Spis treści. Str. Nb. Wykaz skrótów... XV Wstęp do piątego wydania... XVII

Transkrypt

1 Wykaz skrótów... XV Wstęp do piątego wydania... XVII Rozdział I. Wprowadzenie Pojęcie prawa europejskiego i prawa Unii Europejskiej Proces integracji państw europejskich po II wojnie światowej Traktat z Lizbony Traktat o Unii Europejskiej (TUE) Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) Budowa i struktura Unii Europejskiej Inne organizacje w Europie Rozdział II. Instytucje i organy Unii Europejskiej Uwagi ogólne Parlament Europejski I. Wybór deputowanych i skład Parlamentu Europejskiego II. Organy w Parlamencie III. Kompetencje i zadania Rada Europejska I. Skład i organizacja II. Kompetencje i podejmowanie decyzji Rada Unii Europejskiej I. Skład, organizacja i podejmowanie decyzji II. Głosowanie w Radzie III. Zadania Komisja Europejska I. Skład, organizacja i podejmowanie decyzji II. Zadania i kompetencje III. Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej I. Skład i organizacja Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej II. Skład i organizacja Sądu III. Sąd do spraw Służby Publicznej Europejski Bank Centralny I. Skład, organizacja i podejmowanie decyzji II. Zadania Trybunał Obrachunkowy

2 VI Spis treści 16. Organy doradcze Europejski Bank Inwestycyjny Rozdział III. Źródła prawa Unii Europejskiej Pierwotne prawo UE I. Pisane pierwotne prawo UE II. Niepisane pierwotne prawo UE Ogólne zasady prawa Prawo zwyczajowe Pochodne prawo UE I. Umowy międzynarodowe zawarte przez Unię Europejską II. Rodzaje aktów prawnych w świetle art. 288 TFUE Akty ustawodawcze i nieustawodawcze Rozporządzenia Dyrektywy Decyzje Zalecenia i opinie III. Akty prawne nienazwane Rozdział IV. Bezpośrednia skuteczność prawa UE i jego sto sunek do prawa krajowego Bezpośrednia skuteczność I. Pierwotne prawo UE II. Pochodne prawo UE Rozporządzenia Dyrektywy Decyzje Umowy międzynarodowe Stosunek prawa UE do prawa wewnętrznego państw członkowskich I. Autonomiczność prawa UE i jego natura prawna II. Kwestia prymatu z perspektywy prawa UE III. Kwestia prymatu z perspektywy prawa krajowego IV. Kwestia prymatu z polskiej perspektywy Rozdział V. Prawa podstawowe w prawie UE Prawa podstawowe w TUE I. Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej II. Akcesja UE do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności Prawa o charakterze praw podstawowych w TFUE I. Uwagi wprowadzające II. Zakaz dyskryminacji w myśl art. 18 akapit 1 TFUE Dyskryminacja jawna (bezpośrednia) i ukryta (pośrednia) Adresaci i beneþcjenci Zakres zastosowania Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej Skuteczność zakazu dyskryminacji Postanowienia szczególne

3 VII III. Zakaz dyskryminacji w świetle art. 40 ust. 2 TFUE IV. Zakaz dyskryminacji na rynku pracy ze względu na płeć Ta sama płaca za tę samą pracę lub za pracę o tej samej wartości (art. 157 TFUE) Równouprawnienie w dostępie do pracy i kariery zawodowej oraz w zakresie pozostałych warunków pracy V. Obywatelstwo Unii Indywidualne prawa podstawowe I. Źródła II. Zakres i granice ochrony III. Poszczególne prawa podstawowe Ochrona własności Swoboda wyboru i wykonywania zawodu Zasada równości Prawo do ochrony informacji Wolność wyznania Wolność poglądów i publikacji Poszanowanie sfery prywatnej Prawo do skutecznej ochrony prawnej przed sądem IV. Unijna ochrona praw podstawowych a prawo krajowe Zasady państwa prawnego Zasada przyznania (proporcjonalności i pomocniczości) Zasada proporcjonalności Zasada pomocniczości Bezpieczeństwo prawne i ochrona zaufania Zasada jawności i dostępności prawa Rozdział VI. Interpretacja prawa UE Uwagi ogólne Wykładnia językowa Wykładnia systematyczna Wykładnia teleologiczna Wykładnia pojęć stosowanych w prawie UE Rozdział VII. Stanowienie prawa Wydawanie aktów prawnych I. Zasada kompetencji powierzonych II. Tryb stanowienia prawa Stanowienie aktów ustawodawczych Stanowienie aktów nieustawodawczych Stanowienie aktów niewiążących Zawieranie umów międzynarodowych I. Unia Europejska jako podmiot prawa międzynarodowego II. Kompetencje do zawierania umów Wyraźne przekazanie kompetencji Milczące przekazanie kompetencji (kompetencje dorozumiane) Kompetencje pozostawione państwom członkowskim

4 VIII Spis treści III. Procedura zawierania umów przez Unię Europejską Zawieranie umów w trybie art. 218 TFUE Zawieranie umów wchodzących w zakres wspólnej polityki handlowej (art. 207 ust. 3 TFUE) Umowy w zakresie Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa Umowy mieszane IV. Skuteczność umów Rozdział VIII. Wykonywanie prawa UE Wykonywanie bezpośrednie I. Zakres II. Zasady wykonywania prawa Wykonywanie pośrednie I. Wykonywanie bezpośrednio skutecznych norm prawa UE II. Wykonywanie prawa UE, które nie jest stosowane bezpośrednio Rozdział IX. System ochrony prawa Uwagi ogólne I. Rozgraniczenie właściwości od sądów krajowych II. Postępowanie sądowe i wyrok III. Rzeczowa właściwość Sądu IV. Rzeczowa właściwość sądów wyspecjalizowanych Postępowanie w sprawie naruszenia Traktatu przeciwko państwom członkowskim I. Uwagi ogólne II. Wezwanie do usunięcia naruszenia Cel Treść III. Uzasadniona opinia IV. Postępowanie przed Trybunałem Dopuszczalność Zasadność Orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości i jego skuteczność Środki tymczasowe Skarga o stwierdzenie nieważności I. Uwagi ogólne II. Dopuszczalność Właściwość Legitymacja procesowa Akty podlegające zaskarżeniu (przedmiot skargi) Prawo do wniesienia skargi Określenie przedmiotu sporu i skarga Termin wniesienia skargi Interes prawny do wniesienia skargi III. Zasadność

5 IX 1. Brak kompetencji Naruszenie istotnych wymogów proceduralnych Naruszenie Traktatów lub jakiejkolwiek reguły prawnej związanej z ich stosowaniem Nadużycie władzy IV. Treść i skutki orzeczenia Skarga na zaniechanie I. Uwagi ogólne II. Dopuszczalność Właściwość Zdolność procesowa Przedmiot skargi Uprawnienie do wniesienia skargi Postępowanie wstępne Wymagania wobec skargi Termin wniesienia skargi III. Zasadność IV. Treść i skutki orzeczenia Skarga odszkodowawcza I. Uwagi ogólne II. Dopuszczalność Legitymacja procesowa i właściwość rzeczowa Wymogi skargi Przedawnienie i termin złożenia skargi Dopuszczalność skargi odszkodowawczej III. Zasadność Szkoda spowodowana przez działanie UE Sprzeczność z prawem Szkoda Związek przyczynowy Wina Dygresja: odpowiedzialność państw członkowskich za naruszenie prawa UE I. Odpowiedzialność państwa za bezprawność administracyjną II. Odpowiedzialność państwa za nieprawidłowe implementowanie dyrektywy III. Odpowiedzialność państwa za bezprawność legislacyjną (poza implementacją dyrektyw) Orzeczenie wstępne I. Uwagi ogólne II. Przesłanki postępowania Organy uprawnione do składania wniosku Przedmiot wniosku Ograniczenie kompetencji Trybunału Sformułowanie wniosku Niezbędność wniosku do rozstrzygnięcia sprawy III. Prawo i obowiązek złożenia wniosku o wydanie orzeczenia wstępnego

6 X Spis treści 1. Prawo do złożenia wniosku Obowiązek złożenia wniosku do Trybunału Sprawiedliwości IV. Naruszenie obowiązku przedłożenia V. Postępowanie przed Trybunałem Sprawiedliwości VI. Skuteczność orzeczenia wstępnego Skuteczność wobec postępowania głównego Skuteczność dla innych rodzajów postępowań Skuteczność orzeczenia wstępnego w czasie Okolicznościowe badanie legalności aktu prawnego I. Przesłanki i treść II. Skuteczność uwieńczonego sukcesem postępowania z art. 277 TFUE Rozdział X. Podstawowe swobody Rynek wewnętrzny Swobodny przepływ towarów I. Uwagi ogólne II. Rzeczowy zakres zastosowania Pojęcie towaru Towar wspólnotowy III. Unia celna Wspólna taryfa celna i Kodeks celny Zakaz stosowania ceł i opłat o skutku równoważnym Pojęcie cła lub opłaty o skutku równoważnym. Odgraniczenie cła lub opłaty o skutku podobnym od opłaty o charakterze wewnętrznym (art. 30 TFUE a art. 110 TFUE) Zakaz stosowania dyskryminującego opodatkowania wewnętrznego (art. 110 TFUE) Zwrot nienależnie pobranych opłat IV. Zakaz ograniczeń ilościowych i środków o podobnym skutku w imporcie i eksporcie Przepisy szczególne i środki harmonizujące Zakaz stosowania ograniczeń ilościowych w imporcie Zakaz stosowania środków o skutku podobnym do ograniczeń ilościowych w imporcie Zakaz stosowania ograniczeń ilościowych w wywozie i środków o skutku podobnym Podstawy uzasadniające z art. 36 TFUE Regulacje unijne zapobiegające ustanawianiu przez państwa członkowskie środków o skutku podobnym V. Schemat Swoboda przepływu pracowników I. Przegląd II. Wymóg obywatelstwa Obywatele państw członkowskich Obywatele państw trzecich Przyjmujące państwo członkowskie UE Pojęcie członka rodziny obywatela Unii

7 XI III. Pojęcie pracownika Wynagrodzenie Świadczenia o konkretnej wartości ekonomicznej Podporządkowanie Konkluzje IV. Treść prawa do swobodnego przemieszczania się Prawo do wyjazdu i wjazdu Prawo pobytu Prawo dostępu do zatrudnienia Prawo do równego traktowania przy wykonywaniu zatrudnienia Dyskryminacja obywateli własnych V. Zastrzeżenie porządku, bezpieczeństwa i zdrowia publicznego Zakres zastosowania Treść zastrzeżenia VI. Zastrzeżenie dotyczące administracji publicznej Wykładnia pojęcia administracji publicznej Zastosowanie zastrzeżenia Wewnątrzpaństwowe zasady awansu zawodowego Zatrudnienie w służbie cywilnej Swoboda przedsiębiorczości I. Uwagi ogólne II. Przedmiotowy zakres zastosowania Różnica w stosunku do swobody świadczenia usług Różnica w stosunku do swobody przepływu kapitału III. Podmiotowy zakres zastosowania Osoby Þzyczne Spółki IV. Zasięg swobody przedsiębiorczości Artykuł 49 TFUE jako zakaz dyskryminacji Artykuł 49 TFUE jako ogólny zakaz wprowadzania ograniczeń V. Artykuł 49 TFUE a działania podmiotów prywatnych VI. Wyjątki od zasady swobody przedsiębiorczości Wyjątki z art. 51 TFUE Wyjątek z art. 52 ust. 2 TFUE VII. Transgraniczne przeniesienie siedziby spółki Problemy z zakresu prawa kolizyjnego Problemy z zakresu prawa UE VIII. Środki harmonizacyjne Swoboda świadczenia usług I. Uwagi ogólne II. Podmiotowy zakres zastosowania III. Przedmiotowy zakres zastosowania Działalność transgraniczna Pojęcie usługi Odpłatność IV. Zasięg swobody świadczenia usług Artykuły 56 i 57 TFUE jako zakaz dyskryminacji Artykuł 56 TFUE jako ogólny zakaz wprowadzania ograniczeń

8 XII Spis treści 3. Ograniczenia w stosunku do usługobiorcy V. Artykuł 56 TFUE a działania podmiotów prywatnych VI. Środki służące harmonizacji prawa Swoboda przepływu kapitału i płatności Zasięg swobody przepływu kapitału i płatności Odstępstwa od swobody przepływu kapitału i płatności Dygresja: prawa studentów i uczniów I. Uprawnienia wynikające z art. 18 akapit 1 TWE Uczniowie jako usługobiorcy Dostęp do kształcenia zawodowego Opłaty za naukę Dostęp do świadczeń socjalnych Prawo pobytu II. Prawa wynikające z art. 45 ust. 2 TFUE oraz z art. 7 ust. 2 rozporządzenia Nr 1612/68/EWG III. Prawa wynikające z art. 12 rozporządzenia Nr 1612/68/EWG IV. Osoby korzystające ze swobody przedsiębiorczości V. Działania harmonizujące Rozdział XI. Zbliżanie prawa Uwagi ogólne Przedmiot i metody harmonizacji Zbieg norm kompetencyjnych służących harmonizacji Harmonizacja na podstawie art. 114 TFUE I. Zakres zastosowania art. 114 ust. 1 TFUE Zależność między art. 114 a art. 115 TFUE Zależność między art. 114 a art. 116 TFUE II. Możliwość stosowania przez państwa członkowskie wyższych standardów Rozdział XII. Artykuł 352 TFUE Uwagi ogólne Przesłanki zastosowania art. 352 TFUE I. Cele Unii Europejskiej II. Niezbędność działań UE III. Brak innej podstawy kompetencyjnej w Traktatach Wydawanie aktów prawnych na podstawie art. 352 TFUE Rozdział XIII. Polityka gospodarcza, pieniężna i handlowa Uwagi ogólne Polityka gospodarcza i pieniężna Wspólna polityka handlowa I. Zakres regulacji II. Zakres zastosowania wspólnej polityki handlowej III. Podjęcie działań przez UE Działania jednostronne Zawieranie umów handlowych

9 XIII Wykaz powoływanych orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Wykaz powoływanych orzeczeń Sądu Indeks rzeczowy