RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ SZKOŁY OBSZAR II: PROCESY ZACHODZĄCE W SZKOLE LUB PLACÓWCE I ZAKRES BADAŃ PRZEPROWADZONYCH W RAMACH EWALUACJI - Obszar II: Procesy zachodzące w szkole lub placówce. - Wymaganie 2.6: Prowadzone są działania służące wyrównaniu szans edukacyjnych. II CEL EWALUACJI Zebranie informacji na temat: - oferty zajęć mających na celu wyrównywanie szans edukacyjnych, - rozpoznawania wpływu zajęć dodatkowych na stopień opanowania przez uczniów wiadomości i umiejętności, - zbadania zasięgu i skuteczności informacji na temat zajęć dodatkowych docierających do rodziców i uczniów, - zbadanie respektowania i realizacji przez nauczycieli opinii PP-P III PYTANIA KLUCZOWE - Czy szkoła stwarza możliwości wyrównywania szans edukacyjnych wszystkim potrzebującym uczniom? - Czy oferta zajęć dydaktyczno wyrównawczych w szkole jest wystarczająca? - Czy informacje na temat zajęć dodatkowych docierają do zainteresowanych rodziców i uczniów? IV NARZĘDZIA BADAWCZE a) Analiza dokumentów: - opinie Poradni Psychologiczno Pedagogicznej, - dzienniki zajęć wyrównawczych, korekcyjno kompensacyjnych i in., b) Badania ankietowe przeprowadzone wśród uczniów, rodziców oraz nauczycieli. c) Wywiad z dyrektorem szkoły. V PREZENTACJA WYNIKÓW EWALUACJI 1. Zbiorcze opracowanie wyników ankiet przeprowadzonych wśród uczniów: W ankiecie brało udział 80 uczniów z klas I - III. Wybór uczniów był przypadkowy, z każdej klasy wybrano od 9 do 12 uczniów. Pytanie 1: Czy w szkole prowadzone są dodatkowe zajęcia wyrównawcze? 1
a) tak 78 b) nie 0 c) nie wiem 2 Prawie wszyscy uczniowie biorący udział w ankiecie wiedzą o zajęciach wyrównawczych oferowanych przez szkołę. Tylko 2 osoby odpowiedziały na to pytanie przecząco. Pytanie 2: Czy zostałeś poinformowany o możliwości uczestniczenia w dodatkowych zajęciach? Zdecydowana większość, 78 ankietowanych, odpowiedziała TAK na pytanie. Tylko 2 osoby odpowiedziały inaczej, twierdząc, iż nie zostały poinformowane o dodatkowych zajęciach. Na początku roku szkolnego pisemną informację o zajęciach dodatkowych otrzymał każdy uczeń, brak wiedzy prawdopodobnie wynika z faktu zapomnienia o niej. Pytanie 3: Czy uczestniczysz w tego typu zajęciach na terenie szkoły? Na to pytanie 64 uczniów odpowiedziało TAK, 16 osób NIE. Uczniowie mieli szansę podać powód uczestnictwa w zajęciach pozalekcyjnych lub jego braku. Najczęściej podawane powody uczestnictwa to: a) chęć poprawienia ocen - 24 osoby b) poszerzanie wiedzy - 14 osób c) uzupełnienie wiadomości - 9 osób d) rozwijanie zainteresowań 3 osoby Powody braku uczestnictwa: - brak potrzeby dodatkowej nauki - 4 osoby - nieodpowiednia pora zajęć - 2 osoby. Kilku uczniów nie udzieliło dodatkowej odpowiedzi w punkcie trzecim. Pytanie 4: Jak często uczestniczysz w zajęciach pozalekcyjnych? Największa liczba uczniów, bo aż 38, deklaruje, że uczestniczy w zajęciach dodatkowych w razie potrzeby, rzadziej niż raz w tygodniu. 24 osoby uczestniczą raz w tygodniu, a 18 uczniów bierze udział w zajęciach dodatkowych częściej niż raz w tygodniu. Istnieje sprzeczność między tymi odpowiedziami, a informacjami uzyskanymi w pytaniu drugim, z których wynika, że 2 uczniów wcale nie uczestniczy w dodatkowych zajęciach. Prawdopodobnie, odpowiadając na pytanie 2, zinterpretowali je błędnie, rozumiejąc uczestnictwo jako stałą i regularną obecność. Pytanie 5: W jakich zajęciach uczestniczysz najczęściej? 2
Jak widać, największa popularnością cieszą się dodatkowe zajęcia z przedmiotów ścisłych. Wynika to zapewne z faktu, że wymagają one od uczniów zrozumienia trudnych zagadnień, włożenia sporego wysiłku w opanowanie przewidzianej programem nauczania wiedzy. Uczniowie deklarowali, który blok przedmiotowy jest dla nich najważniejszy, wybierali tylko jeden, co nie znaczy, że, zapewne w mniejszym zakresie, nie korzystają z innych zajęć. Pytanie 6: Czy ilość i oferta zajęć w naszej szkole jest wystarczająca? a) TAK - 64 ucz. b) NIE - 4 ucz. c) NIE WIEM - 12 ucz. Zdecydowana liczba ankietowanych stwierdziła, że oferta szkoły jest wystarczająca. Jest to zgodne z opinią rodziców ( 49 na 60 ankietowanych osób także odpowiedziało twierdząco). Pytanie 7: Czy udział w zajęciach dodatkowych pozytywnie wpływa na twoje wyniki nauczania? a) TAK - 61 ucz. b) NIE - 2 ucz. c) NIE WIEM - 17 ucz. Odpowiedź większości uczniów była twierdząca, tylko w przypadku 2 osób zajęcia dodatkowe nie przynoszą według nich oczekiwanych efektów. Porównując odpowiedzi rodziców na podobnie sformułowane pytanie, stwierdzamy, iż zdecydowana większość odpowiedziała także twierdząco, podobnie jak uczniowie. Z ankiet wynika, że zajęcia pozalekcyjne są potrzebne i przynoszą efekty w postaci lepszych ocen oraz szerszej wiedzy naszych uczniów. Pytanie 8: Przedstaw swoje ewentualne propozycje dotyczące organizowania zajęć pozalekcyjnych. 3
W tym punkcie padały bardzo zróżnicowane odpowiedzi, nie wszyscy uczniowie podeszli do nich poważnie ( odp. sporty ekstremalne, jazda konna, zajęcia z przygotowania do życia w rodzinie). Najczęściej padała propozycja poszerzenia zajęć dodatkowych z informatyki (5 os.) oraz zajęć sportowych, np. na basenie, siłowni ( 4 os.) czy zajęć artystycznych jak kółko muzyczne czy fotograficzne ( 4 osoby.). Niektóre odpowiedzi uczniów okazały się sprzeczne. Treść i proporcje odpowiedzi uczniów obrazuje poniższy wykres. 2. Zbiorcze opracowanie wyników ankiet przeprowadzonych wśród rodziców uczniów. W ankiecie brało udział 60 rodziców uczniów klas I -III. Ankietę przeprowadzono w czasie zebrań z rodzicami, wybór ankietowanych jest przypadkowy. Zapewniono tylko proporcjonalną ilość osób badanych w poszczególnych klasach do liczby uczniów w zespołach. Pytanie 1: Czy w szkole prowadzone są dodatkowe zajęcia wyrównawcze? Wszyscy rodzice wiedzą o istnieniu zajęć wyrównawczych, 100 % odpowiedzi było twierdzących. Jest to zapewne wynik akcji informacyjnej przeprowadzonej wśród rodziców podczas pierwszych wrześniowych zebrań. Wtedy otrzymali oni pisemną informację na ten temat. Pytanie 2: Czy poinformowano Pana/Panią o możliwości uczestniczenia Państwa dziecka w dodatkowych zajęciach? Na to pytanie większość ankietowanych, 58 osób, udzieliła odpowiedzi TAK. Odpowiedź NIE padła tylko 1 raz, podobnie odpowiedź NIE WIEM. Z ankiety wynika, że tylko dwoje rodziców deklaruje brak konkretnej wiedzy na temat możliwości uczestniczenia dziecka w zajęciach pozalekcyjnych. Pytanie 3: Czy Państwa dziecko uczestniczy w tego typu zajęciach na terenie szkoły? TAK 42 os. NIE 18 os. Na to pytanie twierdząco odpowiedziały 42 osoby, odpowiedź NIE padła w 18 przypadkach. Podobny wynik uzyskaliśmy w przypadku ankiet uczniów. 16 z nich odpowiedziało, że nie uczestniczy w zajęciach dodatkowych. Pytanie 4: Jeżeli tak, to jak często? 4
CZĘŚCIEJ NIŻ RAZ W TYG. 23 OS. RAZ W TYGODNIU 13 OS. RZADZIEJ, W RAZIE DORAŹNEJ POTRZEBY 9 OS. BRAK ODPOWIEDZI 15 OS. Jak wynika z odpowiedzi rodziców, 23 uczniów uczestniczy częściej niż raz w tygodniu w zajęciach wyrównawczych (18 uczniów w tym miejscu odpowiedziało tak samo), 13 uczniów chodzi na te zajęcia raz w tygodniu (24 uczniów odpowiedziało tak samo), a 9 uczniów jest na takich zajęciach rzadziej niż raz w tygodniu, w razie doraźnej potrzeby, (tak deklaruje swój udział 38 uczniów). Widać wyraźną rozbieżność w ostatniej odpowiedzi. Albo rodzice zostali wprowadzeni w błąd przez dzieci, albo nie wiedzą dokładnie, kiedy i w jakich zajęciach dodatkowych biorą one udział. Pytanie 5: Czy, zdaniem Państwa, oferta szkoły jest wystarczająca? TAK 49 os. NIE 2 os. NIE MAM ZDANIA 9 os. Odpowiadając na to pytanie, 49 ankietowanych rodziców twierdzi, że ilość zajęć wyrównawczych jest wystarczająca. 2 osoby chciałyby zwiększyć ilość takich zajęć. Jest to zbieżne z odpowiedziami uczniów ( 4 osoby chciałoby więcej zajęć dodatkowych). 9 rodziców nie jest zorientowanych i odpowiedziało NIE WIEM. Pytanie 6: Czy udział w zajęciach dodatkowych pozytywnie wpływa na wyniki nauczania Państwa dziecka? Rodzice w zdecydowanej większości uważają, że zajęcia wyrównawcze mają wpływ na wyniki w nauce. Dzięki nim uczeń może otrzymywać lepsze oceny. 11 rodziców nie ma zdania na temat wpływu zajęć dodatkowych na poziom wiedzy ich dzieci. Ich odpowiedź brzmiała NIE WIEM. Pytanie 7: Czy Państwa zdaniem nauczyciele respektują wskazania Poradni Psychologiczno- -Pedagogicznej? TAK 35 os. NIE 1 os. NIE WIEM 24 os. Na temat respektowania przez nauczycieli wskazań poradni psychologiczno-pedagogicznych pozytywnie wypowiedziało się 35 rodziców. Tylko jeden rodzic ma na ten temat złą opinię, na którą mogły wpłynąć np. złe doświadczenia. Aż 24 osoby odpowiedziały NIE WIEM, najprawdopodobniej ich dzieci nie posiadają orzeczeń lub opinii poradni, więc ich rodzice się nie interesują tym aspektem pracy z uczniami. 3. Podsumowanie wywiadów z nauczycielami prowadzącymi zajęcia wyrównawcze. Odpowiadając na pytania ankietowe, nauczyciele stwierdzili, że w szkole są prowadzone zajęcia dodatkowe, wszyscy ankietowani je prowadzą zgodnie z założeniami. 5
Zajęcia te przyczyniają się do wyrównania szans edukacyjnych uczniów naszej szkoły. Jak wykazała ankieta, zainteresowani uczniowie mają szansę uczestniczyć w zajęciach pozalekcyjnych przynajmniej raz w tygodniu, 14 ankietowanych nauczycieli stwierdziło, że prowadzi zajęcia częściej niż raz w tygodniu. Uczeń ma więc możliwość wyboru terminu dodatkowych lekcji z poszczególnych przedmiotów. Na pytanie o frekwencję uczniów 10 nauczycieli odpowiedziało, że jest ona zadowalająca, 4 że bardzo dobra i 4 że niezadowalająca. Z ankiet wynika, iż każdy z prowadzących respektuje zalecenia PP-P. 4. Wywiad z dyrektorem szkoły. 1. Czy w szkole jest monitorowane prowadzenie zajęć pozalekcyjnych, jakie to zajęcia? Tak, dyrektor szkoły na bieżąco monitoruje pracę na zajęciach dodatkowych, nauczyciele mają obowiązek odnotowywać je w osobnych dziennikach. W szkole odbywają się zajęcia wynikające z art. 42 KN, indywidualne zajęcia dydaktycznowyrównawcze oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów posiadających orzeczenia z poradni. 2. Którzy nauczyciele w Pani szkole prowadzą zajęcia dodatkowe, jaką one mają formę? Takie zajęcia są prowadzone przez wszystkich nauczycieli w zakresie poszczególnych przedmiotów. Dodatkowo uczniowie z orzeczeniem o upośledzeniu w stopniu lekkim uczestniczą w zajęciach z języka polskiego i matematyki (po 1 godzinie tygodniowo), a uczniowie niedowidzący w zajęciach rewalidacyjnych prowadzonych przez oligofrenopedagoga (w wymiarze 2 godz. tygodniowo dla każdego ucznia). Formy pracy: - zajęcia lekcyjne dla uczniów z opiniami poradni - 45 minut, - zajęcia rewalidacyjne - 60 minut, - kółka zainteresowań, - zajęcia z uczniami z dysleksją, - zajęcia wyrównawcze, - zajęcia kółka teatralnego (spektakle profilaktyczne), - zajęcia artystyczne, - projekty edukacyjne, - Liga Zadaniowa. 3. W jaki sposób rozpoznaje się u uczniów trudności w opanowaniu wiadomości i umiejętności, jak pracuje się z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych? Pierwszą osobą rozpoznającą trudności jest nauczyciel przedmiotu. Gdy się pogłębiają lub trwają zbyt długo, zostaje powiadomiony wychowawca oraz pedagog szkolny. Ucznia kwalifikuje się do odpowiedniej grupy pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w razie konieczności uczeń na wniosek rodzica jest kierowany do poradni. Na zajęciach dodatkowych nauczyciele przedmiotów pomagają utrwalić materiał z lekcji, wyjaśniają niezrozumiałe treści.. Dla uczniów z dysleksją są prowadzone dodatkowe ćwiczenia, które pomagają w radzeniu sobie z trudnościami w pisaniu, czytaniu oraz utrwalają znajomość zasad ortograficznych. 6
Uczniom niedowidzącym szkoła zapewnia pomoc oligofrenopedagoga. Gdy uczeń otrzyma ocenę niedostateczną w I półroczu, jego obowiązkiem jest udział w dodatkowych zajęciach z danego przedmiotu w celu uzupełnienia wiadomości. 4. Jakie szkoła realizuje formy pracy z uczniem zdolnym? Uczniowie zdolni mają możliwość uczestniczenia w dodatkowych zajęciach z wybranych przedmiotów, decyzja o uczestnictwie jest dobrowolna. Rodzice mają możliwość uczestniczenia oraz obserwacji niektórych zajęć dodatkowych oraz obserwowania efektów pracy. Uczniowie naszej szkoły przejawiają własne inicjatywy, odnoszą sukcesy m.in. : - realizując miniprojekty (filmiki w ramach akcji Trzymaj formę, spektakle profilaktyczne w ramach akcji Zachowaj trzeźwy umysł), - biorąc udział w wewnątrzszkolnych, gminnych, i ogólnopolskich konkursach plastycznych i muzycznych, - startując w zawodach sportowych na różnym szczeblu, - uczestnicząc w Lidze Zadaniowej, - rozwiązując dodatkowe zadania umieszczane na stronie internetowej. 5. Czy według Pani zajęcia przynoszą wymierne efekty dydaktyczne? Tak, obserwujemy konkretne efekty naszych działań: - w roku szkolnym 2011/12 pięciu uczniów zostało laureatami konkursów przedmiotowych, jeden z nich był laureatem z dwóch przedmiotów. - szkoła zdobyła pierwsze miejsce w łącznej klasyfikacji zawodów sportowych, - nasi uczniowie zdobywają nagrody i wyróżnienia w konkursach artystycznych, - zajmujemy czołowe miejsca w międzyszkolnych konkursach językowych oraz interdyscyplinarnych, - szkoła otrzymała nagrodę za udział w projekcie Jedz smacznie i zdrowo. Wszystkie sukcesy uczniów odnotowane są w dokumentach szkoły, upublicznione na stronie internetowej szkoły oraz w prasie lokalnej (Nasza Gmina Porąbka). 6. Czy Pani szkoła podejmuje działania służące wyrównywaniu szans edukacyjnych? Tak, mają one różny charakter. Największe znaczenie mają zajęcia dydaktycznowyrównawcze dla uczniów słabych oraz kółka zainteresowań dla zdolnych. Inną formą działań wyrównujących szanse jest: - dostosowanie rozkładu jazdy autobusu szkolnego do potrzeb uczniów dojeżdżających, - tygodniowe plany pracy respektujące zasady higieny pracy umysłowej, - współpraca z instytucjami wspierającymi szkołę (GOPS, Bank Żywności Straż Graniczna, Policja). VI REZULTATY EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ I WNIOSKI DO DALSZEJ PRACY 1. Sformułowanie odpowiedzi na pytania kluczowe. 7
Pytanie 1: Czy szkoła stwarza możliwości wyrównania szans edukacyjnych wszystkim potrzebującym uczniom? Szkoła prowadzi działania mające na celu wyrównanie szans edukacyjnych wszystkich potrzebujących uczniów. Proces edukacyjny (także sprawdziany, testy i prace domowe) jest dostosowany do potrzeb i możliwości uczniów, szczególnie tych ze specyficznymi problemami w nauce. Na zajęciach wyrównawczych nauczyciele dużo wysiłku poświęcają na pracę z uczniem słabym. Organizowane zajęcia wyrównawcze są dostosowane do potrzeb uczniów. Na zajęciach lekcyjnych i dodatkowych są realizowane sugestie Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. Bogatą ofertę pomocy uczniom oferuje pedagog szkolny, który nawiązał szeroką współpracę z wieloma instytucjami pomagającymi w pracy szkoły. Nauczyciele starają się podchodzić indywidualnie do każdego ucznia i po zaobserwowaniu problemów edukacyjnych w porozumieniu z pedagogiem szkolnym sugerują kierowanie do Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. Kadra pedagogiczna w placówce jest odpowiednio przygotowana do pracy; posiada wystarczające wykształcenie, często bierze udział w szkoleniach. Na posiedzeniach Rady Pedagogicznej regularnie prowadzona jest ewaluacja działań szkoły zmierzająca do wyrównania szans edukacyjnych uczniów. Dzięki współpracy z takimi organizacjami jak GOPS szkoła zapewnia także pomoc socjalną potrzebującym uczniom, co w konsekwencji poprawia nie tylko, jakość życia uczniów, ale również pomaga wyrównać ich szanse edukacyjne. Pytanie 2: Czy oferta zajęć dydaktyczno wyrównawczych w szkole jest wystarczająca? Szkoła oferuje bogatą ofertę zajęć dydaktyczno wyrównawczych; istnieje wiele kół zainteresowań. Dla uczniów z orzeczeniami o niepełnosprawności intelektualnej są organizowane zajęcia rewalidacyjne z wykwalifikowanym nauczycielem. Szkoła bierze udział w projektach Trzymaj formę czy Jedz smacznie i zdrowo służącym propagowaniu zdrowego stylu życia. Organizowane w szkole zajęcia wyrównawcze dotyczą nie tylko przedmiotów ścisłych, ale także przedmiotów humanistycznych, nauki języków obcych oraz zajęć sportowych. W szkole działają koła zainteresowań: teatralne, artystyczne, szachowe, oaza i inne. Zainteresowani uczniowie mogą brać udział w różnorodnych szkolnych i pozaszkolnych konkursach. Pytanie 3: Czy informacje na temat zajęć dodatkowych docierają do zainteresowanych rodziców i uczniów? Jak wynika z ankiet, informacje na temat zajęć dodatkowych są wystarczające i docierają do zainteresowanych rodziców i uczniów. 8
2. Wnioski z badań w postaci mocnych i słabych stron. Mocne strony: Istnieje różnorodna oferta zajęć wyrównawczych i kół zainteresowań. Na zajęciach lekcyjnych oraz na zajęciach dodatkowych są prowadzone działania służące wyrównaniu szans edukacyjnych. Realizowane są wytyczne Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. Nauczyciele w miarę możliwości indywidualizują pracę z uczniami. Odpowiednio wykształcona kadra pedagogiczna uczestniczy w szkoleniach, kursach i warsztatach. Zespoły przedmiotowe współpracują, reagując w razie niepokojących zachowań lub wyników edukacyjnych uczniów. Istnieje współpraca z organizacjami wspierającymi szkołę i lokalnym środowiskiem. Słabe strony: Część zajęć dodatkowych odbywa się w tym samym czasie i uczniowie nie zawsze mogą uczestniczyć we wszystkich zajęciach, którymi są zainteresowani. Uczniowie zdolni rzadziej uczestniczą w zajęciach pozalekcyjnych, gdyż sądzą, że są one przeznaczone tylko dla słabych uczniów. Część uczniów osiągających słabe wyniki w nauce niechętnie lub wcale nie uczestniczy w zajęciach dodatkowych. Jest nieliczna grupa rodziców, która niezbyt dobrze orientuje się w pracy szkoły i zasadach jej funkcjonowania. 3. Rekomendacje, które należy uwzględnić w planowaniu działań oraz dalszych kierunków rozwoju szkoły. Należy utrzymać dobry poziom działań służących wyrównaniu szans edukacyjnych. Zadbać o to, by grupy na zajęciach wyrównawczych nie były zbyt liczne. Trzeba dbać o dalszą dobrą współpracę z instytucjami zewnętrznymi, środowiskiem lokalnym i Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną. Utrzymać dobry poziom wykształcenia kadry nauczycielskiej poprzez udział w różnorodnych szkoleniach. W miarę możliwości ułożyć w taki sposób zajęcia dodatkowe, aby były bardziej dostępne dla uczniów. Mobilizować uczniów zdolnych do udziału w zajęciach dodatkowych. Uświadamiać uczniom słabym, korzyści z uczestnictwa w zajęciach dodatkowych. Pracować nad kontaktami z rodzicami i nadal angażować ich w życie szkoły. VI SPOSÓB PREZENTACJI WYNIKÓW Przedstawienie raportu z analizy ankiet i wywiadów na posiedzeniu Rady Pedagogicznej. Zamieszczenie raportu na stronie internetowej strony. 9