MAKROEKONOMIA dr Andrzej Pieczewski Instytut Ekonomii Katedra Historii Myśli Ekonomicznej i Historii Gosp. apieczewski@uni.lodz.pl DYŻUR: wtorki godz. 18.00-19.30 pok. A410
Literatura i egzamin R. Milewski, E. Kwiatkowski, Podstawy ekonomii, Wydawnictwo PWN, Warszawa. r. ZALICZENIE: egzamin pisemny w formie testu.
EKONOMIA MIKRO MAKRO EKONOMIA POZYTYWNA NORMATYWNA
Przedmiot Makroekonomii 1. Poziom i wzrost produkcji 2. Cykliczność rozwoju gospodarki 3. Zatrudnienie i bezrobocie 4. Ogólny poziom cen i zjawiska inflacyjne 5. Polityka fiskalna 6. Polityka pieniężna 7. Powiązania gospodarki z zagranicą 8. Rola polityki państwa w procesach gosp.
Podstawowe doktryny ekonomiczne nt. roli państwa w gospodarce PEŁNA WOLNOŚĆ PEŁNA KONTROLA Liberalizm Interwencjonizm Socjalizm Libertarianizm (keynesizm) Komunizm Anarchokapitalizm kapitalizm społeczny państwo dobrobytu państwo opiekuńcze Etatyzm
LIBERALIZM Postulat wolności gospodarczej Pojęcie niewidzialnej ręki rynku Koncepcja państwa jako stróża nocnego : Funkcje państwa powinny zostać ograniczone do: stanowienia i egzekwowania prawa zapewnienia bezpieczeństwa wew. i zew. ewentualnie realizowania przedsięwzięć, które dają społeczeństwu istotne korzyści, ale ich finansowanie przekracza możliwości jednostek
Formy pośrednie Nie negują wolnego rynku, ale postulują interwencję Niemiecka ekonomia polityczna (F. List) Interwencjonizm / KEYNESIZM (John Maynard Keynes) Współcześnie: kapitalizm społeczny, kapitalizm koordynacyjny, państwo opiekuńcze, państwo dobrobytu Etatyzm
Socjalizm. Komunizm Od negacji rynku po pełną kontrolę Karol Marks (1818-1883) Das Kapital Negacja rynku jako regulatora gospodarki Uwłaszczenie proletariatu (społeczna własność środków produkcji) Pełna kontrola gospodarki przez państwo (ceny, płace, alokacja zasobów) Centralne planowanie Realizacja postulatów równości społecznej
PRODUKT i DOCHÓD NRODOWY PKB (Produkt Krajowy Brutto) ang. GDP (Gross National Product) Wartość wszystkich produktów i usług wytworzonych w danym kraju w określonym czasie (1 rok)
Sposoby liczenia PKB na przykładzie MODELU RUCHU OKRĘŻNEGO W GOSPODARCE
Ruch okrężny strumieniami pieniężnymi w gospodarce (dopływy i odpływy)
Metody obliczania PKB 1. Metoda sumowania produktów PKB = suma wartości dóbr i usług 2. Metoda sumowania dochodów PKB = suma wartości dodanych = suma dochodów czynników produkcji 3. Metoda sumowania wydatków PKB = C + I + G + En
Jak liczymy PKB? PKB wartość wszystkich dóbr i usług wytworzonych przez społeczeństwo przy pomocy czynników prod. (ziemi, pracy i kapitału), czyli: dobra konsumpcyjne, inwestycyjne, zakupy rządowe, eksport netto. PKB nie zawiera: 1. Wartości dóbr pośrednich (półproduktów, podzespoły, itp.) 2. Wartości usług publicznych (brane są pod uwagę ich koszty) 3. Wartości usług produkowanych przez gosp. domowe 4. Wartości transakcji finansowych (transferów rządowych i prywatnych) 5. Wartość sprzedaży dóbr używanych
Kilka ważnych pojęć Produkty finalne (dobra i usługi nabywane przez ostatecznego użytkownika) Produkty pośrednie (produkty całkowicie zużywanie przez przedsiębiorstwa przy wytwarzaniu innych produktów) Wartość dodana (przyrost wartości produktów będący rezultatem procesu produkcji; wartość koszty ) Ceny rynkowe i ceny stałe
Produkt narodowy brutto i dochód narodowy PNB koryguje PKB o przepływy dochodów z zagranicą PNB = PKB + (Dochód netto z zagr.) PNN (inaczej DN) uwzględnia amortyzacje, czyli ekonomiczne odzwierciedlenie procesu zużywania się kapitału trwałego PNN (DN) = PNB amortyzacja
Inne kategorie ekonomiczne gospodarki narodowej
Co mówi nam PKB? 1. PKB 2. DYNAMIKA PKB 3. PKB per capita 4. DYNAMIKA PKB per capita 5. STRUKTURA TWORZENIA PKB i jej dynamika 6. PORÓWNYWANIE PKB różnych krajów (Metoda kursowa i metoda PPP)
Wady PKB jako miernika bogactwa 1. Pomijanie produkcji finalnej gospodarstw domowych. 2. Nie uwzględnia szarej strefy. 3. Czas wolny. 4. Szkody w środowisku
Inne miary dobrobytu i jakości życia Human Development Index, HDI - wskaźnik rozwoju ludzkiego ) syntetyczny miernik opisujący efekty w zakresie społeczno-ekonomicznego rozwoju poszczególnych krajów (stąd czasem nazywany wskaźnikiem rozwoju społeczno-ekonomicznego) Wskaźnik HDI ocenia kraje na trzech płaszczyznach: długie i zdrowe życie (long and healthy life), wiedza (knowledge) i dostatni standard życia (decent standard of living). Do ich pomiaru służą następujące wskaźniki: 1. Oczekiwana długość życia 2. Średnia liczba lat edukacji otrzymanej przez mieszkańców w wieku 25 lat i starszych 3. Oczekiwana liczba lat edukacji dla dzieci rozpoczynających proces kształcenia 4. DN per capita w USD, liczony według (PPP).