Akademia Młodego Ekonomisty Katowice, 10 marca 2014 r.

Transkrypt

1

2 JAK LICZĄ EKONOMIŚCI? JAK OPISYWAĆ GOSPODARKĘ? JAKIMI DANYMI POSŁUGUJĄ SIĘ EKONOMIŚCI? dr Michał Trzęsiok Akademia Młodego Ekonomisty Katowice, 10 marca 2014 r dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

3 Plan wykładu Wprowadzenie Jak opisywać gospodarkę? 1 Wprowadzenie dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

4 Metody opisu stanu gospodarki Jak opisywać gospodarkę? Jak opisywać gospodarkę? Można próbować słownie, ale zdania typu gospodarka Polski ma się nieźle są mało treściwe i bardzo subiektywne Znacznie lepiej można opisać stan gospodarki wykorzystując mierniki Dokonujemy pomiaru pewnej wielkości i posługujemy się wartościami liczbowymi dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

5 Jak opisywać gospodarkę? Podstawowe mierniki stanu gospodarki Wzrost gospodarczy (tempo zmian PKB) Wskaźnik bezrobocia Bardziej treściwy komunikat o stanie gospodarki Zamiast gospodarka Polski ma się nieźle powiemy: W 2011 roku wzrost PKB wyniósł 4,3%, jako efekt przyrostu spożycia indywidualnego o 3,1% i inwestycji o 8,7% W grudniu 2011 r inflacja CPI wyniosła 4,6% r/r Stopa bezrobocia pod koniec grudnia 2011 r wyniosła 12,5% dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

6 Skąd się biorą te liczby? Jak opisywać gospodarkę? Wyznaczanie wartości PKB dla całego kraju to bardzo poważne przedsięwzięcie Na szczęście są wytyczne opracowane przez ONZ od 1952 r funkcjonuje system rachunków narodowych (SNA System of National Accounts) Dzięki temu jest łatwiej, ale nie łatwo! Obliczaniem wartości PKB oraz innych ważnych mierników stanu gospodarki zajmuje się Główny Urząd Statystyczny dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

7 Czym jest PKB? Wprowadzenie Sposoby pomiaru PKB Interpretowanie wartości PKB Gospodarka kraju to pewna gra w której uczestniczy trzech graczy (tak naprawdę grupy graczy): 1) konsumenci (gospodarstwa domowe) 2) przedsiębiorstwa 3) państwo (PKB lub GDP Gross Domestic Product) jest to suma wartości wszystkich finalnych towarów i usług wyprodukowanych na terenie kraju w ciągu określonego czasu (zazwyczaj w roku) PKB mierzy wynik rocznej pracy całego społeczeństwa dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

8 Pomiar PKB Wprowadzenie Sposoby pomiaru PKB Interpretowanie wartości PKB PKB = C + I + G + X M C konsumpcja wartość dóbr finalnych zakupionych przez konsumentów I inwestycje zakupione przez przedsiębiorstwa nowe maszyny, budynki, ale także zapasy G wydatki państwa na zakup dóbr finalnych od przedsiębiorstw i gospodarstw domowych X eksport wartość dóbr kupionych przez zagranicę w naszym kraju M import wartość naszych zakupów zrobionych za granicą dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

9 Jak ogarnąć tę liczbę? Sposoby pomiaru PKB Interpretowanie wartości PKB Wartość PKB w Polsce w 2011 r mln zł PKB Polski wyrażone w $ (USD): mln USD Dla porównania patrząc na rankingi Forbesa wartość sprzedaży firm amerykańskich: Wal Mart Stores: mln USD (sieć supermarketów) Exxon Mobil i Chevron: mln USD (koncerny paliwowe) No cóż DUŻY może więcej Jesteśmy na 24 miejscu ze względu na nominalną wartość PKB Za nami na 25 miejscu jest Norwegia, ale czy to coś mówi? dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

10 Porównania PKB (2011 r) Sposoby pomiaru PKB Interpretowanie wartości PKB Lp Państwo PKB w mln $ ludność 1 USA Chiny Polska Norwegia Luksemburg dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

11 Sposoby pomiaru PKB Interpretowanie wartości PKB Porównania PKB per capita (2011 r) Lp Państwo PKB w $ per capita 1 Luksemburg Katar Norwegia USA Polska Chiny dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

12 Sposoby pomiaru PKB Interpretowanie wartości PKB Porównania PKB per capita wg PPP (2011 r) Intrygujący termin parytet siły nabywczej pieniądza (PPP Purchasing Power Parity) Lp Państwo PKB (PPP) per capita 1 Katar Luksemburg Norwegia Brunei (?!!) USA Polska Chiny dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

13 Ostrożnie z używaniem PKB! Sposoby pomiaru PKB Interpretowanie wartości PKB Używanie PKB wzbudza wiele kontrowersji Wartość PKB per capita nie jest dobrym miernikiem rozwoju gospodarczego Nie mówiąc już o rozwoju cywilizacyjnym Proponowane są inne mierniki (np HDI, ISEW), ale są duże trudności z ich wyznaczaniem dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

14 Dynamika PKB Wprowadzenie Sposoby pomiaru PKB Interpretowanie wartości PKB Często ekonomistów i inwestorów interesuje kierunek i tempo zmian PKB i PKB = PKB mln zł = = 1, 043 = 104, 3% PKB mln zł Interpretacja W 2011 roku wzrost PKB wyniósł 4,3% w stosunku do roku 2010 dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

15 Porównania dynamiki PKB (2011 r) Sposoby pomiaru PKB Interpretowanie wartości PKB Lp Państwo wzrost PKB 1 Mongolia 14,9% 2 Chiny 8,9% 14 Polska 4,3% 24 Luksemburg 3,0% 32 USA 1,6%? Grecja 7,5% dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

16 Czym jest inflacja? Wprowadzenie Pomiar inflacji Inflacja to trwały wzrost poziomu cen Ładny wzorek na wskaźnik inflacji CPI = pt q 0 p0 q 0 O co tu chodzi? Bierzemy koszyk i jedziemy na zakupy Zapamiętujemy wartość zakupów zapłaconą przy kasie Rok później znów bierzemy koszyk i wrzucamy dokładnie to samo do koszyka i sprawdzamy o ile więcej lub mniej zapłacimy za ten sam zestaw produktów dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

17 Pomiar inflacji Bardzo ważne żeby kontrolować poziom inflacji! Nie powinna być za duża, ale lepsza mała inflacja niż deflacja ale dlaczego sytuacja, kiedy wszystko tanieje miałaby być niedobra? Z drugiej strony bardzo trudno zwalczyć hiperinflację (ponad 600% w roku 1989 w Polsce) dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

18 Pomiar zmian cen nabiału Pomiar inflacji t oznacza pierwszy tydzień marca oznacza pierwszy tydzień marca 2013 Cena Zakupione ilości Nabiał jednostkowa jednostek p 0 p t q 0 Mleko (1 l) 2, 40 2, 50 2 Masło (1 kostka) 3, 50 4, 00 3 Ser zółty (1 kg) 22, 00 24, 00 1, 5 Jaja (1 szt) 0, 50 0, I p = pt q 0 p0 q 0 =??? Różnica przy liczeniu wskaźnika inflacji polega na tym, że uwzględnia się koszyk towarów i usług składający się z ponad 2 tys elementów dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

19 Realny wzrost zarobków Pomiar inflacji Zadanie 2 Bonifacy pracuje w branży budowlanej W grudniu 2012 r zmienił pracodawcę i zarabiał miesięcznie zł netto ( na rękę ) W grudniu 2013 r szef dał mu podwyżkę i od tego czasu zarabia zł netto O ile procent nominalnie a o ile procent realnie zmieniło się jego wynagrodzenie netto jeśli założymy, że w grudniu 2013 r inflacja CPI wyniosła 5,5% r/r? dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

20 Mały słowniczek pojęć przypomnienie Warto zapamiętać PKB wzrost gospodarczy PKB per capita parytet siły nabywczej pieniądza wskaźnik inflacji dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

21 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

22 JAK LICZĄ EKONOMIŚCI? JAK OPISYWAĆ GOSPODARKĘ? JAKIMI DANYMI POSŁUGUJĄ SIĘ EKONOMIŚCI? dr Michał Trzęsiok Akademia Młodego Ekonomisty Katowice, 10 marca 2014 r dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?

23 Zadania warsztatowe Zadanie 1 t marzec 2014; 0 marzec 2013 Cena Zakupione ilości Nabiał jednostkowa jednostek p 0 p t q 0 Mleko (1 l) 2, 40 zł 2, 50 zł 2 l Masło (1 kostka) 3, 50 zł 4, 00 zł 3 kostki Ser zółty (1 kg) 22, 00 zł 24, 00 zł 1, 5 kg Jaja (1 szt) 0, 50 zł 0, 60 zł 10 szt Jak zmieniły się ceny nabiału (o ile procent)? Jak zmieniła się cena sera (o ile procent)? Zadanie 2 Bonifacy pracuje w branży budowlanej W grudniu 2012 r zmienił pracodawcę i zarabiał miesięcznie zł netto ( na rękę ) W grudniu 2013 r szef dał mu podwyżkę i od tego czasu zarabia zł netto O ile procent nominalnie a o ile procent realnie zmieniło się jego wynagrodzenie netto jeśli założymy, że w grudniu 2013 r inflacja CPI wyniosła 5,5% r/r? dr Michał Trzęsiok Jak liczą ekonomiści? Jak opisywać gospodarkę?