopę zwrotu fekt: rośnie popyt na euro i rośnie cena euro wyrażona w złotych Jeśli wielu inwestorów kupi euro, kurs wzrośnie i inwestycja w euro stanie się mniej opłacalna

9 Równowaga: parytet stóp procentowych (IRP) O równowadze możemy mówić wtedy, gdy stopa zwrotu z obu inwestycji będzie identyczna inwestorzy nie będą mieli motywacji do zmiany swoich zachowań inwestycyjnych Oznaczmy przez kurs bieżący, e kurs oczekiwany, i krajową stopę procentową, i* - zagraniczną stopę procentową Rynek będzie w równowadze, gdy: 1 e 1 i (1 i*) i i* e

10 IRP: interpretacja 1 e 1 i (1 i*) i i* W równowadze stopy zwrotu z obu inwestycji są równe: krajowa stopa procentowa jest równa zagranicznej stopie procentowej powiększonej o oczekiwaną stopę aprecjacji waluty zagranicznej e

IRP w wersji niezabezpieczonej i zabezpieczonej 11 i i i i e e * *) (1 1 1 i i i i F F * *) (1 1 1

Wpływ bieżącego kursu walutowego na oczekiwaną stopę zwrotu Załóżmy, że oczekiwany kurs dolara za rok wynosi 3,10 PLN/USD Amerykańska roczna stopa procentowa wynosi 3% a krajowa stopa procentowa 6% Jak będzie się zmieniać oczekiwana stopa zwrotu z depozytów dolarowych w zależności od bieżącego kursu dolara? i i* ( e -)/ i* + ( e -)/ 2.86 6% 3% 8.40% 11.40% 2.91 6% 3% 6.54% 9.54% 2.96 6% 3% 4.74% 7.74% 3.01 6% 3% 3.00% 6.00% 3.06 6% 3% 1.32% 4.32% 3.11 6% 3% -0.31% 2.69% 3.16 6% 3% -1.89% 1.11% 3.21 6% 3% -3.42% -0.42% 13

14 IRP jako teoria wyjaśniająca kształtowanie się bieżącego kursu walutowego Bieżący kurs walutowy osiąga wartość równowagi, gdy stopa zwrotu z aktywów krajowych (i) jest równa stopie zwrotu z aktywów zagranicznych (i + (( e -)/)), a ta przy danym kursie oczekiwanym i zagranicznej stopie procentowej zależy ujemnie od bieżącego kursu walutowego

15 Ujęcie graficzne IRP: wzrost krajowej stopy procentowej RT d (i) 1 2 RT f (i*, e ) i 1 i 2 Stopa zwrotu z aktywów wyrażona w walucie krajowej

16 Ujęcie graficzne IRP: wzrost zagranicznej stopy procentowej i kursu oczekiwanego RT d (i) i 2 * > i 1 * 2 1 RT f (i 2 *, e ) RT f (i 1 *, e ) i Stopa zwrotu z aktywów wyrażona w walucie krajowej

17 IRP jako teoria kształtowania się kursu walutowego w krótkim okresie: podsumowanie Kurs walutowy w równowadze kształtuje się tak, by był spełniony warunek parytetu stóp procentowych Wzrost krajowej stopy procentowej prowadzi ceteris paribus do aprecjacji waluty krajowej Wzrost zagranicznej stopy procentowej prowadzi ceteris paribus do deprecjacji waluty krajowej Oczekiwania aprecjacji waluty zagranicznej, powodują ceteris paribus jej bieżącą aprecjację

18 Rozszerzenie modelu kursu walutowego opartego o IRP Model kursu walutowego opartego o IRP można łatwo rozszerzyć stawiając pytanie: skąd bierze się stopa procentowa? Stopa procentowa determinowana jest na rynku pieniężnym Uwzględniając ten fakt możemy lepiej zrozumieć czynniki determinujące kurs walutowy w krótkim okresie

Definicja a funkcje pieniądza Definicja pieniądza Pieniądzem jest to, co spełnia funkcje pieniądza Funkcje pieniądza Wymiany (transakcyjna) Miernika wartości Środka płatności Tezauryzacji Funkcje jw. w ujęciu międzynarodowym (z udziałem innego pieniądza/ innej waluty)

Płynność pieniądza Płynność pieniądza = powszechne używanie pieniądza w jego funkcjach (zwłaszcza transakcyjnej) bez ponoszenia kosztów tego użycia Pieniądz płynny taki który powszechnie jest przyjmowany w transakcjach (można nim zapłacić za transakcje bez zastrzeżeń po stronie sprzedających tj. przyjmują go jako ekwiwalent transakcji) Np. każdy punkt sprzedaży przyjmuje gotówkę, ale już nie każdy karty kredytowe, a tym bardziej czeki podróżne, choć to wszystko jest pieniądzem Jego użycie do zapłaty lub przyjęcie jako zapłaty nie wywołuje dodatkowych kosztów Np. przyjęcie gotówki nie wiąże się z kosztami, ale punkty sprzedaży płacą określone kwoty za obsługę transakcji kartami kredytowymi, a użycie do zapłaty środków z konta oszczędnościowego może wywołać utratę odsetek, czyli powoduje pewien koszt

Podaż pieniądza Kto kontroluje ilość pieniądza, która krąży w gospodarce, czyli kto określa podaż pieniądza? Podaż pieniądza ustalana jest przez bank centralny Bezpośrednio reguluje on ilość gotówki w obiegu W sposób pośredni kontroluje emisję pieniądza kredytowego dokonywaną przez system banków komercyjnych

Popyt na pieniądz Popyt na pieniądz to chęć ludzi do trzymania swojego majątku w formie płynnej (w przeciwieństwie do zamrożonych aktywów) Co wpływa na chęć do trzymania majątku w postaci płynnej? 14-22

Co wpływa na zagregowany popyt na pieniądz w gospodarce? 1. Stopa procentowa: trzymanie majątku w postaci pieniądza nie przynosi żadnego (lub mały) dochód; stopa procentowa jest kosztem alternatywnym trzymania majątku w postaci płynnej, a nie zamrożonej (np. w postaci lokaty terminowej czy obligacji, które charakteryzują się wyższą stopą zwrotu) Im wyższa stopa procentowa, tym wyższy koszt alternatywny trzymania pieniądza niższy popyt na pieniądz 2. Ceny: ceny dóbr i usług będących przedmiotem wymiany wpływają na chęć posiadania pieniądza potrzebnego do przeprowadzenia transakcji Im wyższy poziom cen, tym większe zapotrzebowanie na płynność większy popyt na pieniądz 14-23

Co wpływa na zagregowany popyt na pieniądz w gospodarce? 3. Dochód: większy dochód (produkt) oznacza więcej dóbr i usług do kupienia, a zatem więcej pieniędzy potrzeba do przeprowadzenia transakcji Wyższy PKB oznacza większe zapotrzebowanie na pieniądz wyższy popyt na pieniądz 14-24

Model popytu na pieniądz Zagregowany popyt na pieniądz można wyrazić jako: M d = P x L(R,Y) gdzie: P to poziom cen Y realny PKB R to stopa procentowa L(R,Y) to zagregowany realny popyt na pieniądz Lub: M d /P = L(R,Y) Popyt na pieniądz w ujęciu realnym jest funkcją realnego dochodu i stopy procentowej 14-25

Zagregowany popyt na pieniądz Dla danego poziomu dochodu, popyt na pieniądz spada wraz ze wzrostem stóp procentowych Stopa procentowa Popyt na pieniądz

Zagregowany popyt na pieniądz Kiedy rośnie dochód, popyt na pieniądz rośnie przy każdym poziomie stopy procentowej Stopa procentowa Wzrost dochodu Popyt na pieniądz

Rynek pieniężny Warunek równowagi na rynku pieniężnym: M s = M d Alternatywnie możemy go określić poprzez zrównanie realnego popytu z realną podażą (dzieląc obie strony przez poziom cen) : M s /P = L(R,Y) Warunek ten wyznacza stopę procentową równowagi 14-28

Równowaga na rynku pieniężnym Stopa procentowa Realna podaż pieniądza Zagregowany popyt na pieniądz w ujęciu realnym, L(Y) Realne zasoby pieniądza

Zmiany podaży pieniądza Wzrost podaży pieniądza obniża stopę procentową, ceteris paribus Stopa procentowa Realna podaż pieniądza Wzrost realnej podaży pieniądza L(Y) Realne zasoby pieniądza

Zmiany PKB Wzrost dochodu podnosi stopę procentową, ceteris paribus Stopa procentowa Realna podaż pieniądza Wzrost PKB Realne zasoby pieniądza

Powiązanie rynku pieniężnego i rynku walutowego Amerykański bank centralny CB Amerykański rynek pieniężny uropejski rynek pieniężny Rynek walutowy

Powiązanie rynku pieniężnego i rynku walutowego

Powiązanie rynku pieniężnego i rynku walutowego Rynek walutowy Kurs walutowy Stopa zwrotu z depozytu w $ Oczekiwana stopa zwrotu z depozytów w euro Stopy zwrotu w $ Rynek pieniężny Realna podaż pieniądza Realne zasoby pieniądza

Powiązanie rynku pieniężnego i rynku walutowego: wzrost podaży pieniądza a kurs walutowy Kurs walutowy Stopa zwrotu z depozytu w $ Oczekiwana stopa zwrotu z depozytów w euro Stopy zwrotu w $ Realna podaż pieniądza Realne zasoby pieniądza

Koniec wykładu 9 Dziękuję i zapraszam za tydzień!