PRZEWODNIK KREOWANIA KARIERY

PRZEWODNIK KREOWANIA KARIERY Program Outplacement 2014-2016 1

SPIS TREŚCI I. Wprowadzenie... 4 II. Historia programów outplacementowych... 5 III. Outplacement w Polsce... 6 IV. Pierwsze kroki przed przystąpieniem do poszukiwania pracy... 7 1. Analiza zawodu i branży... 7 2. Ustalenie celu zawodowego... 8 V Budowanie Twojego CV... 18 1. Cel CV... 19 2. Części CV... 19 3. Wzór CV... 19 4. Błędy spotykane w CV... 20 5. Sporządzenie listy referencyjnej... 21 6. Wskazówki do sporządzenia wykazu referencji.... 21 7. Wskazówki jak postępować z osobami udzielającymi referencji.... 21 VI. List motywacyjny... 22 1. Wskazówki do napisania listu motywacyjnego... 22 2. Wzór listu motywacyjnego... 23 VII. Jak poszukiwać pracy?... 24 1. Badanie Twojej branży... 24 2. Gdzie poszukiwać pracy?... 24 3. Rozmowa telefoniczna... 26 4. Plan rozmowy telefonicznej... 27 VIII. Poszukiwanie ofert pracy... 28 1. Polecenie znajomego lub rozmowa z osobami, które znasz... 28 2. Firmy poszukujące personelu kierowniczego, agencje zatrudnienia lub doboru personelu oraz agencje pracowników tymczasowych ('temps')... 28 3. Ogłoszenia i witryny internetowe poszukiwania pracy... 28 4. Korespondencja seryjna... 29 5. Kontakt bezpośredni 'na zimno'... 29 6. Ogłoszenia własne... 29 7. Wejście z ulicy... 30 IX. Rozmowa kwalifikacyjna... 31 1. Przygotowanie do rozmowy... 31 2. Przeprowadzanie rozmowy... 31 2

3. Podsumowanie rozmowy... 32 4. Znaczenie komunikacji pozawerbalnej podczas rozmowy kwalifikacyjnej... 32 5. Wskazówki i techniki... 33 X. Najczęściej zadawane pytania podczas rozmowy kwalifikacyjnej... 34 1. Twoja praktyka, umiejętności i doświadczanie zawodowe.... 34 2. Twoje cele i zadania... 34 3. Twoje wykształcenie szkolenia... 34 4. Twoje słabe punkty, braki i potencjalne problemy... 35 5. Sprawy delikatne... 35 6. Przykłady zadawanych pytań... 35 7. Analiza rozmowy kwalifikacyjnej... 39 8. Negocjacje podczas rozmowy kwalifikacyjnej... 40 9. Zamkniecie negocjacji i zawarcie kontraktu... 41 10. Dlaczego moje działania nie przynoszą rezultatu... 41 XI. Jak założyć firmę?... 43 XII. Kontynuacja kariery zawodowej w sektorze ubezpieczeń... 49 XIII. Prawa i obowiązki osoby poszukującej pracy i bezrobotnej... 51 XIV. Podstawowe informacje o tym, kto może ubiegać się o zasiłek... 54 XV. Prawa i obowiązki bezrobotnych... 56 XVI. Jak zarejestrować się w Powiatowym Urzędzie Pracy (Filii)... 58 XVII. Poszerz swoją wiedzę korzystając z Internetu... 66 XVIII. Wybrane serwisy z obszaru doradztwa personalnego i rekrutacji... 67 XIX. Przykładowe agencje pracy tymczasowej... 68 3

I. WPROWADZENIE Współczesny świat, bliższe i dalsze otoczenie - środowisko nie jest wolne od obaw i niepewności. Strach przed utratą pracy to jedna z najczęstszych emocji, którą odczuwa człowiek w dzisiejszym świecie. Każda zmiana wywołuje niepokój przed nieznanym, który jest całkiem naturalnym, ludzkim uczuciem. Są zmiany, na które nie mamy wpływu. Taką zmianą, która jest szczególnie trudnym przypadkiem jest utrata pracy. Często nie jesteśmy do niej przygotowani, a dodatkowo wiązać się ona może z utratą stabilizacji. Zwolnienie wieloletnich pracowników z pewnością nie jest najłatwiejszą decyzją w życiu pracodawcy. Bardzo często jest to jednak nieprzyjemna konieczność, powstała w wyniku przeprowadzonych zmian w obrębie firmy. Jeżeli stoimy wobec sytuacji, którą jest utrata pracy, musimy oswoić się z tą myślą. Im szybciej przezwyciężymy złe emocje i podejmiemy działania, które umożliwią nam podjęcie nowego zajęcia, tym szybciej zmienimy aktualny stan rzeczy. Zmianę możemy wykorzystać jako swoją szansę. Analizując aktualny rynek pracy, stwierdzamy, że daje on nam wiele możliwości - trzeba je tylko odnaleźć. Pracodawcy poszukujący pracowników są zainteresowani ich umiejętnościami, doświadczeniami i wiedzą. Powinniśmy poznać swoje kompetencje, zalety i mocne strony, aby móc je przedstawić I jak najlepiej zaprezentować potencjalnemu pracodawcy. Pamiętajmy, że poszukiwanie pracy to też jest praca, w którą angażujemy nasze umiejętności. Pozytywne nastawienie, chęć do pracy, wysoka produktywność, gotowość do zmian oraz fachowa pomoc specjalistów od rynku pracy mogą doprowadzić do wymiernych efektów. Przewodnik po procesie poszukiwania pracy pomoże Państwu w odnalezieniu cennych porad i wskazówek, które ułatwią umiejętne poruszanie się po dzisiejszym rynku pracy. Na kolejnych stronach przewodnika znajda Państwo m.in. porady dotyczące: Jak oswoić się ze zmianą? W jaki sposób ocenić i wykorzystać swój osobisty potencjał i umiejętności? Jakie elementy powinien zawierać życiorys zawodowy i list motywacyjny? W jaki sposób należy przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej? Jakie działania są najbardziej produktywne, aby osiągnąć wyznaczony cel? 4

II. HISTORIA PROGRAMÓW OUTPLACEMENTOWYCH Po zakończeniu II Wojny Światowej w 1945 roku w USA uruchomione zostały pierwsze programy outplacementowe kierowane do demobilizowanych żołnierzy, którzy stanęli przed koniecznością reintegracji społecznej i zawodowej. Miały one na celu pomoc żołnierzom w ich reintegracji społecznej i zawodowej. Metoda outplacementu została opracowana przez Haldane'a i funkcjonowała pod nazwą System to Identify Motivated Skills (System Identyfikacji Umiejętności Motywacyjnych).Opracowana ówcześnie metoda outplacementu pozwoliła ocenić możliwości i predyspozycje zawodowe zdemobilizowanych żołnierzy i dopasować ich kwalifikacje do potrzeb rynku (m.in. uczono ich pisania aplikacji, sposobów autoprezentacji i kontaktu z pracodawcami). Outplacement w pełni rozwinął się wraz ze zmianami technologicznymi oraz pod coraz większym wpływem międzynarodowej konkurencji na gospodarki poszczególnych krajów. Zjawisko to nabrało znaczenia w latach 70., kiedy restrukturyzacje całych branż gospodarczych stały się nieodłącznym elementem życia gospodarczego krajów rozwiniętych. Pierwszy outplacement w Europie przeprowadzono w Wielkiej Brytanii w 1985 roku. W latach 60. duże firmy zaczęły wykorzystywać outplacement przy zwolnieniach indywidualnych i grupowych w regionach, gdzie związki zawodowe miały silną pozycję: mogły dzięki temu zaprezentować się związkom jako pracodawca, który dba o przyszłość pracowników, a tym samym zapobiec ewentualnym akcjom strajkowym. W latach 70. i 80. outplacement potwierdzał swoją skuteczność jako metoda wsparcia pracowniczego i stał się jednym z narzędzi restrukturyzacji przedsiębiorstw. Obecnie często usługi outplacementowe znajdują się w standardowym pakiecie socjalnym. Jej wykorzystywanie w Polsce (w zakresie outplacementu grupowego) rozpoczęło się pod koniec lat dziewięćdziesiątych wraz z rozpoczęciem procesów restrukturyzacyjnych, w tym zwolnień grupowych przez firmy międzynarodowe dokonujące przejęć w polskich przedsiębiorstwach. 5

III. OUTPLACEMENT W POLSCE W Polsce outplacement pojawił się wraz z rozpoczęciem procesu prywatyzacji oraz pojawieniem się na rynku międzynarodowych koncernów. Wtedy to po raz pierwszy na horyzoncie pojawiła się wyraźna groźba grupowych zwolnień pracowników. Jedną z pierwszych firm, która w Polsce wdrożyła program outplacementowy był Philip Morris Polska S.A. w Oświęcimiu. Od tego czasu outplacement zyskuje w Polsce coraz większą popularność i jest stosowany w wielu firmach. Początkowo nic nie wskazywało na to, że usługa ta znajdzie swoje miejsce na polskim rynku. Jednakże zmiany gospodarcze, przejmowanie nowych metod zarządzania, a przede wszystkim rozwój w dziedzinie zarządzania zasobami ludzkimi spowodował, że w ostatnich latach zaczęto obserwować rosnącą popularność outplacementu w Polsce. W 1999 roku w Polsce podjęto próby znalezienia naszego rodzimego odpowiednika dla słowa outplacement. W wyniku konkursu przeprowadzonego w polskim środowisku branżowym wybrano określenie zwolnienia monitorowane jednak do tej pory nie wyparło ono określenia outplacement z języka polskich firm. W prasie fachowej można się również spotkać z określeniem programy łagodnych zwolnień", a firmy konsultingowe używają takich określeń jak: program adaptacji zawodowej" lub program aktywizacji zawodowej". Obowiązująca od 1.06.2004r. ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wprowadziła do polskiego porządku prawnego pojęcie tzw. zwolnienia monitorowane", które oznaczają rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w związku z którymi są świadczone usługi rynku pracy dla pracowników będących w okresie wypowiedzenia stosunku pracy lub stosunku służbowego, a także zagrożonych wypowiedzeniem. Zwolnienia monitorowane uregulowane są w art. 70 ustawy o promocji, z treści którego wynika, że pracodawca zamierzający zwolnić co najmniej 50 pracowników w okresie 3 miesięcy jest obowiązany uzgodnić z powiatowym urzędem pracy, właściwym dla siedziby tego pracodawcy, lub ze względu na miejsce wykonywania pracy, zakres i formy pomocy dla zwalnianych pracowników, w szczególności: pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego, szkoleń, pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy. 6

IV. PIERWSZE KROKI PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO POSZUKIWANIA PRACY Wskazówki: Zaakceptuj sytuację - zmianę, na którą nie masz wpływu i potraktuj ją jako szansę, która może być okazją na skierowanie się w innym niż dotychczasowy kierunku, Spójrz w przyszłość, nie rozpamiętuj przeszłości - dzień jutrzejszy jest niewiadomą i nie wiesz, co może zdarzyć się jutro. Pomyśl o nowych możliwościach rozwoju i o tym, co chciałbyś robić i co lubisz robić. Nowa praca może być zupełnie inna - pomyśl na ile powinna być według Ciebie inna (może będzie to praca we własnej firmie?) Wykazuj inicjatywę, bądź aktywny - takie osoby są cenione i częściej osiągają sukces, Stwórz listę swoich wartości i oczekiwań - kieruj się nimi przy poszukiwaniu pracy, Uwierz w marzenia - one spełniają się, kiedy nie tylko w nie wierzymy, ale kiedy pomagamy im w realizacji! 1. Analiza zawodu i branży Analiza twojego zawodu oraz branży pomaga w lepszym zrozumieniu rynku pracy, na którym będziesz poszukiwać nowego zatrudnienia. Przed rozpoczęciem pomiaru swojego środowiska zawodowego, ważne jest, aby efektywnie określić swój zawód. Czym się zajmujesz? Czy twoje obecne stanowisko faktycznie opisuje zawód? Być może twoje poprzednie stanowisko to: Analityk. Takie stanowisko może nie znaczyć wiele poza poprzednim środowiskiem pracy. W końcu, nie ma takiego zawodu jak Analityk. Analityk to może być zawód w dziedzinie ekonomii, polityki lub planowania strategicznego. Określenie twojego zawodu rozpoczyna się wraz ze zbadaniem twojego doświadczenia w pracy i posiadanej wiedzy. Jeżeli twoje poprzednie doświadczenie nie odpowiada kategorii zawodowej, zadaj sobie następujące pytania: Jak byłaby moja idealna praca? Jaki to zawód? Jakie są moje pasje? Jakie zawody proponują? Co przychodzi mi naturalnie? Jakie zawody wynikają z odpowiedzi na powyższe pytania? Dlaczego potrzebujesz jasnej definicji swojego zawodu? Ponieważ rynek pracy, a w rzeczy samej świat, stale się zmienia i mógł znacznie się zmienić od momentu, kiedy ostatni raz szukałeś pracy. 7

Definicja zawodu: Rodzaj pracy, który wymaga określonego zestawu umiejętności, doświadczenia lub wykształcenia i zazwyczaj obejmujący kilka różnych tytułów zawodowych. Musisz wiedzieć, co oznacza twój zawód na rynku, na który zamierzasz wkroczyć, szczególnie, jeżeli planujesz zmianę branży. To oznacza przyjrzenie się swojemu zawodowi oraz podjęcie decyzji związanych z twoim przyszłym życiem zawodowym oraz rodzajami firm i branżami, które cię interesują i wymagają zawodowej wiedzy. Wskazówki do dokonania przeglądu środowiska zawodowego: Przeczytaj ogłoszenia prasowe i internetowe, aby ustalić, jakie firmy i branże potrzebują Twoich umiejętności, Zbierz informacje o docelowym środowisku, aby przygotować pytania i zebrać informacje, Rozwiń źródła rzetelnych informacji w swoim zawodzie/gałęzi przemysłu, Rozmawiaj z ludźmi, aby uzyskać najbardziej aktualne informacje. 2. Ustalenie celu zawodowego Cel zawodowy nadaje kierunek twym poszukiwaniom, ustala ton, jakiego będziesz używać w swym życiorysie i innych dokumentach oraz pomaga ci wybrać i ustalić priorytety w Twoich listach kontaktów. Bez celu zawodowego nie możesz rozwinąć efektywnego planu działania. Cel zawodowy określa rodzaj pracy, jakiej szukasz w twym zawodzie, ułatwiając Ci w rozmowach z ludźmi wyjaśnienie, czego dokładnie szukasz i umożliwiając im bycie Ci najbardziej pomocnymi. Na przykład, jeśli twoim zawodem jest, HR, ważnym jest abyś wyjaśnił ludziom, jakiego rodzaju pracy w branży poszukujesz (tj. rekrutacje, kadry i płace). Spisz podstawowe informacje o sobie, na podstawie których będziesz podejmować dalsze decyzje. Poniższe pytania pomogą Ci w przygotowaniu odpowiedzi: Co robisz najlepiej? Twoje umiejętności, wiedza i kompetencje. Zdobywane są poprzez edukację i doświadczenie wszelkiego rodzaju (takie jak zatrudnienie, wolontariat, doświadczenie życiowe) i reprezentują twoje główne atuty na rynku pracy. Twoje cechy osobowe. Te cechy są wrodzone bądź nabyte we wczesnych latach życia. Mogą zawierać zdolności, talent lub predyspozycji do pewnych rodzajów kariery. Co lubisz robić? Twoje zainteresowania. Twój cel zawodowy powinien mówić o tym, co lubisz robić oprócz tego, w czym jesteś dobra / dobry. W końcu życie staje się bardziej przyjemne, gdy robisz rzeczy, które lubisz robić. Twoje wartości. Są to głębokie przekonania o tym, co jest najważniejsze i najmniej ważne w życiu. Zazwyczaj powoli się zmieniają i od czasu, gdy podejmowałeś ostatnie decyzje dotyczące kariery mogły ulec zmianie. 8

Jakie są Twoje priorytety w życiu? Twoje osobiste preferencje. Twój cel zawodowy powinien być w zgodzie z twoją wizją kariery i stylem życia. Twoja motywacja. Są to pragnienia i potrzeby, które kierują tobą wzdłuż wybranej przez ciebie ścieżki kariery. Na dzisiejszym rynku pracy ważne jest, aby znać swoje umiejętności i być w stanie znaleźć stanowisko wymagające tych umiejętności. Znajomość swych umiejętności pomoże Ci zidentyfikować potencjalne rynki i komunikować potencjalnych pracodawców o twojej wartości. 9

Ćwiczenie 1 W tym ćwiczeniu przeprowadzisz analizę swych trzech najważniejszych osiągnięć związanych z pracą. Osiqgnięde_#1 Sytuacja: Opisz sytuację. Przeszkody: Opisz przeszkody, na które napotkałeś. Działania: Wymień działania, które podjąłeś: Rezultaty: Opisz rezultaty w osiągnięcie, których miałeś swój wkład oraz korzyści dla twego pracodawcy. Odpowiedz na pytanie: Jakich umiejętności bądź cech osobowości użyłeś przy tym osiągnięciu? Osiqgnięcie_#2 Sytuacja: Opisz sytuację. Przeszkody: Opisz przeszkody, na które napotkałeś. Działania: Wymień działania, które podjąłeś: Rezultaty: Opisz rezultaty w osiągnięcie, których miałeś swój wkład oraz korzyści dla twego pracodawcy. Odpowiedz na pytanie: Jakich umiejętności bądź cech osobowości użyłeś przy tym osiągnięciu? 10

Osiągnięde_#3 Sytuacja: Opisz sytuację. Przeszkody: Opisz przeszkody, na które napotkałeś. Działania: Wymień działania, które podjąłeś: Rezultaty: Opisz rezultaty w osiągnięcie, których miałeś swój wkład oraz korzyści dla twego pracodawcy. Odpowiedz na pytanie: Jakich umiejętności bądź cech osobowości użyłeś przy tym osiągnięciu? Korzystając z powyższej techniki przygotuj 10 do 20 dodatkowych przykładów osiągnięć. Przeprowadź analizę każdego z osiągnięć pod względem umiejętności aż do uzyskania kompletnej listy umiejętności. Zachowaj historie do użycia przy przygotowywaniu życiorysu. Przećwicz je na głos przed rozmowami. Przykład do ćwiczenia #1 Osiągnięcie: przygotowanie szkolenia dotyczącego nowej metody sprzedaży produktów i usług - sprzedaży przez telefon. Sytuacja: firma wprowadziła dodatkową formę sprzedaży produktów i usług - czyli sprzedaż przez telefon. Była to nowa forma sprzedaży oparta o wydzieloną część działu obsługi klienta, który został uzupełniony przez osoby pracujące w dziale sprzedaży. W zespole były osoby pracujące wiele lat, jak i osoby zupełnie nowe. Dodatkowo, część osób przeniosła się z innych miast. Przeszkody: Sprzedaż miała rozpocząć się za 3 tygodnie. Działania: Przygotowałem materiały szkoleniowe w konsultacji z kierownikiem działu telesprzedaży i kierownikiem sprzedaży. Opracowałem program 4-dniowego szkolenia, obejmujący część wykładową, ćwiczeniową i testową. Wynegocjowałem korzystne ceny w ośrodku szkoleniowym (obejmuje program integracyjny i dojazd). Wspólnie z kierownikiem telesprzedaży i kierownikiem ds. rozwoju przygotowałem założenia do programu integracyjnego. Przeprowadziłem, wraz z kierownikiem telesprzedaży, szkolenie, a na koniec ocenę jego efektywności. Rezultaty: Pracownicy nowego działu zaczęli sprzedaż zgodnie z planem. W ciągu 3 miesięcy od zakończenia szkolenia baza aktywnych klientów, korzystających z produktów i usług, wzrosła o 25%. 11

Jaka wiedza, umiejętności i cechy były mi potrzebne? Jaką wiedzą dysponowałem: Przygotowanie szkoleń Jakie mam umiejętności: Jakie mam cechy osobowości: Planowanie, organizowanie spotkań Przewidująca, przedsiębiorcza, współpracująca, angażująca innych Znajomość metod sprzedaży Techniki prowadzenia szkoleń Znajomość rynku ośrodków szkoleniowych Zdobywanie informacji, Uczenie się Prezentacyjne, trenerskie, współpracy, komunikacyjne Negocjowanie, koordynowanie działań Dociekliwa, otwarta, mająca inwencje Odważna, potrafi zbudować autorytet, komunikatywna Skoncentrowana na celu Metody oceny szkoleń Analityczne Analityczna, dokładna, wyciągająca wnioski Przy użyciu powyższej metody możesz określić swoje umiejętności. Pomocny przy określaniu umiejętności będzie ich podział na 3 kategorie: umiejętności funkcyjne - czyli konkretne umiejętności i doświadczenia, które zawsze przenosi się z jednej pracy do drugiej: - związane z zarządzaniem (np. planowanie, organizowanie, kontrolowanie, motywowanie, ocenianie, budżetowanie, delegowanie, uczenie) - wiedza i umiejętności techniczne (np. księgowość, sprzedaż, programowanie, analiza finansowa, obsługa typowych urządzeń) To umiejętności bardzo cenne, gdyż są uniwersalne. Umieszczasz je w swoim CV i wykorzystujesz w rozmowie kwalifikacyjnej praktycznie na każde stanowisko. umiejętności specyficzne - wymagające specjalizacji, umiejętności przydatne na danym stanowisku w danej firmie (np. obsługa systemu komputerowego, znajomość produktu, wewnętrznych standardów raportowania). Te umiejętności także umieszczasz w CV, ale wykorzystujesz głównie w rozmowie kwalifikacyjnej w podobnej firmie i na podobne stanowisko do obecnie zajmowanego. umiejętności osobiste - cechy osobowości, temperament, zalety charakteru (np. zaangażowanie, solidność, rzetelność, przebojowość, dociekliwość, analityczność). Trzeba mieć ich świadomość, aby móc wybrać te najbardziej pożądane przez pracodawcę cechy. 12

Lista umiejętności (przykłady): Przy identyfikacji umiejętności ważne jest nazwanie umiejętności, których nauczyłeś się i które rozwinąłeś wraz ze zdobywaniem doświadczeń. Komunikacja Korespondencja, Rysunek, Edycja, Udogodnienia, Wywiady Słuchanie, Konflikty zarządzania, Mediacje, Negocjacje Przedstawianie pomysłów, Przemawianie publiczne Odnoszenie się do klientów, Pisanie Praca z ludźmi Zarządzanie finansowe Organizowanie Sprzedaż / Marketing Ocenianie wykonania, Trenowanie, Doradztwo, Rozwijanie Pomaganie innym, Motywowanie, Nauczanie, Budowanie zespołu, Szkolenie Audytowanie, Budżetowanie, Kontrolowanie, Księgowanie kosztów, Analizowanie finansowe, Planowanie finansowe Zbieranie funduszy, Zarządzanie finansami Administrowanie, Przydzielanie, Klasyfikowanie Rozwijanie planów roboczych, Projektowanie Restrukturyzacja, Ustalanie priorytetów Reklamowanie, Analizowanie rynku, Zarządzanie sprzedażą Marketing, Ceny, Promowanie, Związki z klientami Sprzedaż, Pisanie propozycji Obsługa Relacje z klientami, Obsługa zażaleń, Niezwłoczne odpowiadanie, Obsługa klienta Zarządzanie Zarządzanie Danymi Zatwierdzanie, Delegowanie, Opracowywanie procedur Opracowywanie systemów, Kierowanie Formułowanie, Wprowadzanie w życie, Instruowanie Podejmowanie decyzji, Zarządzanie szczegółami, Zarządzanie ludźmi, Zarządzanie projektami Zarządzanie zadaniami, Działanie jako osoba zmieniająca Analizowanie danych, Ocenianie jakości, Przeliczanie Zbieranie danych, Zarządzanie informacją, Pomiary Badania, Ustalanie standardów, Spisy magazynowe 13

Cechy Osobowości (przykłady): Każdy z nas posiada pewien zestaw osobistych cech charakteru, który odróżnia nas od innych i wzmacnia możliwość wykonywania różnych zadań. Dokładny Energetyczny Przekonujący Odważny Entuzjastyczny Sprawny fizycznie Artystyczny Umiejący się wyrazić Praktyczny Asertywny O pozytywnym stosunku Produktywny Stawiający wysokie Pracowity Racjonalny wymagania O wysokich standardach Odpowiedzialny Ukierunkowany na Twórczy Reagujący społeczeństwo Niezależny Pewny siebie Zaangażowany Dociekliwy Opanowany Umiejący się komunikować Inteligentny Umiejący wyznaczać Współczujący Obdarzony intuicją sobie zadania Pewny siebie Miły Mający poczucie Kreatywny Przywódczy humoru Ciekawy Zrównoważony Wrażliwy Oddany Lojalny Towarzyski Na kim można polegać Oryginalny Stabilny Sprawny Zorientowany na człowieka Tolerancyjny Emocjonalny Perfekcjonista Warty zaufania Inne: Zainteresowania: Wybory, jakich dokonujemy odnośnie pracy - bez względu na pole działania - zależą od naszych zainteresowań. 14

Ćwiczenie 2 Twoje zainteresowania to kolejna ważna część podejmowania decyzji dotyczących kariery. Jednym ze sposobów określenia zainteresowań jest powrót myślą do całości twej kariery i określenie, co lubiłeś, a czego nie na każdym z poprzednich etatów, zaczynając od ostatniego. Podsumuj poniżej rzeczy, które lubisz i których nie lubisz robić. Co lubię Czego nie lubię Czasami odpowiedź na to proste pytanie daje klucz do jasnego celu zawodowego. Poświęć chwilę na zadanie sobie następujących pytań: Gdy pytają mnie, czym się zajmuję, co odpowiadam? Gdy moi przyjaciele i współpracownicy rozmawiają o mnie, mówią, że co robię? Przez lata, w jaki sposób zmieniła się moja praca? Czy mój opis jest unowocześniony? Czy naprawdę lubiłem moje ostatnie stanowisko? Gdy przeglądam ogłoszenia w Internecie, w jakich kategoriach sprawdzam? 15

3. Tworzenie wizji kariery Bieżący cel zawodowy zazwyczaj planuje się najlepiej w kontekście długoterminowej osobistej wizji twojej kariery. Gdzie chcesz się znajdować odnośnie twego życia zawodowego za pięć lat? Jak chciałbyś / chciałabyś, aby twoja sytuacja zawodowa wyglądała? W miejscu poniżej zapisz wizję kariery, jaką chciałbyś mieć. Twoja Wizja: Za pięć lat... Odpowiedz na następujące pytania nawet, jeżeli uzyskałeś pozytywną wizję kariery: Co miało najważniejszy wkład w moją pracę? Co stanowiło najbardziej produktywny i ekscytujący aspekt mojej kariery? Co było moim najtrudniejszym wyzwaniem i sposób, w jaki sobie z nim poradziłem? Jakie umiejętności opanowałem podczas mojej kariery? Co najmniej mi się podobało? Jakie nagrody lub otrzymywane pochwały, były najbardziej znaczące? Podsumowanie Skorzystaj z wolnego miejsca, poniżej aby podsumować pracę samooceny. Całość materiału dot. samooceny powinna być zgodna z twoim celem zawodowym. Twoja samoocena może zapewnić dodatkowe pomysły dot. twojego celu 16

Wizja kariery: Umiejętności i kompetencje: 1. 2. 3. Charakterystyka osobowa: 1. 2. 3. Wartości: Zainteresowania: 1. 2. 3. 1. 2. 3. Cel zawodowy: Doświadczenie, wykształcenie, umiejętności oraz kluczowe osiągnięcia wspomagające cel zawodowy: Przebieg pracy zawodowej Wypisz wszystkie poprzednie miejsca pracy. Spisz okresy zatrudnienia i krótko opisz Twoje obowiązki. Zbierz wszystkie świadectwa pracy, zaświadczenia. Wykształcenie Wypisz wszystkie szkoły/uczelnie, do jakich uczęszczałeś, daty rozpoczęcia i zakończenia nauki, główne kierunki. Spisz wszystkie tytuły zawodowe, nagrody, wyróżnienia. Zastanów się, w jakich obszarach wiedzy jesteś najmocniejszy i dlaczego. Kursy i szkolenia Spisz wszystkie kursy i szkolenia, w jakich brałeś udział. Zgromadź świadectwa, certyfikaty. Pamiętaj o konferencjach i seminariach itp. Wypisz również wszystkie programy komputerowe, jakie umiesz obsługiwać. Zainteresowania i uzdolnienia Wypisz swoje zainteresowania, uprawiane sporty, kluby, do których należałeś lub należysz. Napisz co Cię interesuje, w czym jesteś dobry, do czego masz specjalne uzdolnienia. Podkreśl, czego najłatwiej się uczysz. Pamiętaj również o językach obcych. Cechy osobowości i umiejętności Przypomnij sobie swoje zachowanie w sytuacjach zawodowych, na określonym stanowisku. Czy wykazałeś się inicjatywą, kreatywnością, zdolnościami przywódczymi i organizacyjnymi, zdyscyplinowaniem, umiejętnościami pracy z ludźmi? Sięgnij do wyników wykonanych wcześnie ćwiczeń. 17

V. BUDOWANIE TWOJEGO CV Masz już za sobą samoocenę i przygotowanie celu zawodowego. Kolejnym etapem jest przygotowanie CV (Curriculum Vitae) i listu motywacyjnego. Najczęściej spotykanym błędem jest przygotowanie tych dokumentów już na samym początku poszukiwania pracy. CV i list motywacyjny sq najlepiej napisane, jeżeli przygotowuje się je w odpowiedzi na konkretną ofertę pracy. Posiadając wiedzę o swoich umiejętnościach i doświadczeniach wymaganych na określonym stanowisku pracy możemy dopasować i podać niezbędne informacje w odniesieniu do potrzeb potencjalnego pracodawcy. Tak przygotowane dokumenty będą wyróżniać się spośród innych zwiększając szansę na otrzymanie pracy. Twoje dokumenty będą pierwszym kontaktem z pracodawcą, muszą więc we właściwy sposób zaprezentować Ciebie. W związku z tym, że zapoznanie się z CV i listem motywacyjnym zabiera osobie dokonującej wstępnej selekcji około 30-40 sekund, muszą być one przygotowane bez błędów. Dokumenty te wpływają na Twoją pierwszą ocenę i są źródłem pierwszego wrażenia, którego doświadcza pracodawca. 1. Cel CV Broszura służąca sprzedaży Jesteś produktem", który jest sprzedawany poprzez twoje CV. Głównym celem CV jest zaprezentowanie ciebie Twojemu rynkowi docelowemu. Jako jedno z twoich kluczowych narzędzi sprzedaży, Twoje CV powinno podkreślać korzyści wynikające dla innych, którzy skorzystali z twoich usług. Dzwonek do drzwi Twoje CV stanowi jedynie zarys. Nie może i nie powinno mówić wszystkiego o Tobie. Jest to po prostu krótkie podsumowanie tego, czego dokonałeś w przeszłości i sugeruje, co możesz zrobić w przyszłości. Węzełek przypominający Po wywiadzie pozostaje po Tobie wrażenie. CV wspiera to osobiste wrażenie i pozwala zapamiętać Cię osobie, która z Tobą wywiad przeprowadziła. Stąd też musi stanowić Twój przejrzysty wizerunek jako kandydata do pracy. Upewnij się, że wygląd dokumentu jest odpowiedni, że dobry jest jego układ, że CV jest spójne i podkreśla to, czego dokonałeś, jak również kładzie nacisk na twoje obszary doświadczeń i specjalizacje. Sposób kierowania wywiadem Sposób, w jaki zbudujesz swoje CV może pomóc skierować uwagę osoby przeprowadzającej z tobą wywiad na konkretne dokonania i przedmiotowe doświadczenie. Dokonaj oceny swojego CV, aby upewnić się, że kwestie te są łatwe do zauważenia. Do zapamiętania: CV napisz na komputerze (papier: format A4 - biały). Staraj się, aby treść nie przekraczała dwóch - trzech (jeżeli masz dłuższe doświadczenie) stron. Podawaj tylko prawdziwe dane - zostaną one zweryfikowane podczas spotkania. Nie posługuj się zawodowym żargonem/skrótami w CV. Zazwyczaj pierwszą osobą, która ogląda Twoje dokumenty, jest pracownik działu kadr. Dział ten zajmuje się doborem ludzi na różnego rodzaju stanowiska i trudno oczekiwać, żeby 18

dysponowano tam wiedzą z każdej dziedziny, reprezentowanej w danej firmie i znajomości terminologii. Z tego powodu CV musi być krótkie, czytelne i przejrzyste, napisane słowami będącymi w powszechnym użyciu. 2. Części CV Dane ogólne - personalne imię i nazwisko adres (korespondencyjny) numer telefonu Można również dodać: miejsce i datę urodzenia Doświadczenie zawodowe W CV musi znaleźć się informacja o pracach, które w swojej karierze zawodowej wykonywałeś. Jako pierwsze podaj swoje ostatnie zatrudnienie, następnie poprzednie itd. Przy każdej kolejnej pracy podaj okres zatrudnienia, nazwę stanowiska i zakres obowiązków. Wykształcenie Napisz, jakie ukończyłeś szkoły/uczelnie, jakie masz wykształcenie. Zawsze najpierw wymieniaj najwyższe zdobyte wykształcenie. Szkolenia zawodowe Jeżeli ukończyłeś jakieś szkolenia zawodowe, możesz o nich wspomnieć. Należy podawać informacje tylko o szkoleniach, które mają znaczenie w przypadku stanowiska, o które się ubiegasz. Dodatkowe kwalifikacje Należy wspomnieć o: uzyskanych uprawnieniach, znajomości języków obcych, umiejętności obsługi komputera, umiejętności obsługi urządzeń biurowych (fax, ksero itp.). Zainteresowania Jeżeli wspomnisz o swoich zainteresowaniach, musisz liczyć z tym, że podczas rozmowy kwalifikacyjnej możesz dostać dodatkowe pytanie z dziedziny Twoich zainteresowań. 3. WZÓR CV Imię i nazwisko: Data urodzenia: Adres z kodem: Telefon: E-mail: Tutaj ewentualnie wstaw zdjęcie (takie, jak w dowodzie osobistym, paszporcie). 19

Doświadczenie zawodowe: Podaj wszystkie dotychczasowe miejsca pracy z zaznaczeniem okresów pracy, zajmowanych stanowisk i głównych obowiązków. Zacznij od ostatniego, wypisz osiągnięcia. 1999-2010 Firma:... Stanowisko:... Główne obowiązki:... 1995-1999 Firma:... Stanowisko:... Główne obowiązki:... Wykształcenie: Podaj ukończone szkoły/uczelnie, pomijając szkołę podstawową. Zacznij od ostatniej. Podaj również kierunek, specjalizacje, osiągnięte tytuły i uprawnienia, np. 1986-1991 Uniwersytet Warszawski, Wydział..., Kierunek... Magister. 1980-1985 Technikum... w Warszawie, Technik... Kursy i szkolenia: Podaj kursy, szkolenia zawodowe oraz ew. ich organizatorów, uzyskane w nich uprawnienia, certyfikaty, opanowane umiejętności, np. 2000 - Kurs z zakresu technik sprzedaży - firma SUKCES 1995 - Kurs obsługi komputera (MS Office) - firma LAPTOP Dodatkowe kwalifikacje: Podaj znajomość języków obcych, obsługi komputera, urządzeń biurowych itp. Biegła znajomość języka angielskiego, Biegła obsługa komputera (MS Office), Obsługa urządzeń biurowych, Prawo jazdy kat. B. Zainteresowania: Podaj w szczególności te zainteresowania, które mogą być dodatkowym atutem w nowej pracy. Podróże, wędkarstwo 4. Błędy spotykane w CV: luki w karierze zawodowej (np. przerwa spowodowana urlopem macierzyńskim, urlopem zdrowotnym lub innym tego typu wydarzeniem) - powinny być wyjaśnione w sposób bezpośredni i pozytywny; dużo nieprecyzyjnych sformułowań w rodzaju znajomość w dziedzinie...", uczestnictwo w.."; 20

brak właściwych proporcji, np. krótki opis doświadczeniach zawodowych i rozbudowany opis zainteresowań; przejaskrawiona forma CV (kolor, rysunki, rodzaj czcionki) - ważna jest treść CV, forma powinna być standardowa i prosta (druk wytłuszczony, kursywę lub podkreślenia należy stosować bardzo oszczędnie), żadnych informacji nie powinno podawać się WIELKIMI LITERAMI; CV stare, byle jakie, poskreślane, poprawiane, zbyt ogólne, nie przystosowane do stanowiska, o które autor się ubiega itp.; dołączanie prywatnych zdjęć, pokazujących całą postać, w nieodpowiednim stroju. 5. Sporządzenie listy referencji Na pewnym etapie poszukiwań możesz zostać poproszony o dostarczenie referencji swojemu potencjalnemu pracodawcy. Referencje to inaczej obraz Twojej pracy zapamiętany przez tych, z którymi pracowałeś. Nie zostawiaj tej sprawy przypadkowi. Mimo, że prośba o referencje pojawi się dopiero za jakiś czas, warto już teraz podjąć pewne działania. Mając na uwadze cel zawodowy sporządź zwartą, skierowaną na cel listę osób, które mogą wyrazić ogólny pogląd na temat twoich zdolności i porozmawiać o twoich umiejętnościach. Sprawdzanie referencji zazwyczaj odbywa się przez telefon, najczęściej na ostatnim etapie zatrudniania. Niektórzy pracodawcy sprawdzają referencje dopiero po zatrudnieniu, niektórzy nie sprawdzają ich wcale. 6. Wskazówki dla sporządzania waszego wykazu referencji W czasie sporządzania listy przyjmijcie strategię wielowarstwową: Ludzie, dla których pracowałeś; ludzie, którzy pracowali dla ciebie i koledzy, z którymi pracowałeś. Dawni szefowie stanowią znakomitą referencję. Jeśli na swojej liście nie zamieścisz swojego dawnego lub obecnego szefa, przygotuj się na pytanie, dlaczego tak się stało. Nie mów nic, jeśli nie zadaje ci się pytania. Zamieść osoby, z którymi współpracowałeś w ramach grup roboczych i projektów zespołowych, sprzedawców, dostawców i klientów, tam gdzie może to mieć zastosowanie, jak również osoby w stowarzyszeniach profesjonalnych, które są twoimi dobrymi znajomymi. Jeśli pracowałeś jako wolontariusz, dołącz referencje z tych przedsięwzięć. 7. Wskazówki, jak postępować z osobami udzielającymi referencji: Jeśli twoje nazwisko zmieniło się z jakiegokolwiek powodu, upewnij się, że osoby udzielające ci referencji znają ciebie z nowego nazwiska. Zwróć się o zezwolenie autorów swoich referencji, o pozwolenie posłużenia się ich nazwiskami. Prześlij osobom udzielającym ci referencji kopię twego CV i pismo przewodnie. Stanowi to dobre narzędzie, aby zorganizować ich myśli i by przywołali sobie wspomnienia dotyczące twoich wyników i osiągnięć. Zasugeruj osobom udzielającym ci referencji, jakie twoje umiejętności mają podkreślić, kiedy do nich zadzwoni pracodawca. Poproś ich, aby ci powiedzieli, kiedy zadzwoni do nich pracodawca w celu wydania referencji. Uważaj wszystkie osoby udzielające ci referencji za kontakty typu sieć i kultywuj te znajomości. Nie załączaj swojej karty referencji do twojego CV, zachowaj to na wywiad. 21

VI. LIST MOTYWACYJNY Dane zawarte w CV wymagają komentarza, który odnosi się do Twojej obecnej sytuacji zawodowej. Dopóki nie spotkasz się z osobą rekrutującą osobiście, jesteś tak dobry, jak to, co napisałeś w swoich dokumentach. A pierwszym tekstem, jaki zostanie przeczytany, jest list motywacyjny. Warto, aby Twój list pozytywnie odróżniał się na tle innych aplikacji. Liczy się przede wszystkim autoreklama i umiejętność promowania własnej osoby. Musisz sprawić, by ten dokument reklamował Ciebie! Zanim przystąpisz do pisania listu motywacyjnego, warto, abyś odpowiedział sobie na dwa podstawowe pytania: 1. Dlaczego starasz się o tę pracę? 2. Dlaczego uważasz, że właśnie Ciebie należy zatrudnić? Nie powinieneś w liście motywacyjnym prosić o pracę - powinieneś napisać dlaczego firma powinna zatrudnić właśnie Ciebie! 1. Wskazówki do napisania listu motywacyjnego: Zadaniem listu motywacyjnego jest przedstawienie Twojej kandydatury na konkretne stanowisko i uzyskanie zaproszenia do bezpośredniego spotkania z pracodawcy. Obok czysto grzecznościowych zwrotów oraz wyrazów zainteresowania powinno się znaleźć uzasadnienie faktu ubiegania się o pracę. Uzasadnienie powinno być krótkie i treściwe (jak cały list), wiarygodne i przekonujące. Warto podkreślić pozytywne motywy zmiany lub podjęcia nowej pracy np. chęć dalszego rozwoju zawodowego, sprawdzenia się itp. List motywacyjny nie jest powtórzeniem CV - jest Twoim osobistym ogłoszeniem i reklamą. Treść powinna być stanowcza i uprzejma (nie należy wykazywać niezdecydowaniaani przyjmować proszącego tonu). Do zapamiętania: Nie należy: używać skrótów lub sloganów, używać takich nagłówków jak: Dotyczy: orientacji ogólnej", Rozwój kariery zawodowej", Okazje do rozwoju kariery zawodowej", przepraszać przedłużać listu (maksymalnie 1 strona formatu A4), robić błędów ortograficznych ani literówek", zapomnieć o sprawdzeniu dokładnie treści przed wysłaniem. Nie posługuj się jednym listem motywacyjnym - listy są pisane przynajmniej w dwóch różnych sytuacjach: w odpowiedzi na ogłoszenie o pracę lub jako oferta do firmy wyszukanej samodzielnie. Mogły być też kierowane do dwóch różnych adresatów: 22

pracodawców i pośredników takich jak konsultanci lub agencje pośrednictwa pracy. Możesz także napisać oddzielny list motywacyjny dla każdej oferty, o którą się starasz, uwzględniający specyfikę firmy i stanowiska. Adresuj list do konkretnej osoby (jeżeli znasz nazwisko) oraz wpisz (w nagłówku listu i na kopercie) numer referencyjny podany w ogłoszeniu, na które odpowiadasz. 2. Wzór listu motywacyjnego Nadawca Imię i nazwisko Adres Telefon Miejscowość, data... Pan/Pani Imię i nazwisko Nazwa firmy Adres Szanowny/a Panie/i, Stanowisko Informacja o jakie stanowisko się ubiegasz. Informacja skąd dowiedziałeś się o wolnym miejscu pracy, dlaczego zdecydowałeś się napisać ten list. (możesz powołać się na ogłoszenie prasowe, informacje od pracowników firmy, informacje dostępne ogólnie w mediach). Informacja o Twoich oczekiwaniach wobec nowej pracy, związanych z nią planach życiowych, zawodowych. Informacja o sobie, o dotychczasowej karierze zawodowej (rozszerzenie informacji z CV), działalności pozazawodowej (np. społecznej, sportowej), sukcesach, osiągnięciach, publikacjach, projektach, w których uczestniczyłeś. Prośba o spotkanie, zaproszenie na rozmowę w wypadku pozytywnego rozpatrzenia Twojej oferty Z poważaniem, Podpis odręczny (ew. w zamian Twoje imię i nazwisko, jeżeli wysyłasz list e-mailem) Bardzo ważne, aby do CV i listu motywacyjnego dołączyć oświadczenie następującej treści: Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych dla potrzeb niezbędnych do realizacji procesu rekrutacji (zgodnie z ustawą z dnia 29.08.97r. O ochronie danych osobowych Dz. U. 133 poz. 883 z późniejszymi zmianami). 23

VII. JAK POSZUKIWAĆ PRACY? 1. Badanie Twojej branży. Badanie twojej branży zapewnia kontekst dla oceny poszczególnych firm docelowych. Takie badanie weryfikuje również lub koryguje twoją percepcję branży. Ćwiczenie 3 Odpowiedz na poniższe pytania, które będą prowadziły Cię podczas badania branży: Jakie organizacje tworzą moją branżę? Jakie są ogólne trendy, wyzwania i możliwości, które mają na nie wpływ? Jakie innowacje w branży mogą sygnalizować nadchodzące zmiany? Czy cele mojej kariery są zgodne z tym, co się dzieje w branży? Czy mój aktualny wybór branży jest ciągle najlepszym wyborem? Jakie mogą być inne możliwości? Kim są główni gracze w moim docelowym obszarze geograficznym? Czym się różnią? W jakim stopniu są takie same? 2. Gdzie poszukiwać pracy? Kontakty bezpośrednie Przekazuj informację, powiedz wszystkim znajomym, że szukasz pracy, utrzymuj kontakty z przyjaciółmi i z każdym, kto może Ci pomóc znaleźć pracę (stwórz własną sieć kontaktów - zrób listę tych, którzy, jak sądzisz, mogliby Ci pomóc). Poinformuj, że szukasz pracy. Weź pod uwagę w szczególności: rodzinę i krewnych, sąsiadów, przyjaciół, znajomych ze szkoły / dzieciństwa, byłych współpracowników, znajomych z klubów i stowarzyszeń. Niektórzy nie przyznają się do tego, że szukają pracy. Wydaje im się, że brak pracy odbierany jest, jako niepowodzenie życiowe. Dlatego też, zamiast stworzyć sieć kontaktów, unikają znajomych. Takie myślenie jest błędem. Rozmawianie z ludźmi w celu przekazania informacji jest ważnym elementem poszukiwania pracy. Rozmowy będące częścią normalnego podtrzymywania sieci relacji świetnie się nadają do zbierania informacji o rynku i przekazania informacji o poszukiwaniu pracy innym. 24

Członkowie bezpośredniej sieci relacji, np. krewni, przyjaciele i bliscy znajomi, rozmawiając z tobą mają jakiś interes. Już masz wspólne zainteresowania, które mogą z łatwością zostać rozszerzone na rozmowy o firmach i sprawach związanych z biznesem. Chętnie także przedstawią cię innym ludziom, którzy tworzą ich sieć relacji. Jeżeli jasno komunikujesz, czego oczekujesz od osoby, z którą chcesz się spotkać, możesz liczyć na jasny odbiór Twojej potrzeby. Wymaga jednak pewnej delikatności i unikania opisywania własnych emocji związanych z utratą pracy. Ten proces umożliwia: kontaktowanie się z ludźmi, którzy mogą pomóc w każdym aspekcie Twojej kariery, wsparcie Ciebie w podejmowaniu właściwych decyzji co do kierunku rozwoju zawodowego, udzielanie i otrzymywanie cennych informacji. Ćwiczenie 4 Rozpocznij budowanie sieci kontaktów od wypisania na kartce wszystkich możliwych osób, które znasz, niezależnie od tego, czy wiedzą, na czym polega Twoja praca czy też nie. Podziel je na dwie grupy: Kontakty osobiste Sąsiedzi, przyjaciele, znajomi, koledzy ze szkoły, fryzjer, krewni, agent ubezpieczeniowy, osoby, które znasz z działalności w różnych organizacjach; Kontakty zawodowe Współpracownicy, przełożeni, klienci, dostawcy, trenerzy ze szkoleń, konsultanci, audytorzy. Lista potencjalnych kontaktów Znajomi, krewni, sąsiedzi Organizacje religijne, zawodowe, uczniowskie Współpracownicy, dostawcy, klienci (byli Osobiste kontakty zawodowe (bankowcy, brokerzy, i obecni) księgowi, prawnicy, lekarz, dentysta, etc.) Wspólnota, ugrupowania polityczne Sieć kontaktów twojego współmałżonka/ partnera Tworząc taką listę pamiętaj, że nie muszą to być przyjaciele, tylko osoby, które Cię po prostu znają i być może chętnie porozmawiaj z Tobą o planach zawodowych. Bierz udział w konferencjach branżowych, seminariach, spotkaniach - w ten sposób będziesz mógł poznać wielu ludzi i nawiązać z nimi kontakt. Poza tym zdobędziesz wiedzę, która podniesie Twoją wartość na rynku pracy. Być może dowiesz się również o nowych miejscach pracy, zanim zostaną podane do publicznej wiadomości. Zrób listę 20-30 firm, w których chciałbyś pracować. W książce telefonicznej lub Internecie znajdź 25

adresy i telefony. Zadzwoń i dowiedz się, kto zajmuje się rekrutacją w danej firmie (możesz zapytać znajomych, czy znają kogoś, kto pracuje w tej firmie). Wyślij bezpośrednio do tej osoby swoje CV. Możesz je również zanieść osobiście, starając się zamienić z nią kilka słów. Starannie przygotuj się do rozmowy. Daj się zapamiętać. Jeżeli masz już listę interesujących Cię firm, to nadszedł czas, aby na własną rękę nawiązać kontakt z potencjalnymi pracodawcami. Pamiętaj, Twoim celem jest doprowadzenie do rozmowy z osobą, która może zadecydować o przyjęciu Cię do pracy. Jeżeli pracodawca zechce się z Tobą umówić, to przygotuj się starannie do tego spotkania - ułóż listę pytań, które chcesz zadać. Bądź dobrze poinformowany - pokaż, że znasz dobrze branżę, w której działa ta firma i samą firmę. Przestrzegaj ustalonego czasu spotkania, nie przeciągaj rozmowy. Po rozmowie zostaw swoje dokumenty - nawet, jeżeli w tej chwili nie potrzebują takiego pracownika jak Ty, to mając Twoje dane zawsze będą mogli do Ciebie zadzwonić. Wybierając ten sposób poszukiwania pracy już na wstępie zwracasz na siebie uwagę, że jesteś aktywny i przedsiębiorczy. 3. Rozmowa telefoniczna Telefon jest podstawowym narzędziem zwiększającym efektywność poszukiwania pracy i nawiązywania właściwych kontaktów. Odpowiednio używany może być Twoim sprzymierzeńcem, pozwalającym na szybki kontakt z osobami ważnymi w procesie poszukiwania. W trakcie tego przejściowego okresu ważne jest, abyś kontaktować się z jak największą liczbą osób, aby ustalić spotkania sam na sam, zdobyć informacje i posunąć ten proces naprzód. Większość osób przypisuje słowom największe znaczenie dla komunikacji. Jednakże faktycznie, według badań, słowa stanowią zaledwie 7% przekazu. Aż 55% to komunikacja niewerbalna, czyli mimika i gesty towarzyszące wypowiedzi. Za pozostałe 38% przekazu odpowiada ton głosu. W przypadku komunikacji telefonicznej, gdy wyeliminowana zostaje komunikacja niewerbalna (nie widzimy przecież naszego rozmówcy), sposób w jaki mówimy staje się jeszcze ważniejszy. Ton Twojego głosu i informacja, którą przekazujesz, tworzą Twój telefoniczny wizerunek. Każdy z nas miał okazję słuchania kogoś nieznajomego w radio lub przez telefon, a potem wyobrażania go sobie w myślach. To samo można powiedzieć o osobie po drugiej stronie słuchawki. Podczas rozmowy przez telefon powinieneś stworzyć wizerunek osoby energicznej, pewnej siebie i przyjaznej. Twój głos powinien wyrażać takie cechy, jak: zaangażowanie, serdeczność, energia, entuzjazm, życzliwość, zadowolenie. Wskazówki dotyczące telefonicznego kontaktu: Jeżeli to tylko możliwe, powołuj się na osobę, która poleciła Ci kontakt z rozmówcą. Szanuj czas osób, do których dzwonisz - zawsze spytaj, czy jest to odpowiedni moment na rozmowę. Jeżeli nie, spytaj, kiedy możesz zadzwonić ponownie. Przygotuj plan (scenariusz) rozmowy telefonicznej - konkretny, odpowiedni przekonujący. Ćwicz - wypróbuj swój plan rozmowy z zaufaną osobą, aż zaczniesz go używać automatycznie. Nagrywaj się lub ćwicz przed lustrem. Bądź przygotowany - miej pod ręką wszystko, czego możesz potrzebować podczas rozmowy. Rozmawiaj na stojąco - postawa wyprostowana ułatwia oddychanie i poprawia jakość 26

oraz brzmienie głosu. Rozluźnij się - weź kilka głębokich wdechów zanim wykręcisz numer. Ustal ton głosu - zdenerwowanie podwyższa głos, staraj się go kontrolować. Ustal głośność głosu - upewnij się, że nie mówisz ani za głośno, ani za cicho. Zwolnij tempo - będziesz chciał mieć to za sobą, dlatego w naturalny sposób będziesz mówić szybko. Postaraj się zwolnić, aby Twój głos brzmiał spokojnie i pewnie. Postaraj się nie zostawiać wiadomości - w ten sposób dajesz danej osobie możliwość, aby nie odpowiedziała na Twój telefon. Sam zainicjuj rozmowę. Słuchaj - bądź uważny i zainteresowany. Potwierdzaj, że słuchasz, mówiąc: Tak, rozumiem". Zadawaj pytania i słuchaj odpowiedzi. Rozmawiaj krótko - nie przedłużaj niepotrzebnie rozmowy, pamiętaj o ograniczeniach czasowych drugiej osoby. Zawsze miej na uwadze swój cel - doprowadzić do bezpośredniego spotkania z drugą stroną. Unikaj bycia przepytywanym - to może zmniejszyć Twoje szanse na spotkanie i pokazanie się od najlepszej strony. Nie trać jednak okazji, aby już podczas rozmowy telefonicznej zaprezentować się jak najlepiej! 4. Plan rozmowy telefonicznej Telefoniczna, krótka prezentacja jest istotnym elementem przekazu - komunikacji werbalnej. Pozwala na zawiązanie kontaktu, dostarcza rozmówcy informacji na temat Twoich dokonań i celów zawodowych. Wywarcie dobrego wrażenia, zachęcającego do kontynuacji rozmowy jest Twoim celem. Musisz jednak pamiętać o tym, ze rozmówca ma ograniczony czas i z rozmowami podobnymi do Twojej spotyka się codziennie. W jak najkrótszym czasie musisz przekazać najważniejsze informacje. Twoja telefoniczna prezentacja powinna opisywać najważniejsze elementy kariery i osiągnięcia, którymi się wyróżniasz. 1- minutowa prezentacja telefoniczna: kim jestem i skąd pochodzę (5 sek.), moja edukacja (10 sek.) - to, co istotne z punktu widzenia tej konkretnej rozmowy, moje doświadczenia (30-40 sek.) - krótkie streszczenie kariery; pozwól słuchaczowi, aby poprosić Cię o rozwinięcie interesujących go kwestii, mój cel zawodowy (5-10 sek.) - zwięźle i rzeczowo wyjaśnij dlaczego szukasz pracy, wspomnij o docelowej branży, stanowisku, funkcji lub roli, na koniec możesz zadać pytanie - to nie tylko uprzejmy sposób na oddanie głosu drugiej osobie, a również metoda na rozpoczęcie wymiany zdań. 27

VIII. POSZUKIWANIE OFERT PRACY Sprawdź i oceń wszystkie metody poszukiwania. Istnieje siedem metod poszukiwania: 1. Polecenie znajomego lub po prostu rozmowa z osobami, które znasz Listy polecające wykorzystujemy wtedy, gdy mamy polecenie od osoby (wspólnie) znajomej, lub, gdy z odbiorcą waszego pisma istniał w przeszłości jakiś kontakt. W rzeczy samej jest to po prostu rodzaj rozmowy z ludźmi. Powód wysłania waszego listu wyjaśniony jest już we wstępie (Pan Jan Kowalski poradził mi, abym napisał właśnie do Pana, gdyż Pan i ja studiowaliśmy na tym samym Uniwersytecie w tym samym czasie.). 2. Firmy poszukujące personelu kierowniczego, agencje zatrudnienia lub doboru personelu oraz agencje pracowników czasowych Agencje zatrudnienia. Podobnie, jak miało to miejsce w przypadku firm wyszukiwania personelu kierowniczego, agencje zatrudnienia reprezentują pracodawców, nie zaś poszukujących pracy. W większości przypadków będą się interesować tobą jako kandydatem (i odpowiedzą na twój list) wyłącznie wtedy, gdy wiedzą o jakimś wakacie, który jest odpowiedni dla osoby posiadającej doświadczenie i kwalifikacje takie, jak twoje. Agencje zatrudnienia specjalizują się zazwyczaj w konkretnym typie stanowisk, jak na przykład kierownicy zarządzania zasobami ludzkimi, stanowiska finansowe lub techniczne. Niektóre z firm zajmują się wyłącznie stanowiskami z dziedziny wspomagania administracyjnego. Mówiąc ogólnie, agencje zatrudnienia starają się znaleźć pracownika na takie wakaty, które powstają nagle. Agencje pracowników tymczasowych Coraz częściej agencje pracowników tymczasowych rozszerzają zakres swojego zainteresowania poza urzędników administracji i personel płacony według stawek godzinowych, i oferują doradców, adwokatów, profesjonalistów z dziedziny finansów a także nawet i członków kierownictwa form na krótkie okresy zatrudnienia lub w niepełnym wymiarze godzin. Zdarza się czasem, że zatrudnienie pracownika w niepełnym wymiarze lub na czas określony prowadzi następnie do zatrudnienia na dłuższy czas. Polskie prawo zabrania pobierania opłat od osób szukających pracy. Nie korzystaj z usług biur czy agencji, które żądają od Ciebie opłaty! 3. Ogłoszenia i witryny internetowe poszukiwania pracy Ogłoszenia w gazetach oraz informacje o poszukiwaniu pracowników zamieszczane w Internecie pochodzą od pracodawców, agencji zatrudnienia lub firm wyszukujących pracowników. Chociaż wiele instytucji zamieszcza swoje ogłoszenia w największych gazetach i na najważniejszych stronach internetowych, badania wskazują, że jedynie jeden na dziesięciu poszukujących pracy 28

przyjmuje stanowisko oferowane w ogłoszeniu lub w Internecie. Niemniej jednak, gdy zobaczysz coś, co ci się podoba, powinieneś zawsze odpowiedzieć na ogłoszenie. Powód jest prosty: odpowiadanie na znajdywane ogłoszenia zabiera jedynie niewielką część czasu, który poświęcasz na znalezienie pracy. Tak więc poświęć nieco czasu na przejrzenie ogłoszeń w prasie ogólnokrajowej i lokalnej, szczególnie w wydaniach niedzielnych i świątecznych. Wiele głównych gazet posiada swoje strony internetowe. Sprawdzaj również czasopisma handlowe i branżowe. Niektóre z nich znajdziesz również w wersji elektronicznej w Internecie. 4. Korespondencja seryjna Korespondencja seryjna, wysyłanie listów lub poczty elektronicznej do wybranych przedsiębiorstw w sytuacji, gdy nie masz do nich skierowania ani listu polecającego jest metodą przynoszącą większości starających się niezbyt znaczące rezultaty. Wskazówki jak prowadzić korespondencję seryjną: Jeżeli to tylko jest możliwe, skieruj swój list do kierownika odpowiedzialnego za nabór personelu, nie zaś do działu albo do kierownika działu zasobów ludzkich. Nie wysyłaj życiorysu. Wysłanie życiorysu zwiększa prawdopodobieństwo na to, iż twój list zostanie rutynowo skierowany do działu personalnego lub gospodarki zasobami ludzkimi. Pokaż, że wykonałeś pracę rozpoznania tej firmy. W rozmowie wspomnij o trendach lub o sprawach, którymi przedsiębiorstwo może się zajmować, które ta właśnie branża lub sektor może wkrótce napotkać. Zaproponuj okres, po którym skontaktujesz się z kierownikiem odpowiedzialnym za ten nabór w celu omówienia twojego listu i kwalifikacji. Wykonaj rozmowę uzupełniająco-wspomagającą. Wyjaśnij każdemu portierowi, który może utrudniać wejście (również asystentowi do spraw administracji; zostaw także wiadomość na automatycznej sekretarce, gdyby była to jedyna możliwość zostawienia wiadomości), że dzwonisz w ramach umowy, iż miałeś skontaktować się z kierownikiem odpowiedzialnym za nabór personelu na to stanowisko. 5. Kontakt bezpośredni 'na zimno' Kontakt na zimno - czyli zgłaszanie się do osób, których nie znasz, albo, którym nie zostałeś polecony przez znajomych - jest metodą, która jest skuteczna w przypadku niewielkiej ilości osób. W tym przypadku sukces zależy od wysokich umiejętności, cierpliwości i ciągłości starań, ponieważ zazwyczaj bardzo wiele rozmów prowadzi do jednego osobistego spotkania. 6. Własne ogłoszenie Osoby poszukujące pracy decydują się też na zamieszczenie własnego ogłoszenia w prasie. Oferta taka zawiera informacje o posiadanych kwalifikacjach i rodzaju poszukiwanej pracy. Przykład ogłoszenia: 29