EKSPERTYZA BUDOWLANA

Tel./fax: (059) 834 60 13 Biuro: Os. Wazów 9 77-300 Człuchów E-mail: biuro.aro@wp.pl EGZ. 3/3 EKSPERTYZA BUDOWLANA OBIEKT: INWESTOR: WYKONAWCA: BUDYNEK NR 5 SKW UL. TADEUSZA KOŚCIUSZKI 130 61-716 POZNAŃ DZ. EWID. NR 12/8 WOJSKOWY ZARZĄD INFRASTRUKTURY UL. TADEUSZA KOŚCIUSZKI 92/98 61-716 POZNAŃ PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCYJNO HANDLOWO USŁUGOWE ARO INŻ. JÓZEF RYSZARD HRYNIEWICKI OSIEDLE WAZÓW 9 77-300 CZŁUCHÓW PROJEKTANT: CZŁUCHÓW, MARZEC 2013 r. 1

S P I S T R E Ś C I Strona tytułowa Opis techniczny 1. Podstawa opracowania 2. Przedmiot i cel opracowania 3. Dane ogólne i stan istniejący 4. Opis stanu technicznego budynku 5. Opinie, wnioski i sposób naprawy Dokumentacja fotograficzna Uprawnienia Rzeczoznawcy Budowlanego Zaświadczenie o przynależności do POIIB Opinia geotechniczna dotycząca warunków gruntowo - wodnych w otoczeniu istniejącego budynku przy ul. Kościuszki 130 w Poznaniu 2

1. Podstawa opracowania O P I S T E C H N I C Z N Y Umowa nr 81/2013/TUN z dnia 11.03.2013 r., zawarta pomiędzy Wojskowym Zarządem Infrastruktury z siedzibą w Poznaniu przy ul. Kościuszki 92/98, a PPHU ARO, Os. Wazów 9, 77-300 Człuchów, Ustawa z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (tj. Dz. U., 2010, Nr 243, poz. 1623 z późniejszymi zmianami), Oględziny obiektu wraz z pomiarami, badaniami i odkrywkami w dniu 18.03.2013 r., Dokumentacja fotograficzna, Opinia geotechniczna, dotycząca warunków gruntowo - wodnych w otoczeniu budynku nr 5 SKW, wykonana dla celów ekspertyzy, Dokumentacja i informacje uzyskane od Zamawiającego, Thiery I., Zalewski S., Remonty budynków i konstrukcji budowlanych [1], Zaleski S. (red.), Remonty i modernizacja budynków mieszkalnych, Arkady, Warszawa 1987, praca zbiorowa [2], Romanowski J., Szewc J., Zarębski J. (red.), Porady techniczne przy remoncie budynków, WACETOB Sp. z o.o., Warszawa 1996, t. I. [3], Remonty i modernizacja budynków mieszkalnych Poradnik, Arkady 1987, praca zbiorowa pod kierunkiem doc. mgr inż. Stanisława Zaleskiego [4], 2. Przedmiot i cel opracowania Przedmiotem opracowania jest ekspertyza budynku nr 5 SKW przy ul. Tadeusza Kościuszki 130 w Poznaniu. Celem opracowania jest ustalenie przyczyn zawilgocenia pomieszczeń w przedmiotowym budynku. 3. Dane ogólne i stan istniejący Przedmiotowy budynek zlokalizowany jest na działce ewidencyjnej nr 12/8, o pow. 6649 m 2, przy ul. Tadeusza Kościuszki 130 w Poznaniu. Jak wynika z wywiadu z Zamawiającym, od początku był to obiekt wybudowany i przeznaczony pod działalność wojskową. 3

Pod względem geomorfologicznym teren znajduje się w obrębie doliny rzeki Bogdanki, po południowo-zachodniej stronie Wzgórza Św. Wojciecha. Obecnie rzeka Bogdanka jest wyrównana nasypami. Z materiałów publikowanych przez Wydawnictwo RAWELIN wynika, że rozważany teren jest usytuowany po wewnętrznej stronie pierścienia XIX-wiecznych fortyfikacji Twierdzy Poznań, który przebiegał wzdłuż ul. Kościuszki. Na zachód oraz w obrysie budynku SKW usytuowane były budynki Koszar Kawalerii, które istniały w latach 1850 1973 r. Natomiast od wschodu zlokalizowany był Kawalier Magazynowy, który został rozebrany w 1900 roku, a obecnie na tym terenie jest plac budowy. Z informacji Miejskiego Konserwatora Zabytków datuje się że budynek powstał w latach 1905 r. - 1911 r. Pierwotnie był to budynek mieszkalny dla oficerów. Obiekt znajduje się na terenie zamkniętym, jest budynkiem wolnostojącym, całkowicie podpiwniczonym, wybudowanym w technologii tradycyjnej. Przedmiotowe ściany piwnic wymurowano z cegły ceramicznej pełnej. Zamawiający poinformował nas o wykonanym remoncie budynku, związanym z zawilgoceniami ścian piwnic. Dokumentacja projektowa jest w posiadaniu Zamawiającego; z tego też względu nie wykonywano inwentaryzacji zawilgoconej kondygnacji piwnic. Z dokumentacji, jak też informacji pracowników obiektu wynika, że w 2003 r. - 2004 r. została wykonana izolacja pozioma oraz pionowa ścian piwnic. Izolacja pionowa wg projektu - na obrzutce cementowej 2 x Aquafin 2K; produkt Firmy Schomburg Polska Sp. z o. o. (APROBATA TECHNICZNA ITB AT-15-3187/2012). Izolacja pozioma ścian, wykonana metodą iniekcji krystalicznej, widoczną miejscowo w pomieszczeniach piwnic na poziomie do ok 60 cm ponad posadzką. Iniekcję wykonano w kilku warstwach (4 7), co uwidoczniło się lokalnie na ścianach jako stwardniałe punkty o średnicy do 2 cm. Z dokumentacji projektowej wynika również, że poziom wody gruntowej znajdował się na głębokości 2,00 m. 4

4. Opis stanu technicznego budynku Oględziny obiektu wykonano dnia 18.03.2013 r. i stwierdzono: Izolację pionową i poziomą wykonano zgodnie z projektem. Pracownicy jednak zgodnie potwierdzają fakt, że wykonywała ją "firma wojskowa", a jakość wykonania izolacji może budzić wątpliwości. Na powierzchni terenu widoczne są miejscowe lokalne ubytki ale tylko w górnych partiach ścian. Grubość warstwy jest zgodna z wymaganą Aprobatą producenta, tj.: 2-2,5 mm. Izolacja pionowa powinna zostać wykonana powyżej poziomu terenu o ok. 5 cm, co nie wszędzie zostało zachowane. Nie jest to rażącym błędem i nie stanowiło przyczyn zawilgoceń ścian. Badania poziomu zawilgocenia ścian przeprowadzono w dniu 18.03.2013 r. stosując metodę nieniszczącą. Polegała ona na wielopunktowym i wielopoziomowym pomiarze wilgotności za pomocą urządzenia pomiarowego Greitsinger GMI. Miernik ten pozwala określić stopień zawilgocenia muru do głębokości około 5 cm. Wykonano pomiary na trzech lub czterech poziomach w celu oceny, czy występuje zjawisko podciągania kapilarnego wilgoci. Badania wstępne określiły strefy największych zawilgoceń. Pomiary przeprowadzono na ścianach zewnętrznych (od strony pomieszczeń) i wewnętrznych ścian piwnic na różnych poziomach w stosunku do posadzki zarówno na tynku jak i po odkuciu luźnego tynku, na cegle. Oceniając poziom zawilgocenia ścian przyjęto klasyfikację wg normy DIN, oraz występujący w literaturze polskiej podział zawilgocenia murów: ściana o dopuszczalnej wilgotności W1=0 3% ściana o podwyższonej wilgotności W2=3 5%, ściany są mało zawilgocone i zwykle nie jest konieczne podejmowanie żadnych działań inwazyjnych często wystarczy wietrzenie i usprawnienie wentylacji; ściana średnio zawilgocona W3=5 8%, ściany są zawilgocone i powinny być podjęte działania mające na celu ich osuszenie; ściana mocno zawilgocona W4=8 12%, ściany są silnie zawilgocone i konieczne jest jak najszybsze ich osuszenie; ściana mokra W5>12%, ściany są mokre i wymagają natychmiastowego osuszenia (np. po powodzi). 5

Stwierdzono, że w większości ścian piwnic występuje zawilgocenie W2 i W3, a tylko w dwóch miejscach (narożniki budynku) W4. Z dokumentacji projektowej wynika, że poziom wody gruntowej znajdował się na głębokości 2,00 m. Należy tu zaznaczyć, że w dokumentacji projektowej (m.in.: wykonania izolacji), powołano się na archiwalne opracowania (prawdopodobnie z lat 70-tych). Dla celów ekspertyzy wykonano badania gruntu wokół obiektu i załączono do niniejszego opracowania. Nie stwierdzono wód gruntowych. Może mieć to związek z istniejącymi, zaczętymi pracami budowlanymi, w pobliżu budynku SKW. Wykopy mogły spowodować zaburzenia poziomu wód gruntowych. Stwierdzone na ścianach piwnic odspojenie tynków, wysolenia i uszkodzenia murów w większości są uszkodzeniami starymi. Pracownicy informowali nas w trakcie oględzin o występowaniu fetoru i "zapachu pieczarek" ok. 5 lat temu. Był to widoczny skutek wykonania izolacji pionowej i poziomej budynku, zamknięcia wilgoci do wewnątrz i jej powolne odparowywanie w pomieszczeniach piwnic. 6

Pomieszczenia piwniczne mają bardzo słabą wentylację, część pomieszczeń (jak np.: pom. 019 - magazyn) nie mają jej zupełnie. Podczas oględzin nie było czuć zapachu wilgoci i grzybów. Poza miejscami narożników budynku (głównie pom. 014 - archiwum), gdzie przy posadzce w dolnej części ścian po oderwaniu odparzonego tynku czuć było wilgoć. Również wilgotność powietrza była w normie. Wykonane badania, pomiary i odkrywki oraz uzyskane informacje, pozwalają stwierdzić jednoznacznie, że widoczne wykwity solne i uszkodzenia dolnych część ścian, to pozostałości z zawilgoceń ścian przed wykonaniem izolacji budynku. Mokre miejsca mogą być spowodowane zwierciadłem wód gruntowych, których istnienie było zawarte w opracowaniu projektu izolacji i zalegało na gł. ok. 2,0 m. Obecnie wody gruntowej na badanym terenie nie ma. Jak wynika z opinii geotechnicznej mogą się pojawiać tylko wody infiltrujące i zawieszone zwierciadła. Zawilgocenia ściany, gdzie stwierdzono wilgotność W3 (od podwórza) spowodowane są złą regulacją spadków terenu a w narożniku budynku gdzie wykonywany był odwiert nr 5, obniżeniem się terenu, gdzie zalega woda opadowa. W zagłębieniu od strony wejścia na schody, gdzie znajduje się rynna brak jest jej drożności. Woda zalega na powierzchni terenu. Przy ścianie szczytowej budynku znajdują się drzewa (1,5 m i 2,4 m od lica ściany). Jedno z nich jest przy odwiercie nr 3, nieopodal narożnika budynku a drugie przy drugim narożniku. Biorąc pod uwagę widoczne uszkodzenia w drodze asfaltowej (wewnętrznej), przez która przebijają się korzenie, należy wziąć pod uwagę możliwość uszkodzenia izolacji pionowej pomieszczenia nr 020, gdzie stwierdzono wilgotność W4. 5. Opinie, wnioski i sposób naprawy Stan zawilgoceń ścian wydaje się być ustabilizowany lub jest w końcowej fazie stabilizacji. Wykonana izolacja pionowa i pozioma budynku niewątpliwie poprawiła i zabezpieczyła ściany przed dalszą ich destrukcją. Z uwagi na brak dostatecznej wentylacji pomieszczeń piwnicznych wilgoć zalegająca w ścianach być może nie do końca jeszcze odparowała. Zaczęte dwie budowy w bezpośrednim sąsiedztwie 7

obiektu poprawiły stosunki gruntowo - wodne dla rozważanego terenu. Pomimo powyższego, obiekt w narożach od strony ul. Kościuszki wykazuje wilgotność W4 i dla tych miejsc należy rozważyć wykonanie dodatkowych zabezpieczeń. Pozostałe ściany należy oczyścić z odparzonego tynku i wysoleń (minimum do ok 1 m od posadzki piwnicy), osuszyć ściany mechanicznie a następnie wykonać nowe tynki i malowanie. Zaleca się wykonanie powyższego na całej wysokości ścian. Zapewnić wentylację każdemu pomieszczeniu piwnicznemu. Można wykonać analogicznie jak miejscowo, istniejące przebicia przez mur i zamontowanie wywietrzaków rurowych PCV lub wykonać wentylację mechaniczną. Zamknąć nieznanego pochodzenia rurę odbiorczą na terenie podwórza, ok. 4,60 m od narożnika budynku - przy otworze nr 4. Zaspawać, a jeśli rura nie jest stalowa (żeliwna, ceramiczna, z kamionki) w sposób inny (np.: zaślepić kształtkami PCV) uniemożliwić dostęp wód opadowych do wewnątrz. Wykonać nową nawierzchnę terenu (np.: z kostki betonowej typu POLBRUK), z wyregulowanymi spadkami. Aktualnie powierzchnia asfaltowa i płytki betonowe są spękane i posiadają wiele ubytków powodując możliwość infiltracji wód opadowych. Jednocześnie należy sprawdzić stan podłączenia rur spustowych do instalacji odbiorczej. Sączenia wykazane w opinii geotechnicznej mogą być wywołane nieszczelnością tych podłączeń. Cytując z opinii geotechnicznej: Trzeba się liczyć z tym, iż w okresie po intensywnych opadach deszczu lub roztopach dużych ilości śniegu woda o charakterze zawieszonym pojawi się płycej oraz może wystąpić w obrębie punktów nr 1, 2 i 3. Woda ta wystąpi w postaci sączeń lub nawet zwierciadła swobodnego na stropie gruntów nasypowych słabo przepuszczalnych. Woda ta następnie poprzez piaszczyste przewarstwienia będzie infiltrować w głąb podłoża. W okresach suchych woda ta będzie zanikać. 8

Z uwagi na uzyskane informacje, od osób będących przy oględzinach budynku, dotyczące możliwości wadliwego wykonania izolacji, zaleca się rozważenie wykonania ponownej izolacji poziomej i pionowej tej części budynku lub samych narożników. Izolację wykonać analogicznie jak w dokumentacji projektowej, która jest w posiadaniu Zamawiającego. Brak poziomu wody gruntowej w latach obecnych wskazuje, że przyczyną zawilgoceń ścian jednoznacznie mogą być tylko wody opadowe/roztopowe, związane z infiltracją. Przy poprawnie wykonanej izolacji pionowej budynku takie zawilgocenie nie powinno występować. Ewentualnym dodatkowym źródłem wilgoci może być nieszczelność odprowadzenia wód z rur spustowych. Należy wymienić drzwi wejściowe z płycinowych na PCV lub aluminiowe. Aktualne drzwi rozwarstwiają się i są nieszczelne, czego skutki można zaobserwować na narożnikach ścian korytarza wejściowego. Reasumując powyższe: Ściany piwnic od wewnątrz należy oczyścić ze starych uszkodzeń, spowodowanych wilgocią ścian (odparzonego tynku i wysoleń: minimum do ok 1 m od posadzki piwnicy), osuszyć ściany oraz w części, gdzie znajdują się pomieszczenia 01, 02, 03 również obniżoną posadzkę, mechanicznie (np.: mikrofalowo), a następnie wykonać nowe tynki i malowanie. Zaleca się wykonanie powyższego na całej wysokości ścian. Tak odnowione powierzchnie pozostawić do obserwacji na okres minimum 2 lat. Pozwoli to na wykrycie ewentualnych nowych źródeł wilgoci i miejsc z uszkodzeniami izolacji lub jej niedokładnym wykonaniem. W razie wystąpienia ponownych zawilgoceń wykonać nową izolację pionowa i poziomą, analogicznie jak w projekcie posiadanym przez Zamawiającego. Jednocześnie należy wykonać wszystkie wskazania dodatkowe, ujęte w pkt. 5 niniejszego opracowania. Powyższe rozwiązanie zapewni dokładne wskazania, eliminując konieczność wykonania kompleksowo izolacji całego budynku, a tym samym minimalizując koszt wykonania wymaganych prac. 9

Dokumentacja fotograficzna Widoczne uszkodzenia obiektu. 10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35