Metoda Krakowska
Metoda opracowana przez prof. Jagodę Cieszyńską opiera się na wieloletnich doświadczeniach w pracy z dziećmi z zaburzona komunikacją językową.
Jest to metoda sylabowa oparta na wspomaganiu pracy lewej półkuli mózgowej (sekwencyjnej) oraz wykorzystaniu zdolności symultanicznych prawej półkuli.
Metoda skierowana jest zarówno do dzieci zdrowych w celu stymulacji ich rozwoju oraz do dzieci chorych w celu korygowania ich różnorodnych zaburzeń funkcjonalnych.
W procesie terapii oprócz nauki czytania należy uwzględnić specjalnie opracowane ćwiczenia ogólnorozwojowe w zakresie : ANALIZY I SYNTEZY WZROKOWEJ STYMULACJI SŁUCHOWEJ STYMULACJI LEWEJ PÓŁKULI MYŚLENIA PAMIĘCI STYMULACJI FUNKCJI MOTORYCZNYCH
ANALIZA I SYNTEZA WZROKOWA -układanie takiego samego obrazka do takiego samego -wyszukiwanie wśród obrazków jednego różniącego się szczegółem -dobieranie brakujących elementów do obrazka -układanie historyjek obrazkowych -składanie obrazków z części -odnalezienie na dużej ilustracji przedmiotu pokazanym na pojedynczym obrazku na małym obrazku -układanie wzorów tematycznych i atematycznych
STYMULACJA SŁUCHOWA -naśladowanie wydawania dźwięków -lokalizacja źródła dźwięku -rozpoznawanie i zapamiętywanie dźwięku - różnicowanie dźwięków - połączenie dźwięku z innymi bodźcami -naśladowanie sekwencji dźwiękowych - naśladowanie usłyszanych sylab, wyrazów, zdań -rozpoznawanie i zapamiętywanie zdań -różnicowanie zdań
STYMULACJA LEWEJ PÓŁKULI Opanowanie języka mówionego i pisanego wymaga opanowania umiejętności szeregowania, układania sekwencji oraz dostrzegania relacji.
Szereg- ciąg elementów ustawionych obok siebie w linii prostej. Podczas konstruowania szeregów do ćwiczeń stymulujących powinny być uwzględnione następujące cechy: A ) rosnąca wielkość B) malejąca wielkość C)stopniowe domykanie rysunku D) rosnąca intensywność barwy
Nauka układania szeregów odbywa się w następujących etapach: - naśladowanie - kontynuowanie - uzupełnianie - samodzielne układanie szeregu
MALEJĄCA WIELKOŚĆ
DOMYKANIE RYSUNKU
Sekwencja-jest ciągiem znaków uporządkowanych według określonej zasady. W sekwencji struktury powtarzają się. Wprowadzamy w trzech etapach -naśladowanie -kontynuowanie -uzupełnianie -samodzielne układanie sekwencji
NAŚLADOWANIE
KONTYNUOWANIE
UZUPEŁNIANIE
Relacje zależność między dwoma lub większą liczba elementów. Najistotniejsza umiejętnością jest dostrzeganie różnic i związków. Rodzaje ćwiczeń -identyfikowanie -różnicowanie -porównywanie
IDENTYFIKOWANIE
PORÓWNYWANIE
RÓŻNICOWANIE
Ćwiczenia pamięci Ćwiczenia pamięci są bardzo ważnym elementem ćwiczeń terapeutycznych i logopedycznych. Pamięć symultaniczna-odnosi się do całościowego przechowywania informacji w prawej półkuli mózgu. Pamięć sekwencyjna- zależy od prawidłowego funkcjonowania lewej półkuli mózgu. Zapamiętywanie sekwencyjne jest zapamiętywaniem krok po kroku, z uwzględnieniem linearnego uporządkowania po sobie bodźców.
Ćwiczenia myślenia -kategoryzowanie-wymaga współpracy obu półkul mózgowych prawa dostrzega podobieństwo a lewa różnice, by wykluczyć element zbioru. -myślenie przyczynowo-skutkowe - układanie historyjek obrazkowych
KATEGORYZACJA
MYSLENIE PRZYCZYNOWO- SKUTKOWE
Stymulacja wszystkich wymiarów motoryki wpływa na rozwój języka oraz funkcji poznawczych. Ćwiczeniu małej motoryki maja na celu osiągnięcie precyzji w posługiwaniu się dominująca ręką. Ćwiczenia dużej motoryki musza być połączone z działaniem w rzeczywistym życiu. Tylko wówczas będą sprzyjały kształtowaniu się funkcji poznawczych.
Symultaniczno-sekwencyjna nauka czytania Nauka czytania każdego nowego elementu o odbywa się w trzech etapach POWTARZANIA-naśladowanie terapeuty ROZUMIENIA-podawanie, pokazywanie zapisanych samogłosek, wykrzyknień, wyrażeń dźwiękonaśladowczych, sylab i wyrazów. SAMODZIELNE NAZYWANIE-czytanie wskazanego napisu.
CZYTANIE SAMOGŁOSEK Nauka czytania samogłosek oparta jest o prawopółkulowy, symultaniczny sposób przetwarzania informacji. Polega na całościowym ujmowaniu obrazu graficznego.
W pierwszym etapie zadaniem dziecka jest powtarzanie głosek odczytywanych przez dorosłego. Zwrócenie uwagi na układ ust podczas wypowiadania samogłosek może ułatwić proces zapamiętywania, jaki dźwięk przyporządkowany jest poszczególnym obrazom graficznym.
Etap rozumienia realizowany jest poprzez wskazywanie lub podawanie odczytywanych przez dorosłego samogłosek Etap nazywania to moment, kiedy dziecko odczytuje samogłoski lub nazywa przedstawione na ilustracjach sytuacje.
Potem wprowadzone zostają sekwencje literz początku tych samych, potem także różnych. Jest to bardzo ważny etap stopniowego przechodzenia od prawopółkulowego czytania do czytania lewopółkulowego.
Sekwencje te są łatwe, ale chodzi o to by kształtować odpowiedni kierunek czytania oraz o dokładnie odczytanie samogłosek ile zostało zapisanych.
CZYTANIE WYKRZYKNIEŃ Dziecko najchętniej chce mówić o swoich doznaniach przeżyciach, dlatego kolejnym etapem czytania jest rozpoznawanie wykrzyknień.
CZYTANIE WYRAŻEŃ DŹWIĘKONAŚLADOWCZYCH W rozwoju mowy dziecka wyrażenia dźwiękonaśladowcze pojawiają się jeszcze przed ukończeniem pierwszego roku życia. Praca nad opanowanie umiejętności czytania wyrażeń dźwiękonaśladowczych opiera się także na trzech etapach -powtarzanie - rozumienie -nazywanie
GLOBALNE ROZPOZNAWANIE WYRAZÓW Globalne rozpoznawanie wyrazów nie jest czytaniem, ma przede wszystkim wartość emocjonalną i jest dobrym sposobem wzbudzenia motywacji. Technika jest etapem który ćwiczy pamięć wzrokową i koncentracje. Nauka globalnego rozpoznawania wyrazów również przebiega w trzech etapach.
CZYTANIE SYLAB OTWARTYCH Etapem przygotowawczym do czytania lewopółkulowego jest nazywanie paradygmatów sylab. Podczas ćwiczeń rozpoznawania sylab stosuje się technikę wykorzystywaną przy nauce samogłosek -pokazywanie -rozpoznawanie - nazywanie
CZYTANIE TEKSTÓW I NOWYCH SYLAB Kiedy dziecko rozpoznaje już kilka paradygmatów sylab otwartych i zamkniętych, terapeuta buduje z nich proste teksty, natomiast nauka czytania sylab postępuje dalej. Zadaniem uczącego się odczytywanie zestawów składających się z sylab zamkniętych i otwartych rozmieszczonych w przypadkowej kolejności.
UCZĄC DZIECI CZYTANIA NIE WOLNO! nazywać liter dzielić wyrazów na głoski dyktować wyrazów do zapisu formułować zdań ze Zosia i Józio już to potrafią
UCZĄC DZIECI CZYTANIA NALEŻY: Znać poszczególne etapy i modyfikować je w zależności od możliwości i zdolności dziecka. Udzielać wsparcia rodzicom, którzy przechodzą załamanie w czasie przejścia od czytania symultanicznego do sekwencyjnego. Czerpać radość ze wspólnej pracy.
BIBLIOGRAFIA Cieszyńska J., 2001, Nauka czytania krok o kroku. Jak przeciwdziałać dysleksji, Kraków. Cieszyńska J., 2003, Metody wywoływania głosek, Kraków Cieszyńska J., 2004-2006, Seria logopedyczna Kocham Czytać, Kraków. Cieszyńska J., 2006, Kocham uczyć czytać. Poradnik dla rodziców i nauczycieli, Kraków. Cieszyńska J.,Korendo M., 2007, Wczesna interwencja terapeutyczna, Kraków. Cieszyńska J.2011,Wczesna diagnoza i terapia zaburzeń autystycznych, Kraków Cieszyńska-Rożek, 2013,Metoda Krakowska wobec zaburzeń rozwoju dzieci, Kraków
Dziękuję za uwagę.