SPECYFICZNE TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ MATEMATYKI DYSKALKULIA

Transkrypt

1 SPECYFICZNE TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ MATEMATYKI DYSKALKULIA

2 DEFINICJA DYSKALKULII Dyskalkulia rozwojowa jest strukturalnym zaburzeniem zdolności matematycznych, mającym swe źródło w genetycznych lub wrodzonych nieprawidłowościach tych części mózgu, które są bezpośrednim anatomiczno-fizjologicznym podłożem dojrzewania zdolności matematycznych odpowiednio do wieku, bez jednoczesnego zaburzenia ogólnych funkcji umysłowych.

3 KLASYFIKACJA DYSKALKULII L. Košč

4 DYSKALKULIA WERBALNA (SŁOWNA) Dyskalkulia werbalna ujawnia się w postaci zaburzeń zdolności nazywania matematycznych pojęć i relacji, trudności z określaniem liczby obiektów, problemów z nazywaniem cyfr i numerów (z użyciem liczebników głównych, porządkowych i zbiorowych).

5 DYSKALKULIA LEKSYKALNA Dyskalkulia leksykalna (związana z czytaniem) jest zaburzeniem odczytywania symboli matematycznych, cyfr, liczb i znaków operacyjnych, objawiającym się trudnościami w kojarzeniu symboli operacyjnych (+, -, x, :, =, <, >) z ich nazwami.

6

7 DYSKALKULIA GRAFICZNA Dyskalkulia graficzna manifestuje się trudnościami w zapisywaniu liczb i symboli operacyjnych, problemami z zapisem liczb przy pisemnym dodawaniu i odejmowaniu, mnożeniu i dzieleniu.

8

9 DYSKALKULIA PRAKTOGNOSTYCZNA (WYKONAWCZA) Dyskalkulia praktognostyczna polega na zaburzeniu manipulowania realnymi lub obrazkowymi obiektami w celach matematycznych: obliczanie liczebności zbioru, porównywanie ilości i wielkości, trudności z uszeregowaniem obiektów wg kolejności rosnącej bądź malejącej, problemy ze wskazywaniem, który z porównywanych obiektów jest mniejszy, większy, a które obiekty są tej samej wielkości.

10 DYSKALKULIA IDEOGNOSTYCZNA (POJĘCIOWO - POZNAWCZA) Dyskalkulia ideognostyczna to zaburzenie rozumienia idei matematycznych, relacji niezbędnych do dokonywania obliczeń pamięciowych. Jej objawem są trudności w dostrzeganiu zależności liczbowych (np. 6 to połowa 12; 6 jest o 1 większe od 5; 6 jest odpowiednikiem 2x3).

11

12 DYSKALKULIA OPERACYJNA Dyskalkulia operacyjna jest zaburzeniem dotyczącym dokonywania działań matematycznych mimo możliwości wzrokowo - przestrzennych oraz umiejętności czytania i pisania liczb.

13

14 Trudności w uczeniu się matematyki znajdują swe miejsce w międzynarodowych klasyfikacjach zaburzeń i chorób: amerykańskiej DSM IV (Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego) oraz europejskiej IC D 10 (Światowej Organizacji Zdrowia).

15 CZYM OBJAWIA SIĘ DYSKALKULIA?

16 OKRES PRZEDSZKOLNY Objawy dysharmonii rozwoju psychoruchowego, a więc opóźnienia rozwoju niektórych funkcji poznawczych i ruchowych: słaba koordynacja wzrokowo ruchowa u dzieci w wieku 3-5 lat, trudności w budowaniu z klocków, trudności w rysowaniu dzieci rysują niechętnie i prymitywnie, nie umieją narysować koła (trzylatki), kwadratu (czterolatki), trójkąta (pięciolatki).

17 KLASA ZEROWA opóźnienia orientacji w schemacie całego ciała i przestrzeni, Dziecko ma trudności z pokazywaniem swoich części ciała z jednoczesnym określaniem ich terminami: prawe lewe (np. prawa i lewa noga, ręka), nie umie narysować rombu, nie umie odtworzyć złożonej figury geometrycznej.

18 WIEK SZKOLNY opóźnienie rozwoju orientacji w schemacie ciała i przestrzeni, czyli: trudności w odróżnieniu prawej i lewej ręki, strony, trudności z określeniem położenia przedmiotu względem siebie, trudności z zapamiętywaniem tabliczki mnożenia, nazw miesięcy, danych, liczb wielocyfrowych.

19 Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki nie potrafią sprostać wymaganiom, by opanować podstawowe wiadomości i umiejętności matematyczne. Tylko dzięki odpowiedniej diagnozie i przeprowadzanych systematycznie zajęciach korekcyjno kompensacyjnych można sprawić, że dzieci z dyskalkulią unikną fobii szkolnej i pokonają swoje słabości.

20 DYSLEKSJA A DYSKALKULIA

21 Większość dzieci z dysleksją ma trudności w nauce matematyki. Trudności te mogą być efektem ubocznym dysleksji.

22 Z badań Attwooda wynika, że: 10% dzieci z dysleksją doskonale radzi sobie z matematyką, nawet ponad poziom oczekiwany dla ich wieku i inteligencji, 30% dzieci z dysleksją osiąga poziom umiejętności matematycznych zgodny z oczekiwanymi dla ich wieku i możliwości poznawczych, 10% dzieci z dysleksją wykazuje trudności w matematyce wskutek problemów z pamięcią,

23 25% dzieci z dysleksją wykazuje osiągnięcia matematyczne poniżej przeciętnego poziomu wyznaczonego wiekiem i szczeblem edukacji. Jednak jest to raczej efekt uboczny trudności w czytaniu, 25% dzieci z trudnościami w czytaniu ma poważne problemy w uczeniu się matematyki, wskazuje to na współwystępowanie u nich dysleksji z dyskalkulią.

24 Dysleksja jest zaburzeniem polegającym na obniżeniu zdolności przetwarzania językowego, a dyskalkulia dotyczy osłabionych możliwości nabywania umiejętności matematycznych.

25 Dzieci z dysleksją mają trudności w nabywaniu umiejętności językowych, co może mieć wpływ także na zdobywanie wiadomości i umiejętności matematycznych.

26 Uczniowie z dysleksją i trudnościami w nauce matematyki mają problemy z nabywaniem wiedzy i umiejętności matematycznych. Wynikają one głównie z problemów natury językowej, są także wynikiem deficytów wzrokowo-przestrzennych czy deficytów pamięci.

27 Uczniowie ci mają trudności z: posługiwaniem się słownictwem matematycznym, ustalaniem kolejności zdarzeń, orientacją na płaszczyźnie i w przestrzeni, pamięciowym opanowaniem wiedzy (trudności w zapamiętaniu tabliczki mnożenia, wzorów matematycznych), pamięcią krótkotrwałą, kodowaniem i dekodowaniem języka matematycznego, sekwencyjnością (Oszwa 2005, s. 41).

28 Wielu badaczy zwraca uwagę na fakt, że czysta dyskalkulia manifestująca się trudnościami wyłącznie w zakresie matematyki, przy prawidłowym rozwoju poznawczym i zdolnościach językowych występuje rzadko. U dzieci częściej spotykane są uporczywe problemy w liczeniu towarzyszące trudnościom językowym w dysleksji (Oszwa 2005, s. 42).