1. Nazwa przedmiotu w języku polskim SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU Wprowadzenie do diagnozy psychologicznej. 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Introduction to psychological assessment 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Psychologii, Zakład Metodologii Badań Psychologicznych 4. Kod przedmiotu/modułu 5. Rodzaj przedmiotu obowiązkowy 6. Kierunek studiów Psychologia 7. Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie) Jednolite studia magisterskie 8. Rok studiów II 9. Semestr (zimowy lub letni), zimowy 10. Forma zajęć i liczba godzin (dotyczy nazw różnych typów zajęć) Forma zajęć: wykład, 30 godzin 11. Imiona, nazwiska, tytuły/stopnie naukowe osób prowadzących zajęcia prof. dr hab. Władysław Jacek Paluchowski 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu brak 13. Cele przedmiotu C1 Dostarczenie wiedzy na temat różnych koncepcji procesu diagnozowania i różnych jego obszarów. [CP] 1
C2 Wykształcenie umiejętności planowania i przeprowadzenia procesu diagnostycznego. [CP] C3 Dostarczenie wiedzy na temat podstaw pomiaru w psychologii. [CP] C4 Wyposażenie w podstawową wiedzę dotyczącą metody kwestionariuszowej, jej historii i zakresu jej stosowania. [CP] C5 Wyposażenie w podstawową wiedzę dotyczącą metody projekcyjnej, jej historii i zakresu jej stosowania. [CP] C6 Wyposażenie w podstawową wiedzę dotyczącą pomiaru sprawności intelektualnej i jego historii. [CP] C7 Dostarczenie wiedzy na temat zasad integrowania danych uzyskanych za pomocą różnych metod oraz systemów klasyfikacyjnych. [CP] C8 Prezentacja wiedzy na temat społecznego kontekstu diagnozowania. [CP] C9 Prezentacja wiedzy na temat komunikacyjnego kontekstu diagnozowania. [CP] C10 Uwrażliwienie na możliwe błędy popełniane w procesie wnioskowania diagnostycznego [CP] C11 Uwrażliwienie na etyczne problemy i ograniczenia w diagnozowaniu. [CP] C12 Uświadomienie roli własnej aktywności w procesie poszerzania własnej wiedzy oraz budowania profesjonalnych umiejętności diagnostycznych. [CP] 14. Zakładane efekty kształcenia (dla przedmiotu) Symbole kierunkowych efektów kształcenia, np.: K_W01*, K_U05, K_K03 (symbole dla kierunku) EK_W_01 Potrafi definiować podstawowe pojęcia związane z diagnozą psychologiczną; omówić kroki i etapy procesu diagnozowania. EK_W_02 Potrafi określić specyfikę podstawowych metod diagnostycznych, wskazać ich możliwości i ograniczenia oraz źródła potencjalnych błędów. EK_W_03 Zna zasady formułowania problemu i stawiania hipotez diagnostycznych; zaplanować przebieg procesu diagnostycznego. EK_W_04 Zna zasady doboru narzędzi K_W09 2
diagnostycznych odpowiednio do celu diagnozy i stosownie do okoliczności. EK_W_05 Potrafi określić, na czym polega integrowanie danych uzyskanych za pomocą różnych metod diagnostycznych EK_W_06 Zna zasady komunikowania wyników badania; wie, jak dostarczać zrozumiałych i użytecznych informacji zwrotnych. EK_W_07 Zna związek pomiędzy diagnozą a interwencją. EK_U_01 Potrafi dostrzec popełniane błędy oraz rozpoznać ich potencjalny wpływ na przebieg i efekty diagnozowania; potrafi je korygować. EK_U_02 Potrafi ocenić, na czym polegają problemy etyczne związane z diagnozowaniem oraz jest wrażliwy na kwestie etyczne. EK_U_03 Umie posłużyć się kryteriami rozpoznawania wartości podstawowych metod diagnostycznych pod kątem jakości psychometrycznej i diagnostycznej oraz zakresu ich stosowania. EK_U_04. EK_U_05. K_U03 EK_K_01 Ma motywację do poszerzania kompetencji diagnostycznych EK_K_02 W trakcie występowania na forum publicznym odwołuje się do wiedzy naukowej. EK_K_03 Posiada kompetencje pozwalające na samodzielne i krytyczne doskonalenie wiedzy teoretycznej poprzez korzystanie z literatury, kursów i szkoleń. EK_K_04. EK_K_05. K_K01 K_K02. 15. Treści programowe 1. Diagnoza psychologiczna - podstawowe pojęcia; specyfika wyjaśnień psychologicznych; rodzaje diagnoz psychologicznych 2. Faza prediagnostyczna; społeczna rola diagnosty; role społeczne diagnosty i klienta psychologa. Pojecie klienta dobrowolnego. 3. Faza badania i wstępnych decyzji; problem psychologiczny a proces diagnozowania 4. Źródła danych diagnostycznych wg Cattela; model Bartona; model Fiske go; charakterystyka wskaźników diagnostycznych 3
5. Faza opisywania i interpretacji (wyjaśniania); dane symptomatologiczne i etiologiczne; metody analizy znaczeń (interpretacji klinicznej). Integrowanie danych diagnostycznych. 6. Prognozowanie diagnostyczne; przewidywania operacyjne; zalecenia prakseologiczne; interwencja i jej formy. Selekcja a modyfikacja. 7. Specyfika pomiaru w diagnozowaniu. Test psychologiczny; definicja sytuacji diagnostycznej (testowej); pojęcie normy i normalności; adaptacja kulturowa metod diagnostycznych 8. Źródła znaczeń danych diagnostycznych dane jako próbki, korelaty, symbole. Rodzaje wyjaśnień; wiedza potoczna. Analiza treści. 9. Procesy uruchamiane podczas badania technikami kwestionariuszowymi 10.Procesy uruchamiane podczas badania procesów poznawczych 11.Procesy uruchamiane podczas badania technikami projekcyjnymi 12.Diagnozowanie jako sytuacja komunikacyjna. Funkcje komunikowania. Efekt Barnuma. 13.Diagnozowanie jako sytuacja społeczna 14.Wybrane problemy selekcji; selekcja a modyfikacja; reguły decyzyjne. 15.Wykorzystywanie komputerów w diagnozowaniu. Diagnoza kliniczna vs statystyczna. Adaptacyjne testowanie. 16. 16. Zalecana literatura Obowiązkowa: Hornowska, E. (2001). Testy psychologiczne. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. 2. Hornowska, E., Paluchowski, W.J. (2004). Kulturowa adaptacja testów psychologicznych. W: J. Brzeziński (red.) Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 3. Kostrubiec, B., Mirucka, B. (red.). (2004). Rysunek projekcyjny w badaniach obrazu siebie. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL. 4. Kowalik, S. (1984). Werbalne techniki projekcyjne. W: Sęk H. Metody projekcyjne. Tradycja i współczesność. (str. 91-123). Poznań: UAM. Łaguna, M., Lachowska, B. (red.). (2003). Rysunek psychologiczny jako metoda badań psychologicznych. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL. 5. Poznaniak, W. (1984). Metody projekcji rysunkowej. W: H. Sęk (red.), Metody projekcyjne. Tradycja i współczesność (str. 125-144). Poznań. Wydawnictwo Naukowe UAM. 6. PTP (2000). Kodeks etyczno-zawodowy psychologa. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik Akademicki (tom 3, s. 837-844). Gdańsk: GWP. 7. Siek, S., Grochowska, A. (red.). (2001) Wybrane metody badania osobowości. Tom 2. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. 8. Stasiakiewicz M., Szustrowa T. (red.). Wybrane zagadnienia testów projekcyjnych, Biblioteka Psychologa Praktyka, t.3, Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych PTP i Wydziału Psychologii UW. 9. Stasiakiewicz, M. (2000). Testy projekcyjne. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, tom I (str. 491-503). Gdańsk: GWP. 10. Stasiakiewicz, M. (2004). Test Apercepcji Tematycznej jako narzędzie diagnozy psychologicznej. W: J. Brzeziński (red.) Metodologia badań psychologicznych. Wybór 4
tekstów. (str. 307-344) Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. 11. Stasiakiewicz, M. (2005). Test Rorschacha. Warszawa: SCHOLAR. 12. Stemplewska-Żakowicz, K. (2005). Metoda wywiadu w psychologii. W: Stemplewska-Żakowicz, K., Krejtz, K. (red). Wywiad psychologiczny. Tom 1. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (str. 31-89). 13. Stemplewska-Żakowicz, K. (2011). Diagnoza psychologiczna. Diagnozowanie jako kompetencja profesjonalna.gdańsk: GWP Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. 14. Suchańska, A. (1994). Test apercepcji tematycznej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. 15. Suchańska, A. (2007). Rozmowa i obserwacja w diagnozie psychologicznej. Warszawa: WAiP - Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne. 16. Szustrowa, T. (2003). Raport o stanie orzecznictwa psychologicznego w Polsce. Warszawa: PTP. 17. Zawadzki, B. (2000). Kwestionariusze osobowości. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 1, str. 469-490). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Uzupełniająca: Materiały zamieszczone na stronie WWW przedmiotu (http://www.psychologia.uni.wroc.pl/jpa/) 17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia - wykład: ocena podsumowująca (końcowa) z egzaminu (test wiedzy obejmujący pytania zamknięte) - wykład fakultatywny:. - ćwiczenia:. - laboratorium:. - konwersatorium:. - warsztat:. - zajęcia fakultatywne:. - inne:. 18. Język wykładowy polski 19. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 5
Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem: - wykład: 30 godzin - wykład fakultatywny:. godzin - ćwiczenia:. godzin - laboratorium:. godzin - konwersatorium:. godzin - warsztat:. godzin - zajęcia fakultatywne:. godzin - inne:. godzin 30 godzin Praca własna studenta np.: - przygotowanie do zajęć:. godzin - opracowanie wyników:. godzin - czytanie wskazanej literatury: 35 godzin - napisanie raportu z zajęć:. godzin - przygotowanie do egzaminu: 50 godzin - przygotowanie do kolokwium:. godzin 85 godzin Suma godzin 115 godzin Liczba punktów ECTS 4 6