Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze. ćwiczenia 8

Transkrypt

1 Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze ćwiczenia 8 Bilans płatniczy i kurs walutowy Tomasz Gajderowicz

2 Plan na dziś Bilans Płatniczy SNA Kurs walutowy Zabezpieczenie od ryzyka kursowego

3 Bilans Płatniczy

4 Bilans płatniczy Zestawienie wszystkich rodzajów transakcji ekonomicznych dokonanych pomiędzy podmiotami gospodarki krajowej a zagranicą

5 Bilans płatniczy W pełnej księgowości bilansu płatniczego występuje bardzo dużo rodzajów transakcji. Zwykle bilans płatniczy składa się (w uproszczeniu) z czterech rachunków: BP = BOB + BOK + RZRR + SBO = 0

6 Bilans płatniczy Bilans obrotów bieżących Eksport Import Saldo dochodów Saldo transferów Bilans obrotów kapitałowych, przepływ inwestycji bezpośrednich osób i firm prywatnych, a także długo- i krótkookresowe przepływy pieniężne zarówno prywatne, jak i rządowe. Rachunek zmian rezerw rządowych, złota, obcych środków płatniczych i innych zasobów o charakterze rezerw. Saldo błędów i opuszczeń.

7 Bilans Płatniczy jak rozwiązać dowolne zadanie? Bilans płatniczy Eksport 1 Import 2 Bilans handlowy 3 = 1-2 Saldo dochodów 4 Saldo transferów 5 Bilans obrotów bieżących 6=3+4+5 Zakup aktywów krajowych przez inwestorów zagranicznych 7 Zakup aktywów zagranicznych przez inwestorów krajowych 8 Bilans obrotów kapitałowych 9 = 7-8 Saldo błędów i opuszczeń 10 Zmiana rezerw bankowych 11 Razem bilans płatniczy =

8 Zadanie 1 Wyjaśnij pojęcie deficytów bliźniaczych. Często jest ono używane w kontekście zmian w polityce fiskalnej i równowadze zewnętrznej Stanów Zjednoczonych w latach osiemdziesiątych. Z kolei w latach dziewięćdziesiątych w polityce fiskalnej krajów należących do UE obserwowaliśmy redukcję wydatków wymuszoną w dużej mierze przez kryteria konwergencji z Maastricht, od spełnienia których zależało przyjęcie kraju do UGW. Znajdź informacje o saldzie budżetu, saldzie rachunku obrotów bieżących oraz oszczędnościach krajowych za lata kraju, który miał ogromne kłopoty ze spełnieniem fiskalnych kryteriów konwergencji -- Belgii. Czy w przypadku Belgii zadziałał mechanizm opisywany przez teorię deficytów bliźniaczych. Jeśli nie, to czemu mogło się tak stać? Podpowiedź:

9 Deficyty bliźniacze: przykład USA Powiązanie miedzy saldem rachunku obrotów bieżących, inwestycjami oraz prywatnymi i rządowymi oszczędnościami jest tożsamością i nie bazuje na żadnej teorii ekonomicznej, nie możemy prognozować skutków polityki bez jakiegoś modelu gospodarki W okresie prezydentury Ronalda Reagana w pierwszej połowie lat osiemdziesiątych, Stany Zjednoczone obniżyły podatki i podniosły niektóre wydatki rządowe, znacznie zwiększając deficyt budżetowy oraz gwałtownie pogłębiając deficyt rachunku obrotów bieżących Wydarzenia te doprowadziły do pojawienia się opinii, że deficyt rządowy i rachunku obrotów bieżących to tzw. deficyty bliźniacze CA = S I (G-T) Jeśli rośnie deficyt rządowy (G T rośnie), a oszczędności prywatne i inwestycje nie zmieniają się znacząco, nadwyżka rachunku obrotów bieżących spada o mniej więcej tyle samo, o ile wzrósł deficyt fiskalny

10 Zadanie Gross national savings 25,6 25,5 24,5 25,7 25,7 26,4 26,8 25,5 25,1 25,0 25,4 25,1 25,8 26,8 25,1 20,5 23,3 Current account (as % of GDP) 5,9 5,4 5,0 5,5 5,2 5,1 4,0 3,4 4,6 4,1 3,5 2,6 1,9 1,6-1,6-1,7 1,5 General government financial balances -5,1-4,5-4,0-2,3-1,0-0,7-0,1 0,4-0,2-0,2-0,4-2,8 0,1-0,3-1,3-5,9-4,2 Oszczędności prywatne 30,7 30,0 28,5 28,0 26,6 27,0 26,8 25,1 25,3 25,2 25,8 27,9 25,8 27,1 26,4 26,4 27,5 Inwestycje 19,74 20,07 19,47 20,18 20,48 21,29 22,74 22,06 20,50 20,87 21,90 22,53 23,90 25,20 26,73 22,22 21,88 W przypadku Belgii, spadkowi deficytu budżetowego nie towarzyszył wzrost salda rachunku CA, gdyż w tym samym czasie mieszkańcy Belgii zmniejszyli oszczędności prywatne.

11 Zadanie Gross national savings 25,6 25,5 24,5 25,7 25,7 26,4 26,8 25,5 25,1 25,0 25,4 25,1 25,8 26,8 25,1 20,5 23,3 Current account (as % of GDP) 5,9 5,4 5,0 5,5 5,2 5,1 4,0 3,4 4,6 4,1 3,5 2,6 1,9 1,6-1,6-1,7 1,5 General government financial balances -5,1-4,5-4,0-2,3-1,0-0,7-0,1 0,4-0,2-0,2-0,4-2,8 0,1-0,3-1,3-5,9-4,2 Oszczędności prywatne 30,7 30,0 28,5 28,0 26,6 27,0 26,8 25,1 25,3 25,2 25,8 27,9 25,8 27,1 26,4 26,4 27,5 Inwestycje 19,74 20,07 19,47 20,18 20,48 21,29 22,74 22,06 20,50 20,87 21,90 22,53 23,90 25,20 26,73 22,22 21,88 W przypadku Belgii, spadkowi deficytu budżetowego nie towarzyszył wzrost salda rachunku CA, gdyż w tym samym czasie mieszkańcy Belgii zmniejszyli oszczędności prywatne.

12 Zadanie 1 8,0 35,0 6,0 30,0 4,0 25,0 Current account (as % of GDP) 2,0 0, ,0 15,0 General government financial balances Oszczędności prywatne -2,0 10,0-4,0 5,0-6,0 0,0 W przypadku Belgii, spadkowi deficytu budżetowego nie towarzyszył wzrost salda rachunku CA, gdyż w tym samym czasie mieszkańcy Belgii zmniejszyli oszczędności prywatne.

13 SNA

14 PKB, PNB, PKN,... PNB (GNP) = Wartość dóbr finalnych wytworzonych przez dane państwo PNB PKB = dochody netto czynników produkcji z własności za granicą PKN (NDP) = PKB Amortyzacja (A = I brutto I netto = I (restytucyjne)) I = Ikapitału + Izapasów

15 Dochód Narodowy (NI) PNN w cenach bazowych (producenta) suma dochodów czynników produkcji DN + PNN (ceny rynkowe) Te (podatki pośrednie)

16 Dochód Osobisty (PI) DO + Dochód narodowy - elementy DN, które nie trafiają do gd + elementy dochody gd, których nie uwzględnia DN

17 Dochód Osobisty (PI) DO + DN zyski niepodzielone korporacji podatki od tych zysków składki na ubezpieczenie społeczne (ZUS) + transfery (TR albo B) + odsetki od długu publicznego

18 Rozporządzalny dochód osobisty (DI, RDO, DOD, - nie żartuję ) To tyle ile gospodarstwa domowe mogą przeznaczyć na konsumpcję i oszczędności RDO DO Td (podatki bezpośrednie) = C + S

19 Wersja dokładniejsza ze skrótami anglojęzycznymi

20 Od wydatków do dochodu rozporządzalnego w gospodarce zamkniętej PKB = C + I + G PNB = PKB PNN = PNB Amort. DN = PNN - T VAT DDO = DN + B T PIT DDO = C + S Czyli C + I + G Amort. T VAT + B T PIT = C + S I = S + (T VAT + T PIT - B G) + Amort. Inwestycje = Oszczędności prywatne + Oszczędności rządu + Amortyzacja Inwestycje = Oszczędności prywatne + Saldo budżetu państwa + Amortyzacja Inwestycje netto = Oszczędności prywatne + Saldo budżetu państwa

21 Od wydatków do dochodu rozporządzalnego w gospodarce otwartej PKB = C + I + G + NX PNB = PKB + dochody netto z własności za granicą (R) PNN = PNB Amort. DN = PNN + transfery jednostronne z zagranicy (TR) T VAT DDO = DN + B T PIT DDO = C + S Czyli C + I + G + NX+ R Amort. + TR T VAT + B T PIT = C + S I = S + (T VAT + T PIT - B G) - (NX + R + TR) + Amort. Inwestycje = Oszczędności prywatne + Oszczędności rządu + Oszczędności zagranicy + Amortyzacja Inwestycje = Oszczędności prywatne + Saldo budżetu państwa Saldo rachunku obrotów bieżących + Amortyzacja Inwestycje netto = Oszczędności prywatne + Saldo budżetu państwa Saldo rachunku obrotów bieżących I = S deficyt budżetu CA

22 Zadanie 2 C = 100 S = 40 I = 20 G = 10 Ex= 50 Im= 30 R = 12 Td= 15 Te= 25 A = 5 Oblicz: CA, PKB, DDO, DB

23 Zadanie 2 C = 100 S = 40 I = 20 G = 10 Ex= 50 Im= 30 R = 12 Td= 15 Te= 25 A = 5 Oblicz: CA, PKB, DDO, DB PKB = C + I + G + NX PNB = PKB + dochody netto z własności za granicą (R) PNN = PNB Amort. DN = PNN + transfery jednostronne z zagranicy (TR) T VAT DDO = DN + B T PIT DDO = C + S Czyli C + I + G + NX+ R Amort. + TR T VAT + B T PIT = C + S I = S + (T VAT + T PIT - B G) - (NX + R + TR) + Amort. Inwestycje = Oszczędności prywatne + Oszczędności rządu + Oszczędności zagranicy + Amortyzacja Inwestycje = Oszczędności prywatne + Saldo budżetu państwa Saldo rachunku obrotów bieżących + Amortyzacja Inwestycje netto = Oszczędności prywatne + Saldo budżetu państwa Saldo rachunku obrotów bieżących I = S deficyt budżetu CA

24 Kurs walutowy

25 Kurs walutowy Co to znaczy, że kurs walutowy wzrósł?

26 Rynek walutowy, notacje Pośrednia określa cenę waluty krajowej wyrażoną w walucie zagranicznej np. kurs walutowy EUR zostałby zapisany jako e [EUR/PLN], e = 0,25 EUR/PLN czyli 1 PLN kosztuje 25 eurocentów. Bezpośrednia znacznie częściej stosowana cenę waluty zagranicznej wyrażoną w walucie krajowej kurs walutowy EUR jest zgodnie z tym zapisywany jako e[pln/eur], e = 4 PLN/EUR 1 EUR kosztuje 4 PLN

27 Podstawy Aprecjacja PLN do EUR to to samo, co deprecjacja EUR do PLN Dewaluacja i rewaluacja a aprecjacja i deprecjacja Paradoks Siegiela: Stopa deprecjacji PLN Stopa aprecjacji EUR Jeśli Eij Eji to istnieje możliwość arbitrażu

28 Zadanie 3. Arbitraż EUR/USD = 1,2597 USD/JPY = 119,06 EUR/JPY = 150,08 JPY/EUR = 0, EUR/USD * USD/JPY * JPY/EUR = 0,99. => Istnieje możliwość arbitrażu. Ile można zarobić?

29 Ile zarobimy? 1mln USD ,8 EUR JPY , USD Nasz zysk: = 667 USD W praktyce bardzo ciężko jest zarobić na arbitrażu.

30 Zabezpieczenie przed ryzykiem

31 Zadanie 4. Instrumenty rynku walutowego w handlu międzynarodowym Foreward zabezpieczenie kursowe Opcje złe wspomnienie z kryzysu Zdanie 4: 20 mln EUR; E = 1,25 USD/EUR Płatność za 3 miesiące. Firma obawia się deprecjacji, czyli spadku E. Jak się zabezpieczyć? EF = 1,25 USD/EUR FORWARD S = 1,25 USD/EUR premia = 0,01 OPCJA

32 Instrumenty rynku walutowego w handlu międzynarodowym E < 1,25$/e : 25mln$ - 25mln$ * 0,01 = = 24,8mln$ V$ E > 1,25$/e : E * 20mln - 20mln$ * 0,01 =E*20mln - 200tys$ Przy jakim kursie będzie wszystko jedno czy O czy FW? E*20mln$ - 200tys$ = 25mln$ => E = 1,26USD/EUR

33 Instrumenty rynku walutowego w handlu międzynarodowym V 25 foreward 24,8 1,25 1,26 E

34 Inne typy opcji dlaczego niebezpieczne? V E

35 Dziękuję Państwu za uwagę