Badania ewaluacyjne ZOGNISKOWANY WYWIAD GRUPOWY 5 ZAJĘCIA 24.11.2008 R.
Zogniskowany wywiad grupowy Focus group interview
zogniskowany...czyli dotyczący jednego problemu, lub grupy podobnych problemów czyli prowadzony według ustalonego scenariusza czyli prowadzony przez odpowiednio przeszkoloną osobę - moderatora
wywiad czyli rozmowa, oparta na zadawanych pytaniach czyli proces oparty na obserwacji ludzkich zachowań, reakcji, opinii czyli proces, którego celem jest uzyskanie informacji
grupowy czyli rozmowa, której uczestniczą więcej niŝ dwie osoby czyli proces oparty na interakcjach pomiędzy uczestnikami rozmowy czyli proces, w trakcie którego dochodzi do relacji społecznych
Początki badań fokusowych
BADANIE FOKUSOWE MA ZA ZADANIE NAŚLADOWAĆ NATURALNĄ SYTUACJĘ ROZMOWY
ZOGNISKOWANY WYWIAD GRUPOWY JAKO GRUPOWA TERAPIA PRODUKTU, PROCESU, USŁUGI (ERNEST DICHTER)
Czym jest badanie fokusowe?
Cel badania fokusowego
Rodzaje badań fokusowych Kreatywne wykonywanie zadań twórczych Delfickie prowadzone z ekspertami Extended rozmowy wydłuŝone czasowo Mini FGI mniejsza liczba uczestników Clash grupy konfliktowe
Kiedy fokus jest Kiedy wymagana jest pogłębiona, szczegółowa informacja lub ocena złoŝonych problemów Kiedy interesują nas sprawy ukryte, nieujawniane Kiedy interesują nas sprawy prywatne, draŝliwe dla poszczególnych osób Kiedy interesuje nas opinia wszystkich członków badanej populacji
Jak dobieramy uczestników badania? Powinni być oni członkami ewaluowanej populacji Uczestnicy dyskusji powinni być w podobnym wieku, mieć podobne wykształcenia i status społeczny NaleŜy unikać osób o wysokiej skłonności do dominacji nad grupą i osób skrajnie aspołecznych
Przygotowanie badania fokusowego co chcemy osiągnąć? czego chcemy się dowiedzieć? czy badanie fokusowe nam to umoŝliwi? czy są mniej uciąŝliwe metody uzyskania tych samych odpowiedzi?
Czy ta osoba potrafi prowadzić dyskusję? Czy ta osoba potrafi słuchać? Czy ta osoba dobrze rozumie cel badania? Czy ta osoba jest zapewni, Ŝe wszyscy uczestnicy dyskusji będą mieli równe szansę wyraŝenia swojej opinii? Czy ta osoba wie o badaniu ni mniej, ni więcej, niŝ to jest potrzebne?
Pytania zagajające dyskusję powinny być jasne, prowokujące, a zarazem nieinwazyjne Kolejność pytań powinna prowokować zaangaŝowanie uczestników w dyskusję Kolejność pytań powinna dawać uczestnikom moŝliwość zastanowienia się nad interesującymi nas problemami
Zdecyduj, czy badanie wymaga szczegółowego scenariusza, czy ogólnego zarysu rozmowy Przed określeniem ostatecznej formy scenariusza konieczne jest przetestowanie go w zbliŝonych do przyszłego badania warunkach Uczestnikami takiego pilotaŝu mogą być znajomi, zespół d.s. ewaluacji lub klienci ewaluacji
Najlepiej za pomocą krótkiego kwestionariusza, sprawdź cechy demograficzne i przeszłe doświadczenia kandydatów Określ kryteria rekrutacji do badania Po zrekrutowaniu uczestników badania zapewnij im poczęstunek, opiekę nad dziećmi, ewentualnie wynagrodzenie za udział w badaniu
Najbardziej odpowiednie są miejsca specjalnie przeznaczone do badań fokusowych Pomieszczenie do takich badań powinno zapewniać kontakt wzrokowy wszystkich uczestników dyskusji Pomieszczenie powinno zapewniać moŝliwość rejestracji rozmowy Niekiedy niezbędna jest podglądownia
Powinno się w nim znaleźć wyjaśnienie celu spotkania, informacja o nagrywaniu/podglądaniu rozmowy, prośba o swobodną rozmowę, ew. przedstawienie się przed pierwszą wypowiedzią Wprowadzenie powinno ułatwiać moderatorowi prowadzenie dyskusji Niekiedy warto zaznaczyć czas, który powinno się przeznaczyć na poszczególne zagadnienia
Powinno się w nim znaleźć wyjaśnienie celu spotkania, informacja o nagrywaniu/podglądaniu rozmowy, prośba o swobodną rozmowę, ew. przedstawienie się przed pierwszą wypowiedzią Wprowadzenie powinno ułatwiać moderatorowi prowadzenie dyskusji Niekiedy warto zaznaczyć czas, który powinno się przeznaczyć na poszczególne zagadnienia
Co podczas rozmowy? Wyjaśnij cel rozmowy. Dlaczego zaprosiliśmy Państwa na spotkanie? Wyjaśnij, w jaki sposób będzie rejestrowana rozmowa i jak wykorzystamy zebrane informacje. Kto będzie odsłuchiwał lub oglądał naszą rozmowę? Rozruszaj grupę. Na przykład poprzez grę w imiona.
Co podczas rozmowy? Przechodź od problemów ogólnych do szczegółowych. Zaczynaj od spraw ogólnych, bo kaŝdy ma coś o tym do powiedzenia, a następnie uszczegóławiaj pytania Bądź kreatywny. Urozmaicona forma rozmowy sprzyja powodzeniu badania. Zakończenie rozmowy. Powtórzenie kluczowych wniosków z rozmowy i prośba o dodanie tego, co pominięto.
Co po zakończeniu rozmowy? Wyciągaj wnioski z poszczególnych rozmów. Rób przerwy między fokusami w celu doskonalenia kolejnych wywiadów Rób transkrypcje. Przepisuj rozmowy. Na bieŝąco analizuj zebrane materiały. Bądź ostroŝny w generalizowaniu Przygotuj raport z badania
Checklista badań fokusowych Czy jasno określiłem powody, dla których powinienem przeprowadzić badanie fokusowe? Czy wybrałem odpowiedniego moderatora? Czy odpowiednio określiłem kryteria doboru uczestników badania?
Checklista badań fokusowych Czy został przygotowany scenariusz i wprowadzenie do rozmowy? Czy zapewniłem moŝliwość rejestracji rozmowy? Czy jestem przygotowany do analizy zabranych danych (analiza jakościowa) Czy raport zawiera wypowiedzi uczestników badania, wnioski i rekomendacje?
JAK UNIKNĄĆ BŁĘDÓW W BADANIACH FOKUSOWYCH?
Bądź pewny, co chcesz osiągnąć Zogniskuj precyzyjnie cele badania Opracuj starannie scenariusz badania Badania fokusowe nie zdadzą egzaminu, jeŝeli nie jesteśmy precyzyjnie przekonani, gdzie tkwi problem
Opracuj i przeprowadź starannie rekrutację uczestników badania Zgromadzenie w jednym miejscu grupy przypadkowych osób nie przyniesie pozytywnych rezultatów Nie powinno się oszczędzać na wynagrodzeniu za udział w badaniu, jak równieŝ na innych usługach, jak catering
Nie oszczędzaj na moderacji Wykwalifikowani moderatorzy mogą decydować o powodzeniu badania Dobry moderator potrafi utrzymać równowagę pomiędzy tematyką rozmowy a jej swobodą (to duŝa sztuka!) Są dwa zajęcia, na których nie moŝna ciąć kosztów: moderacja fokusów i chirurgia
Nie oczekuj twardych rezultatów Choć badania fokusowe są badaniami usystematyzowanymi, słuŝą zbieraniu danych jakościowych Badania fokusowe odsłaniają motywacje, wraŝenia, przeczucia you don't get statistical charts -- just an emotional snapshot
Kontroluj i szanuj głos krzykacza Prawie zawsze niektórzy uczestnicy rozmowy dominują nad innymi Moderator powinien kontrolować dyskusję, jednak pacyfikowanie za wszelką cenę dominujących uczestników dyskusji nie zawsze jest poŝądane Moderator powinien kontrolować wpływ uczestników rozmowy
Bądź elastyczny Korzystaj z najwaŝniejszej zalety badań fokusowych jaką jest moŝliwość bieŝącego wpływu na to, co się dzieje JeŜeli to moŝliwe, naleŝy wpływać na moderatora równieŝ w trakcie przeprowadzanego badania