Opole, dnia 18 sierpnia 2008 r. NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA w Opolu 45-075 Opole, ul. Krakowska 28 (077) 4003000, fax (077) 4545330 P/08/063 LOP- 41003-3-2008 Pan Maciej Stefański Starosta Brzeski WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Opolu przeprowadziła w Starostwie Powiatowym w Brzegu (dalej,,starostwo ) kontrolę sprawowania przez Starostę Brzeskiego w latach 2006-2007 nadzoru nad stacjami diagnostycznymi dopuszczającymi pojazdy samochodowe do ruchu drogowego. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 4 czerwca 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli na podstawie art. 60 ust. 1 i 2 ustawy o NIK, przekazuje Panu Staroście niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia negatywnie działalność Starosty Brzeskiego w zakresie objętym kontrolą. PowyŜszą ocenę uzasadniają następujące ustalenia i wynikające z nich oceny cząstkowe: 1. NIK negatywnie ocenia sposób sprawowania nadzoru nad wykonywaniem przez SKP badań technicznych pojazdów. 1.1. Stosownie do postanowień art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym 2 działalność gospodarcza w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdów jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 1 Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701
2 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej 3 i wymaga uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów. W prowadzonym w Starostwie Rejestrze przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów zarejestrowano 6 podmiotów prowadzących stacje kontroli pojazdów (dalej SKP ), w tym 3 okręgowe i 3 podstawowe. Zdaniem NIK Starosta błędnie dokonał wpisu z urzędu do ww. Rejestru jednego podmiotu - Warsztatów Szkolnych Zespołu Szkół Rolniczych w Grodkowie (dalej WS ZSR ) bowiem jednostka ta w rozumieniu ww. przepisów nie jest przedsiębiorcą. NIK zwraca uwagę, Ŝe ustawowy wymóg prowadzenia SKP przez przedsiębiorców obowiązuje od 1 stycznia 2002 r., kiedy to weszła w Ŝycie ustawa z dnia 1 września 2001 r. o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym 3 (dalej Prawo o ruchu drogowym ). 1.2 W latach 2006-2007 pracownicy Wydziału Komunikacji i Drogownictwa (WKiD) przeprowadzili kontrole sześciu nadzorowanych przez Starostę SKP. ZastrzeŜenia NIK dotyczą sposobu przeprowadzenia tych kontroli i dokumentowania ich wyników, gdyŝ nie objęły one wykonywania w SKP wszystkich obowiązków ustalonych przepisami. 1.2.1 W 2006 r. (III kw.) i w 2007 r. (II i III kw.) przeprowadzono kontrole odpowiednio w pięciu i w sześciu SKP podlegających nadzorowi Starosty. Zdaniem Izby zarówno w 2006 r. jak i w 2007 r. w protokółach kontroli (sporządzanych wg opracowanego wzoru) opisując stan faktyczny zawarto zbyt ogólne zapisy (np: zgodne z normą, zgodne z ustawą ), oraz nie zawarto ustaleń dotyczących, m.in.: zgodności wyposaŝenia kontrolno-pomiarowego i pozostałego z wyposaŝeniem wymaganym wg załącznika nr 2 do rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 10 lutego 2006 r. w sprawie szczegółowych wymagań w stosunku do stacji przeprowadzających badania techniczne pojazdów 4, terminów waŝności świadectw legalizacyjnych (pierwotnych i ponownych) urządzeń podlegających okresowym badaniom przeprowadzanym przez właściwe organy dozoru technicznego, wymaganych 14 ust. 11 ww. rozporządzenia, sprawdzenia zakresu uprawnień diagnostów zatrudnionych na kontrolowanej stacji z zakresem wykonywanych badań, do jakich te stacje są uprawnione w myśl art.83 b ust. 2 pkt.1 lit.a Prawa o ruchu drogowym, 3 Dz. U. Nr 129, poz. 1444 4 Dz. U. Nr 40, poz.275
3 prowadzenia kart kontroli eksploatacyjnej wyposaŝenia kontrolno pomiarowego oraz innego wyposaŝenia stacji wykorzystywanego do przeprowadzania badań ( 14 ust.10 i 11 ww. rozporządzenia) NIK zwraca takŝe uwagę na fakt, Ŝe w trakcie prowadzonych kontroli, z jednym wyjątkiem, nie sprawdzono samego procesu przeprowadzenia badań przez diagnostów zatem wyniki przeprowadzonych w ten sposób kontroli tylko w ograniczonym stopniu mogą być przydatne w procesie sprawowania nadzoru nad działaniem SKP. W ocenie NIK opracowanie wzorów dokumentów z kontroli przeprowadzanych w SKP tak, by zawierały one informacje pozwalające na dokładne stwierdzenie, jakie obszary działania SKP zostały skontrolowane i jakich dokonano w związku z tym ustaleń podniosą skuteczność nadzoru nad działalnością tych stacji. 1.2.2 W 2006 r. w czterech z pięciu kontrolowanych SKP stwierdzone zostały naruszenia przepisów ww. rozporządzenia, m.in.: brak oznaczenia stanowiska zewnętrznego, brak linii poziomych wyznaczających miejsca parkingowe, ubytki w nawierzchni na miejscach parkingowych, nie umieszczenie kodu rozpoznawczego na tablicy SKP. W protokołach z kontroli tych SKP zawarte zostały zalecenia dotyczące usunięcia stwierdzonych usterek oraz obowiązku poinformowania o ich usunięciu Starosty w ustalonych terminach. Informację o wykonaniu zaleceń w wymaganym terminie przekazał jeden przedsiębiorca, ponadto u wszystkich prowadzących SKP przeprowadzono 8 grudnia 2006 r. kontrole sprawdzające, które potwierdziły wykonanie zaleceń. W protokołach kontroli przeprowadzonych w 2007 r. nie odnotowano nieprawidłowości. 1.3 Starosta dopuścił do prowadzenia działalności przez 4 SKP (w tym przez stację przy WS ZSR) bez waŝnych poświadczeń zgodności z przepisami wyposaŝenia i warunków lokalowych (wymaganych art. 83 ust. 3 pkt 5 Prawa o ruchu drogowym), przy tym czas prowadzenia działalności bez waŝnego poświadczenia wynosił w przypadku poszczególnych stacji 3, 5, 32 i 89 dni. Ogółem, nie posiadając waŝnego poświadczenia, ww. stacje przeprowadziły 1 986 badań technicznych pojazdów, za wykonanie których pobrały opłaty w kwocie 172 095 zł. NIK ocenia, Ŝe niepodjęcie przez Starosta kroków dla powstrzymania działalności prowadzonej z naruszeniem prawa dowodzi nieskuteczności sprawowanego przezeń nadzoru. Nieprawidłowości wskazane w pkt. 1.1-1.2 skutkują negatywną oceną ogólną działalności Starosty w zakresie nadzoru nad SKP.
4 2. NIK ocenia pozytywnie przygotowanie organizacyjne Starostwa do wykonywania ustawowych zadań z zakresu objętego kontrolą NIK, pomimo stwierdzonych uchybień. 2.1 W Starostwie wyznaczone zostały osoby odpowiedzialne za realizację zadań w zakresie ruchu drogowego i transportu, m.in.: wydawania i cofania zezwoleń do przeprowadzania badań technicznych pojazdów dla SKP, wydawania i cofania uprawnień dla diagnostów i kontroli SKP. W Regulaminie organizacyjnym Starostwa zadania te przypisano pracownikom WKiD, tj. naczelnikowi wydziału i zatrudnionemu w nim podinspektorowi. NIK zgłasza jednak zastrzeŝenia do przygotowania merytorycznego pracowników, którym powyŝsze zadania zostały powierzone, poniewaŝ naczelnik WKiD posiadał wykształcenie z zakresu nauk społecznych (politolog), a podinspektor z zakresu słuŝb publicznych. Wprawdzie w okresie objętym kontrolą uczestniczyli oni w szkoleniach z zakresu przepisów prawa, prowadzenia wymaganej dokumentacji itp. zagadnień dotyczących spraw objętych niniejszą kontrolą NIK, lecz nie zapewniło to prowadzenia skutecznego nadzoru nad działaniami SKP. Zdaniem NIK skuteczność sprawowanego nadzoru moŝe być podniesiona w wyniku powierzenia czynności kontrolnych nad SKP Dyrektorowi TDT, stosownie do art. 83b ust. 3 Prawa o ruchu drogowym. 2.2 Postępowania w 6 sprawach o wydanie decyzji administracyjnych w sprawie nadania uprawnień diagnostom przez Starostę zostały przeprowadzone z zachowaniem zasad oraz w terminach określonych w art. 35 i art. 77 oraz art. 104 i art. 109 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks Postępowania Administracyjnego 5 (dalej,,kpa ). Wydane decyzje posiadały takŝe niezbędne elementy (w tym uzasadnienie stosownie do art. 107 Kpa). Wydanie decyzji administracyjnych w ww. sprawach odbyło się bez zbędnej zwłoki (w terminach do 6 dni). Objęte kontrolą NIK czynności dotyczące nadawania (cofania) uprawnień diagnostom i wpisu do rejestru działalności regulowanej były realizowane prawidłowo. 2.3 Zagadnienia związane z prowadzeniem kontroli wewnętrznej w Starostwie były unormowane w regulaminach organizacyjnych Starostwa (z dnia 26.06.2006 r. obowiązywał do 30.07.2007 r. i z dnia 24.05.2007 r.). Zadania w tym zakresie realizowała inspektor Zespołu Kontroli Starostwa. Starostwo posiadało plany kontroli na 2006 r. i na 2007 r. zatwierdzone przez Zarząd Powiatu lecz nie planowano przeprowadzenia kontroli w zakresie nadzoru nad SKP oraz pozostałych zadań WKiD. W ocenie NIK ustalenia niniejszej kontroli dowodzą, Ŝe objęty nią obszar powinien być takŝe poddany kontroli wewnętrznej. 5 Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.
5 Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Zapewnienie rzetelnej kontroli wykonywania zadań przez stacje diagnostyczne dopuszczające pojazdy samochodowe do ruchu drogowego. 2. Wykreślenie z rejestru WS ZSR z powodu nie spełnienia wymagań ustalonych art. 83a Prawa o ruchu drogowym (nie posiadania przymiotu przedsiębiorcy). 3. Wyeliminowanie przypadków prowadzenia na terenie Powiatu Brzeskiego działalności przez SKP, które nie posiadają aktualnego poświadczenia zgodności wyposaŝenia i warunków lokalowych z wymaganiami określonymi w przepisach, wydanego przez Dyrektora TDT. 4. RozwaŜenie opracowania i wprowadzenia w Starostwie wzorów dokumentów z kontroli SKP, zawierających dane o zakresie działalności poddanym kontroli i dokonanych ustaleniach. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Opolu, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Starostę w terminie 15 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczyn niepodjęcia takich działań. Zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Delegatury NIK w Opolu umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym wyŝej mowa, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.