WYKŁAD 3 PODSTAWY WYBORU DZIAŁAŃ MAŁEJ FIRMY 1
1. Cele działania małej firmy: Cel firmy jej zamierzenia i chęć ich osiągnięcia przez ukierunkowane działania. Cel podstawowy firmy (także małej) jest zwykle formułowany w kategoriach finansowych, np.: zysk, dochód (ogółem i w przeliczeniu na.). Inne cele małych firm: przetrwanie, utrzymanie własności i kontroli firmy, satysfakcja z posiadania firmy i kierowania nią, substytucja zatrudnienia lub dochodów, Cele małej firmy mogą być utożsamiane z celem przedsiębiorcy. Drzewo celów małej firmy. 2
2. Efektywna skala działalności małych firm: Główne wskaźniki rozwoju firmy: wzrost ilościowy mierzony wielkością zatrudnie- nia, obrotu itp.; udział produktów firmy w rynku (lokalnym, regionalnym, globalnym); zwrot kapitału, zysków, rentowności; zaawansowanie technologiczne i nowoczesność wyrobów; zróżnicowanie produkcji. Korzyści skali: wewnętrzne powstające w firmie; zewnętrzne będące wynikiem działania firmy w określonym otoczeniu. 3
Efektywność firmy a: koncentracja, specjalizacja i zróżnicowanie produkcji, optymalna skala działalności i punkt rentowności; korzyści i niekorzyści skali, stosowane technologie, sposób zarządzania, zwłaszcza organizowania. Maksimum produkcji nie zawsze jest optimum ekonomicznym. Przewaga małych firm na dużymi wynika głównie z cech społecznych, zwłaszcza tych, które były podstawą ich powstawania. Cechy społeczne nie zawsze mogą łączyć się z pełną efektywnością działania. 4
Uwarunkowania korzyści skali w małej firmie: 1. Korzyści skali firmy nie powstają lub są nieznaczne (np. wyroby artystyczne, stylowe meble, ceramika, unikatowe wydawnictwa, pamiątki itp.); 2. Mała wielkość produkcji może wynikać z ograni- czonego popytu na wyroby (np. luksusowej lub regionalnej odzieży); 3. Małe firmy produkują wyroby rzadziej poszukiwane o określonym fasonie, smaku, stosowanej technologii itp.; 4. Wchodzenie z wytworzonymi produktami na określoną niszę rynkową; 5. Spadek kosztów jednostkowych w miarę wzrostu produkcji początkowo jest duży, ale już przy niewielkiej skali działalności zaczyna wzrastać (np. w przetwórstwie spożywczym); 5
korzyści skali w małej firmie (cd.): 6. Współpraca małych firm ze sobą rozszerza ich skalę działania (kooperacja lub integracja pionowa i pozioma); 7. Zaletą działania małych firm jest możliwość działania ich w formie organizacji sieciowej i wirtualnej, w tym realizacji wspólnych projektów w formie zleceń dla różnych firm we współpracy z innymi (w tym z dużymi firmami); 8. Odchudzanie firm i outsourcing sprzyja powsta- waniu małych firm i zakresu pracy dla nich. 6
3. Bariery i ograniczenia w funkcjonowaniu małych firm: Małe firmy, mimo różnych zalet, mają trudności w działaniu, związane z: A. Barierami podażowymi brak zasobów wytwór- czych: brak surowców, brak nowoczesnych technologii, brak wykwalifikowanej siły roboczej, brak finansów itp.; B. Barierami popytowymi: niedostateczne środki, jakimi dysponują klienci, zbyt duża konkurencja na rynku, obniżanie cen przez firmy konkurencyjne, niedostateczna znajomość firmy na rynku itp. 7
bariery małych firm cd. Szczegółowe bariery te można podzielić na: 1. Bariery związane z produkcją i technikami wytwórczymi: ograniczone moce produkcyjne, niski stopień nowoczesnego wyposażenia, trudności pozyskiwania nowych technologii produkcji, zbyt mała powierzchnia zajmowanych pomiesz- czeń i/lub wysoki koszt ich użytkowania, zbyt duże techniczne i rynkowe bariery wejścia. 8
bariery małych firm (cd.): 2. Bariery finansowe: niski poziom zdolności akumulacyjnych, nie dający gwarancji zwrotu zainwestowanych kapitałów, trudności w dokonaniu obiektywnej oceny sytua- cji ekonomiczno-finansowej tych firm, która jest warunkiem pozyskania kapitałów, ograniczenia związane ze specyficzną gospodar- ką finansową tych firm, dominuje księgowość uproszczona, ograniczone uzyskiwanie środków finansowych ze względu na wysoką stopę oprocentowania kredytów i pożyczek oraz wysokie wymagania formalne ich uzyskania, utrudniony dostęp do zewnętrznych (krajowych i zagranicznych) źródeł kapitału, trudności w ściąganiu należności; 9
bariery małych firm (cd.): 3. Bariery związane z infrastrukturą: niski stan rozwoju infrastruktury technicznej, brak rozwoju infrastruktury ekonomicznej i niski stopień dostępności do różnych form informacji (ekonomicznej, technicznej itp.), brak rzetelnej informacji o kontrahentach wynikający z rozproszenia rejestrów gospo- darczych, 4. Bariery rynkowe: silna konkurencja na rynku, małych firm działa- jących na rynku lokalnym, ale także dużych firm i hipermarketów, związane z regionalnym zróżnicowaniem popytu w zależności od poziomu nasycenia, brak znajomości firmy przez rynek, a także rynku przez firmę; 10
bariery małych firm (cd.): 5. Bariery związane z zatrudnieniem i zarządzaniem: niedostateczne kwalifikacje pracowników i brak ich motywacji do legalnej pracy, niedostateczny poziom wiedzy właścicieli firm i zarządzających odnośnie zarządzania, stan umiejętności w zakresie zarządzania finan- sami, w zakresie zbierania i wykorzystania informacji w zarządzaniu, w tym dotyczących dostępnych funduszy, programów itp., brak właściwego zarządzania firmą; 6. Bariery związane z polityką rządu: nadmierna zmienność przepisów; niejasność regulacji w prawie gospodarczym; nadmierne delegowanie uprawnień regulacyjnych do aktów wykonawczych. 11
4. Ocena i wybór działalności małej firmy: Zakres i kryteria oceny firmy i otoczenia: rynek wielkość rynku i jego chłonność, aktualne i przewidywane tempo wzrostu, nabywcy i ich charakterystyka itp., otoczenie konkurencyjne liczba konkurentów, ich siła, możliwości wejścia nowych itp., produkt/usługa rodzaj dostarczanych produktów, ich jakość i oryginalność, cykl życia produktu, możliwości zmiany produktu itp., sprzedaż wielkość, zróżnicowanie na różnych rynkach itp., technologie nowoczesność, możliwość zmian w firmie i poza nią itp., finanse płynność firmy, rentowność, należności i ich spłata, rotacja zapasów itp. 12
Atrakcyjność branży jest wysoka, gdy: istnieje możliwość osiągnięcia przewagi konkuren- cyjnej, walka z istniejącą konkurencją nie przekracza możliwości firmy, brak jest znaczących substytutów dla oferty firmy, występują tendencje rozwojowe rynku, działalność w branży jest rentowna. Ogólne zasady wyboru działalności: kontynuacja działalności w branży, pierwszeństwo należy dać działaniom, na które konkurentom będzie najtrudniej odpowiedzieć, pierwszeństwo należy dać przedsięwzięciom, na które otoczenie może odpowiedzieć najmniejszą liczbą działań, nie czyń innym, co tobie niemiłe. 13
Dziękuję za uwagę... 14