Pieniądz i system bankowy

Transkrypt

1

2 Pieniądz i system bankowy 0 Pieniądz 0 pewien powszechnie akceptowany towar, za pomocą którego dokonujemy płatności za dostarczone dobra i usługi lub wywiązujemy się ze zobowiązań (np. spłata długu) 0 Środek wymiany 2

3 0 środek wymiany Funkcje pieniądza 0 jednostka rozrachunkowa umożliwiająca wyrażanie cen i prowadzenie rozliczeń 0 środek przechowywania wartości (tezauryzacji), pozwalający dokonywać zakupów w przyszłości 0 miernik odroczonych płatności, czyli funkcja rozrachunkowa w dłuższym okresie 3

4 Rodzaje pieniądza 0 Towarowy rolę pieniądza spełnia towar mający równolegle inne zastosowania (złoto, muszle, paciorki, kozy, zęby wrogów ) 0 Symboliczny środek płatniczy, którego wartość nabywcza znacznie przekracza koszt wytworzenia tego pieniądza (współczesne banknoty, monety) 0 Bezgotówkowy (IOU I owe you) środek wymiany, którego podstawą jest wierzytelność przedsiębiorstwa lub osoby fizycznej. Najdynamiczniej rozwijająca się forma pieniądza. (depozyty, czeki bankowe, karty płatnicze) 4

5 Inflacja 0 Wzrost przeciętnego poziomu cen dóbr w określonym okresie 0 Czysta inflacja ceny wszystkich dóbr wzrastają w tym samym tempie 0 Deflacja spadek przeciętnego poziomu cen dóbr i usług 0 Dezinflacja spadek tempa wzrostu cen (spadek inflacji, nie spadek poziomu cen) 5

6 Indeksy agregatowe Indeksy Cen 0 Laspeyers (CPI) i P it Q i0 PI L = i P i0 Q i0 0 Paasche (Deflator) i P it Q it PI P = P i0 Q it 0 Fisher PI F = i PI L PI P Indeksy Ilości 0 Laspeyers Y L = 0 Paasche Y P = 0 Fisher Y F = P i0 Q it i P i0 Q i0 i P it Q it i P it Q i0 i Y L Y P 6

7 Indeksy zmian wartości nominalnych Y NOM = P it Q it i P i0 Q i0 i Y NOM = PI L Y P = Y L PI P Ten indeks nie bierze pod uwagę zmian w strukturze konsumpcji (zmiana koszyka dóbr) 7

8 Inflacja na rynku pieniądza Inflacja = π π = M L zmiana realnego popytu na pieniądz zmiana nominalnej podaży pieniądza Stopy procentowe: r = i π r realna stopa procentowa i nominalna stopa procentowa 8

9 Koszty inflacji Inflacja spodziewana 0 koszt zdzieranych zelówek 0 koszt zmienianych jadłospisów 0 koszt realnej stopy procentowej 0 drenaż podatkowy 0 opodatkowanie dochodów z kapitału 0 opodatkowanie dochodów firm Inflacja nieoczekiwana 0 koszt redystrybucji 0 koszt niepewności 9

10 Ilościowa teoria pieniądza Związek między ilością pieniądza w obiegu a poziomem cen 0 Szybkość obiegu pieniądza (V) szybkość, z jaką zasoby pieniądza krążą w gospodarce. Średnia liczba transakcji obsługiwana przez jednostkę płatnicza w danym okresie czasu. 0 M ilość pieniądza gotówkowego w gospodarce 0 P przeciętny poziom cen 0 Y ogólna liczba transakcji w obrocie towarowym (ilość dóbr i usług) M P = Y V 10

11 Motywy utrzymania pieniądza Popyt na pieniądz (L)- popyt na zasób pieniądza w ujęciu realnym (skorygowany o poziom inflacji). Zależy od poziomu stóp procentowych, dochodu oraz inflacji. 0 Motyw transakcyjny codzienne wydatki, ilość środków będących do natychmiastowej dyspozycji. Zależy od poziomu dochodów: L=f(Y) 0 Motyw przezorności na niespodziewane wydatki 0 Motyw portfelowy (spekulacyjny) wynika z niechęci do ryzyka. Jesteśmy gotowi zrezygnować z części potencjalnych zysków w zamian za poczucie większego bezpieczeństwa finansowego: L=f(Y) 11

12 Planowane zasoby pieniądza 0 Wielkość wyznaczana przez punkt zrównania krańcowych korzyści z trzymania pieniądza (MB) z krańcowym kosztem (MC) 0 MC koszt alternatywny trzymając pieniądze w portfelu nie otrzymujemy zysku z lokaty L = f(y, i) MB, MC, i MB i i MB L L L MC MC realne zasoby pieniądza 12

13 Rynek pieniądza Podaż pieniądza (M) wartość zasobów pieniądza znajdujących się w obiegu 0 Depozyty (D) suma pieniędzy złożonych w banku na przechowanie przez właścicieli wkładów (deponentów) 0 Rezerwy (R) ilość gotówki, jaką posiada bank i którą może przeznaczyć na natychmiastową wypłatę w przypadku żądania właścicieli wkładów 0 Stopa rezerw stosunek wartości rezerw do wartości depozytów (R/D) 13

14 Miary podaży pieniądza 0 Baza monetarna (H) zasób pieniądza wielkiej mocy. Łączna suma banknotów i bilonu w obiegu pozabankowym (CU) i w posiadaniu banków (R). 0 M 0 = baza monetarna (H) = CU + R 0 M 1 = M 0 + detaliczne i hurtowe wkłady (depozyty) na żądanie 0 M 2 = M 0 + wkłady detaliczne i udziały w towarzystwach budowlanych 0 M 3 = M 1 + wkłady terminowe i certyfikaty depozytowe sektora prywatnego 0 M 4 = M 3 + udziały i wkłady przedsiębiorstw budowlanych + gotówka, wkłady i certyfikaty banków w posiadaniu towarzystw budowlanych 14

15 Mnożnik kreacji pieniądza Stopa rezerw: re= R/D Stosunek gotówki w obiegu do depozytów: cu=cu/d Podaż pieniądza = pieniądz w obiegu (CU) + depozyty (D) M= CU+D = cu*d + D = D*(1+cu) Baza monetarna = pieniądz w obiegu + pieniądz w bankach H = CU+R = cu*d + re*d = D*(cu+re) Mnożnik kreacji pieniądza (MM): M = H 1+cu 1+cu = H MM MM = > 1 cu+re cu+re uproszczony mnożnik: MM = 1 re 15

16 Inflacja 2010 (deflator) 16

17 Przyrost podaży pieniądza 17