Wydawnictwo C. H. Beck 2008

Transkrypt

1

2

3

4

5 Redakcja: Agnieszka Sypniewska-Kozak Wydawnictwo C. H. Beck 2008 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN

6 Moim Rodzicom

7

8 Spis treści Wstęp.... Wykaz skrótów.... XIII XXI Bibliografia....XXVII Rozdział I. Zakres przedmiotowy swobody zakładania przedsiębiorstw Istotne.elementy.pojęcia. swoboda.zakładania.. przedsiębiorstw I..Zagadnienia.ogólne II..Działalność.zarobkowa III..Samodzielna.działalność IV..Transgraniczność V..Trwałość Pojęcie.swobody.zakładania.przedsiębiorstw..zagadnienia. terminologiczne Formy.wykonywania.swobody.zakładania.przedsiębiorstw I..Pierwotna.swoboda.zakładania.przedsiębiorstw II..Wtórna.swoboda.zakładania.przedsiębiorstw Przepisy.regulujące.swobodę.zakładania.przedsiębiorstw. w.systematyce.przepisów.traktatu.ustanawiającego.. Wspólnotę.Europejską Swoboda.zakładania.przedsiębiorstw.jako.jedna.ze.swobód. wspólnotowych I..Uwagi.ogólne II..Swoboda.zakładania.przedsiębiorstw.a.swoboda. przemieszczania.się.pracowników III..Swoboda.zakładania.przedsiębiorstw.a.swoboda.. świadczenia.usług IV..Swoboda.zakładania.przedsiębiorstw.a.swoboda.. przepływu.kapitału.i.płatności Swoboda.zakładania.przedsiębiorstw.a.niektóre.zasady.. prawa.wspólnotowego VII

9 Spis treści. I..Zasada.pierwszeństwa.prawa.wspólnotowego.. regulującego.swobodę.zakładania.przedsiębiorstw.. przed.prawem.państw.członkowskich II..Zasada.bezpośredniego.skutku.prawa.wspólnotowego. regulującego.swobodę.zakładania.przedsiębiorstw III..Zasada.efektywności.prawa.wspólnotowego.a.swoboda. zakładania.przedsiębiorstw Rozdział II. Zakres podmiotowy swobody zakładania przedsiębiorstw Uwagi.ogólne Osoby.fizyczne Osoby.prawne.i.inne.podmioty.(art..48.TWE) I..Uwagi.ogólne II..Pojęcie. osoba.prawna III..Przynależność.osoby.prawnej.do.Wspólnoty.. Europejskiej IV.. Spółka.w.rozumieniu.prawa.wspólnotowego Zagadnienia.ogólne Spółka.w.rozumieniu.prawa.krajowego Pojęcie. spółka.a.pojęcie. przedsiębiorstwo. w.prawie.wspólnotowym V..Europejska.spółka.akcyjna.(Societas Europea) Geneza Zasady.tworzenia.i.funkcjonowania.SE VI..Spółdzielnia.europejska.(Societas Co-operatio Europeas) VII..Europejskie.zgrupowanie.interesów.gospodarczych Konwencja.o.wzajemnym.uznawaniu.spółek.i.innych.osób. prawnych Rozdział III. Treść swobody zakładania przedsiębiorstw Zakaz.dyskryminacji I..Zakaz.dyskryminacji.jako.zasada.ogólna.prawa. wspólnotowego II..Zakaz.dyskryminacji.podmiotów.korzystających.. ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw Zakaz..dyskryminacji.bezpośredniej.podmiotów. korzystających.ze.swobody.zakładania.. przedsiębiorstw VIII

10 Spis treści 2.. Zakaz.dyskryminacji.pośredniej.podmiotów. korzystających.ze.swobody.zakładania.. przedsiębiorstw Zakaz.wprowadzania.ograniczeń.niedyskryminujących.. wobec.osób.prawnych.korzystających.ze.swobody.. zakładania.przedsiębiorstw Stosowanie.usprawiedliwionych.środków.ograniczających. swobodę.zakładania.przedsiębiorstw Dyskryminacja.podmiotów.krajowych Wyjątki.od.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.przez.. osoby.prawne I..Zagadnienia.ogólne II..Wyłączenie.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.. ze.względu.na.wykonywanie.władzy.publicznej III..Ograniczenia.korzystania.ze.swobody.zakładania. przedsiębiorstw.ze.względu.na.porządek.publiczny,. bezpieczeństwo.publiczne.i.zdrowie.publiczne Rozdział IV. Sposoby korzystania przez osoby prawne ze swobody zakładania przedsiębiorstw Transgraniczne.przeniesienie.siedziby.osoby.prawnej I..Teorie.określenia.statutu.personalnego.osoby.prawnej Uwagi.ogólne Teoria.siedziby Teoria.siedziby.w.prawie.polskim Teoria.założenia Teoria.kontroli II..Transgraniczna.emigracja.osoby.prawnej.. (przeniesienie.siedziby.osoby.prawnej.do.innego.. państwa.członkowskiego) Uwagi.ogólne Transgraniczne.przeniesienie.siedziby.statutowej.. osoby.prawnej A..Zagadnienia.wstępne B.. Transgraniczne.przeniesienie.siedziby.statutowej. europejskiej.spółki.akcyjnej C..Transgraniczne.przeniesienie.siedziby.statutowej. spółdzielni.europejskiej Transgraniczne.przeniesienie.rzeczywistej.siedziby.. osoby.prawnej IX

11 Spis treści A..Zagadnienia.wstępne B.. Zasada.prawa.państwa.pochodzenia.osoby.. prawnej.a.wspólnotowe.prawo.pierwotne C..Konwencja.o.wzajemnym.uznawaniu.spółek.. i.innych.osób.prawnych D..Stosowanie.przepisów.prawa.wtórnego III..Transgraniczna.imigracja.osoby.prawnej.(przeniesienie. siedziby.osoby.prawnej.z.innego.państwa.. członkowskiego) Zasada.uznawania.prawa.państwa.założenia.a.reguła.. Cassis de Dijon Wymóg.posiadania.realnego.i.trwałego.łącznika. z.gospodarką.państwa.członkowskiego Ograniczenie.prawa.imigracji.osoby.prawnej.. a.formuła.keck-mithouard Tworzenie.i.funkcjonowanie.oddziału.osoby.prawnej.. przynależnej.do.innego.państwa.członkowskiego I..Zagadnienia.ogólne II..Uznawanie.statutu.personalnego.osoby.prawnej.. zakładającej.oddział,.agencję,.filię,.etc. przez.państwo. przyjmujące III..Wymóg.prowadzenia.działalności.przez.osobę.prawną. w.państwie.inkorporacji IV..Nadużycie.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.przez.. osobę.prawną.tworzącą.oddział.w.innym.państwie. członkowskim V..Obowiązek.ogłaszania.danych.o.oddziałach Cel.i.zakres.obowiązków.publikacyjnych.. dotyczących.ogłaszania.danych.o.oddziałach.. utworzonych.w.państwie.członkowskim Treść.ogłoszeń.oraz.pism.handlowych.w.świetle. przepisów.jedenastej.dyrektywy.i.orzecznictwa.. TSWE Transgraniczne.transformacje.prawne.osób.prawnych I..Zagadnienia.ogólne II..Transgraniczne.łączenie.się.spółek Korzystanie.ze.swobody.zakładania.. przedsiębiorstw.przez.łączące.się.spółki X

12 Spis treści 2.. Stosowanie.przepisów.prawa.wtórnego:.regulacje. dyrektywy.2005/56/we.dotyczącej.transgranicznego. łączenia.się.spółek.kapitałowych III..Inne.rodzaje.transgranicznych.transformacji.prawnych.. osób.prawnych Transgraniczny.podział.spółek.kapitałowych Transgraniczne.przekształcenia.spółek.. kapitałowych A..Zagadnienia.ogólne B.. Przekształcenie.spółki.akcyjnej.w.europejską.. spółkę.akcyjną C..Przekształcenie.europejskiej.spółki.akcyjnej.. w.krajową.spółkę.akcyjną Wnioski końcowe English Summary Deutsche Zusammenfassung Français Résumé Indeks rzeczowy XI

13

14 Wstęp W.państwach.członkowskich.Unii.Europejskiej.osoby.prawne.są.aktywnymi.uczestnikami.życia.społeczno-gospodarczego.i.tym.samym.odgrywają.podstawową.rolę.w.poszczególnych.systemach.prawnych.tych.państw..Instytucja. osoby.prawnej.wykorzystywana.jest.praktycznie.w.każdej.sferze.działalności. ludzkiej:.gospodarczej,.politycznej,.zawodowej,.oświatowej,.kulturalnej.oraz.filantropijnej 1..Osoby.prawne.są.to.jednostki.organizacyjne.osób.fizycznych.lub. prawnych,.które.służą.do.osiągnięcia.wspólnych.celów.ich.założycieli.(uczestników) 2..Reguły.prawne.określające.ich.strukturę.prawną.wskazują,.jakie.działania,.jakich.osób.fizycznych.oraz.osób.prawnych,.i.w.jakich.okolicznościach. traktowane.są.w.układach.społecznych,.nie.jako.działania.założycieli.(uczestników),.lecz.działania.danych.jednostek.organizacyjnych 3..Jednostki.organizacyjne,.uczestniczące.w.obrocie.wewnątrzwspólnotowym,.posiadają.osobowość. prawną.bądź.wynikającą.z.przepisów.wewnętrznych.państwa.członkowskiego,.bądź.z.przepisów.prawa.wspólnotowego 4.. Wśród.przepisów.prawa.wspólnotowego.dotyczących.obrotu.gospodarczego,.istotną.rolę.odgrywają.te,.które.regulują.podstawowe.swobody.wspólnotowe,.w.tym.przepisy.odnoszące.się.do.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.. Swoboda.ta.reguluje.ważne.dla.funkcjonowania.rynku.wewnętrznego.aspekty.związane.z.wieloma.kontrowersyjnymi.zagadnieniami.dotyczącymi.zwłaszcza.zakresu.uprawnień.osób.prawnych.korzystających.z.pierwotnej.i.wtórnej. swobody.zakładania.przedsiębiorstw. Celem.niniejszej.pracy.jest.przedstawienie.zagadnień.materialnoprawnych. dotyczących.zakresu.uprawnień.osób.prawnych.korzystających.ze.swobody. zakładania.przedsiębiorstw.uregulowanej.przepisami.art TWE A. Wolter,.w:.A. Wolter,.J. Ignatowicz,.K. Stefaniuk,.Prawo.cywilne..Zarys.części. ogólnej,.warszawa.1998,.s..201.i.nast. 2. Osoba.prawna.jest.jednostką.organizacyjną,.rozumianą.jako.konstrukcja.prawna. zbudowana.ze.znaczenia.norm.prawnych.i.wyznaczników.ludzkiego.zachowania.dopuszczonych.przez.normę.prawną..por..j. Frąckowiak,.w:.M. Safjan.(red.),.Prawo.cywilne..część.ogólna,.SPP,.t..I,.Warszawa.2007,.s Z. Radwański,.Prawo.cywilne..część.ogólna,.Warszawa.2004,.s..175.i.nast.. 4. Por..przepis.art..1.ust..3.rozporządzenia.Rady.(WE).Nr.2157/2001.w.sprawie.statutu. spółki.europejskiej.(se).z r.,.dz.urz..l.294,.s..1.i.nast. 5. Traktat.z r.,.Dz.Urz..C.1992,.Nr.224,.s..1..Dla.przejrzystości.dalszych. wywodów.w.niniejszej.pracy.posługuję.się.jednolitą.liczbową.numeracją.przewidzianą. przepisami.traktatu.z.amsterdamu.zmieniającego.traktat.o.unii.europejskiej,.traktaty. XIII

15 Wstęp Najważniejszymi.celami.badawczymi.są: 1). określenie.zakresu.przedmiotowego.swobody.zakładania.przedsiębiorstw,. 2). omówienie.zakresu.podmiotowego.swobody.zakładania.przedsiębiorstw,. a.przede.wszystkim.osób.prawnych.jako.jednych.z.podstawowych.podmiotów,.które.z.tej.swobody.korzystają, 3). ustalenie.treści.swobody.zakładania.przedsiębiorstw, 4). określenie.przesłanek.dopuszczalności.korzystania.z.prawa.do.transgranicznego.przeniesienia.zarówno.siedziby.statutowej,.jak.i.siedziby.rzeczywistej. osoby.prawnej,. 5). dokonanie.analizy.zakresu.uprawnień.osób.prawnych.zakładających.oddział. (agencję,.spółkę.zależną,.etc.).w.innym.państwie.członkowskim, 6). analiza. możliwości. transgranicznych. transformacji. prawnych,. w. tym. zwłaszcza.transgranicznego.łączenia.się.spółek.kapitałowych. Analizowana.materia.cechuje.się.wielopłaszczyznowością,.na.którą.wpływ. mają.nie.tylko.przepisy.prawa.wspólnotowego,.ale.i.obszerne.orzecznictwo. TSWE.oraz.przepisy.krajowe.państw.członkowskich..Dlatego.celem.pracy. jest.również.uporządkowanie.zagadnień.dotyczących.korzystania.przez.osoby.prawne.ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.i.przedstawienie.ich.w.sposób.systemowy... W.niniejszym.opracowaniu.dokonano.wyłącznie.analizy.zagadnień.z.zakresu.prawa.materialnego,.pozostawiając.poza.zakresem.badań.kwestie.wynikające.z.prawa.międzynarodowego.oraz.prawa.podatkowego,.a.także.aspekty. proceduralne..zagadnienia.z.zakresu.tych.obszarów.tematycznych.są.przedstawiane.w.takim.rozmiarze,.w.jakim.jest.to.niezbędne.dla.przejrzystości.dalszych.wywodów.. W.rozprawie.niniejszej.poświęconej.uprawnieniom.osób.prawnych.korzystających.ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.uregulowanej.przepisami.TWE..bronię.tezy,.iż.osobom.prawnym,.a.zwłaszcza.spółkom.kapitałowym,. powstałym.zgodnie.z.prawem.krajowym.państw.członkowskich.oraz.prawem. wspólnotowym,.których.statutowa.siedziba,.zarząd.lub.przedsiębiorstwo.główne.znajdują.się.wewnątrz.wspólnoty,.przysługuje.zarówno.uprawnienie.do. transgranicznego.przeniesienia.siedziby,.jak.i.zakładania.oddziału.(agencji,. spółki.zależnej,.etc.).w.innym.państwie.członkowskim,.a.także.do.transgranicznych.transformacji.prawnych.na.podstawie.przepisów.rozdziału.2.tytułu.iii. Części.Trzeciej.TWE.(tj..art )..Należy.uznać,.że.uprawnienia.w.zakresie. korzystania..ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.przez.osoby.fizyczne,.na. podstawie.art..43.twe.oraz.przez.osoby.prawne,.które.spełniają.wymagania. wynikające.z.art..48.twe,.są.analogiczne.. ustanawiające.wspólnoty.europejskie.oraz.niektóre.związane.z.nimi.akty.z r.. (Dz.Urz..z.2004.r..Nr.90,.poz..864/31),.niezależnie.od.tego.jaka.numeracja.była.zastosowana.w.oryginalnej.wersji.wyroków.TSWE. XIV

16 Wstęp Nie.jest.właściwe,.aby.państwa.członkowskie.na.podstawie.przepisów.prawa. krajowego.ograniczały.możliwość.korzystania.z.tej.swobody.przez.uprawnione.osoby.prawne,.nakładając.na.nie.surowsze.obowiązki.(wymagając.od.nich. spełnienia.innych.warunków).niż.te,.które.są.przewidziane.w.pierwotnym.prawie.wspólnotowym.(art TWE).lub.wtórnym.(np..Jedenasta.dyrektywa. 666/89/EWG)..Regulacje.krajowe.państw.członkowskich.(wynikające.m.in..z.założeń.teorii.siedziby).ograniczające.mobilność.osób.prawnych.nie.powinny.być. stosowane.wobec.osób.prawnych.przynależnych.do.innych.państw.członkowskich,.chyba.że.zaistnieją.łącznie.następujące.przesłanki,.a.mianowicie.są:.stosowane.w.sposób.niedyskryminujący.(zakaz.dyskryminacji.ze.względu.na.przynależność.państwową),.uzasadnione.względami.interesu.ogólnego,.odpowiednie. do.zrealizowania.celu,.do.którego.zmierzają.(wymóg.adekwatności),.nie.wykraczają.poza.to,.co.konieczne.dla.jego.osiągnięcia.(zasada.proporcjonalności),.lub. służą.ochronie.celów.przewidzianych.w.art..46.twe,.tzn..porządku.publicznego,. bezpieczeństwa.publicznego.lub.zdrowia.publicznego..ponadto,.spod.zakresu. swobody.zakładania.przedsiębiorstw.wyłączona.jest.działalność,.która.choćby. przejściowo.jest.związana.z.wykonywaniem.władzy.publicznej.(art..45.twe). Praca.składa.się.z.czterech.rozdziałów,.poświęconych.poszczególnym.aspektom.tytułowej.problematyki..Rozdziały.dzielą.się.na.podrozdziały.oraz.mniejsze. jednostki.redakcyjne,.co.ma.się.przyczynić.do.większej.przejrzystości.tekstu. W.rozdziale.pierwszym.dotyczącym.zakresu.przedmiotowego.swobody. zakładania.przedsiębiorstw.zostały.przedstawione..wypracowane.przede. wszystkim.w.orzecznictwie.twe..istotne.elementy.pojęcia. swoboda.zakładania.przedsiębiorstw,.tj..zysk,.samodzielna.działalność,.transgraniczność.oraz. trwałość..w.pracy.został.ukazany.pomijany.często.problem.właściwej.terminologii.swobody.uregulowanej.przepisami.art TWE..Zostały.przedstawione.argumenty.wskazujące,.iż.tłumaczeniem.najpełniej.oddającym.istotę.tej. swobody.i.powodującym.najmniej.błędnych.analogii.w.stosunku.do.prawa.polskiego,.jest:. swoboda.zakładania.przedsiębiorstw..następnie.zostały.omówione.klasyczne.formy.tej.swobody,.czyli.pierwotna.i.wtórna.swoboda.zakładania. przedsiębiorstw..przedstawione.zostały.również.konsekwencje.umiejscowienia.przepisów.dotyczących.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.pomiędzy. przepisami.odnoszącymi.się.do.swobody.przemieszczania.się.pracowników. i.przepisami.regulującymi.swobodę.świadczenia.usług..została.dokonana.analiza.wzajemnych.relacji.pomiędzy.swobodami.rynku.wewnętrznego,.z.akcentem. na.znaczenie.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.jako.jednej.z.podstawowych. swobód.wspólnotowych.tworzących.rynek.wewnętrzny..w.celu.prawidłowego.określenia.zakresu.przedmiotowego.swobody.zakładania.przedsiębiorstw. zostały.omówione.również.podstawowe.zasady.prawa.wspólnotowego,.w.tym. zasady:.pierwszeństwa,.bezpośredniego.skutku.oraz.efektywności..dokonana. analiza.pozwoliła.na.bardziej.precyzyjne.określenie.skutków.obowiązywania. przepisów.dotyczących.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.. XV

17 XVI Wstęp W.rozdziale.drugim.omówiono.zakres.podmiotowy.swobody.zakładania. przedsiębiorstw..podstawowe.problemy.związane.z.tym.zakresem.można.podzielić.na.dwie.grupy.zagadnień..pierwsza.związana.jest.z.zastosowaną.techniką.legislacyjną.w.traktacie..polega.ona.na.tym,.że.w.rozdziale.2.twe.tytuł.ii. Część.Trzecia.TWE,.w.którym.uregulowana.jest.swoboda.zakładania.przedsiębiorstw,.poszczególne.przepisy.odnoszą.się.do.osób.fizycznych,.a.dopiero. przepis.art..48.akapit.1.twe.zawiera.ogólne.odesłanie.stosowania.tych.norm. do.pozostałych.uprawnionych.podmiotów,.w.tym.osób.prawnych..ta.technika.legislacyjna.spowodowała.zasadnicze.problemy.interpretacyjne,.powodując. wiele.kontrowersji.dotyczących.zakresu.uprawnień.osób.prawnych.i.innych. uprawnionych.jednostek.organizacyjnych.niebędących.osobami.fizycznymi.. Dlatego.też.celowe.stało.się.przywołanie.w.pewnym.zakresie.przepisów.prawa.wspólnotowego.i.orzecznictwa.TSWE.dotyczącego.osób.fizycznych,.które. odnoszą.się.również.do.osób.prawnych,.przy.uwzględnieniu.specyfiki.tych. jednostek.organizacyjnych.. Druga.grupa.zagadnień.związanych.z.zakresem.podmiotowym.swobody. zakładania.przedsiębiorstw.wiąże.się.z.brakiem.w.traktacie.definicji.legalnej. pojęcia. osoba.prawna..powoduje.to.w.konsekwencji.konieczność.stosowania.w.tym.zakresie.odpowiednio.przepisów.prawnych.państw.członkowskich.. Ustalenie.zakresu.podmiotowego.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.utrudnia.dodatkowo.definicja. spółki,.jako.podstawowego.podmiotu.uprawnionego.do.korzystania.za.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.obok.osób.fizycznych..w.pracy.dokonano.zatem.szczegółowej.analizy.definicji. spółki.zawartej. w.art..48.akapit.2.twe.. W.rozdziale.drugim.zostały.omówione.również.unormowania.prawa.europejskiego.dotyczące.podmiotów.ponadnarodowych,.w.tym.zwłaszcza.europejskiej.spółki.akcyjnej.(Societas Europea)..Tej.osobie.prawnej.zostaną.poświęcone.obszerniejsze.fragmenty.pracy,.ze.względu.na.to,.że.SE.jest.uprawniona. do.korzystania.ze.wszystkich.postaci.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.. Celem.sprecyzowania.zakresu.podmiotowego.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.dokonano.również.analizy.przepisów.nieratyfikowanej.Konwencji. o.wzajemnym.uznawaniu.spółek.i.innych.osób.prawnych..na.prawidłową.interpretację.przepisów.dotyczących.zakresu.podmiotowego.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.mają.wpływ.również.zagadnienia.związane.z.relacjami. pomiędzy.spółką.a.przedsiębiorstwem,.zarówno.w.prawie.wspólnotowym,. jak.i.prawie.polskim... W.rozdziale.trzecim.przedstawiono.problematykę.zakazu.dyskryminacji.ze. względu.na.przynależność.do.innego.państwa.członkowskiego.osoby.prawnej. korzystającej.ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw..dokonano.analizy.istniejącego.w.tym.zakresie.orzecznictwa.tswe,.które.stanowi.podstawę.interpretacji.zakazu.zawartego.w.przepisie.art..43.twe..zwrócono.również.uwagę. na.zagadnienie.dyskryminacji.pośredniej.(ukrytej).uprawnionych.podmiotów.

18 Wstęp korzystających.ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw..w.rozdziale.trzecim. zostały.wskazane.również.kontrowersje.dotyczące.interpretacji.art..43.twe. w.świetle.zakazu.stosowania.środków.niedyskryminujących,.podobnie.jak. w.przypadku.art..39.i.49.twe..przedstawione.zostały.koncepcje.stosowania,. przy.określaniu.treści.analizowanej.swobody,.wypracowanej.w.orzecznictwie. TSWE.teorii. usprawiedliwionego.środka.ograniczającego.swobodę.zakładania.przedsiębiorstw. Ponadto,.w.rozdziale.tym.zostały.omówione.przesłanki.zarówno.wyłączenia,.jak.i.ograniczenia.możliwości.stosowania.przepisów.dotyczących.swobody. zakładania.przedsiębiorstw,.przewidziane.przepisami.art..45.i.46.twe,.tj..ze. względu.na.wykonywanie.władzy.publicznej,.ochronę.porządku.publicznego,. bezpieczeństwa.publicznego.oraz.zdrowia.publicznego.. Dla.określenia.zakresu.uprawnień.osób.prawnych.korzystających.ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.kluczowe.znaczenie.mają.rozważania,.które. zostały.poczynione.w.rozdziale.czwartym..w.rozdziale.tym.zostały.omówione.sposoby.korzystania.przez.osoby.prawne.ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw,.tzn..transgraniczne.przeniesienie.siedziby.osoby.prawnej,.tworzenie. wtórnych.form.prowadzenia.działalności.(oddziałów,.agencji,.spółek.zależnych,. etc.).w.państwach.członkowskich.oraz.transgraniczne.transformacje.prawne. (transgraniczne.łączenie.się,.transgraniczny.podział,.transgraniczne.przekształcenie)..wszystkie.sposoby.korzystania.ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw. zostały.ujęte.w.jednym.rozdziale..taka.koncepcja.spowodowała.wszakże,.że. rozdział.czwarty.niniejszej.pracy.jest.najbardziej.obszerny. Zakres.stosowania.transgranicznego.przeniesienia.siedziby.osoby.prawnej. został.nakreślony.tak.od.strony.dogmatycznej,.jak.i.praktyczno-ekonomicznej.. Ze.względu.na.przejrzystość.dalszych.wywodów.zostały.przedstawione.zasadnicze.tezy.teorii.siedziby.i.teorii.założenia.oraz.regulacje.określające.statut.personalny.osoby.prawnej.w.prawie.polskim..Dokonana.została.analiza.zagadnień. związanych.z.transgraniczną.imigracją.i.emigracją.osoby.prawnej.(tj..przeniesienia.siedziby.osoby.prawnej.z.lub.do.innego.państwa.członkowskiego),. zarówno.jej.siedziby.statutowej,.jak.i.siedziby.rzeczywistej..ukazane.zostały. podstawowe.tezy.kluczowego.wyroku.w.sprawie.daily Mail i.możliwości.ich. interpretacji.w.świetle,.przede.wszystkim,.również.istotnego.wyroku.w.sprawie.centros..wskazane.zostały.skutki.nieratyfikowania.konwencji.wydanej.na. podstawie.art..293.twe.oraz.braku.przepisów.harmonizujących.w.tym.zakresie. problematykę.swobody.zakładania.przedsiębiorstw..podkreślona.została.także. konieczność.zastosowania.wobec.osoby.prawnej.dokonującej.transgranicznej. imigracji.reguły.cassis de Dijon,.tzn..reguły.kraju.pochodzenia.(zasady.wzajemnego.uznania)..Omówione.zostały.również.uregulowane.przepisami.prawa. wspólnotowego.procedury.przeniesienia.siedziby.osoby.prawnej.do.innego. państwa.członkowskiego,.tzn..m.in..przepisy.rozporządzenia.2157/2001.dotyczące.transgranicznego.przeniesienia.siedziby.europejskiej.spółki.akcyjnej. XVII

19 XVIII Wstęp Następnie.zostały.przedstawione.zasady.tworzenia.oddziału.(agencji,.spółki.zależnej,.etc.).w.innym.państwie.członkowskim,.który.jest.kolejnym.sposobem.korzystania.ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw..Wskazany.został. autonomiczny.zakres.pojęcia. oddziału..poddano.szczegółowej.analizie.przede.wszystkim.możliwości.korzystania.przez.osobę.prawną.z.wtórnej.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.ukształtowanej.orzecznictwem.tswe,.zwłaszcza.w.sprawach.centros.i.inspire Art..Wskazano.na,.wynikające.z.przepisów. art..43.twe,.prawo.wyboru.dowolnej.formy.prowadzenia.działalności.gospodarczej..szczegółowo.omówiono.przepisy.jedenastej.dyrektywy.z r.. (89/666/EWG).dotyczącej.ogłaszania.danych.o.oddziałach.utworzonych.w.państwie.członkowskim.przez.pewne.typy.spółek.podlegające.prawu.innego.państwa.członkowskiego.. Kolejny.omówiony.sposób.korzystania.ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.stanowią.transgraniczne.transformacje.prawne,.tj..transgraniczne:. łączenie.się,.podział.oraz.przekształcenia..podkreślono,.że.uprawnienie.do. dokonywania.transgranicznych.transformacji.podmiotowych.wynika.z.przepisów.traktatowych,.tj..art TWE.(por..wyrok.w.sprawie.SEVIC System).. Zostały.także.omówione..doprecyzowujące.te.przepisy..regulacje.zawarte.w.Dziesiątej.dyrektywie.w.sprawie.transgranicznego.łączenia.się.spółek.. Wskazano.również.konsekwencje.braku.wydania.dyrektyw.dotyczących.transgranicznego.podziału.i.przekształcenia..Przeanalizowano.szczegółowo.przepisy.dotyczące.transgranicznego.przekształcenia,.tj..przepisy.rozporządzenia. Nr.2157/2001.odnoszące.się.do.przekształcenia.spółki.krajowej.w.europejską. spółkę.akcyjną.i.procesu.odwrotnego.. Analizując.problemy.związane.ze.sposobami.korzystania.ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.autorka.przedstawiła.własne.poglądy.dotyczące.aktualności,.znaczenia.i.interpretacji.przede.wszystkim.przepisów.prawa.europejskiego.oraz.tez.wyroków.TSWE,.a.także.poglądów.zawartych.w.doktrynie. Zakreślone.powyżej.cele.badawcze.implikują.konieczność.zastosowania. metody.formalno-dogmatycznej 6..Stosując.tę.metodę.na.podstawie.analizy. gramatycznej.tekstu.prawnego.oraz.posługiwania.się.różnorodnymi.interpretacjami,.a.także.poprzez.porównanie.ze.sobą.różnych.fragmentów.przepisów. prawnych.dąży.się.do.ustalenia.sensu.i.znaczenia.regulacji.przepisów.prawa. wspólnotowego.oraz.opinii.tswe.dotyczących.swobody.zakładania.przedsiębiorstw..w.toku.analizy.konieczne.stało.się.również.subsydiarne.zastosowanie. metody.prawnoporównawczej.(komparatystycznej) 7,.celem.ustalenia.podo- bieństw.i.różnic.pomiędzy.poszczególnymi.instytucjami.prawnymi.funkcjo- 6. A. Redelbach. S. Wronkowska, Z. Ziembiński,.Zarys.teorii.państwa.i.prawa,.Warszawa.1994,.s..14.i.nast.;.G. L. Seidler, H. Groszyk, J. Malarczyk, A. Pieniążek,.Wstęp.do. nauki.o.państwie.i.prawie,.lublin.1998,.s..17.i.nast. 7. G. L. Seidler,.H. Groszyk,.J. Malarczyk,.A. Pieniążek,.Wstęp.do.nauki,.op. cit.,. s..19.

20 Wstęp * * * nującymi.w.różnych.państwach.członkowskich.oraz.regulującymi.je.przepisami.prawa.wspólnotowego. W.tym.miejscu.chciałabym.podziękować.osobom,.które.pomogły.mi.w.przygotowaniu.rozprawy.doktorskiej,.obronionej.w.lutym.2008.r..na.Wydziale. Prawa.i.Administracji.Uniwersytetu.Marii.Curie-Skłodowskiej.w.Lublinie,.jak. również.przyczyniły.się.do.powstania.tej.książki. Słowa. wielkiej. wdzięczności. kieruję. przede. wszystkim. do. mojego. Promotora.Pana.Profesora.Andrzeja Wróbla,.który.zainspirował.mnie.problematyką.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.oraz.dzielił.się.swoją.wiedzą,.przeprowadzając.mnie.przez.meandry.prawa.europejskiego..Bez.Jego.wnikliwych. uwag.i.merytorycznego.wsparcia,.zwłaszcza.wobec.częstej.kontrowersyjności. orzeczeń.tswe,.praca.nadal.zapewne.pozostawałaby.in statu nascendi.. Dziękuję. bardzo. Panom. Profesorom. Władysławowi Czaplińskiemu. i.andrzejowi Szumańskiemu,.którzy.uczynili.mi.wielki.zaszczyt.i.zgodzili.się. recenzować.moją.rozprawę.doktorską..ich.cenne.i.trafne.uwagi.pozwoliły.mi. przygotować.poprawioną.i.uzupełnioną.wersję.rozprawy.do.publikacji.. Jestem.także.wdzięczna.Pani.dr.Monice Tarskiej.za.jej.życzliwą.pomoc. Chciałabym.również.serdecznie.podziękować.Dyrektorowi.Naczelnemu. Wydawnictwa.C..H..Beck.Panu.Pawłowi Esse.za.propozycję.opublikowania.niniejszej.monografii.oraz.wszystkim.Pracownikom.Wydawnictwa,.którzy.przyczynili.się.do.wydania.tej.pracy. Z. całego. serca. dziękuję. moim. Bliskim.. Joannie,. Elizie i. Marcelinie,. a.zwłaszcza.ukochanym.rodzicom..bez.ich.miłości.oraz.wsparcia.ukończenie. tej.pracy.byłoby.niemożliwe.. Książkę.tę.dedykuję.moim.Rodzicom.. Warszawa,.czerwiec.2008.r... Ewa Skibińska XIX