Szkolny Program Profilaktyki SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI GIMNAZJUM NR 39 Im. AGATY MRÓZ OLSZEWSKIEJ ROK SZKOLNY 2015/2016 Strona 1 z 12
Szkolny Program Profilaktyki WPROWADZENIE Program profilaktyczny adresowany do dzieci i młodzieży skierowany na zakwestionowanie niekorzystnych norm, oczekiwań, przekonań ma na celu zbudowanie w ich miejsce norm, przekonań i oczekiwań prawdziwych i pozytywnych. Szczególnie zależy nam na wykorzystaniu sportu jako mechanizmu ochronnego w celu zmniejszenia czynników ryzyka wśród młodzieży oraz promowania zachowań prospołecznych. Celem profilaktyki jest ochrona wychowanka przed wszelkimi zakłóceniami rozwoju. Oddziaływanie profilaktyczne ma szczególne znaczenie w odniesieniu do młodzieży w okresie dorastania. Jest to faza rozwoju stanowiąca pomost pomiędzy dzieciństwem a dorosłością, w czasie której dokonuje się wiele intensywnych, jakościowych zmian w osobowości człowieka. Zmiany te prowokowane są intensywnym rozwojem biologicznym, mają swój wyraz w emocjonalności i duchowości, od dążenia do większej samodzielności aż po określenie własnej tożsamości. Jest to czas w rozwoju młodego człowieka podatny na zakłócenia i podejmowanie ryzykownych zachowań. Dla skuteczności działań profilaktycznych adresowanych do środowiska młodzieży, szczególne znaczenie mają następujące czynniki: młody człowiek podejmuje różne zachowania ryzykowne, ponieważ nie może lub nie potrafi w inny, akceptowany społecznie sposób zaspokoić swoich potrzeb, pokonać kolejnych etapów rozwojowych, poradzić sobie z przeżywanymi trudnościami życiowymi, u podłoża zachowań ryzykownych leżą te same lub podobne motywy, ten sam zestaw czynników ryzyka, a zapobiega im wspólny zestaw czynników chroniących, dlatego działania profilaktyczne powinny wspierać czynniki chroniące i osłabiać czynniki ryzyka, Szkoła realizuje przede wszystkim profilaktykę pierwszorzędową (skierowanej do ogółu uczniów; polega na promowaniu zdrowego stylu życia i opóźnieniu wieku inicjacji, w szczególności na rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z wymogami życia) oraz współpracuje ze specjalistycznymi poradniami i instytucjami w zakresie realizacji działań profilaktyki drugo -(wykrycia wczesnych sygnałów negatywnych zjawisk i powstrzymania rozwoju dysfunkcji) oraz trzeciorzędowej (zapobieganie skutkom i minimalizowanie wtórnych uszkodzeń związanych z dysfunkcją oraz przeciwdziałanie nawrotom zaburzeń Strona 2 z 12
Szkolny Program Profilaktyki PODSTAWA PRAWNA DO DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH W SZKOLE: 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. nr 78, poz. 483 art. 72). 2. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty(dz.u. z 1996 r. nr 67, poz. 329,tekst jednolity z późn. zm.) 3. Ustawa z dnia 26 października 1982r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jednolity - Dz.U. z 2010r. Nr 33, poz. 178) 4. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity - Dz.U. z 2007r. Nr 70, poz. 473) 5. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego(tekst jednolity - Dz. U.z 2011r. Nr 231, poz.1375 z późn. zm.) 6. Ustawa z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55, z późn. zm.) 7. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997r. - Kodeks karny (Dz.U. z 1997r. Nr 88, poz. 553 z późn. zm) 8. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485, z późn. zm.; tekst jednolity: Dz.U. z 2012r. poz 124) 9. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003r.w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. (Dz.U. z 2003 r. Nr 26, poz. 226) 10. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22marca 2011 r. w sprawie Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2011-2016 (Dz.U. z 2011r. Nr 78, poz. 428) 11. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 228, poz. 1487z późn. zmianami) 12. Rządowy Program Bezpieczna i przyjazna szkoła na lata 2014 2016 13. Program Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży na lata 2004 2014 14. Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2006 2016 Strona 3 z 12
Szkolny Program Profilaktyki DIAGNOZA ŚRODOWISKA SZKOLNEGO Diagnoza dotyczy wstępnego rozpoznania problemów: 1. Szkoły 2. Uczniów 3. Rodziców 4. Środowiska lokalnego Narzędziami diagnozy w szkole były: 1. Obserwacje poczynione przez wychowawców klas, mających kontakt z uczniami, z rodzicami i innymi pracownikami szkoły. 2. Wnioski poewaluacyjne z realizacji zajęć profilaktyczno - edukacyjnych w naszej szkole, dotyczące propagowania zdrowego stylu życia, nauki asertywnego zachowania się, lepszego porozumiewania się młodzieży, dorosłych. 3. Wywiad, rozmowy z rodzicami, wychowawcami i nauczycielami. 4. Badania ankietowe skierowane do uczniów. 5. Analiza dokumentów szkolnych. 6. Analiza pracy wychowawczej. Na podstawie diagnozy środowiska szkolnego zauważono występowanie następujących problemów: 1. opuszczanie pojedynczych lekcji (częste spóźnienia), 2. wagary 3. brak motywacji do nauki, 4. problem przemocy i agresji /drobne bójki, zaczepki, agresja słowna/, 5. samookaleczenia, 6. niska kultura słowa uczniów, 7. brak dostatecznej wiedzy na temat profilaktyki prozdrowotnej, 8. cyberagresja w sieci internetowej Strona 4 z 12
Szkolny Program Profilaktyki CELE PROGRAMU Działania profilaktyczne będą prowadzone na dwóch poziomach: I profilaktyka pierwszorzędowa adresowana jest do grupy niskiego ryzyka w szkole. Cele: - promowanie zdrowego stylu życia, - opóźnienie wieku inicjacji młodzieży szkolnej, - zapobieganie trudnościom szkolnym, - wyrabianie postaw prospołecznych m.in. w oparciu o sport. Realizatorami działań w profilaktyce pierwszorzędowej są przede wszystkim wychowawcy i nauczyciele wspierani przez pedagogów i psychologów. II Profilaktyka drugorzędowa adresowana jest do grupy podwyższonego ryzyka. Cele: - ograniczenie głębokości i czasu trwania dysfunkcji, - umożliwienie wycofania się z zachowań ryzykownych np. socjoterapia, - udział dzieci i młodzieży w zajęciach specjalistycznych w szkole i poza szkołą - hamowanie i zmniejszenie niedostosowania społecznego. Realizatorami działań w profilaktyce drugorzędowej są pracownicy pedagogiczni i nauczyciele edukatorzy, psychologowie oraz wychowawcy klas. Ważne jest wsparcie psychologów, pedagogów ze specjalistycznych ośrodków z zewnątrz m.in. Śródmiejskiej PPP, Centrum Pomocy Społecznej, Uniwersytetu dla Rodziców, TOP-u, OPT-y, Ośrodka Metod i Badań Psychologicznych, ETOH-u, Ośrodków Szkolno- Wychowawczych Główne cele działań profilaktycznych skierowanych do uczniów obejmują: - cel edukacyjny zdobycie wiedzy dotyczącej zapobiegania zagrożeniom zdrowia, znajomości praw dziecka, Strona 5 z 12
Szkolny Program Profilaktyki - cel edukacyjno-rozwojowy- nabywanie podczas zajęć, lekcji, innych działań umiejętności radzenia sobie ze stresem, rozwiązywania konfliktów, odreagowywania napięć, umiejętności przydatnych w radzeniu sobie z problemami w domu,szkole i najbliższym środowisku, obrony przed przemocą i wymuszaniem - cel terapeutyczny stworzenie możliwości do aktywnego udziału młodzieży w zajęciach (pozaszkolnych i pozalekcyjnych) umożliwiających, alternatywne wobec zachowań ryzykownych, zaspokajanie potrzeb psychicznych i społecznych Program profilaktyki w odniesieniu do rodziców wychowanków uwzględnia cele: - dostarczenie rodzicom wiedzy na temat potrzeb rozwojowych dzieci oraz zagrożeń, - umożliwienie rodzicom udziału w zajęciach psychoedukacyjnych, - wspieranie w rozwiązywaniu problemów wychowawczych z dziećmi (konsultacje), - informowanie o możliwościach uzyskania pomocy specjalistycznej poza szkołą, - zapewnienie obiegu informacji pomiędzy pracownikami szkoły a rodzicami. Program profilaktyki w odniesieniu do nauczycieli zakłada cele: - udział w szkoleniach w zakresie profilaktyki uzależnień i sposobu podejmowania wczesnej interwencji w sytuacjach zagrożeń, - uczestnictwo w szkoleniach i warsztatach dotyczących umiejętności wychowawczych np. prawidłowego komunikowania się, prowadzenia negocjacji i mediacji, przekazywania treści trudnych, nawiązywania kontaktów interpersonalnych, - współpracę z rodzicami dzieci zagrożonych uzależnieniem, - systematyczne rozpoznawanie i diagnozowanie zagrożeń związanych z uzależnieniem, - prowadzenie przez wychowawcę klasy analizy indywidualnego przypadku uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym z próbą diagnozy problemu, - współdziałanie z PPP, Poradnią Zdrowia Psychicznego i innymi poradniami specjalistycznymi, Strażą Miejską, Wydziałem ds. Nieletnich, - realizacja zadań SPP w zakresie swojego przedmiotu oraz współpracują z wychowawcami klas w realizacji tych zadań, - wykonują zalecenia zawarte w opiniach wydanych przez poradnie psychologiczno - pedagogiczne i inne placówki specjalistyczne, - wymieniają na bieżąco obserwacje i informacje, - są konsekwentni w działaniu, stosują się do regulaminów szkolnych Strona 6 z 12
Metody stosowane w działaniach profilaktycznych: Szkolny Program Profilaktyki Proponujemy metody aktywne pomocne w realizacji wybranych zadań w klasie z programu profilaktyki m.in. - metody dyskusyjne (burza mózgów, rozmowy, rundki, zdania niedokończone, dyskusje panelowe), - twórcze myślenie, - dramowe, - elementy z pedagogiki gry i zabawy, - relaksacyjne, - plastyczne, - konkursy, - ćwiczenie umiejętności społecznych. Program jest otwarty i może ulegać modyfikacji, wiąże się z problematyką poszczególnych przedmiotów, godzin wychowawczych. Jest uzupełnieniem programu wychowawczego szkoły i ukierunkowany na wszechstronny rozwój ucznia i Jego ochronę, reagowanie wszystkich w sytuacji przemocy. Skład osobowy zespołu powołanego przez Radę Pedagogiczną do tworzenia i monitorowania programu profilaktyki szkoły w 2015/2016 roku: Katarzyna Tymińska pedagog szkolny Małgorzata Majchrzak pedagog szkolny Strona 7 z 12
Zespół Szkół Nr 68 w Warszawie Szkolny Program Profilaktyki Część szczegółowa: ZADANIA SPOSOBY REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI TERMIN Poznanie systemu rodzinnego i środowiska w którym przebywa uczeń -Organizowanie pomocy dla uczniów jej potrzebujących (dożywianie, stypendia, zasiłki szkolne, wyprawka szkolna), -Praca z uczniami -Praca z rodzicami -Współpraca z instytucjami wspierającymi pracę szkoły: CPS, WCPR, kuratorami sądowymi, świetlicami środowiskowymi poprzez np. zorganizowanie spotkania z kuratorami zawodowymi Wychowawcy klas Pedagog szkolny Cały rok Strona 8 z 12
Zespół Szkół Nr 68 w Warszawie Szkolny Program Profilaktyki Budowanie pozytywnych relacji -Zajęcia integracyjne w klasie koleżeńskich, zapobieganie - Wycieczki Wychowawcy klas Zgodnie z planem agresji, mobbingowi itp -Zajęcia z komunikacji interpersonalnej Nauczyciele uczący wychowawczym -Udział w apelach porządkowych Pedagog szkolny i programem imprez -Postępowanie w/g procedury szkolnych - Systematyczna współpraca z Wydziałem ds. Nieletnich i Patologii; wskazywanie niebezpiecznych miejsc w okolicach szkoły Zapoznanie uczniów i utrwalanie zasad dobrego zachowania i kulturalnego odnoszenia się do siebie oraz eliminowanie wulgaryzmów, niewłaściwego stroju, dewastacji mienia, kradzieży, prowokacyjnych zachowań Dbałość o wysoką frekwencję i dyscyplinę -Ustalenie zasad zachowania ucznia -Monitorowanie zachowań uczniów podczas przerw lekcyjnych -Zajęcia edukacyjno- informacyjne w ramach godzin wychowawczych -Spotkania z przedstawicielami policji i straży miejskiej -Współpraca z samorządem szkolnym - Rozmowy wyjaśniająco - dycyplinujące Wychowawca, nauczyciele uczący, pracownicy szkoły, pedagog szkolny Według planu -Sprawdzanie nieobecności na każdej lekcji -Rozliczenie opuszczonych godzin lekcyjnych Wszyscy nauczyciele Cały rok Strona 9 z 12
Zespół Szkół Nr 68 w Warszawie Szkolny Program Profilaktyki (zestawienia i analiza danych) Zgodnie z planem -Prowadzenie ciekawych lekcji metodami wywiadówek oraz aktywizującymi w razie potrzeby -Spotkania informacyjne z rodzicami -Punktualne zaczynanie i kończenie lekcji -Postępowanie w/g procedury Zapobieganie podejmowania -Realizacja tematyki antynikotynowej Wychowawca, przez młodzież zachowań -Filmy edukacyjne nauczyciele, pedagog Według planu ryzykownych -Wykonanie prac tematycznych szkolny. Typu: palenie tytoniu -Postępowanie w/g procedury Zapobieganie podejmowania -Realizacja tematyki antyalkoholowej na godzinach przez młodzież zachowań wychowawczych i wychowania do życia w rodzinie wychowawca, W ciągu roku ryzykownych -Sukcesywne wdrażanie profesjonalnych nauczyciele, pedagog szkolnego programów profilaktycznych szkolny, Straż Miejska, Typu: używanie alkoholu -Zajęcia z komunikacji społecznej Referat ds. Nieletnich i -Filmy edukacyjne Patologii -Postępowanie wg procedury Zapobieganie podejmowania -Filmy edukacyjne i spektakle przez młodzież zachowań -Propagowanie broszur i ulotek informacyjnych dla Wychowawca, W ciągu całego roku ryzykownych uczniów nauczyciele, pedagog Strona 10 z 12
Zespół Szkół Nr 68 w Warszawie Szkolny Program Profilaktyki i rodziców szkolny, Straż Miejska Typu: używanie środków -Zapoznanie rodziców z możliwościami leczenia psychoaktywnych (dopalacze) młodzieży i procedurami postępowania -Postępowanie według procedury Zapobieganie podejmowania -Realizacja tematyki w ramach godzin przez młodzież zachowań wychowawczych i zajęć przygotowania do życia Wychowawca, Według potrzeb ryzykownych w rodzinie oraz na lekcjach biologii i wos-u nauczyciele, -Pomoc w rozwijaniu umiejętności pedagog szkolny Typu: wczesna inicjacja seksualna psychospołecznych i kształtowaniu postaw prorodzinnych Zagrożenia płynące z - Realizacja tematyki w ramach godzin Wychowawca, W ciągu całego roku niewłaściwego korzystania z wychowawczych i lekcji informatyki nauczyciele, pedagog szkolnego internetu -Filmy edukacyjne, spektakle szkolny - Propagowanie broszur i ulotek informacyjnych dla uczniów i rodziców Współpraca z rodzicami -Informowanie o dostępnych formach pomocy Dyrekcja, wychowawcy, W ciągu całego roku -Wspólne organizowanie imprez szkolnych nauczyciele szkolnego -Pedagogizacja rodziców poprzez organizację pedagog szkolny warsztatów i szkoleń -Włączenie rodziców do poszukiwania konstruktywnych rozwiązań i środków zaradczych Strona 11 z 12
Zespół Szkół Nr 68 w Warszawie Szkolny Program Profilaktyki Współdziałanie wszystkich -Spotkania z przedstawicielami Rady Rodziców Dyrektor szkoły pracowników szkoły i rodziców -Indywidualne konsultacje nauczyciele W/g potrzeb w zakresie wychowania -Wzajemna wymiana informacji Pedagog szkolny profilaktyki i interwencji Pomoc dzieciom mającym kłopoty -Diagnoza umiejętności szkolnych w klasie I. w nauce i zachowaniu - Udział w zajęciach wyrównawczych wychowawcy klas, Cały rok -Wspieranie uczniów i rodziców w podejmowanych nauczyciele, pedagog, działaniach terapeutycznych. pedagog terapeuta -Zapobieganie zachowaniom ryzykownym -Pomoc w nawiązywaniu kontaktu z poradniami specjalistycznymi Szkolenie nauczycieli -Konferencje Pracownicy szkoły W/g potrzeb i pracowników szkoły -Warsztaty w zakresie profilaktyki zagrożeń -Konsultacje metodyczne oraz umiejętności wychowawczych * Realizacja miejskich programów profilaktycznych w zależności od przyznania na rok szkolny 2015/2016 Strona 12 z 12