T7. Szoki makroekonomiczne. Polityka wobec szoków

Transkrypt

1 T7. Szoki makroekonomiczne. Polityka wobec szoków

2 Szoki makroekonomiczne. to nieoczekiwane zdarzenia zakłócające przewidywalny przebieg zmian produktu, bezrobocia i stopy procentowej Szoki popytowe (oddziałujące na łączny popyt) nagła zmiana któregoś składnika popytu np. spadek popytu zagranicznego obniża eksport netto (krzywa IS przesuwa się na lewo) nagła zmiana w popycie na pieniądz np. nowy rodzaj karty kredytowej zmniejsza zapotrzebowanie na gotówkę

3 Rys Poziom cen (P) Cena początkowa. 3 4 Cena końcowa Ujemny szok popytowy 0 AD 0 AD 1 W wyniku zmniejszenia eksportu netto łączny popyt spada do AD 1. PKB najpierw spada (1) Gospodarka wchodzi w recesję Wywołuje to presję na spadek cen. Stopniowe obniżanie poziomu cen będzie prowadzić do wzrostu produktu Y* PKB (Y) Gospodarka powraca do równowagi (Y*) przy niższym poziomie cen (4)

4 Rys Poziom cen (P). 4 Cena końcowa Cena początkowa Dodatni szok popytowy Y* AD 0 AD 1 PKB (Y) W wyniku spadku popytu na pieniądz łączny popyt wzrasta do AD 1. PKB najpierw rośnie (1) Gospodarka wchodzi w ożywienie Wywołuje to presję na wzrost cen. Stopniowe podnoszenie poziomu cen będzie prowadzić do spadku produktu Gospodarka powraca do równowagi (Y*) przy wyższym poziomie cen (4)

5 Szoki makroekonomiczne (2) Szoki cenowe (oddziałujące na poziom cen) nagła zmiana ceny istotnego czynnika produkcji np. wzrost cen ropy naftowej nienormalnie wysoka podwyżka płac znacznej grupy pracowników - przedsiębiorstwa mogą popełnić błąd i podnieść ceny np. w wyniku błędnych oczekiwań inflacyjnych Szok cenowy możemy wprowadzić do równania krzywej Phillipsa: Π = Π e +f (Y -1 - Y*)/Y* +Z gdzie: Z szok cenowy

6 Index (1995=100) Źródło: Burda Wyplosz 4ed Rys Realna cena ropy naftowej,

7 Rys Poziom cen (P) Nagły wzrost poziomu cen Skokowy wzrost cen. PKB najpierw spada (1) P Cena podnosi się AD Gospodarka wchodzi w recesję Wywołuje to presję na spadek cen. Stopniowe obniżanie poziomu cen będzie prowadzić do wzrostu produktu Y* PKB (Y) Gospodarka powraca do początkowego stanu równowagi (Y*, P 0 )

8 Rys Reakcja polityki na szok popytowy Poziom cen (P) Cena AD 0 Ujemny szok popytowy przesuwa krzywą popytu w lewo, co oznaczałoby zmniejszenie PKB Podjęcie w odpowiednim czasie polityki stabilizacji przez ekspansję pieniężną lub fiskalną może temu zapobiec, przywracając pierwotną pozycję krzywej popytu. AD 1 Y* PKB (Y) Gospodarka wróciłaby do równowagi (Y*), ale

9 Kontrowersje wokół polityki stabilizacji Przeciwdziałanie ujemnym skutkom szoku wymagałoby wielkiej precyzji polityki makroekonomicznej w sterowaniu popytem Taki pozytywny rezultat przewidują keynesiści Monetaryści poddają aktywną politykę stabilizacji w wątpliwość: gdyż może ona destabilizować gospodarkę np. między bodźcem (wzrost podaży pieniądza) i reakcją (wzrost PKB) występuje nieznane odroczenie czasowe należy zatem utrzymywać stabilną podaż pieniądza by unikać wstrząsów łącznego popytu Zdaniem zwolenników realnego cyklu koniunkturalnego: oddziaływanie na popyt jest bezzasadne (wahania produktu odzwierciedlają wahania podaży)

10 Opóźniona reakcja na próbę makroekonomicznej stabilizacji Rys Realny PKB Przegrzanie w wyniku opóźnienia Bodziec polityki Realny PKB Ujemny szok t 0 t 1 Ożywienie bez bodźca czas

11 Rys Cena końcowa Poziom cen (P) Cena początkowa Reakcja na szok cenowy Y* 0 AD 0 AD 1 PKB (Y) Wstrząs cenowy podnosi poziom cen. Jeśli reakcją polityki jest oddziaływanie na zagregowany popyt (np. wzrost podaży pieniądza) krzywa AD przesuwa się do AD 1. Recesja jest mniejsza (1) co oznacza mniejszą presję na spade cen. Stopniowe obniżanie poziomu cen będzie prowadzić do wzrostu Produktu. Gospodarka osiąga równowagę (Y*) przy trwale podwyższonym poziomie cen (3).

12 Dylemat polityki przeciwdziałania szokom cenowym Przeciwdziałanie ujemnym skutkom szoku cenowego wymaga wybrania, czy stabilizować produkt czy poziom cen (inflację)? (Ponieważ szok cenowy przynosi jednocześnie recesję i inflację) wybory polityki mogą przynieść: stabilizację produktu przy trwale podniesionym końcowym poziomie cen gdy krzywa AD przesuwana jest na prawo (np. ekspansywna polityka pieniężna) polityka amortyzująca przejście przez okres recesji i stopniowy powrót do Y* i pierwotnego poziomu cen (inflacji) gdy polityka powstrzymuje się od oddziaływania poprzez popyt polityka nieamortyzująca

13 Rys Reakcja poziomu cen i PKB na szoki cenowe w przypadku polityki amortyzującej i nieamortyzującej PKB (Y) PKB (Y) Y* Y* czas czas Poziom cen (P) Poziom cen (P) Cena końcowa(p n ) Cena wyjściowa (P 0 ) Cena wyjściowa (P 0 ) Polityka nieamortyzująca czas czas Polityka amortyzująca

14 Reguły polityki pieniężnej Jeśli polityka pieniężna w ustalony sposób reaguje na szoki cenowe, to podaż pieniądza przestaje być zmienną egzogeniczną, gdyż jest określana w ramach modelu Władze monetarne różnych krajów stosują różne mniej lub bardziej sformalizowane reguły polityki pieniężnej: dość powszechnie stosowana regułą jest reguła celu inflacyjnego określanie pożądanego w średnim okresie poziomu inflacji i używanie narzędzi polityki dla realizacji celu

15 Dezinflacja To działania zmierzające do obniżania stopy inflacji Z równania dostosowań cenowych :, Π = Π e +f (Y -1 - Y*)/Y* wynika, że można to osiągnąć oddziałując: na oczekiwaną inflację Π e zapowiadając politykę obniżania inflacji (skutek zależy od wiarygodności banku centralnego) na czynnik presji rynku f (Y -1 - Y*)/Y* wprowadzając gospodarkę w niski poziom aktywności (recesję), gdyż Y < Y* oznaczający lukę produktu uruchomi z czasem dostosowania cenowe obniżające poziom inflacji

16 Wielkośc PKB jako cel dezinflacyjny Poziom cen (P). P 0 AD 0 Rys Jeśli inflacja oczekiwana jest określona przez czynnik przeszłości (np. π e = π -1 ), polityka dezinflacji może stworzyć presję na obniżenie cen przez wprowadzenie gospodarki w recesję. Polityka pieniężna ustala wówczas jako cel taką wielkość PKB, jaka jest pożądana dla wytworzenia presji na obniżkę cen. Y 1 Y 0 AD 1 PKB (Y) Jeśli wielkością tą jest Y 1 należy przesunąć krzywą popytu do pozycji AD 1 przez odpowiednie zmniejszenie podaży pieniądza Problem polityki polega tu na wyznaczeniu wielkości podaży pieniądza (M), przy której produkt osiągnie zakładaną wielkość Y 1.

17 Kotwica kursowa Reforma ustrojowa z początku lat 90., znana jako plan Balcerowicza, wprowadzana była w warunkach wysokiej inflacji (stopa inflacji w grudniu 1989 r. wyniosła 640%) Próba obniżenia wywindowanych oczekiwań inflacyjnych nie mogła opierać się na wiarygodności banku centralnego Jednym z rozwiązań tłumiących oczekiwania inflacyjne stał się stały kurs wymiany złotego na dolara przyjęto stałą relację wymiany: 9500 PLN/USD, zapowiadając jej utrzymanie ten kurs był utrzymywany na poziomie przyjętego parytetu do połowy 1991 r.