Pedagogika współczesna Sebastian Bakuła Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Struktura wykładu Wprowadzenie Pedagogika jako nauka: przedmiot, metody badawcze, teorie Subdyscypliny pedagogiczne i relacja do innych nauk Wybrane współczesne prądy i kierunki pedagogiczne. Zakończenie
Pedagogika Pedagogika to nauka o wychowaniu, kształceniu i edukacji człowieka. Bada wszelkie procesy i działania wspierające rozwój jednostki ku pełnym jej możliwościom, oraz sprzyjające osiąganiu przez nią postawy życzliwości wobec innych i kompetencji do działania na rzecz wspólnego dobra.
Przedmiot badań pedagogiki Edukacja - ogół oddziaływań służących formowaniu się (zmienianiu, rozwijaniu) zdolności życiowych człowieka, Pedagogika, red. B. Milerski Wychowanie - świadome i celowe działanie pedagogiczne zmierzające do osiągniecia względnie stałych skutków (zmian rozwojowych) w osobowości wychowanka W. Okoń Kształcenie system działań zmierzających do tego, aby uczącej się jednostce umożliwić poznanie świata i ukształtowanie własnej osobowości W. Okoń
Przedmiot badań cd. Kształcenie: 1. Uczenie się proces nabywania względnie trwałych zmian w szeroko rozumianym zachowaniu (wiedza, umiejętności, postawy) w toku bezpośredniego i pośredniego poznawania rzeczywistości (doświadczenia i ćwiczenia) 2. Nauczanie proces kierowania uczeniem się uczniów w toku planowej pracy nauczyciela z uczniami
Przedmiot badań cd. Przedmiot badań pedagogiki jest złożony, formy praktyki edukacyjnej można opisywać i wyjaśniać z perspektywy: 1. Ucznia (funkcjonowanie w edukacyjnych, prawidłowości rozwoju) środowiskach 2. Wychowawcy (warsztat, kompetencje, skuteczność działań) 3. Działania instytucji wychowawczych (od strony ich organizacji, realizowanych zadań) 4. Społecznych, kulturowych i politycznych uwarunkowań edukacji (dostęp do oświaty) 5. Wpływu mediów, kultury, rodziny, rówieśników.
Metody badań pedagogicznych 1. Metody ilościowe - pozwalają określić ogólne tendencje przebiegu zjawisk edukacyjnych. Metody zbierania danych związane z ich pomiarem. Np.: sondaże, ankiety, testy. 2. Metody jakościowe pozwalają wyjaśnić przebieg zjawisk edukacyjnych, wypracować metody ich usprawnienia. Metody opisowe. Np.: obserwacja etnograficzna/uczestnicząca, wywiad, analiza archiwów.
Teorie pedagogiczne Didaskalocentryzm wychowanie wg tradycyjnych i stałych wzorców moralnych, nauczanie gotowych treści i ich interpretacji, nauczyciel i program w centrum uwagi Pajdocentryzm wychowanie wg indywidualnych predyspozycji i potrzeb dzieci, dostosowane do zmieniających się w kulturze norm i zasad, nauczyciel jest opiekunem i stwarza warunki samorozwoju, dziecko w centrum uwagi Wieloparadygmatyczność
Subdyscypliny pedagogiki wyróżnione ze względu na kryterium: 1. Celów działalności edukacyjnej: a/ dydaktyka, b/ teoria wychowania. 2. Metodologiczne: a/ p. ogólna, historia wychowania, b/ p. społeczna 3. Rozwojowe: p. wieku przedszkolnego, dzieci i młodzieży, dorosłych. 4. Defektów rozwojowych: oligofrenopedagogika, tyflopedagogika, rewalidacji, resocjalizacji. 5. Instytucjonalne: p. przedszkolna, szkolna, szkoły wyższej. 6. Problemowe: a/ p. systemów edukacji, b/ pedeutologia. 7. Dziedzin aktywności człowieka: p. socjalna, wychowawcza, terapeutyczna, czasu wolnego.
Myślenie pedagogiczne Wychodzi od przesłanek: Filozoficznych: ontologicznych, antropologicznych, etycznych Psychologicznych Socjologicznych
Kierunki i nurty pedagogiczne Pedagogika pozytywistyczna Pedagogika personalistyczna Pedagogika kultury Pedagogika Nowego Wychowania Pedagogika postmodernizmu
Pedagogika pozytywistyczna Pośród różnych form wiedzy największe znaczenie mają nauki szczegółowe, opisują one fakty, wyjaśniają zależności między nimi, przewidują fakty nowe Nauki szczegółowe dostarczają wiedzy technicznej gwarantującej ludzkości postęp i szczęście Pedagogika ma kształcić młodych ludzi by rozwiązywali konkretne problemy społeczne, by wszystkim żyło się lepiej i dostatniej Nie ma tu miejsca na żadne założenia filozoficzne, moralne, związane z wychowaniem
Pedagogika personalistyczna W procesie wychowania najistotniejsza jest osoba wychowanka bytu rozumnego, wolnego, zdolnego do samodzielnego myślenia, przez co godnego szacunku Człowiek jest bytem materialnym i duchowym, realizującym się w życiu wspólnotowym w relacjach z innymi ludźmi Pełnia rozwoju człowieka powinna przejawiać się w kierowaniu się ideałami: prawdy, dobra, piękna, ich realizacja pozwoli zbliżyć się do absolutu Rola pedagoga polega na inspirowaniu i wspieraniu wychowanka w dążeniu do jego samorozwoju
Pedagogika kultury Wyrosła w opozycji do naturalistycznej koncepcji wychowania Kształcenie i rozwój jednostki powinien przebiegać w żywym kontakcie z obiektywnymi dobrami kultury Poprzez kontakt, rozumienie i wyjaśnianie dóbr kultury jednostka nie tylko obcuje z wartościami, ale kształtuje swoją osobowość, wrażliwość, twórczość Celem wychowania jest dostarczenie sposobów rozumienia i interpretowania wartości kulturowych, by umożliwić tworzenie wartości nowych
Pedagogika Nowego Wychowania Krytyka tradycyjnej pedagogiki posługującej się jedną metodą kształcenia, dostosowanej do normalnego, przeciętnego ucznia Treści i metody powinny być dostosowane do indywidualnych predyspozycji wychowanków Wychowawca ma być jedynie opiekunem i stwarzać różnorodne formy swobodnego rozwoju dziecka Celem wychowania jest naturalny, niczym nie skrępowany samorozwój, bez narzuconych z góry treści i celów kształcenia
Pedagogika postmodernizmu Pedagogika powinna być dostosowana do zachodzących właśnie zmian globalizacyjnych przejawiających się: wielością równouprawnionych dyskursów kulturowych, etycznych, estetycznych Nie ma jednej uniwersalnej teorii opisującej świat, miejsce i rolę człowieka Nauka nie jest żadną uprzywilejowaną formą poznawania świata Nie ma żadnych uniwersalnie obowiązujących systemów wartości ani celów Cele i treści wychowania ustala się lokalnie, wg potrzeb, wyznawanych wartości, uznawanych standardów metodologicznych
Podsumowanie 1. Pedagogika przedmiot, metody, subdyscypliny. 2. Pojęcie pedagogiczne edukacja, kształcenie, wychowanie, uczenie się, nauczanie. 3. Współczesne prądy i kierunki pedagogiczne.
Wnioski 1. Przedmiot pedagogiki jest złożony, uwarunkowany założeniami: filozoficznymi, społecznymi, kulturowymi. 2. Nie ma jednej uniwersalnej teorii pedagogicznej, mamy wielość pedagogik. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.