Pszenica ozima Pszenica ozima ma największe znaczenie spośród zbóż uprawianych w Polsce. Według danych GUS średnia łączna powierzchnia uprawy tego gatunku w ostatnich latach wynosiła 1,8-1,9 mln ha. Największy udział pszenicy w strukturze zasiewów występuje w tzw. "zagłębiu pszenicznym" w województwach dolnośląskim i opolskim (54% i 47%) oraz w podkarpackim i małopolskim (42% i 40%). Najmniej pszenicy uprawia się w województwach podlaskim (6%) oraz mazowieckim i łódzkim (11%). Dysproporcja ta wynika z przestrzennego zróżnicowania gleb w naszym kraju. Ziarno pszenicy ma znaczenie strategiczne jako surowiec chlebowy i paszowy. Głównym kierunkiem użytkowania pszenicy jest przerób na mąkę. Mąka pszenna ma szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym. Wykorzystuje się ją w piekarnictwie, cukiernictwie, w produkcji makaronów oraz wyrobów kulinarnych. Duża część wyprodukowanego ziarna przeznaczona jest także na paszę. Jednym z warunków decydujących o opłacalności uprawy tego gatunku jest właściwy dobór odmian. Odmiany pszenicy wykazują znaczne zróżnicowanie cech rolniczych i użytkowych, dlatego też przed dokonaniem wyboru warto zapoznać się z wynikami plonowania odmian w różnych rejonach kraju, a także w poszczególnych województwach. W krajowym rejestrze odmian znajduje się obecnie 88 odmian pszenicy ozimej: 1 odmiana z grupy elitarnej (E), 47 odmian jakościowych (A), 31 odmian chlebowych (B), 1 odmiana na ciastka (K) oraz 8 odmian paszowych (C). Trzy odmiany wśród zarejestrowanych odmian (Mewa, Ostka Strzelecka i Ostroga) charakteryzują się ościstym kłosem i mogą być uprawiane na terenach przyleśnych, gdyż w mniejszym stopniu są uszkadzane przez zwierzynę. Odmiana Tulecka wyróżnia się białą barwą ziarna. Jesienią 2014 roku zarejestrowano 10 nowych odmian pszenicy ozimej - 5 odmian jakościowych (A): Franz, Honda, KWS Dakota, RGT Kilimanjaro i Tobak oraz 4 odmiany chlebowe (B): Belissa, Florus, Rota, KWS Loft. Skreślono z krajowego rejestru 5 odmian - (stan na 15.12.2014 roku, źródło: www.coboru.pl). Analizując KR można zauważyć, iż w ostatnich latach znacznie wzrósł udział odmian zagranicznych, w 2004 roku wynosił zaledwie 25%, a obecnie 59%. W roku 2011 zagraniczne odmiany przekroczyły połowę krajowego rejestru. Od kilku lat zwiększa się udział odmian jakościowych i chlebowych, maleje natomiast znaczenie odmian pastewnych. Wynika to ze znacznego postępu w plenności, jaki wnoszą najnowsze odmiany jakościowe i chlebowe. W województwie łódzkim w 2014 roku badano 31 odmian pszenicy ozimej. Analizie poddano 1 odmianę elitarną, 18 odmian jakościowych i 12 odmian chlebowych. Badania prowadzone były w ZDOO Lućmierz, ZDOO Masłowice i HR Strzelce, przy uprawie na dwóch, znacznie zróżnicowanych poziomach agrotechniki ściśle według metodyki COBORU. Nawożenie azotem przy podstawowym poziomie agrotechniki (a1) we wszystkich punktach doświadczalnych kształtowało się od 100 kg/ha do 141 kg/ha. Nawożenie fosforowe wahało się od 12 kg/ha w Lućmierzu i 20 kg/ha Masłowicach do 45 w Strzelcach, a potasowe wynosiło 50 kg/ha w Lućmierzu oraz 90 kg/ha w Masłowicach i w Strzelcach. Wysoki poziom agrotechniki (a2) różnił się od podstawowego (a1) zwiększonym naważeniem azotowym o 40 kg/ha, stosowaniem fungicydów oraz ochroną przed wyleganiem (tabela 2). W ocenie zdrowotności uwzględniono tylko choroby najczęściej występujące: mączniak, rdza brunatna, septorioza liści i brunatna plamistość liści. Ze względu na brak danych z roku 2012, gdzie warunki atmosferyczne panujące zimą spowodowały wymarznięcie odmian, a doświadczenia wcześniej zakończono, w publikacji wykorzystano dwuletnie wyniki badań w latach 2013-2014. Odmienne warunki siedliskowe i pogodowe różnicowały wyniki uzyskane w w/w punktach doświadczalnych. Najwyższe plony uzyskano w Strzelcach, gdzie pszenica na podstawowym poziomie agrotechniki (a1) plonowała na poziomie 85,8 dt/ha, w pozostałych jednostkach doświadczalnych możliwości plonotwórcze odmian wyniosły odpowiednio: w Lućmierzu 81,0 dt/ha, w Masłowicach 68,6 dt/ha. Na terenie województwa łódzkiego w doświadczeniach PDOiR średni plon pszenicy ozimej, który jest zarazem wartością wzorca, na podstawowym poziomie agrotechniki wyniósł 7,8 t/ha. Wyraźnie powyżej wzorca plonowały odmiany: Speedway, KWS Livius i KWS Magic. Dobre plonowanie wykazały również odmiany: Sailor, Patras, Ludwig, Artist, Natula, Fakir, Nutka, Bamberka i Linus. Intensyfikacja uprawy (a2) pozwala ocenić reakcję odmian na dodatkowe nawożenie i ochronę przeciwgrzybową. Pozytywny wpływ wyższego nawożenia azotowego oraz ochrona przed patogenami, 1
zastosowanie retardantów przyczyniły się do wzrostu plonotwórczego pszenicy ozimej średnio aż o 9,3 dt/ha. Najbardziej wdzięcznymi za taką uprawę były odmiany: Speedway, KWS Magic, Patras, Fakir, Ludwig, Artist i KWS Livius. Obfite opady deszczu, od maja do sierpnia, przyczyniły się do znacznego wylegania odmian i rozwoju chorób grzybowych. Stopień porażenia chorobami był zróżnicowany (tabela 6). Należy podkreślić, że odmiany: Arkadia, Lavantus, Astoria i Tonacja cechowały się mniejszą odpornością na mączniaka, natomiast: Speedway, Skagen, Muszelka, KWS Ozon i Artist wykazały większą odporność na tę chorobę. Odmiany immunne na patogen rdzy brunatnej to: Linus, Praktik, Nutka, Muszelka, KWS Ozon, KWS Magic, Platin, Speedway, Artist i Pengar. Mniejszą odpornością wykazały się odmiany: Arkadia, Figura i KWS Livius. Septoriozą liści najbardziej porażały się odmiany: Natula, Forum, Skagen, Smuga i Artist, a brunatną plamistością liści Natula i Arkadia. W fazie dojrzałości mlecznej i przed zbiorem na poziomie agrotechnicznym z zastosowanym regulatorem wzrostu wyleganie odmian odnotowano jedynie w Strzelcach. Przed zbiorem, na podstawowym poziomie agrotechniki (a1), wyleganie wystąpiło we wszystkich punktach doświadczalnych, a w Strzelcach było wyjątkowo duże. Mniejszą odpornością na wyleganie cechowały się odmiany: Skagen, Forum i Bamberka. Dorodność ziarna określa masa tysiąca ziaren i jest uważana za jeden z głównych elementów struktury plonu. Odmiany cechujące się dorodnym ziarnem to: Astoria, Patras, Ludwig i Mewa. Podstawowym rolniczym kryterium oceny odmian ozimych jest i ich zimotrwałość. Rolnicy powinni zwrócić uwagę przede wszystkim na plonowanie i zimotrwałość odmian w rejonie ich gospodarstwa. Przyjmuje się, że w naszych warunkach stosunkowo niewielkie ryzyko wymarzania wykazują odmiany o minimum średniej zimotrwałości (ocena powyżej 4,5), tę cechę przedstawia tabela 5. Na ogół wysoka plenność odmian wiąże się z obniżoną zimotrwałością. W sezonie 2013/2014 zima była wyjątkowo łagodna, a kilkudniowe niskie temperatury do ok. -17 o C w styczniu i lutym nie spowodowały żadnych uszkodzeń gdyż na polach znajdowała się pokrywa śnieżna. W takich warunkach odmiany o obniżonej mrozoodporności tj. KWS Magic czy Speedway mogły wykazać swój potencjał plonotwórczy. Mając na uwadze uzyskane wyniki z doświadczeń porejestrowych Łódzki Wojewódzki Zespół PDOiR w 2015 roku podjął decyzję o utworzeniu dla pszenicy ozimej Listy Odmian Zalecanych do uprawy na terenie województwa łódzkiego. Odmiany te potwierdziły swoją wysoką wartość w ostatnim sezonie wegetacyjnym. Rekomendacja odmian ułatwia rolnikom dokonanie trafnego wyboru odmian najbardziej dostosowanych do lokalnych warunków gospodarowania. Dzięki tym listom rolnicy mają dostęp do wiarygodnej i obiektywnej informacji o odmianach w najważniejszych gatunkach roślin uprawnych. Udział odmian rekomendowanych w plantacjach nasiennych wynosi około 65%, co potwierdza zasadność tworzenia takich list. Lista Zalecanych odmian do uprawy (LOZ): 1. Tonacja 6. Linus 2. Bamberka 7. Patras 3. Natula 8. Praktyk 4. Skagen 9. Platin 5. KWS Ozon 10. KWS Livius 2
Tabela 1. Pszenica ozima. Odmiany badane. Rok zbioru: 2014 Rok wpisania do Rok Krajowego Odmiana włączenia Lp. Rejestru do LOZ Odmian w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce 1 2 3 3 1 Astoria 2012 Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa 5, 63-004 Tulce 2 Zyta 1999 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, 99-307 Strzelce 3 Tonacja 2001 2006 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, 99-307 Strzelce 4 Wydma 2005 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146, 63-740 Kobylin 5 Figura 2007 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, 64-000 Kościan 6 Bamberka 2009 2011 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, 99-307 Strzelce 7 Natula 2009 2012 Małopolska Hodowla Roślin HBP sp. z o.o. ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków 8 Skagen 2009 2012 Saaten - Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 9 Arkadia 2011 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, 64-000 Kościan 10 Linus 2011 2015 RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A, 87-148 Łysomice 11 Sailor 2011 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, 64-000 Kościan 12 Estivus 2012 Saaten - Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 13 Patras 2012 2014 DSV Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 14 Praktik 2012 2015 RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A, 87-148 Łysomice 15 Tulecka b/ 2012 Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa 5, 63-004 Tulce 16 Smuga 2004 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, 64-000 Kościan 17 Ludwig 2006 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, 64-000 Kościan 18 Arktis 2013 DSV Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 19 Lavantus 2013 Saaten - Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 3
cd. tabeli 1. Pszenica ozima. Odmiany badane. Rok zbioru: 2014 Rok wpisania do Rok Krajowego Odmiana włączenia Lp. Rejestru do LOZ Odmian w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce 1 2 3 3 20 Mewa o/ 1998 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, 64-000 Kościan 21 Nutka 2011 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, 99-307 Strzelce 22 Muszelka 2008 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, 64-000 Kościan 23 KWS Ozon 2010 2013 KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy 24 Forum 2012 Saaten - Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 25 KWS Magic 2012 KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy 26 Platin 2012 2015 Saaten - Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 27 Speedway 2012 Saaten - Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 28 Artist 2013 DSV Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec 29 Fakir 2013 Lantmännen SW Seed sp. z o.o. ul. Głowackiego 1A, 05-822 Milanówek 30 KWS Livius 2013 2015* KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy 31 Pengar 2013 Saaten - Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, 62-100 Wągrowiec * wstępnie rekomendowana 4
Tabela 2. Pszenica ozima. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Miejscowość ZDOO Lućmierz ZDOO Masłowice HR Strzelce Powiat zgierski wieluński kutnowski Kompleks rolniczej przydatności gleby żytni dobry żytni bardzo dobry pszenny bardzo dobry Klasa bonitacyjna gleby IV a III b III a ph gleby w KCl 6,2 6,3 6,3 Przedplon groch siewny jęczmień jary owies Data siewu (dzień, m-c, rok) 30.09.2013 30.09.2013 02.10.2013 Obsada nasion (szt/m 2 ) 450 450 400 Data zbioru (dzień, m-c, rok) 19.08.14 31.07.14 07.08.14 Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) 141 100 137 N na poziomie a 2 (kg/ha) 181 140 177 P 2 O 5 (kg/ha) 12 20 45 K 2 O (kg/ha) 50 90 90 Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a 2 (l/ha) Florovit 1,0 l Florovit 1,0 l Florovit 1,0 l Siarczan Magnezu +ADOB Cu IDHA + ADOB Fe IDHA 7,5 kg+1,0 kg+2,0 l Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Vitavax 200 FS Zaprawa Nasienna T Kinto Duo 080 FS Herbicyd (nazwa, dawka/ha) Huzar Activ 387 OD 1,0 l Maraton 375 SC 4 l/ha Apyros 75 WG 26,5 g/ha Legato Plus 600 SC 1,5 l Insektycyd (nazwa, dawka/ha) Karate Zeon 050 CS 0,1 l Karate Zeon 050 CS 0,1 l Bi 58 Nowy 400 EC 0,5 l Fungicyd- pierwszy zabieg Fungicyd drugi zabieg Regulator wzrostu (nazwa, dawka/ha) (nazwa, dawka/ha) (nazwa, dawka/ha) (tylko na poziomie a 2 ) Amistar 250 SC 0,6 l + Artea 330 SC 0,4 l Topsin M 500 SC 1,4 l Capalo 337,5 SE 1,5 l Falcon 460 EC 0,6 l Falcon 460 EC 0,6 l Cerone 480 SL 0,75 l Cerone 480 SL 0,75 l Medax Top 350 SC 0,4 l Modus 250 EC 0,6 l 5
Tabela 3. Pszenica ozima. Warunki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2014 Lp. Cecha Lućmierz Masłowice Strzelce a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Stan roślin przed zimą (skala 9 o ) 8,9 8,9 2 Stan roślin po zimie (skala 9 o ) 8,0 8,1 3 Martwe rośliny (%) 0,0 0,0 4 Termin kłoszenia (dzień, m-c) 23.05 25.05 26.05 27.05 25.05 26.05 5 Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) 11.07 12.07 10.07 11.07 22.07 23.07 6 Wysokość roślin (cm) 106 96 104 99 106 102 7 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 9,0 6,5 6,6 8 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 7,7 9,0 8,9 9,0 6,3 4,4 9 Porażenie przez mączniaka (skala 9 o ) 7,5 8,6 7,1 8,0 10 Porażenie przez rdzę brunatną (skala 9 o ) 8,6 9,0 8,9 9,0 11 Porażenie przez septoriozę liści (skala 9 o ) 6,8 7,8 5,8 7,3 6,3 5,4 12 Porażenie przez brunatną plamistość liści (skala 9 o ) 8,0 8,8 7,7 8,5 13 Masa 1000 ziaren (g) 44,3 45,7 40,3 42,2 38,4 37,0 14 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 15,2 15,0 13,1 13,4 14,7 15,6 15 Plon ziarna (dt z ha) 81,0 90,2 68,6 74,2 85,8 98,6 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian. a 1 przeciętny poziom agrotechniki; a 2 wysoki poziom agrotechniki. Skala 9 o : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny. 6
Tabela 4. Pszenica ozima. Plon ziarna odmian w miejscowościach (%wzorca). Rok zbioru: 2014 Poziom a 1 Poziom a 2 Lp. Odmiana Lućmierz Masłowice Strzelce Lućmierz Masłowice Strzelce Wzorzec, dt z ha 81,0 68,6 85,8 90,2 74,2 98,6 odmiany elitarne (grupa E) 1 Astoria 94 85 103 90 88 102 odmiany jakościowe (grupa A) 2 Zyta 86 85 97 87 86 92 3 Tonacja 95 92 106 98 92 105 4 Wydma 93 92 78 92 99 86 5 Figura 90 100 96 92 101 103 6 Bamberka 99 96 113 104 95 104 7 Natula 97 109 111 99 107 107 8 Skagen 109 107 87 102 108 87 9 Arkadia 93 91 99 101 97 104 10 Linus 102 104 103 101 103 95 11 Sailor 110 102 113 105 102 106 12 Estivus 102 98 97 101 101 96 13 Patras 114 103 109 114 104 107 14 Praktik 95 102 94 99 100 100 15 Tulecka b/ 99 94 98 100 95 101 16 Smuga 96 93 89 96 99 100 17 Ludwig 110 100 114 102 100 115 18 Arktis 86 94 89 89 92 85 19 Lavantus 81 94 89 85 100 88 7
cd. tabeli 4. Pszenica ozima. Plon ziarna odmian w miejscowościach (%wzorca). Rok zbioru: 2014 odmiany chlebowe (grupa B) 20 Mewa o/ 92 95 95 91 92 101 21 Nutka 105 101 104 105 99 105 22 Muszelka 99 107 79 101 103 86 23 KWS Ozon 101 106 88 104 102 99 24 Forum 104 103 98 102 102 87 25 KWS Magic 105 112 117 100 109 115 26 Platin 98 103 102 108 100 99 27 Speedway 109 117 111 103 115 110 28 Artist 114 104 108 112 100 104 29 Fakir 107 106 104 113 106 104 30 KWS Livius 105 111 119 103 108 108 31 Pengar 105 94 92 101 98 101 wzorzec wszystkie badane odmiany. 8
Tabela 5. Pszenica ozima. Plon ziarna odmian (%wzorca). Lata zbioru: 2013, 2014, średnia* 2013-2014 Plon ziarna w % wzorca Lp. Odmiana Mrozoodporność Poziom a 1 Poziom a 2 2014 2013 2013-2014* 2014 2013 2013-2014* Wzorzec, dt z ha 78,4 74,1 76,3 87,7 87,6 87,7 odmiany elitarne (grupa E) 1 Astoria 3 94 96 95 94 95 95 odmiany jakościowe (grupa A) 2 Zyta 2,5 90 91 91 89 89 89 3 Tonacja 5,5 98 94 96 99 97 98 4 Wydma 4,0 87 83 85 92 83 88 5 Figura 5,0 95 88 92 99 95 97 6 Bamberka 3,0 103 108 106 102 101 102 7 Natula 4,5 106 105 106 104 98 101 8 Skagen 4,5 100 99 100 98 105 102 9 Arkadia 6,0 95 97 96 101 96 99 10 Linus 4,0 103 102 103 99 106 103 11 Sailor 5,5 109 88 99 104 94 99 12 Estivus 2,5 99 105 102 99 102 101 13 Patras 4,0 109 110 110 108 108 108 14 Praktik 4,0 96 106 101 100 101 101 15 Tulecka b/ 2,5 97 103 100 99 103 101 16 Smuga 6,5 93 98 17 Ludwig 3,5 109 106 18 Arktis 4,5 90 88 19 Lavantus 3,5 88 90 9
cd. tabeli 5. Pszenica ozima. Plon ziarna odmian (%wzorca). Lata zbioru: 2013, 2014 średnia* 2013-2014 Lp. Odmiana Mrozoodporność Plon ziarna w % wzorca Poziom a 1 Poziom a 2 2014 2013 2013-2014* 2014 2013 2013-2014* Wzorzec, dt z ha 78,4 74,1 76,3 87,7 87,6 87,7 odmiany chlebowe (grupa B) 20 Mewa o/ 6,0 94 91 93 95 91 93 21 Nutka 3,0 104 89 97 103 94 99 22 Muszelka 2,5 94 99 97 96 99 98 23 KWS Ozon 4,0 98 100 99 101 105 103 24 Forum 2,0 101 103 102 96 103 100 25 KWS Magic 1,5 111 118 115 108 114 111 26 Platin 4,0 101 109 105 102 103 103 27 Speedway 2,5 112 117 115 109 108 109 28 Artist 4,0 109 106 29 Fakir 4,5 105 107 30 KWS Livius 3,5 112 106 31 Pengar 3,0 97 100 Wzorzec: w latach 2013-2014 wszystkie badane odmiany. * - średnia z dwóch lat; w 2012 rok dyskwalifikacja doświadczenia z powodu wymarznięcia. 10
Tabela 6. Pszenica ozima. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki a 1 (odchylenia od wzorca). Lp. Odmiana Liczba lat badań Mączniak Rdza brunatna Septorioza liści Brunatna plamistość liści (DTR) 2014 2013-2014* 2014 2013-2014* 2014 2013-2014* 2014 2013-2014* Wzorzec, (skala 9 o ) 7,3 7,0 8,7 7,7 6,3 6,4 7,8 8,0 odmiany elitarne (grupa E) 1 Astoria 2-0,8-0,9 0,0 0,3 0,4-0,1-0,1-0,1 odmiany jakościowe (grupa A) 2 Zyta 2-0,5-0,9-0,2-0,5 0,2 0,0 0,4 0,4 3 Tonacja 2-0,8-0,8 0,0-0,1 0,5 0,4-0,3-0,5 4 Wydma 2-0,5-0,4-0,2-1,4 0,0-1,5-0,3-0,7 5 Figura 2-0,3 0,2-0,7-0,9 0,2-0,2-0,3-0,6 6 Bamberka 2 1,0 0,8 0,0 0,2 0,4 0,4-0,1-0,2 7 Natula 2 0,2 0,2 0,0-0,2-0,8-0,7-0,6-0,3 8 Skagen 2 1,0 1,2 0,0-0,3-0,5 0,0 0,2 0,4 9 Arkadia 2-1,8-1,6-0,5 0,2 0,0-0,3-0,6-0,7 10 Linus 2-0,3-0,3 0,3 0,3 0,2 0,0 0,4 0,3 11 Sailor 2-0,0-0,2-0,2-0,5 0,0-0,3-0,3-0,2 12 Estivus 2 0,5 0,8 0,0 0,7 0,2 0,0 0,2 0,2 13 Patras 2 0,5 0,3 0,0-0,2-0,3 0,0-0,1-0,2 14 Praktik 2 0,2 0,4 0,3 0,9-0,3-0,5-0,1-0,3 15 Tulecka b/ 2-0,5-0,6 0,0 0,2 0,2 0,3 0,7 0,5 16 Smuga 1-0,3-0,2-0,6-0,3 17 Ludwig 1-0,5 0,0 0,0-0,1 18 Arktis 1 0,2 0,0 0,0 0,2 19 Lavantus 1-1,0 0,0-0,5 0,4 11
cd. tabeli 6. Pszenica ozima. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki a 1 (odchylenia od wzorca). Lp. Odmiana Liczba lat badań Mączniak Rdza brunatna Septorioza liści Brunatna plamistość liści (DTR) 2014 2013-2014* 2014 2013-2014* 2014 2013-2014* 2014 2013-2014* Wzorzec, (skala 9 o ) 7,3 7,0 8,7 7,7 6,3 6,4 7,8 8,0 odmiany chlebowe (grupa B) 20 Mewa o/ 2 0,5 0,5 0,0-0,2-0,1-0,2 0,2-0,2 21 Nutka 2-0,3-0,8 0,3-1,1 0,4-0,1-0,3-0,3 22 Muszelka 2 1,0 1,1 0,3 0,3 0,4 0,1-0,3-0,2 23 KWS Ozon 2 0,7 0,2 0,3 0,0 0,2 0,3-0,3-0,6 24 Forum 2-0,3 0,0 0,0 0,8-0,8-0,4 0,2 0,3 25 KWS Magic 2 0,2 0,4 0,3 0,9 0,7 0,9 0,4 0,6 26 Platin 2-0,5-0,4 0,3 1,0 0,4 0,2 0,4 0,4 27 Speedway 2 1,2 1,6 0,3 1,0 0,2 0,6 0,7 0,5 28 Artist 1 0,7 0,3-0,8-0,3 29 Fakir 1 0,5-0,2-0,3 0,2 30 KWS Livius 1-0,5-0,5 0,0 0,7 31 Pengar 1 0,5 0,3 0,5-0,3 Liczba doświadczeń 2 5 2 4 3 6 2 4 Wzorzec: w latach 2013-2014 wszystkie badane odmiany. *- średnia z dwóch lat; w 2012 roku wymarznięcie doświadczeń. W 2014 roku choroby określono w następujących punktach: mączniaka i DTR w Lućmierzu i Masłowicach, rdzę brunatną w Strzelcach i Masłowicach. 12
Tabela 7. Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2013, 2014 średnia* 2013-2014 Wyleganie (skala 9 o ) Liczba Wysokość roślin Masa 1000 ziaren w fazie Lp. Odmiana lat przed zbiorem (cm) (g) dojrzałości mlecznej badań 2014 2013-2014* 2014 2013-2014* 2014 2013-2014* 2014 2013-2014* Wzorzec, (skala 9 o ) Poziom agrotechniki a 1 8,2 8,6 7,7 7,9 105 101 41,0 41,2 odmiany elitarne (grupa E) 1 Astoria 2 0,0 0,0 0,5-0,2 7 6 7,5 7,1 odmiany jakościowe (grupa A) 2 Zyta 2-0,7-0,3 0,2-0,3 16 16-1,1 0,3 3 Tonacja 2-0,2-0,1 0,5 0,2 9 9 1,9 1,9 4 Wydma 2 0,5 0,3 0,8 0,5 2 1-4,6-4,3 5 Figura 2 0,5 0,3-0,2-0,9 9 10 3,0 0,5 6 Bamberka 2-0,8-0,4-0,8-0,6-1 -1 2,0 3,8 7 Natula 2 0,2 0,1-0,3 0,1 9 8 3,2 2,6 8 Skagen 2-1,3-0,7-2,7-1,5-2 1 0,3 0,2 9 Arkadia 2 0,5 0,3 0,8 0,6 8 7 2,5 2,4 10 Linus 2-0,5-0,2 0,2 0,3-6 -6-3,4-3,4 11 Sailor 2 0,3 0,2-0,0-0,6 7 7 3,7 1,4 12 Estivus 2 0,7 0,3 0,5 0,7-6 -4-2,6-0,6 13 Patras 2-0,7-0,3-0,2 0,0-11 -9 4,9 5,0 14 Praktik 2 0,8 0,4 0,2 0,5-13 -12-5,6-4,2 15 Tulecka b/ 2-0,3-0,2-0,3-0,4 9 8-0,5 1,1 16 Smuga 1-0,2-0,0 14 2,3 17 Ludwig 1 0,0 0,2 16 5,9 18 Arktis 1-0,2 0,2 6-3,9 19 Lavantus 1 0,2 0,0-6 -5,4 13
cd. tabeli 7. Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2013, 2014 średnia* 2013-2014 Wyleganie (skala 9 o ) Liczba Wysokość roślin Masa 1000 ziaren w fazie Lp. Odmiana lat przed zbiorem (cm) (g) dojrzałości mlecznej badań 2014 2013-2014* 2014 2013-2014* 2014 2013-2014* 2014 2013-2014* Wzorzec, (skala 9 o ) Poziom agrotechniki a 1 8,2 8,6 7,7 7,9 105 101 41,0 41,2 odmiany chlebowe (grupa B) 20 Mewa o/ 2-0,7-0,3-0,7-1,0 7 7 4,2 3,1 21 Nutka 2 0,5 0,3 0,8 0,5 13 12 0,0-1,3 22 Muszelka 2 0,8 0,4 1,3 1,1-21 -18-4,9-4,0 23 KWS Ozon 2 0,7 0,3 0,5 0,4-17 -15 1,1-0,1 24 Forum 2-1,2-0,6-1,8-1,1-12 -10 1,4 1,6 25 KWS Magic 2 0,3 0,2 0,2 0,5-14 -12-2,2-0,9 26 Platin 2 0,2 0,1 0,2 0,4-0 -0-3,3-2,1 27 Speedway 2 0,5 0,3-0,3 0,2-8 -7-2,8-4,1 28 Artist 1 0,2-0,2-11 0,5 29 Fakir 1-0,8-0,0-6 -2,1 30 KWS Livius 1 0,2 0,2 9 3,2 31 Pengar 1 0,2 0,5-6 -4,7 Liczba doświadczeń 3 6 3 6 3 6 3 6 Wzorzec: w latach 2013-2014 wszystkie badane odmiany. * - średnia z dwóch lat; w 2012 roku wymarznięcie doświadczeń. 14
Tabela 8. Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2013, 2014 średnia* 2013-2014 Lp. Odmiana Liczba lat badań w fazie dojrzałości mlecznej Wyleganie (skala 9 o ) przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) 2014 2013-2014* 2014 2013-2014* 2014 2013-2014* 2014 2013-2014* Wzorzec, (skala 9 o ) Poziom agrotechniki a 2 8,2 8,6 7,5 7,9 99 95 41,6 43,2 odmiany elitarne (grupa E) 1 Astoria 2 0,0 0,0 0,0 0,1 4 5 6,9 6,7 odmiany jakościowe (grupa A) 2 Zyta 2-0,2-0,1-0,3-0,4 13 14-1,1-0,3 3 Tonacja 2 0,5 0,2 0,7 0,4 13 11 2,6 2,0 4 Wydma 2 0,5 0,2 0,5 0,6-2 -1-4,4-4,4 5 Figura 2 0,5 0,2 0,9 0,3 6 7 2,7 1,3 6 Bamberka 2-1,0-0,5-0,8-1,2-1 0 3,6 4,1 7 Natula 2 0,5 0,2 1,2 1,0 6 5 2,5 1,8 8 Skagen 2-1,5-0,8-1,1-1,4-1 1-0,6 1,0 9 Arkadia 2 0,5 0,2 1,2 0,9 8 8 3,4 2,1 10 Linus 2-1,5-0,8-0,8-0,3-5 -6-3,2-2,8 11 Sailor 2 0,3 0,1-0,3 0,2 5 4 3,2 1,4 12 Estivus 2 0,8 0,4 1,2 1,0-8 -5-2,8-1,7 13 Patras 2-1,5-0,8-0,8-0,1-6 -5 5,7 5,7 14 Praktik 2 0,6 0,3-0,8-0,0-10 -10-5,4-4,7 15 Tulecka b/ 2-0,4-0,2-0,1-0,7 8 8 0,5 1,7 16 Smuga 1 0,3-0,1 10 0,9 17 Ludwig 1 0,1 1,0 14 7,0 18 Arktis 1 0,3 0,5 2-4,4 19 Lavantus 1 0,5 0,5-5 -5,5 15
cd. tabeli 8. Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2013, 2014 średnia* 2013-2014 Wyleganie (skala 9 o ) Liczba Wysokość roślin Masa 1000 ziaren w fazie Lp. Odmiana lat przed zbiorem (cm) (g) dojrzałości mlecznej badań 2014 2013-2014* 2014 2013-2014* 2014 2013-2014* 2014 2013-2014* Wzorzec, (skala 9 o ) Poziom agrotechniki a 2 8,2 8,6 7,5 7,9 99 95 41,6 43,2 odmiany chlebowe (grupa B) 20 Mewa o/ 2 0,0-0,0-0,8-1,2 3 5 4,8 2,9 21 Nutka 2 0,5 0,2 1,2 0,6 11 12-0,8-1,0 22 Muszelka 2 0,8 0,4 1,2 1,0-17 -15-3,1-3,0 23 KWS Ozon 2 0,5 0,2 0,2 0,5-13 -13 1,5 1,2 24 Forum 2-1,5-0,8-0,8-1,1-9 -9-0,2 0,3 25 KWS Magic 2 0,1 0,1-0,8-0,0-12 -11-0,9-0,9 26 Platin 2 0,5 0,2 0,0 0,4-1 0-4,2-3,5 27 Speedway 2 0,5 0,2-0,8-0,0-5 -6-2,6-3,9 28 Artist 1 0,1-0,8-8 -0,7 29 Fakir 1-0,2-0,1-2 -2,1 30 KWS Livius 1 0,1-0,8 5 2,7 31 Pengar 1 0,0-0,6-4 -6,0 Liczba doświadczeń 3 6 3 6 3 6 3 6 Wzorzec: w latach 2013-2014 wszystkie badane odmiany. * - średnia z dwóch lat; w 2012 roku wymarznięcie doświadczeń 16
17