Wzrost i rozwój gospodarczy. Edyta Ropuszyńska-Surma

Transkrypt

1 Wzrost i rozwój gospodarczy Edyta Ropuszyńska-Surma

2 Zagadnienia Wzrost gospodarczy i stopa wzrostu gospodarczego. Teorie wzrostu gospodarczego. Granice wzrostu. Modele wzrostu. Wzrost gospodarczy i polityka makroekonomiczna.

3 WZROST GOSPODARCZY Wzrost gospodarczy to proces zwiększania w czasie rezultatów działalności gospodarczej wyrażonej w ilości lub wartości wytworzonych dóbr i usług Wzrostem gospodarczym nazywamy powiększenie realnej wartości produktu krajowego brutto lub realnej wartości produktu krajowego per capita w gospodarce.

4 PKB per capita (tys. USD) krajów liderów w porównaniu z okresem przed 1800 r. (bc p.n.e.) [Źródło: S.L.Parente, E.C. Prescott, A Unified Theory of the Evolution of International Income Levels, Successes and Failures in Real Convergence, Conference National Bank of Poland, October 2003, s. 51; zaa. Baszyński, D. Piątek, K. Szarzec, 2006, s.45]

5 Stopa wzrostu gospodarczego r ( Y Y ) 100% 1 t Yt 1 = 100% Y Y t+ + = t t Gdzie: Yt realna wartość PKB/PNB/DN w okresie bazowym Yt+1- realna wartość PKB/PNB/DN w okresie następnym.

6 Y t+1 < 0 występuje recesja; Y t+1 = 0 występuje stagnacja; Y t+1 > 0 występuje wzrost gospodarczy;

7 Przyczyny wzrostu gospodarczego: Wzrost nakładów czynników produkcji, Wzrost produkcyjności czynników produkcji: wzrost nakładów kapitału wzrost wiedzy i doświadczenia pracowników postęp techniczny i organizacyjny korzyści skali (w tym specjalizacja) zmiany alokacji zasobów w gospodarce zmiany prawne, kulturowe, społeczne i inne

8 Rodzaje wzrostu gospodarczego: ekstensywny (wzrost związany ze zwiększeniem zaangażowania zasobów, zasoby kapitału, zwiększenie skali działania) intensywny (wynika ze zwiększenia produktywności zasobów, wzrost wydajności pracy) zrównoważony (ekorozwój, wzrost równomierny bezkryzysowy, bezkoniunkturalny, proces gospodarowania nie obciążający jakości życia przyszłych pokoleń)

9 Czynniki wzrostu gospodarczego (PRACA ) i źródła wzrostu (1/3) Wzrost liczby ludności kraju poprzez przyrost naturalny, migracje; Zwiększenie stopnia aktywności zawodowej ludności, tzn. wzrost udziału osób zatrudnionych i szukających aktywnie pracy w ogólnej liczbie ludności kraju, poprzez np.: Ustawowe granice wieku produkcyjnego, Aktywizacja zawodowa kobiet, Stan zdrowia społeczeństwa, Udział i czas kształcenia młodzieży w szkolnictwie średnim i wyższym, Czas pracy zatrudnionych

10 Czynniki wzrostu gospodarczego (KAPITAŁ RZECZOWY) i źródła wzrostu (2/3) Inwestycje przedsiębiorstw, czyli nakłady na odtworzenie i powiększenie zasobów kapitału; Amortyzacja, czyli zmniejszanie się wartości kapitału rzeczowego wskutek jego fizycznego i ekonomicznego zużycia;

11 Czynniki wzrostu gospodarczego (ZASOBY NATURALNE) i źródła wzrostu (3/3) Odkrycie nowych złóż surowców; Budowa polderów (np.. Holandia)

12 Produktywność czynników wzrostu (1/3) Wydajność pracy wartość produkcji przypadająca na 1 zatrudnionego w jednostce czasu. Źródła zmian wydajności pracy: Techniczne uzbrojenie pracy, Wykształcenie, kwalifikacje pracowników, doświadczenie pracowników, technologia, Motywacja pracowników

13 Produktywność czynników wzrostu (2/3) Produktywność kapitału wartość produkcji przypadająca na jednostkę zaangażowanego kapitału rzeczowego. Źródła zmian produktywności kapitału: Technologia, Nakłady pracy

14 Produktywność czynników wzrostu (3/3) Produktywność zasobów naturalnych wartość produkcji przypadająca na jednostkę niektórych rodzajów zasobów. Źródła zmian produktywności kapitału: Technologia, klimat,.

15 Przyczyny rozwoju gospodarczego według W.Kwaśnickiego: własność prywatna wolność wymiany w skali krajowej i międzynarodowej (korzyści komparatywne David Ricardo 1917r.) konkurencyjność i innowacyjność brak barier wejścia stabilność monetarna neutralność pieniądza efektywne rynki kapitałowe niskie podatki

16 Hipoteza konwergencji - argumenty przemawiające za hipotezą konwergencji (1/3) Kryterium Kraje słabo rozwinięte Zasób siły roboczej Wysoki wzrost zasobu siły roboczej związany z przepływem ludności z obszarów wiejskich do miast i wysoki przyrostem demograficznym Kraje wysoko rozwinięte Niskie tempo przyrostu demograficznego

17 Hipoteza konwergencji - argumenty przemawiające za hipotezą konwergencji (1/3) Kryterium Kraje słabo rozwinięte Stopy zwrotu z inwestycji Wysokie demograficznym Kraje wysoko rozwinięte Niskie, malejące Poziom rozwoju technolog icznego Zacofanie technologiczne; są odbiorcami transferu technologii, ponosząc przy tym niskie koszty na prace B+R Są liderami w prowadzeniu prac B+R i we wdrażaniu nowych technologii i rozwiąząń

18 Hipoteza konwergencji - argumenty przemawiające za hipotezą konwergencji (1/3) Kryterium Kraje słabo rozwinięte Kraje wysoko rozwinięte Poziom technicznego uzbrojenia pracy Produktywność czynników produkcji Niskie Niskie Wysokie Wysokie