Akademia Młodego Ekonomisty. Czy w ekonomii dwa plus dwa równa się cztery? Jak liczą ekonomiści? dr Anna Jałowiec-Gardocka

Transkrypt

1 Czy w ekonomii dwa plus dwa równa się cztery? Jak liczą ekonomiści? dr Anna Jałowiec-Gardocka Uniwersytet w Białymstoku 15 marca 2012 r. Czym zajmuje się ekonomia? Ekonomia to nauka zajmująca się badaniem zachowań podmiotów gospodarczych w dziedzinie wykorzystania ograniczonych środków, które mogą być w rozmaity sposób zastosowane w sferze produkcji, podziału, wymiany i konsumpcji. 1

2 Ekonomia to nauka zajmująca się badaniem: (1) sposobów podejmowania decyzji o zastosowaniu rzadkich zasobów do zaspokojenia nieograniczonych potrzeb (produkcyjnych i konsumpcyjnych); (2) skutków podjętych decyzji (wysokości kosztów alternatywnych). Koszt alternatywny Jaki będzie koszt alternatywny decyzji dotyczącej założenia i prowadzenia działalności gospodarczej w lokalu będącym naszą własnością, jeżeli możemy wynająć lokal za 1000 PLN miesięcznie i pracować w firmie XYZ za 2500 PLN miesięcznie??? 2

3 Przedmiot badań ekonomii???? GOSPODARKA to zespół ciągle powtarzających się ludzkich działań, w wyniku których powstają określone dobra i usługi. Skala badań w ekonomii Mikroekonomia Badanie: indywidualnych decyzji, poszczególnych podmiotów gospodarczych, konkretnych rynków. Makroekonomia Badanie: zjawisk i procesów zachodzących w całej gospodarce, wzajemnych związków w gospodarce jako całości. 3

4 Badając zjawiska gospodarcze mówimy o analizie: statycznej (badanie istniejącego stanu w gospodarce), dynamicznej mówimy o zasobach i strumieniach. 8 Zasób a strumień Zasób przedstawia wartości pewnych wielkości ekonomicznych w danym momencie (np. na koniec miesiąca, roku). Strumień jest to ilość mierzona w jednostce czasu, akumulacja strumieni, które - dopływając do zasobu lub odpływając z niego - wpływają na zmianę jego wielkości określamy jako zasób. 9 4

5 Zasób a strumień bogactwo konsumenta stanowi zasób, strumieniami natomiast są jego dochody oraz wydatki; liczba bezrobotnych stanowi zasób, a liczba osób tracących pracę w danym czasie jest strumieniem dopływającym do zasobu bezrobocia; wielkość kapitału zaangażowanego w gospodarce jest zasobem, a nakłady inwestycyjne przeznaczone na zwiększenie zasobu kapitału stanowią strumień; 10 Co jest ważne dla rozwoju gospodarki? Działania indywidualne? Działania zespołowe? 5

6 Efekt synergii Efekt synergii oznacza uzyskiwanie zwielokrotnionych korzyści dzięki umiejętnemu połączeniu części składowych całości. wspólne działanie dające większe, lepsze efekty; działania uzupełniają się poprzez kooperację (współpracę) i synchronizację; efekt zorganizowanej pracy zespołowej, który jest wyższy niż suma efektów działań indywidualnych. Czy 2+2 = 4, a może < 4 a może >4??? Efekt synergii może mieć wymiar : dodatni (np. fuzje) lub ujemny (The Apollo Syndrome). Efekt synergii występuje jednak w określonych warunkach, nie pojawi się tylko dlatego, że kilka, kilkanaście czy nawet kilkadziesiąt podmiotów postanowiło założyć klaster. Potencjał ten trzeba po prostu wyzwolić. 6

7 Kiedy przedsiębiorstwo osiąga maksymalny zysk?????? Przychód, zysk Przychód (P)= cena (p) x ilość sprzedanych sztuk (Q) Zysk (Z) = przychód (P) koszt całkowity (Kc) Zysk = dochód koszty osobowe (płace) Dochód = przychód koszty materialne Przychód = cena jednostkowa dobra x ilość sprzedaży 15 7

8 Produkcja (Q) Cena jednostkowa (p) Przychód całkowity P=pxQ Koszt całkowity Zysk (0-40) = , (30-52) = , , , , , , Zysk maksymalny metoda praktyczna wyznaczania zysku maksymalnego Wybór opiera się o analizę marginalną, czyli analizę wielkości krańcowych tj. badania przychodu i kosztu przypadającego na ostatnią wyprodukowaną jednostkę. 17 8

9 Przychód i koszt krańcowy (marginalny) Przychód krańcowy (Pk) = ΔP/ΔQ zmiana przychodów całkowitych wywołana zmianą produkcji o jednostkę Koszt krańcowy (Kk) = ΔKc/ΔQ zmiana kosztów całkowitych wywołana zmianą produkcji o jednostkę 18 Produkcja (Q) Cena jednostkowa (p) Przychód całkowity P=pxQ Przychód krańcowy Koszt całkowity Koszt krańcowy , (52-40)/1= ,5 57 (57-30)/1= ,0 81 (81-57)/1= , , , , Zysk :52:

10 40 Przedsiębiorstwo osiąga Z maksymalny produkując na poziomie odpowiadającym zrównaniu Kk i Pk. Pk, Kk Zwiększając Q zwiększasz Z Pk>Kk Zmniejszając Q zwiększasz Z Pk<Kk Kk Pk=Kk; Z max Q Pk 20 Jak określić poziom rozwoju gospodarki? PKB per capita Produkt krajowy brutto (PKB, ang. GDP gross domestic product) to miara produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze, zlokalizowane na terytorium danego kraju bez względu na to, kto jest ich właścicielem Udział sektorów (%) Teoria trzech sektorów Sektor I Sektor III Sektor II Cz as 10

11 STRUKTURA DZIAŁOWA Ewolucja struktury gospodarki narodowej Udział (%) w strukturze PKB GOSPODARKA 2,8 ROZWINIĘTA GOSPODARKA ŚREDNIO ROZWINIĘTA GOSPODARKA SŁABO ROZWINIĘTA Sektor pierwotny 31,7 kilka % PKB 10-30% PKB (dział surowcowy) 30-70% PKB 65,5 Przemysł ok. 20% PKB 35-40% PKB usługi brak Usługi ok % PKB pozostałe Niewielki udział usług rolnictwo przemysł Wzrost a rozwój gospodarki WZROST ROZWÓJ zmiany ilościowe rozwój wzrost zmiany ilościowe+jakościowe Rozwój gospodarczy nie może istnieć bez wzrostu. Wzrost bez rozwoju tak!!! 11