QAD Enterprise Applications Standard Edition PRODUKCJA PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA Laboratorium 3-4 WROCŁAW, 2010
WSTĘP Moduły Produkcji w QAD Enterprise Applications obsługują wewnętrzny popyt i podaż wydawanie materiałów z magazynu do produkcji lub przyjmowanie wyrobów gotowych z produkcji do magazynu. Moduły te używane są w operacjach produkcji na magazyn, montażu na zlecenie, przetwarzania, przetwarzania wsadowego, produkcji ciągłej, seryjnej i kanban. Moduły produkcji w QAD EA Strona 1
PLANOWANIE POTRZEB MATERIAŁOWYCH MRP Planowanie potrzeb materiałowych (MRP) pozwala zrównoważyd podaż i popyt dla indeksów zakupowych i produkcyjnych. Przy danym zestawie żądao (popytu), MRP automatycznie oblicza rozłożony w czasie harmonogram planowanych zleceo lub dokonuje przeplanowania, w celu zaspokojenia popytu. Proces MRP rozpatruje popyt na wyroby gotowe i wykorzystuje dane struktury produktu w celu obliczenia zapotrzebowania na indeksy składowe. Dla każdego indeksu MRP rozpatruje informacje o zamówieniach, ilośd znajdującą się w dyspozycji bieżącej oraz czasy realizacji, po czym generuje zlecenia planowane, które mówią, jaką ilośd danego indeksu należy zakupid lub wytworzyd i kiedy. Planowanie w ramach MRP jest prowadzone na poziomie zakładu. Plan materiałowy każdego zakładu jest całkowicie niezależny od stanu magazynu, popytu i zapasów w innych zakładach. Można uruchomid proces MRP dla kilku zakładów po kolei, lecz nie powoduje to ujęcia tych zakładów w planie jako grupy. Planowanie w ramach MRP jest prowadzone na poziomie zakładu. Plan materiałowy każdego zakładu jest całkowicie niezależny od stanu magazynu, popytu i zapasów w innych zakładach. Strona 2
Strona 3
STRUKTURA PRODUKTÓW Struktury produktów i receptury przypominają listę składników przepisu kulinarnego - wskazują komponenty i ich ilości wymagane do uzyskania wyrobu. Jednak w przeciwieostwie do przepisu kulinarnego, w wielu przypadkach dokumenty te wskazują również składniki poszczególnych komponentów. Gdyby przedstawid to graficznie, stuktury lub receptury produktów wyglądałaby jak struktura drzewa, w której wyrób nadrzędny znajduje się na samej górze (poziom 0), a wszystkie komponenty to węzły odgałęzieo prowadzące do poziomu surowców (poziomy 1, 2, 3, itd.). PRZYKŁADOWA STRUKTURA PRODUKTU: Do definiowania struktur produktów służy Kartoteka Struktur Produktów (13.5). Strukturę wprowadza się dla każdego poziomu osobno (np. rozpoczynając od produktu koocowego). Kartoteka Struktur Produktów (13.5) Strona 4
Pole Nadrzędny Składnik Referencja Od dnia Ilośd Typ struktury Komentarz Identyfikator indeksu, który jest wytwarzany z komponentów Indentyfikator indeksu składnika (komponentu) wybranego indeksu nadrzednego Poprzez pole referencji możemy wyszczególnid komponent, który występuje wiele razy na liście części potrzebnych do montażu jednego produktu Data, od której składnik wchodzi w skład indeksu nadrzędnego; pole może zostad puste Ilośd jednostek składnika wchodząca w skład jednostki indeksu nadrzędnego Kod określający jak składnik jest używany w strukturze Skrót Puste X D O P A Opis Zwykła relacja w strukturze produktów Fantom lokalny. Wycenianie i rozwijanie, ale nie ujmowane w zapotrzebowaniu na komponenty Dokument. Indeksy lub dokumenty związane z daną strukturą, które nie są planowane, wyceniane ani rozwijane Opcja. Komponent opcjonalny. Zwykle definiowany z użyciem Kartoteki Struktur Konfigurowanych (8.1), opcje można również wprowadzid w normach planistycznych Plan. Normy planistyczne używane do tworzenia wielopoziomowego harmonogramu głównego. Nie są rozwijane ani wyceniane. Alternatywa. Tworzone automatycznie przez system dla alternatywnej struktury danego indeksu nadrzędnego. Nie są planowane, rozwijane ani wyceniane. Uwagi Braki produkcyjne Przesunięcie wydania Operacja Numer sekwencji Procent prognozy Opis (pole do dowolnego wykorzystania) Określenie ile procent składnika jest tracone podczas produkcji Liczba dni po lub przed rozpoczęciem zlecenia, wyznaczając tym samym datę, kiedy komponenty są potrzebne Numer identyfikujący operację w procesie produkcyjnym odnoszącym się do składnika Numer opcjonalnego procesu produkcyjnego Procentowe określenie prognozy dla komponentu (moze byd wykorzystywane Strona 5
przez MRP) Grupa opcji Proces Opcjonalny kod grupowania komponentów w strukturze Opcjonalny kod grupowania komponentów w strukturze wg procesów Strona 6
TECHNOLOGIE, WYDZIAŁY, GNIAZDA PRODUKCYJNE Wytworzenie indeksu lub produktu zawsze wymaga wykonania przynajmniej jednej czynności lub operacji. Lista niezbędnych operacji nazywana jest technologią. Technologia definiuje przebieg procesu prowadzącego do wytworzenia określonego indeksu. Jeśli strukturę produktu porównalibyśmy do listy komponentów w przepisie kucharskim, technologia będzie pełnid rolę opisu przygotowania. Czynności technologiczne określają maszyny, oczekiwane czasy wykonania i instrukcje potrzebne do zrealizowania pewnych zadao. Technologie można wykorzystywad do: Obliczania kosztów wytworzenia indeksu. Obliczania czasu trwania cyklu produkcyjnego. Konstruowania harmonogramu operacji dla zleceo roboczych i harmonogramów produkcji seryjnej. Wstecznego rozliczania komponentów w module Produkcja Seryjna. Obliczania obciążenia gniazda produkcyjnego i wydziału. Drukowania technologii dla zleceo roboczych. UWAGA! Gniazda produkcyjne i operacje funkcjonują w połączeniu z kalendarzem produkcyjnym, który definiuje dni i godziny robocze w fabryce. Do tworzenia indywidualnych kalendarzy dla gniazd produkcyjnych służy funkcja Kartoteka Kalendarzy (36.2.5). Kalendarz produkcyjny należy zdefiniowad przed przystąpieniem do definiowania elementów wymaganych przy tworzeniu technologii. Kartoteka Kalendarzy (36.2.5) Wydział grupuje podobne gniazda produkcyjne. Wydziały przypominają kategorie produktów, ponieważ służą do zbierania informacji przedstawianych w raportach planistycznych i do określania kont Księgi Głównej wykorzystywanych przy wykonywaniu poszczególnych transakcji. Każdemu wydziałowi przypisana jest ustalona dzienna zdolnośd produkcyjna pod względem robocizny oraz zestaw kont Księgi Głównej. Do konfiguracji wydziałów wykorzystujemy Kartotekę Wydziałów (14.1). Przed skonfigurowaniem gniazd produkcyjnych lub technologii konieczne jest skonfigurowanie przynajmniej jednego wydziału. Strona 7
Kartoteka wydziałów (14.1) Kartoteka wydziałów służy do zdefiniowania występujących wydziałów produkcyjnych w firmie. Z dokładnością do wydziałów księgowane są koszty robocizny planowanej i planowane koszty wydziałowe. W przypadku raportowania robocizny na zleceniu roboczym księgowane są odchylenia jako różnica pomiędzy kosztem planowanym a rzeczywiście zarejestrowanym. Zdefiniowane wydziały podpinane są do gniazd produkcyjnych w systemie, na których podawana jest stawka roboczogodziny oraz narzut kosztów wydziałowych. Pole Wydział Opis Komentarz kod wydziału produkcyjnego. Pole alfanumeryczne, max 8 znaków Opis wydziału Koszt produkcji konto na którym ewidencjonowane są koszty usług obcych (kooperacja) lub koszty przestoju, naprawy maszyn w momencie rejestracji czasu pracy na produkcji oraz ustalenia zdolności produkcyjnej maszyn Koszty robocizny konto na którym odnoszone są koszty robocizny planowanej zgodnie z założeniami zawartymi w technologii. Księgowanie na tym koncie jest po stronie Cr (Ma), strona Dt (Wn) to konto produkcji w toku pochodzące z kategorii produktów. Strona 8
Koszty wydziałowe konto na które księgowane są narzuty kosztów wydziałowych Planowanych. Księgowanie na tym koncie jest po stronie Cr (Ma), strona Dt (Wn) to konto produkcji w toku pochodzące z kategorii produktów Robocizna odch. Ilości Robocizna odch. Wartości Wydziałowe odch. Ilości Odchylenia występujące podczas rejestracji czasu pracy na zleceniu produkcyjnym i raportowaniu robocizny rzeczywistej (rejestracja na każdą operację technologiczną) jako różnica pomiędzy ilością czasu planowanego na operację a rzeczywiście zarejestrowanego. Księgowanie na tym koncie może występowad zarówno po stronie Dt jak i Cr Odchylenia pomiędzy planowanym kosztem robocizny a rzeczywiście zarejestrowaną na operacji technologicznej. Odchylenia dotyczą różnic wartościowych, występujących podczas zmiany stawki roboczogodziny na gniazdach produkcyjnych. Księgowanie na tym koncie może występowad zarówno po stronie Dt jak i Cr Odchylenia pomiędzy planowanym narzutem kosztów wydziałowych a rzeczywiście zarejestrowanym. Jeśli koszty wydziałowe zdefiniowane są jako narzut procentowy w stosunku do robocizny, to odchylenia te zależne będą od zarejestrowanego czasu pracy na zleceniu. Księgowanie na tym koncie może występowad zarówno po stronie Dt jak i Cr. Wydziałowe odch. Wartości Odchylenia pomiędzy wartością planowanego narzutu kosztów wydziałowych a kosztem rzeczywiście zarejestrowanym. Księgowanie na tym koncie może występowad zarówno po stronie Dt jak i Cr Strona 9
Gniazdo produkcyjne jest to grupa ludzi i/lub maszyn. Za pośrednictwem gniazd produkcyjnych łączone są wydziały z operacjami technologicznymi. W celu ich konfiguracji należy skorzystad z Kartoteki Gniazd Produkcyjnych (14.5). Kartoteka Gniazd Produkcyjnych (14.5) Pole Komentarz Gniazdo produkcyjne Gniazdo produkcyjne jest jednoznacznie identyfikowane poprzez kod stanowiska oraz opcjonalny kod maszyny Maszyna Pole maszyna należy pozostawid puste, jeżeli w gnieździe produkcyjnym występuje tylko jeden rodzaj maszyn. Jeśli w gnieździe jest więcej typów i modeli maszyn, dla każdej maszyny należy utworzyd osobny zapis, korzystając zawsze z tego samego kodu gniazda produkcyjnego. Wydział Kod wydziału, zdefiniowany w oknie Kartoteka Wydziałów (14.1) Czas kolejki i czas Standardowy czas wyrażony w godzinach dziesiętnych, przez który zadanie oczekiwania produkcyjne musi odczekad w gnieździe, zanim zostanie podjęte i wykonane, oraz już pod jego zakooczeniu. Masz./Op. Liczba maszyn, które w danym gnieździe produkcyjnym mogą pracowad (Maszyny/Operacja) Ilośd ustawiaczy i ilośd operatorów Maszyny Stawka ustawienia I stawka robocizny Stawka narzutu kosztów wydziałowych maszyny Stawka narzutu kosztów wydziałowych jednocześnie nad daną operacją. Opcjonalnie można tu wprowadzid liczbę osób wymaganych do przygotowania i obsługi danego gniazda produkcyjnego. Pola te pelnią tylko rolę referencyjną. Liczba maszyn lub osób pracujących w danym gnieździe. Średnia stawka godzinowa dla robotników przygotowujących i obsługujących dane gniazdo produkcyjne. Godzinowa stawka narzutu, stosowana dla pracy maszyn w danym gnieździe produkcyjnym, łącznie z przygotowaniem. Godzinowe stawki narzutu, stosowane dla robocizny w danym gnieździe produkcyjnym Strona 10
robocizny % narzutu kosztów wydziałowych robocizny Procentowy udział wydziałowych kosztów robocizny, odnoszący się do całkowitego kosztu robocizny w danym gnieździe produkcyjnym. % narzut kosztów wydziałowych stanowią najczęściej: amortyzacja maszyn i urządzeo płaca kierowników, brygadzistów danego wydziału, kosztów pozostałych wydziału. Zwinięcie kosztów struktury i technologii wylicza koszt jednostkowy indeksu półproduktu i wyrobu gotowego. Zwinięcie kosztów struktury powoduje wyliczenie wszystkich kosztów półproduktów i detali wchodzących w skład struktury wyrobu gotowego. Zwijanie Kosztów Technologii (14.13.13) Pole Zakład Zestaw kosztów Numer indeksu Na dzieo Wylicz. Czas wykonania, czas przygotowania i czas CR Wylicz uzysk z indeksu Zawiera uzysk w kosztach Wylicz k. Robocizny komentarz Identyfikator zakładu z którego pochodzą indeksy, dla których zostaną zwinięte koszty Można zwinąd koszty bieżące lub KG. Domyślnie zwijane są koszty bieżące Określenie indeksu (lub indeksów),dla których zostaną obliczone koszty produkcji, czasu realizacji oraz wydajności ogólem Należy wprowadzid datę efektywną. Można wprowadzid znak zapytania (?), aby okreśłid datę biezącą. Często ustawia sie wartości tych pól na NIE, aby nie nadpisad czasu realizacji produkcji w danych planowania indeksu. Jeśli pole ma wartośd TAK, system oblicza wydajnośd na podstawie wydajności operacji. Wartośd ta jest przesyłana do kartoteki głównej indeksów i wykorzystywana do planowania kosztów materiałowych. Planowana wielkośd zlecenia jest zwiększana odpowiednio do oczekiwanych strat, co wymaga dłuzszego czasu produkcji i większej ilości komponentów. TAK, aby włączyd wydajnośd operacji do procesu kosztów lub Nie - w przeciwnym przypadku Koszty bieżącego poziomu można zwinąd dla pojedynczych lub wszystkich Strona 11
k. wydziałowych k.podwykonawstwa Aktualizacja indeksów bez technologii Aktualizacja indeksów tylko w tym zakładzie elementów robocizny, kosztów wydziałowych i podwykonawstwa. Pole to określa, czy obliczenia kosztów obejmują tylko indeksy z technologiami czy wszystkie. Podanie w polu wartości TAK umożliwia wyzerowanie kosztów powiązanych z przestarzałymi technologiami. Do zwinięcia kosztów można włączyd tylko indeksy określonego zakładu lub utworzyd szczegółowe dane kosztów okreśłonego zakładu dla wszystkich indeksów z numerami z podanego zakresu, niezależnie od tego czy są one zdefiniowane dla tego zakładu. Zwijanie Kosztów Struktury (13.12.13) Pole Na dzieo Materiał NP, robocizna NP, wydziałowe NP, ogólne NP, podwykonawstwa NP Czas robocizny NP i czas przygotowania NP Drukuj raport kontrolny Komentarz Data efektywna, używana przy wybieraniu do aktualizacji powiązao indeks nadrzędny/komponent. Powiązania te definiuje się jako ważne w pewnym okresie. Daty efektywne umożliwiają wprowadzenie zmian konstrukcyjnych i bsługę online historii struktury produktu. Dzięki temu można wprowadzid zmiany struktury z datą uaktywnienia w przyszłości, a następnie ocenid ich wpływ na koszty. W polach tych należy wprowadzid wartośd TAK, aby włączyd koszty niższego poziomu do zwinięcia kosztów. Koszt ogólem obejmuje wszystkie koszty bieżącego i niższego poziomu dla indeksu. W polach tych należy wprowadzid wartośd TAK, aby włączyd czas wykonania niższego poziomu do zwinięcia kosztów Zawiera on (raport kontrolny) pełną listę wszystkich wprowadzonych zmian i można go użyd jako pomocy przy rozwiązywaniu problemów. Jeśli pole ma wartosd NIE, system zwija koszty komponentu lecz nie tworzy raportu kontrolnego. Ustaw pole Można zaktualizowad koszty dla wszystkich indeksów lub tylko indeksów ze zmianami Strona 12
aktualizacji kosztu kosztów. Ustawienie pola na wartośd Tylko zmienione daje rozszerzony zapis kontrolny dla wsz/tylko dat zmian kosztów zmienionych Zawiera uzysk % Wartości procentowej wydajności z opcji Kartoteka Technologii (godz./szt.) (14.13.1) można użyd do obliczenia kosztów komponentu. Jeśli pole ma wartośd TAK, koszty komponentu są dostowywane odpowiednio do podanej wartości. ZLECENIA ROBOCZE Zlecenie robocze stanowi upoważnienie do wytworzenia określonej ilości indeksu z określoną datą. Zlecenie robocze może przedstawiad zlecenie dla produkcji, harmonogram produkcji seryjnej lub sekwencje linii produkcyjnej. Zlecenia robocze zazwyczaj są tworzone w odpowiedzi na bieżący lub przewidywany popyt na dany indeks. Ponadto służą one do nagromadzenia zapasu produktów w celu zaspokojenia przyszłego popytu, w przypadku gdy dostępne są niewykorzystane moce produkcyjne. Cykl zlecenia roboczego: Zlecenia robocze są tworzone bezpośrednio za pomocą funkcji Kartoteka Zleceo Roboczych (ZR) (16.1). Strona 13
Kartoteka Zleceo Roboczych (ZR) (16.1) Pole Zlecenie robocze Numer indeksu Typ Zakład Status Kod technologii Komentarz Identyfikator (kod) zlecenia roboczego Identyfikator indeksu, którego dotyczy te zlecenie Identyfikuje źródło zlecenia i określa sposób jego realizacji. Większośd zleceo roboczych jest rejestrowana bez określenia typu. Są to normalne zlecenia robocze o standardowej strukturze produktu i technologii. Inne typy są związane ze specjalnymi rodzajami zleceo roboczych: Kod typu Opis Puste Standardowe F Montaż finalny R Przeróbka E Wydatek S Planowanie C Kumulowanie W Produkcja ciągła Identyfikator zakładu do którego przypisane jest dane zlecenie Określa, w którym miejscu swego cyklu przetwarzania zlecenie w danym momencie się znajduje: Kod Opis P Planowanie F Potwierdzone B Paczka E Rozwinięte A Przydzielone R Uwolnione C zamknięte Identyfikator technologii stosowanej przy produkcji danego indeksu. Strona 14
Norma materiałowa Data zlecenia Data uwolnienia Termin Technologia stanowi wykaz operacji wymaganych do wykonania zlecenia. Norma materiałowa zlecenia roboczego jest określana na podstawie struktury produktu, definiowanej za pomocą funkcji Kartoteka Struktur Produktów (13.5) lub Kartoteka Receptur (15.5), oraz na podstawie ilości w zleceniu. Od normy materiałowej zależą przydzialy zapasów i wydania z magazynu. Proces MRP korzysta z normy do obliczenia popytu na komponenty. Określa datę, kiedy powstaje zapotrzebowanie na zapas wytworzonego indeksu, i w związku z tym zlecenie powinno byd zakooczone do tego dnia. Data, na którą zaplanowane jest uruchomienie zlecenia. Daty uwolnienia i termin zlecenia roboczego są rozdzielone okresem czasu równym czasowi realizacji cyklu produkcyjnego dla danego indeksu. PRZYJĘCIE DO MAGAZYNU Po zakooczeniu pracy nad zleceniem roboczym na wydziale gotowe indeksy są zwykle wysyłane do miejsca przechowywania. Funkcja Przyjęcie Zlecenia Roboczego (16.11) pozwala przyjąd indeksy, zamknąd zlecenie i rozliczyd wstecznie komponenty wyrobu gotowego. Jeżeli wcześniej nie wykonywano wydao materiałów, wydanie można wykonad przy przyjmowaniu wyrobów gotowych za pomocą funkcji Rozliczenie Wsteczne ZR (16.12). Należy wydad indeksy, sporządzid raport z robocizny oraz pobrad indeksy po operacji korzystając z opcji Rozliczenie Wsteczne Operacji ZR (16.19). Rozliczenie wsteczne ZR (16.12) Pole ZR ID Przyjęcie Na dzieo komentarz Zlecenie robocze numer dowolnego zlecenia roboczego pochodzącego ze zbiorczego zlecenia Identyfikator zlecenia, które ma byd przyjęte i rozliczone. Jeśli pole to pozostaje puste, program podstawi w nim identyfikator pierwszego zlecenia ze zlecenia zbiorczego. Tak, aby wszystkie produkty uboczne i odpady były przyjęte. Wartośd Nie oznacza, że przyjęte ma byd tylko wyszczególnione zlecenie. Domyślnie wyświetlana jest data systemowa Strona 15
System wychwytuje przyjęcie oraz datę zakooczenia, jak również ID użytkownika - osoby, która pobrała i zakooczyła zlecenia robocze. Informacja taka pojawia się automatycznie w dwóch raportach: Raport Statusu ZR (16.3.3) Raport Historii ZR (16.3.6) Zamknięcie zlecenia nie powoduje wyczyszczenia bilansu produkcji w toku. Zadanie to jest wykonywane za pomocą funkcji Zamknięcie Księgowe ZR (16.21). Aby zamknąd zlecenie robocze, należy wykonad poniższe czynności: 1. Zmienid status zlecenia na Zamknięte. Można to wykonad wybierając opcję Tak w polu Zamknij podczas przyjmowania wykonanych jednostek lub przy użyciu kartoteki zleceo roboczych (16.1). 2. Wykonad funkcję Zamknięcie Księgowe ZR (16.21), by zaksięgowad odchylenia, wyczyścid konto produkcji w toku i zamknąd otwarte operacje. Program ten należy wykonywad regularnie dla zleceo wykonanych, przynajmniej na zakooczenie każdego miesiąca księgowego. Zlecenia robocze można usuwad za pomocą funkcji Kartoteka Zleceo Roboczych (ZR) pod dwoma warunkami: Mają status Planowane, Wsadowe, lub Potwierdzone, a suma produkcji w toku dla nich wynosi zero. Mają status Zamknięte, zerową sumę produkcji w toku i prawidłowy zapis zamknięcia księgowego. Strona 16
ĆWICZENIA DO WYKONANIA: Wprowadzid własną strukturę produktów w oparciu o wprowadzone indeksy Wykonad przegląd i raport sprawdzając, czy nowe dane dotyczące wprowadzonej struktury wyrobu zostały zapamiętane w systemie Zwinąd koszty struktury i technologii Sprawdzid czy w kartotece indeksów zostały naliczone koszty tego i niższego poziomu Wprowadzid własne zlecenie robocze, dokonad wydania pod zlecenie i przyjąd wyrób gotowy (16.12) Zamknąd zlecenie robocze(16.21), wykonad dwa raporty: Raport statusu ZR (16.3.3) oraz raport historii ZR (16.3.6) Sprawdź poprawnośd transakcji w KG (25.13.14) Strona 17