I Pszenica ozima. Rok wpisania do: KRO *) LOZ **) 1 Bogatka Grupa jakości. Lp. Odmiana. 2 Figura Markiza

Transkrypt

1 I Pszenica ozima Pszenica ozima ma największe znaczenie spośród zbóż uprawianych w Polsce. Od wielu lat hodowla pszenicy zarówno w kraju, jak i za granicą wykazuje duży postęp. Świadczy o tym wpisywana co roku do Krajowego Rejestru duża liczba odmian o coraz lepszych parametrach ilościowych i jakościowych. Odmiany pszenicy ozimej znacznie różnią się między sobą wartością cech gospodarczo-użytkowych oraz reakcją na warunki klimatyczno-glebowe. Wybierając odmianę do siewu, rolnik musi wziąć pod uwagę różne kryteria - czy produkować ziarno jakościowe, czy paszowe? Inne są bowiem oczekiwania od odmian przeznaczanych na paszę, a inne w przypadku wykorzystania ziarna na cele młynarskopiekarskie. W pierwszym przypadku oczekiwana będzie przede wszystkim wysoka plenność oraz korzystne inne cechy rolnicze i niektóre użytkowe, w drugim zaś odpowiednie właściwości przemiałowe ziarna oraz wypiekowe mąki, decydujące o jakości ciasta i pieczywa. Istotne znaczenie mają również korzystne cechy rolnicze. Na potrzeby młynarsko-piekarskie powinny być uprawiane odmiany należące do grupy jakościowej i chlebowej. Na cele paszowe zaleca się uprawę odmian z grupy C (pozostałe, w tym paszowe). Należy jednak pamiętać, że o wartości technologicznej ziarna pszenicy, oprócz uwarunkowań genetycznych, decydują również czynniki zewnętrzne tj. warunki pogodowe jak i zastosowana agrotechnika. Nie w każdych bowiem warunkach klimatyczno-środowiskowych dana odmiana (o potencjalnie bardzo dobrej jakości) uzyska zadawalające wartości wskaźników przemiałowych czy wypiekowych. Tabela 2. Pszenica ozima odmiany badane w 2014 r. Lp. Odmiana Rok wpisania do: KRO *) LOZ **) 1 ogatka Figura Markiza Mulan Ostroga ***) amberka Natula Skagen Hodowca (lub polski przedstawiciel dla odmian zagranicznych) DNKO HR sp. z o.o. Choryń Kościan DNKO HR sp. z o.o. Choryń Kościan HR Strzelce sp. z o.o., Strzelce, ul. Główna 20 DNKO HR sp. z o.o. Choryń Kościan HR Strzelce sp. z o.o., Strzelce, ul. Główna 20 Małopolska H R sp. z o.o Kraków; ul. Zbożowa 4 Grupa jakości C

2 9 elenus 2009 RGT Semences Polska sp. z o.o Łysomice ul. Sadowa Komnata 2009 HR Smolice sp. z o.o Kobylin, Smolice KWS Ozon KWS Lochow Pl. sp. z o.o. Kondratowice Prusy, ul. Słowiańska 5 12 Fidelius DNKO HR sp. z o.o. Choryń Kościan 13 Jantarka 2010 DNKO HR sp. z o.o. Choryń Kościan 14 Torrild Linus 2011 RGT Semences Polska sp. z o.o Łysomice ul. Sadowa Patras 2012 DSV Polska sp. z o.o Wągrowiec ul. Straszewska storia 2012 Poznańska Hodowla Roślin sp. o.o Tulce; ul. Kasztanowa 5 18 Estivus Platin Praktik 2012 RGT Semences Polska sp. z o.o Łysomice ul. Sadowa Tulecka 2012 Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o Tulce; ul. Kasztanowa 5 22 Forum rtist 2013 DSV Polska sp. z o.o Wągro- Wiec ul. Straszewska Lavantus rktis 2013 DSV Polska sp. z o.o Wągrowiec ul. Straszewska KWS Livius 2013 KWS Lochow Pl. sp. z o.o. Kondratowice Prusy, ul. Słowiańska 5 27 Pengar Fakir 2013 Lantmȁ nnen SW Seed sp. z o.o Wrocław, ul. Terenowa 6g 29 Zunda DS. Odmiana litewska włączona do badań w ramach współpracy 30 Vikaras DS. Odmiana litewska włączona do badań w ramach współpracy *) Krajowy Rejestr Odmian. **) Lista Odmian Zalecanych. ***) Odmiana oścista ****) Odmiana pszenicy twardej C ****)

3 Tabela 3. grotechniczne i polowe warunki prowadzenia doświadczeń w 2014 r. Wyszczególnienie Krzyżewo Marianowo Szepietowo Podtrzcianka Stelmachowo Kompleks glebowy Klasa bonitacyjna gleby III b III b III a III b III b ph gleby 6,7 6,1 6,0 5,1 5,2 Zasobność gleby mg/100 g P K 2 0 Mg 27,0 17,9 7,1 24,2 15,4 4,2 30,5 15,5 7,7 13,9 9,4 3,4 9,2 14,8 8,1 Przedplon Groch pastewny Groch pastewny Groch pastewny Owies Rzepak ozimy Data siewu Data zbioru Nawożenie N na poziomie a 1 kg/ha N na poziomie a 2 kg/ha P kg/ha K 2 0 kg/ha DO Mn 2,5 l. asfoliar 36 Extra asfoliar 36 asfoliar 36 6 l. DO Cu 1,5 l. 2 x 10 l. 3 x 12 l. Nawożenie dolistne l/ha Insektycydy i EC 0,5 l. Herbicydy dawka Komplet 560 S.C. 0,5 l. Tomigan 250 EC 0,8 l. Sumi lpha 050 EC 0,25 l. Foliq mikro 1 l. Plonowit Z 1 l. Cyperkill 250 EC 0,1 l. Komplet 560 S.C. 0,5 l. Komplet 560 SC 0,5 l. Huzar ctiv 387 OD 1 l. Maraton 375 SC 4 l. Input 460 EC 1 l. Input 460 EC 1 l. Topsin 500 M SC 1,4 l. rtea 330EC 0,4 l. Yamato303 SE 1,7 l. Fungicydy dawka Falcon 460 EC 0,6 l. Tilt Turbo 575 EC 1 l. Falcon 460 EC 0,6 l. Reveller 280 SC 1 l. Prosaro 250 EC 0,85 l. Prosaro 250 EC 1 l. Prosaro 250 EC 0,8 l. ntywylegacz poziom a 2 Stabilan 750 SL 1,5 l. Cerone 480 SL 0,75 l. Moddus 250 EC 1 l. Cerone 480 SL 0,75 l. Cerone 480 SL 0,7 l.

4 Krzyżewo Marianowo Stelmachowo Szepietowo Podtrzcianka Średnia Odchylenie od wzorca (dt) % wzorca Tabela 4. Plon ziarna pszenicy ozimej w 2014 r. (dt. z ha) na poziomie a 1. Lp. Odmiana 2 1 (dt) Wzorzec dt z ha 94,4 87,9 93,8 85,3 60,4 84,4 x x 13,8 1 Figura 89,5 84,3 89,7 77,2 52,1 78,6-5, ,4 2 KWS Ozon 90,6 86,2 97,1 78,4 55,2 81,5-2, ,9 3 Patras 97,3 92,0 90,1 90,3 68,7 87,7 3, ,6 4 rtist 100,3 89,1 98,6 95,5 65,8 89,9 5, ,3 5 ogatka 87,7 79,7 75,5 76,1-8, ,4 6 Markiza 85,0 77,2 85,1 77,6-6, ,9 7 Mulan 102,5 89,5 88,3 88,6 4, ,3 8 Ostroga o/ 89,9 77,4 76,9-7, ,5 9 amberka 89,7 76,4 75,0 75,5-8, ,0 10 elenus 93,8 60,3 84,0-0, ,9 11 Komnata o,*/ 22,9 56,7 38,5 34,5-49, ,4 12 Natula 101,9 89,5 93,7 90,2 5, ,2 13 Skagen 89,9 85,9 83,3 81,5-2, ,1 14 Fidelius 77,8 79,0 71,4 71,2-13, ,4 15 Jantarka 80,1 81,9 61,4 77,9-6, ,3 16 Torrild 86,8 82,2 85,4 80,0-4, ,8 17 Linus 88,5 93,3 63,4 85,2 0, ,2 18 storia 98,4 87,7 58,1 84,8 0, ,6 19 Tulecka 92,4 88,8 59,2 83,6-0, ,7 20 Forum 103,5 85,6 93,5 86,5 2, ,6 21 Praktik 85,8 87,8 58,8 80,9-3, ,0 22 Platin 89,8 81,1 62,6 81,3-3, ,4 23 Estivus 90,6 81,7 61,0 81,2-3, ,9 24 Lavantus 91,7 87,0 99,9 85,2 0, ,4 25 rktis 75,5 76,9 96,4 75,3-9, ,0 26 KWS Livius 97,2 86,1 93,7 84,7 0, ,5 27 Pengar 87,3 87,7 95,7 82,6-1, ,0 28 Fakir 85,0 86,7 80,2 76,3-8, ,0 29 Zunda DS 93,1 83,2 81,4-3, ,7 30 Vikaras DS 73,0 72,9 66,2-18, ,3 Odmiany wzorcowe zaznaczono pogrubioną czcionką. o) Odmiana oścista. *) Odmiana pszenicy twardej.

5 Krzyżewo Marianowo Stelmachowo Szepietowo Podtrzcianka Średnia Odchylenie od wzorca (dt) % wzorca Tabela 5. Plon ziarna pszenicy ozimej w 2014 r. (dt. z ha) na poziomie a 2. Lp. Odmiana Wzorzec dt z ha 97,7 102,1 104,8 106,2 80,0 98,2 x x 1 Figura 90,0 96,5 99,2 104,8 69,2 91,9-6, KWS Ozon 93,5 101,1 116,9 111,6 78,7 100,3 2, Patras 102,5 106,5 95,5 102,8 83,9 98,2, rtist 104,8 104,3 107,9 105,5 88,2 102,1 4, ogatka 93,0 92,0 98,2 90,5-7, Markiza 91,9 95,7 110,6 95,5-2, Mulan 104,8 100,5 109,1 101,0 2, Ostroga o/ 94,2 86,1 88,4-9, amberka 91,6 90,0 113,4 94,5-3, elenus 99,7 81,5 99,9 1, Komnata o,*/ 48,2 68,6 71,5 58,9-39, Natula 102,8 99,5 110,5 100,4 2, Skagen 100,1 94,6 97,7 93,6-4, Fidelius 80,2 92,5 101,6 87,6-10, Jantarka 82,9 96,3 82,8 92,2-5, Torrild 91,2 93,1 105,4 92,8-5, Linus 94,3 105,2 87,0 100,4 2, storia 107,9 89,8 77,1 96,5-1, Tulecka 95,2 96,4 88,8 98,3, Forum 110,2 103,2 113,8 81,3 104,1 6, Praktik 89,6 102,4 81,0 95,9-2, Platin 90,2 99,9 91,3 98,7, Estivus 91,7 94,9 87,0 96,1-2, Lavantus 92,2 98,0 109,6 96,6-1, rktis 79,5 88,8 106,7 88,2-9, KWS Livius 103,2 101,1 103,3 99,2 1, Pengar 94,1 105,6 100,1 96,5-1, Fakir 87,1 100,3 108,6 95,3-2, Zunda DS 96,6 95,0 94,1-4, Vikaras DS 78,1 88,4 81,5-16,6 83 Odmiany wzorcowe zaznaczono pogrubioną czcionką. o) Odmiana oścista. *) Odmiana pszenicy twardej

6 Tabela 6. Średnie wyniki plonowania odmian pszenicy ozimej w latach (% wzorca) na poziomie a 1. Poziom a1 Lp. Odmiana Rok Lata Wzorzec dt z ha 75,5 65,6 84,4 75,2 75,0 1 Figura KWS Ozon Patras x rtist 107 x x 5 ogatka Markiza Mulan Ostroga o/ amberka elenus Komnata o,*/ Natula Skagen Fidelius Jantarka Torrild Linus storia x Tulecka x Forum 103 x x 21 Praktik x Platin x Estivus x Lavantus 101 x x 25 rktis 89 x x 26 KWS Livius 100 x x 27 Pengar 98 x x 28 Fakir 90 x x 29 Zunda DS 97 x x 30 Vikaras DS 78 x x Liczba doświadczeń o) Odmiana oścista. *) Odmiana pszenicy twardej.

7 Tabela 7. Średnie wyniki plonowania odmian pszenicy ozimej w latach (% wzorca) na poziomie a 2. Lp. Odmiana Rok Lata Poziom a2 Wzorzec dt z ha 89,1 76,8 98,2 88,0 87,5 1 Figura KWS Ozon Patras x rtist 104 x x 5 ogatka Markiza Mulan Ostroga o/ amberka elenus Komnata o,*/ Natula Skagen Fidelius Jantarka Torrild Linus storia x Tulecka 100 x x 20 Forum 106 x x 21 Praktik x Platin x Estivus x Lavantus 98 x x 25 rktis 90 x x 26 KWS Livius 101 x x 27 Pengar 98 x x 28 Fakir 97 x x 29 Zunda DS 96 x x 30 Vikaras DS 83 x x Liczba doświadczeń *) Odmiana pszenicy twardej. o) Odmiana oścista.

8 Wysokość roślin Wyleganie przed zbiorem Masa tysiąca nasion Dojrzałość woskowa **) Mączniak Septorioza liści Rdza brunatna Tabela 8. Ważniejsze cechy rolnicze odmian pszenicy ozimej i porażenie przez choroby w 2014 r. na poziomie a 1. Choroby L.p. Odmiana Poziom a1 cm Skala 9 0 g dni Skala 9 0 Skala 9 0 Skala 9 0 Wzorzec 96 8,3 46,4 x 7,8 5,9 7,5 1 Figura 109 7,5 45, ,0 6,4 6,3 2 KWS Ozon 86 9,0 46, ,3 5,4 7,8 3 Patras 93 7,8 49, ,8 6,4 8,0 4 rtist 94 8,8 44, ,3 5,4 8,0 5 ogatka 115 7,8 48, ,0 5,5 7,5 6 Markiza 110 9,0 45, ,0 5,8 7,0 7 Mulan 106 8,5 44, ,0 6,2 7,5 8 Ostroga o/ 103 9,0 46, ,0 6,8 8,0 9 amberka 103 8,3 43, ,0 5,8 8,0 10 elenus 92 8,5 41, ,5 5,5 6,5 11 Komnata o,*/ 93 9,0 47,0 8,5 5,5 7,0 12 Natula 113 8,8 47, ,5 6,3 7,5 13 Skagen 106 7,8 46, ,0 7,2 7,5 14 Fidelius 104 8,8 40, ,0 5,2 8,0 15 Jantarka 102 8,5 43, ,3 5,2 8,5 16 Torrild 101 9,0 40, ,0 6,5 7,0 17 Linus 90 9,0 40, ,0 6,0 8,3 18 storia 106 8,8 47, ,5 6,5 8,3 19 Tulecka 109 8,8 43, ,3 5,5 8,5 20 Forum 95 8,7 43, ,0 5,9 8,5 21 Praktik 86 9,0 38, ,8 5,2 8,3 22 Platin 98 9,0 42, ,8 6,0 8,0 23 Estivus 95 9,0 41, ,3 5,7 8,5 24 Lavantus 100 9,0 40, ,0 5,8 7,5 25 rktis 105 7,8 39, ,0 5,0 7,0 26 KWS Livius 112 9,0 48, ,0 7,0 8,0 27 Pengar 97 9,0 40, ,0 6,5 7,5 28 Fakir 101 9,0 41, ,0 5,7 8,0 29 Zunda DS 107 9,0 45,5 8,5 5,8 7,5 30 Vikaras DS 85 9,0 33,2 9,0 5,8 5,0 Liczba doświadczeń **) Na podstawie Listy Opisowej Odmian COORU.

9 Wysokość roślin Wyleganie przed zbiorem Masa tysiąca nasion Mrozoodporność **) Mączniak Septorioza liści Rdza brunatna Tabela 9. Ważniejsze cechy rolnicze odmian pszenicy ozimej i porażenie przez choroby w 2014 r. na poziomie a 2. Choroby L.p. Odmiana Poziom a2 cm Skala 9 0 g Skala 9 0 Skala 9 0 Skala 9 0 Skala 9 0 Wzorzec 92 8,9 48,0 x 8,8 7,1 8,4 1 Figura 104 8,5 46,6 5,0 8,8 7,5 7,8 2 KWS Ozon 83 9,0 48,1 4,0 8,8 7,0 8,8 3 Patras 91 9,0 50,9 4,0 8,8 7,6 8,5 4 rtist 91 9,0 46,5 4,0 9,0 6,4 8,8 5 ogatka 95 9,0 49,4 6,0 9,0 7,2 8,5 6 Markiza 99 9,0 47,1 5,0 9,0 7,0 8,0 7 Mulan 93 9,0 43,2 3,0 8,5 7,3 8,5 8 Ostroga o/ 97 9,0 44,5 6,0 8,5 7,8 9,0 9 amberka 97 8,3 46,1 3,0 9,0 7,0 8,5 10 elenus 89 8,8 42,5 2,0 9,0 7,0 7,5 11 Komnata o,*/ 91 8,8 55,0 8,5 6,5 7,5 12 Natula 93 9,0 46,2 4,5 7,5 7,2 8,5 13 Skagen 98 8,5 48,9 4,5 9,0 8,0 8,5 14 Fidelius 95 9,0 42,2 5,0 9,0 6,3 8,0 15 Jantarka 94 9,0 44,7 5,0 9,0 6,3 9,0 16 Torrild 91 9,0 41,6 4,0 9,0 6,8 8,0 17 Linus 88 9,0 41,2 4,0 8,5 7,0 8,8 18 storia 101 9,0 48,3 3,0 8,3 7,5 9,0 19 Tulecka 102 9,0 44,6 2,5 8,5 6,5 9,0 20 Forum 91 9,0 45,1 2,0 8,0 7,8 9,0 21 Praktik 84 9,0 40,0 4,0 8,5 6,5 9,0 22 Platin 97 9,0 39,4 4,0 8,3 7,3 8,5 23 Estivus 92 9,0 43,2 2,5 9,0 6,8 9,0 24 Lavantus 94 9,0 37,8 3,5 8,0 6,8 8,5 25 rktis 98 9,0 37,7 4,5 9,0 6,8 8,0 26 KWS Livius 104 9,0 48,2 3,5 8,0 8,0 9,0 27 Pengar 90 9,0 41,2 3,0 9,0 7,5 8,5 28 Fakir 97 9,0 42,6 4,5 9,0 7,7 8,5 29 Zunda DS 94 9,0 44,3 9,0 6,5 8,5 30 Vikaras DS 76 9,0 34,8 8,5 6,5 6,5 Liczba doświadczeń **) Na podstawie Listy Opisowej Odmian COORU.

10 Charakterystyka odmian (na podstawie listy opisowej odmian) RKTIS (2013). Odmiana jakościowa (grupa ), o wyróżniających się parametrach wypiekowych. Plenność średnia. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki poniżej średniej. Zimotrwałość prawie średnia (4,5 o ). Odporność na mączniaka prawdziwego duża, na choroby podstawy źdźbła i fuzariozę kłosów dość duża, na brunatną plamistość liści, septoriozę liści i septoriozę plew średnia, na rdzę brunatną dość mała. Rośliny dość wysokie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren przeciętna, wyrównanie dość dobre, gęstość w stanie zsypnym dość mała. Odporność na porastanie w kłosie dość duża, liczba opadania duża. Zawartość białka duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. LVNTUS (2013). Odmiana jakościowa (grupa ). Plenność dość dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Zimotrwałość mała do średniej (3,5 o ). Odporność na rdzę brunatną i brunatną plamistość liści dość duża, na choroby podstawy źdźbła, septoriozę liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów średnia, na mączniaka prawdziwego dość mała. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren mała do bardzo małej, wyrównanie słabe do bardzo słabego, gęstość w stanie zsypnym przeciętna. Odporność na porastanie w kłosie dość duża, liczba opadania duża do bardzo dużej. Zawartość białka średnia. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. RTIST (2013). Odmiana chlebowa (grupa ). Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Zimotrwałość mała do średniej (4,0 o ). Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i septoriozę plew dość duża, na choroby podstawy źdźbła i fuzariozę kłosów średnia, na brunatną plamistość liści i septoriozę liści dość mała. Rośliny dość niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie dość słabe, gęstość w stanie zsypnym przeciętna. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka średnia. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. KWS LIVIUS (2013). Odmiana chlebowa (grupa ). Plenność dobra do bardzo dobrej. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Zimotrwałość dość mała (3,5 o ). Odporność na rdzę brunatną, brunatną plamistość liści i septoriozę plew dość duża, na choroby podstawy źdźbła, septoriozę liści i fuzariozę kłosów średnia, na mączniaka prawdziwego dość mała. Rośliny wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin

11 kłoszenia dość późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie dość dobre, gęstość w stanie zsypnym mała. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania duża do bardzo dużej. Zawartość białka dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. PENGR (2013). Odmiana chlebowa (grupa ). Plenność dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki powyżej średniej. Zimotrwałość mała (3,0 o ). Odporność na rdzę brunatną duża, na mączniaka prawdziwego, septoriozę liści i septoriozę plew dość duża, na choroby podstawy źdźbła i fuzariozę kłosów średnia, na brunatną plamistość liści dość mała. Rośliny o przeciętnej wysokości i odporności na wyleganie. Termin kłoszenia późny, dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie średnie, gęstość w stanie zsypnym przeciętna. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania duża do bardzo dużej. Zawartość białka średnia. Wskaźnik sedymentacyjny SDS dość duży. Wydajność ogólna mąki dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża. FKIR (2013). Odmiana chlebowa (grupa ). Plenność dość dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki powyżej średniej. Zimotrwałość prawie średnia (4,5 o ). Odporność na choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego i rdzę brunatną dość duża, na brunatną plamistość liści, septoriozę liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów średnia. Rośliny o przeciętnej wysokości i odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania dość wczesny. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie dość dobre, gęstość w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania duża do bardzo dużej. Zawartość białka dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS bardzo duży. Wydajność ogólna mąki mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.