STUDIA PRAWNICZE Wspólnotowe prawo gospodarcze Tom I Swobody rynku wewnętrznego Aleksander Cieśliński 2. wydanie C.H.BECK
STUDIA PRAWNICZE Wspólnotowe prawo gospodarcze Swobody rynku wewnętrznego
W sprzedaży: A. Nowak-Far (red.) Prawo Światowej Organizacji Handlu a Unia Europejska Akademia Prawa A. Łazowski (red.) Prawo Unii Europejskiej. Testy. Kazusy. Tablice, wyd. 4 Repetytoria C. H. Beck B. Kuźniak Organizacje międzynarodowe. Pytania. Tablice Ćwiczenia Becka M. Fedorowicz, K. Nizioł Prawo finansowe Polski i Unii Europejskiej Wykłady i Ćwiczenia M. M. Kenig-Witkowska (red.) Prawo instytucjonalne Unii Europejskiej, wyd. 4 Podręczniki Prawnicze A. Łazowski, A. Zawidzka Prawo międzynarodowe publiczne Podręczniki Prawnicze E. Skibińska Prawo Unii Europejskiej z wprowadzeniem Teksty Ustaw Becka Prawo Unii Europejskiej z wprowadzeniem Twoje Prawo, wyd. 10 www.sklep.beck.pl
Wspólnotowe prawo gospodarcze Tom I Swobody rynku wewnętrznego dr Aleksander Cieśliński 2. wydanie WYDAWNICTWO C. H. BECK WARSZAWA 2009
Propozycja cytowania: A. Cieśliński, Wspólnotowe prawo gospodarcze, t. I, wyd. 2, 88, Warszawa 2009 Redakcja: Aleksandra Dróżdż Wydawnictwo C. H. Beck 2009 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00 203 Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk i oprawa: TOTEM, Inowrocław ISBN 978-83-7387-569-2
Mojej żonie Izabeli
Przedmowa Oddaję do rąk czytelników pierwszy tom podręcznika Wspólnotowe prawo gospodarcze, który poświęcony został swobodom jednolitego rynku wewnętrznego UE. Ukazuje się on po pewnym czasie od wydania tomu drugiego omawiającego szereg działów prawa objętych procesem harmonizacji wspólnotowej. Razem oba tomy stanowią całość i kompleksowo traktują o prawie materialnym UE. Niniejszy tom stanowi staranną analizę, której założeniem jest na początku ogólne przedstawienie systemu prawnego rynku wewnętrznego, z uwzględnieniem specyficznych zasad jego funkcjonowania oraz stosowania i wykładni norm. Jest to niezbędne nie tylko w celach akademickich, lecz także dla zapewnienia właściwej praktyki. Przede wszystkim natomiast koncentruje się on na bardzo pogłębionej charakterystyce wszystkich swobód traktatowych, począwszy od swobody przepływu osób, swobód działalności gospodarczej, tj. przedsiębiorczości i świadczenia usług, swobody przepływu towarów, kapitału oraz płatności. W opracowaniu tym przyjęto usystematyzowany sposób przedstawienia swobód. Po wyjaśnieniu ich istoty i podstaw prawnych pojawia się charakterystyka zakresu każdej z nich oraz dopuszczalnych ograniczeń. Uwypuklono także relacje pomiędzy poszczególnymi swobodami, co jest niezbędne dla dokonywania właściwej kwalifikacji konkretnych sytuacji prawnych oraz oceny zakresu dopuszczalnej ingerencji władz publicznych w określoną aktywność. Dzięki temu czytelnik otrzymuje niezbędne i przystępne kompendium wiedzy, ułatwiające orientację w tej złożonej problematyce. Ma możliwość poznania zasad działania każdej ze swobód oraz konkretnych skutków regulujących je postanowień Traktatu i ewentualnych norm prawa pochodnego. Dodatkowo pełne zrozumienie tych zagadnień, a zwłaszcza ich praktycznego wymiaru, powinno ułatwić obfite sięganie do dorobku orzecznictwa ETS. Nie ogranicza się ono jedynie do referowania tez konkretnych rozstrzygnięć lecz stara się przedstawiać pełny kontekst okoliczności faktycznych, w jakich były wydawane. Lektura pozwala zarazem ocenić miejsce omawianych rozwiązań w systemie prawa wspólnotowego oraz ich wpływ na stosowanie prawa krajowego w szerokim zakresie przez organy administracyjne i sądy w Polsce. Dotyczy to bardzo wielu, nawet pozornie odległych dziedzin nie tylko
VIII Przedmowa powszechnego prawa działalności gospodarczej, prawa spółek, prawa pracy czy zamówień publicznych, lecz także podatków, edukacji, ubezpieczeń społecznych i opieki zdrowotnej, własności intelektualnej, sektora finansowego, a nawet sportu czy hazardu. Wrocław, listopad 2008 r. Aleksander Cieśliński
Przegląd treści Przedmowa... VII Wykaz skrótów... XXIX Wykaz literatury... XXXI Część I. Wspólnotowe prawo gospodarcze jako prawo Jednolitego Rynku Wewnętrznego Rozdział 1. Jednolity rynek i jego system prawny... 3 1 1. Zagadnienia ogólne... 3 1 2. Specyfika systemu prawa wspólnotowego... 12 19 3. Prawny wymiar integracji gospodarczej... 20 36 Rozdział 2. Swobody jednolitego rynku... 39 63 4. Fundamentalny charakter swobód... 39 63 5. Zakres zastosowania... 47 72 6. Obywatele UE jako główni beneficjenci swobód... 63 90 7. Dopuszczalność ograniczeń... 68 98 Część II. Swoboda przepływu osób Rozdział 3. Prawo pobytu obywateli UE... 99 124 8. Wprowadzenie... 99 124 9. Swobodny przepływ w celach ekonomicznych... 108 136 10. Swoboda przepływu pozostałych obywateli UE... 123 154 11. Prawa pobytowe członków rodziny... 131 161 12. Prawo stałego pobytu... 151 182 13. Ograniczenia swobody przepływu osób... 154 183 Rozdział 4. Status prawny pracowników migrujących... 168 204 14. Zakazane bariery w swobodnym przepływie pracowników... 169 205 15. Zatrudnienie w innych państwach członkowskich... 181 217 16. Prawa pracowników związane z pobytem i pracą... 202 236 Rozdział 5. Zakres uprawnień pozostałych obywateli UE... 248 278 17. Przedsiębiorcy wspólnotowi wzmianka... 248 278
X Przegląd treści 18. Studenci wspólnotowi... 250 280 19. Prawa wszystkich obywateli UE... 260 289 Rozdział 6. Zasady pobytu obywateli państw trzecich w UE... 278 305 20. Dorobek z Schengen wzmianka... 279 306 21. Wspólnotowe regulacje pobytu... 282 312 22. Szczególne rozwiązania umów międzynarodowych Wspólnoty.. 293 334 Część III. Swobody działalności gospodarczej Rozdział 7. Działalność gospodarcza w prawie wspólnotowym... 303 345 23. Wprowadzenie... 303 345 24. Podstawy prawne... 307 351 25. Podmioty uprawnione do prowadzenia działalności... 333 383 26. Ograniczenia wolności gospodarczej w prawie wspólnotowym.. 356 413 Rozdział 8. Swoboda przedsiębiorczości przedmiot regulacji... 364 421 27. Założenia ogólne... 364 421 28. Pierwotna swoboda przedsiębiorczości... 366 425 29. Swoboda wtórna... 381 442 Rozdział 9. Swoboda przedsiębiorczości zakres ochrony... 393 456 30. Wprowadzenie... 393 456 31. Dyskryminacja... 397 460 32. Ograniczenia niedyskryminujące... 404 470 33. Bariery podatkowe... 437 504 34. Swoboda przedsiębiorczości w Dyrektywie Usługowej... 459 520 Rozdział 10. Swoboda przepływu usług pojęcie... 466 529 35. Założenia ogólne... 466 529 36. Przesłanki konstytuujące wspólnotową usługę... 470 533 37. Podsumowanie usługa jako świadczenie... 491 556 Rozdział 11. Zakres wspólnotowej ochrony przepływu usług... 494 558 38. Zasady świadczenia usług w innych państwach członkowskich.. 495 559 39. Uprawnienia związane ze świadczeniem... 523 585 40. Sytuacja prawna odbiorcy usługi... 547 606 41. Pacjent za granicą jako wspólnotowy usługobiorca... 561 621 Rozdział 12. Ograniczenia swobodnego przepływu usług... 596 652 42. Rola art. 46 TWE... 597 653 43. Ochrona interesu ogólnego... 601 657 44. Ochrona wartości podstawowych... 629 687
Przegląd treści XI Rozdział 13. Relacje wzajemne między swobodami... 647 697 45. Wprowadzenie... 647 697 46. Zagadnienia szczególne... 649 699 Część IV. Wspólnotowe zasady obrotu towarowego Wprowadzenie... 673 715 Rozdział 14. Zakaz stosowania barier o charakterze fiskalnym... 682 724 47. Cła i opłaty o skutku równoważnym... 682 724 48. Podatkowa dyskryminacja i protekcjonizm... 699 743 Rozdział 15. Zakaz ograniczeń ilościowych i środków o skutku równoważnym... 737 773 49. Formuła Dassonville... 742 777 50. Formuła Cassis de Dijon... 775 803 51. Problem odwrotnej dyskryminacji... 786 811 52. Ograniczenia eksportowe... 791 812 Rozdział 16. Dopuszczalne ograniczenia ilościowe... 795 814 53. Rola przesłanek przewidzianych w art. 30 TWE... 795 815 54. Pozostałe ograniczenia... 828 845 55. Ograniczenia swobody a wspólnotowa harmonizacja... 854 865 Rozdział 17. Formuła Keck... 863 873 56. Geneza... 863 873 57. Pojęcie... 868 878 58. Przesłanki dopuszczalności krajowych warunków sprzedaży.. 876 883 Rozdział 18. Zewnętrzny obrót towarowy. Podstawowe informacje.. 888 891 59. Wspólna polityka handlowa... 888 892 60. Wspólnotowe prawo celne wzmianka... 891 896 61. Środki ochrony jednolitego rynku... 895 904 Część V. Swoboda przepływu kapitału Rozdział 19. Zakres ogólny... 907 919 62. Geneza... 907 919 63. Kapitał a płatności... 909 920 64. Przepływ kapitału... 913 923 65. Dopuszczalne ograniczenia traktatowe... 922 933 66. Regulacje pozytywne... 931 949 Rozdział 20. Gwarancje ochrony wspólnotowej... 944 964 67. Zagadnienia ogólne... 944 965
XII Przegląd treści 68. Regulacje inwestycji zagranicznych... 951 974 69. Rozwiązania podatkowe... 968 988 70. Obrót nieruchomościami... 989 1004 Suplement Załącznik I do Dyrektywy 88/361 Nomenklatura przepływów kapitału... 1001 Indeks rzeczowy... 1009
Spis treści Przedmowa... VII Wykaz skrótów... XXIX Wykaz literatury... XXXI Część I. Wspólnotowe prawo gospodarcze jako prawo Jednolitego Rynku Wewnętrznego Rozdział 1. Jednolity rynek i jego system prawny... 3 1 1. Zagadnienia ogólne... 3 1 I. Geneza i pojęcie... 4 2 II. Rynek wewnętrzny a cele Wspólnoty... 7 6 III. Zakres terytorialny... 8 8 IV. Ogólny model i zakres regulacji... 10 15 2. Specyfika systemu prawa wspólnotowego... 12 19 I. Podstawy... 13 20 1. Acquis communautaire źródła i zasady... 13 20 2. Rola orzecznictwa ETS... 14 24 3. Znaczenie zasad ogólnych... 15 26 4. Pierwszeństwo i skutek bezpośredni... 16 28 II. Efektywna ochrona praw podmiotowych... 17 30 3. Prawny wymiar integracji gospodarczej... 20 36 I. Klauzula równoważności i granice jej zastosowania... 20 36 1. Pojęcie... 20 36 2. Konsekwencje... 21 38 II. Wprowadzanie regulacji wspólnotowych... 24 41 1. Pozytywna integracja... 24 41 2. Unifikacja a harmonizacja... 26 45 3. Zbliżanie ustawodawstw w świetle TWE... 27 48 4. Poziomy harmonizacji... 29 50 4.1. Harmonizacja pełna... 29 50 4.2. Granice harmonizacji i odstępstwa krajowe... 31 52 4.3. Harmonizacja minimalna... 33 55 4.4. Nowe podejście w harmonizacji... 36 60 Rozdział 2. Swobody jednolitego rynku... 39 63 4. Fundamentalny charakter swobód... 39 63
XIV Spis treści I. Istota... 39 63 II. Model stosowania i wykładni zarys problemu... 41 66 1. Założenia... 41 66 2. Granice wykładni językowej... 45 69 5. Zakres zastosowania... 47 72 I. Konsekwencje przyjętego modelu wykładni... 47 72 II. Wymóg aspektu transgranicznego i jego skutki... 49 74 1. Istota... 49 74 2. Problem odwrotnej dyskryminacji... 51 76 3. Granice odwrotnej dyskryminacji... 54 80 III. Przenikanie się swobód... 59 86 6. Obywatele UE jako główni beneficjenci swobód... 63 90 I. Istota obywatelstwa UE... 64 91 II. Ogólny zakres uprawnień... 66 93 III. Sytuacja innych uprawnionych... 67 96 7. Dopuszczalność ograniczeń... 68 98 I. Zakres ogólny... 68 98 1. Ograniczenia traktatowe... 69 99 2. Ochrona interesu ogólnego... 69 101 3. Granice ograniczeń... 70 102 II. Przesłanki kontroli... 71 104 1. Zakaz dyskryminacji... 72 105 1.1. Pojęcie... 72 105 1.2. Ogólny zakres wspólnotowych regulacji... 75 108 1.3. Znaczenie kryterium przynależności państwowej.. 76 111 1.4. Ochrona wykraczająca poza zakaz dyskryminacji.. 80 114 2. Zasada proporcjonalności... 85 118 2.1. Założenia... 85 118 2.2. Model i zakres kontroli... 87 119 2.3. Konsekwencje praktyczne... 89 121 Część II. Swoboda przepływu osób Rozdział 3. Prawo pobytu obywateli UE... 99 124 8. Wprowadzenie... 99 124 I. Ramy prawne... 99 124 1. Rola art. 18 TWE... 100 125 2. Nowa dyrektywa pobytowa... 102 127 II. Zakaz dyskryminacji... 103 128 III. Stosunki z państwem krajowego obywatelstwa... 104 132 9. Swobodny przepływ w celach ekonomicznych... 108 136 I. Zakres podmiotowy... 109 137 1. Pojęcie pracownika... 109 137 2. Przedsiębiorcy i usługobiorcy... 113 140
Spis treści XV II. Prawo przemieszczania się... 114 141 1. Prawo opuszczenia państwa pochodzenia... 114 142 2. Prawo wjazdu... 115 143 III. Prawo pobytu pierwotnie uprawnionych... 116 144 1. Wymogi formalne... 116 145 2. Charakter uprawnień... 117 146 IV. Sytuacja prawna bezrobotnych... 120 148 1. Pracownicy miejscowi tracący pracę... 120 149 2. Bezrobotni migrujący... 121 150 3. Potencjalni przedsiębiorcy... 123 153 10. Swoboda przepływu pozostałych obywateli UE... 123 154 I. Zakres podmiotowy... 123 154 II. Warunki dodatkowe... 125 156 1. Zasady stosowania... 126 157 2. Źródła finansowania pobytu... 128 159 11. Prawa pobytowe członków rodziny... 131 161 I. Zakres ogólny... 132 162 1. Podmioty uprzywilejowane... 132 162 2. Pozostali członkowie rodziny... 133 164 II. Realizacja prawa pobytu... 135 166 III. Bliscy bez obywatelstwa UE... 138 170 1. Warunki wjazdu i pobytu... 139 171 2. Zakres zakazu dyskryminacji... 141 174 3. Wykorzystywanie statusu członka rodziny w praktyce.. 142 175 3.1. Ramy ogólne... 142 175 3.2. Specyfika węzłów małżeńskich... 146 180 12. Prawo stałego pobytu... 151 182 13. Ograniczenia swobody przepływu osób... 154 183 I. Warunki podstawowe... 154 184 1. Ograniczenie swobody państw... 154 184 2. Ochrona interesów pozaekonomicznych... 156 187 3. Poszanowanie praw człowieka... 156 188 II. Zasady stosowania... 157 189 1. Proporcjonalność... 157 189 2. Problem dyskryminacji... 158 191 III. Zindywidualizowany charakter oceny... 161 196 1. Aspekty podmiotowe... 161 196 2. Aspekty przedmiotowe... 164 199 IV. Przesłanka ochrony zdrowia... 164 200 V. Wymogi proceduralne... 165 202 Rozdział 4. Status prawny pracowników migrujących... 168 204 14. Zakazane bariery w swobodnym przepływie pracowników... 169 205 I. Środki dyskryminujące... 169 206
XVI Spis treści II. Bariery o charakterze niedyskryminującym... 171 208 1. Pojęcie... 171 208 2. Konkretne ograniczenia... 174 211 III. Bezpośrednia skuteczność art. 39 TWE... 179 215 15. Zatrudnienie w innych państwach członkowskich... 181 217 I. Dostęp do zatrudnienia... 181 218 II. Warunki zatrudnienia... 185 220 III. Dopuszczalne ograniczenia w zatrudnieniu... 189 224 1. Regulacje TWE... 189 225 2. Postanowienia traktatów akcesyjnych... 196 229 IV. Wpływ gwarancji zatrudnienia na sport... 199 232 16. Prawa pracowników związane z pobytem i pracą... 202 236 I. Doskonalenie zawodowe... 203 237 1. Założenia ogólne... 203 237 2. Zakres przedmiotowy... 204 238 3. Problem odpłatności za naukę... 206 240 II. Korzyści socjalne... 207 241 1. Zakres ogólny... 207 241 2. Korzyści socjalne a ubezpieczenia społeczne i pomoc społeczna... 214 246 2.1. Ubezpieczenia społeczne... 215 247 2.2. Pomoc społeczna... 217 250 3. Finansowanie doskonalenia zawodowego... 219 252 III. Ulgi podatkowe... 220 253 1. Wprowadzenie... 220 253 2. Założenia międzynarodowego prawa podatkowego... 223 256 3. Zakres równouprawnienia wspólnotowych podatników.. 226 259 3.1. Zakaz dyskryminacji rezydentów... 226 259 3.2. Dopuszczalność ograniczania praw nierezydentów.. 226 260 3.3. Równouprawnienie rezydentów i nierezydentów wspólnotowych... 229 262 4. Problem ograniczeń kraju macierzystego... 236 268 IV. Uprawnienia członków rodzin... 240 269 1. Zakres podstawowy... 240 269 2. Prawa edukacyjne dzieci... 244 274 Rozdział 5. Zakres uprawnień pozostałych obywateli UE... 248 278 17. Przedsiębiorcy wspólnotowi wzmianka... 248 278 18. Studenci wspólnotowi... 250 280 I. Świadectwa szkół średnich... 251 281 II. Dostęp do szkolnictwa wyższego... 252 282 1. Odpłatność za naukę... 252 282 2. Zakres przedmiotowy... 253 283 3. Pomoc finansowa... 254 284
Spis treści XVII 19. Prawa wszystkich obywateli UE... 260 289 I. Obecny status migrujących obywateli UE... 261 290 II. Dostęp do korzyści i świadczeń w państwie przyjmującym.. 262 291 III. Warunki i ograniczenia równouprawnienia... 265 293 1. Nadmierne obciążenie dla budżetu... 265 293 2. Stopień zintegrowania z państwem przyjmującym... 266 294 3. Prawo do świadczeń a rezydencja podatkowa... 269 297 IV. Ochrona w stosunkach z własnym państwem... 269 298 1. Gwarancje podatkowe... 271 299 2. Świadczenia socjalne... 274 302 Rozdział 6. Zasady pobytu obywateli państw trzecich w UE... 278 305 20. Dorobek z Schengen wzmianka... 279 306 I. Założenia... 279 306 II. Wpływ na sytuację obywateli państw trzecich... 280 308 21. Wspólnotowe regulacje pobytu... 282 312 I. Rezydenci długoterminowi... 283 314 1. Warunki nabycia i kontynuacji... 283 315 2. Uprawnienia w pierwszym państwie członkowskim... 284 317 3. Status w pozostałych państwach... 285 318 4. Zasady wydalania... 286 320 II. Łączenie rodzin... 287 321 1. Zakres podmiotowy... 287 322 2. Prawa pobytowe... 288 323 III. Studenci, młodzież szkolna i wolontariusze... 289 325 1. Studenci... 289 326 2. Staż bez wynagrodzenia... 290 328 3. Młodzież szkolna... 291 329 4. Wolontariat... 291 330 IV. Pobyt w celu realizacji projektu badawczego... 291 331 22. Szczególne rozwiązania umów międzynarodowych Wspólnoty.. 293 334 I. Państwa EOG i Szwajcaria... 294 335 II. Umowy stowarzyszeniowe... 295 338 1. Przepływ pracowników... 295 339 2. Swoboda działalności gospodarczej... 297 341 III. Pozostałe umowy... 299 343 Część III. Swobody działalności gospodarczej Rozdział 7. Działalność gospodarcza w prawie wspólnotowym... 303 345 23. Wprowadzenie... 303 345 I. Wolność gospodarcza... 303 345 1. Ograniczenie swobody państwa... 303 346 2. Interwencjonizm Wspólnoty... 304 347
XVIII Spis treści II. Pojęcie ogólne działalności gospodarczej... 306 349 24. Podstawy prawne... 307 351 I. Rola art. 43 i 49 TWE... 307 351 1. Przedmiot regulacji... 307 351 2. Bezpośrednia skuteczność... 308 352 3. Wspólnotowy wymiar zastosowania... 311 354 3.1. Niedyskryminacja... 311 355 3.2. Aspekt transgraniczny... 313 356 II. Dyrektywa usługowa... 318 359 1. Zagadnienia ogólne... 318 359 1.1. Założenia... 318 359 1.2. Aspekty terminologiczne... 319 360 1.3. Zakres regulacji... 322 362 2. Uproszczenie procedur... 324 364 2.1. Ograniczenie formalizmu... 324 365 2.2. Pojedyncze punkty kontaktowe i postępowanie przez Internet... 326 367 3. Jakość usług... 327 370 3.1. Informacje dotyczące wykonawców i świadczeń. 328 372 3.2. Ubezpieczenia i gwarancje od odpowiedzialności zawodowej... 330 376 3.3. Działalność wielodyscyplinarna... 331 378 4. Współpraca administracyjna i konwergencja... 331 379 25. Podmioty uprawnione do prowadzenia działalności... 333 383 I. Osoby fizyczne... 335 385 1. Zakres ogólny... 335 385 2. Łącznik obywatelstwa UE... 336 387 3. Ochrona obywateli państwa przyjmującego... 337 388 II. Wspólnotowe podmioty gospodarcze... 337 389 1. Zakres ogólny... 338 391 2. Ogólne zasady traktowania obcych spółek... 340 395 2.1. Teoria siedziby... 340 396 2.2. Teoria założenia... 342 397 2.3. Konflikt systemów krajowych... 342 398 3. Wymogi prawa pozytywnego... 345 400 3.1. Powołanie zgodnie z ustawodawstwem jednego z państw członkowskich... 345 401 3.2. Posiadanie statutowej siedziby, zarządu lub głównego przedsiębiorstwa wewnątrz Wspólnoty.. 347 402 4. Dorobek orzecznictwa... 348 405 4.1. Segers... 349 406 4.2. Centros... 350 407 4.3. Überseering BV... 352 409 5. Status podmiotów formalnie wspólnotowych... 354 411
Spis treści XIX 26. Ograniczenia wolności gospodarczej w prawie wspólnotowym.. 356 413 I. Zakres zastosowania art. 46 TWE... 357 414 1. Ochrona porządku i bezpieczeństwa publicznego... 357 414 2. Ochrona zdrowia publicznego... 358 415 II. Wykonywanie władzy publicznej... 359 417 Rozdział 8. Swoboda przedsiębiorczości przedmiot regulacji... 364 421 27. Założenia ogólne... 364 421 28. Pierwotna swoboda przedsiębiorczości... 366 425 I. Rozpoczęcie nowej działalności... 366 425 1. Samozatrudnienie... 366 426 1.1. Samozatrudnienie równoległe... 367 427 1.2. Samozatrudnienie jako substytut zatrudnienia... 368 428 2. Przedsiębiorstwa... 369 429 II. Transgraniczna zmiana siedziby... 371 431 1. Opuszczenie państwa założenia... 373 433 2. Status prawny w innych państwach... 375 434 2.1. Dorobek Centros oraz Überseering... 375 435 2.2. Inspire Art... 376 437 2.3. Konsekwencje... 379 439 29. Swoboda wtórna... 381 442 I. Zakres ogólny... 383 443 1. Podmioty swobody wtórnej... 383 443 2. Dopuszczalny przedmiot działalności... 384 445 3. Formy działalności... 385 447 3.1. Jednostki niesformalizowane... 387 449 3.2. Jednostki samodzielne... 388 451 II. Problematyka fuzji transgranicznej... 389 452 Rozdział 9. Swoboda przedsiębiorczości zakres ochrony... 393 456 30. Wprowadzenie... 393 456 I. Gwarancje ogólne... 393 456 II. Ochrona wynikająca z prawa pozytywnego odesłanie... 394 457 III. Linia orzeczeń Factortame i jej znaczenie... 394 458 31. Dyskryminacja... 397 460 I. Zakres podstawowy... 397 460 1. Wymóg obywatelstwa lub statusu podmiotu krajowego.. 397 461 2. Preferencje krajowe... 399 463 3. Wsparcie publiczne... 400 466 4. Szczególne ograniczenia... 401 467 II. Zastosowanie zakazu pośredniej dyskryminacji... 402 468 32. Ograniczenia niedyskryminujące... 404 470 I. Pojęcie ogólne... 404 470 II. Bariery w dostępie do rynku dorobek orzecznictwa... 406 471