Podstawy pedagogiki - plan wykładów

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Podstawy pedagogiki - plan wykładów"

Edward Mróz
6 lat temu
Przeglądów:

1 Podstawy pedagogiki - plan wykładów Cele przedmiotu: 1. Zrozumienie podstawowych pojęć, zasad i problemów pedagogiki 2. Umiejętność komunikowania się w zakresie pedagogiki 3. Zainteresowanie pedagogiką i refleksja o własnej działalności wychowawczej Tematy wykładów: 1. Kluczowe pojęcia pedagogiki 2. Cele wychowania 3. Przedmiot i warunki działania wychowawcy 4. Metody działań wychowawczych 5. Podsumowanie: zasady wychowania - wytyczne do pracy wychowawczej 1

2 Wykład 1. Kluczowe pojęcia pedagogiki Pedagogika w naukach społecznych Źródła pedagogiki jako nauki Zakres pedagogiki i jej działy Wychowanie: kluczowe pojęcie pedagogiki. - różnorodność definicji - wychowanie jako proces i jako efekt - wychowanie jako sprzężenie zwrotne Pojęcia: kształcenie, edukacja, uczenie się, nauczanie Pedagogia jako dyscyplina praktyczna. System wychowania 2

3 Pedagogika Źródłosłów: gr. παιδαγωγς (paidagogos - niewolnik towarzyszący dziecku w szkole; dosł. prowadzący dziecko ) łac. ars educandi - sztuka wychowania Odpowiednikiem znaczeniowym polskiego terminu wychowanie jest grecki termin paideia (wykształcenie przygotowujące młodzież do bycia dobrymi obywatelami polis) Pedagogika zespół nauk o wychowaniu, istocie, celach, treściach, metodach, środkach i formach organizacji procesów wychowawczych (Encyklopedia powszechna PWN, 1996) 3

4 Nauki współpracujące z pedagogiką nauki biologiczno-medyczne nauki historyczne filozofia ekonomia pedagogika psychologia nauki o kulturze nauki polityczne 4

5 Działy współczesnej pedagogiki P. społeczna P. opiekuńcza P. specjalna pedagogika P. wczesnoszkolna P. kultury P. resocjalizacyjna Pedeutologia Andragogika Gerontologia 5

6 Podział nauk pedagogicznych wg Polskiej Akademii Nauk I. Podstawowe dyscypliny pedagogiczne: pedagogika ogólna historia oświaty i wychowania teorie wychowania dydaktyka II. Szczegółowe dyscypliny pedagogiczne wyznaczane rozwojem człowieka: pedagogika rodziny p. przedszkolna i wczesnoszkolna p. szkolna p. szkolnictwa wyższego p. dorosłych (andragogika) p. specjalna w tym resocjalizacja i rewalidacja teoria kształcenia równoległego teoria kształcenia ustawicznego pedagogika ludzi starszych III. Dyscypliny pedagogiczne związane z różnymi obszarami działalności człowieka: pedagogika społeczna pedagogika kultury pedagogika pracy pedagogika zdrowotna teorie wychowania technicznego teorie wychowania obronnego pedagogika czasu wolnego i rekreacji IV. Dyscypliny z pogranicza (pomocnicze) pedagogika porównawcza pedeutologia polityka oświatowa ekonomika oświaty organizacja oświaty i wychowania filozofia wychowania psychologia wychowawcza socjologia wychowania biologiczne podstawy wychowania 6 informatyka i cybernetyka edukacyjna

7 Funkcje pedagogiki funkcja diagnostyczna - zbieranie obiektywnych danych o rzeczywistości funkcja prognostyczna - określenie na podstawie zgromadzonej wiedzy prawidłowości dotyczących przyszłych zmian rzeczywistości funkcja instrumentalno-techniczna - opracowanie procedur, które mają umożliwić realizację postawionych celów 7

8 Wychowanie jako kluczowe pojęcie pedagogiki Wychowanie to świadomie organizowana działalność społeczna, oparta na stosunku wychowawczym między wychowankiem a wychowawcą, której celem jest wywołanie zamierzonych zmian w osobowości wychowanka. (W. Okoń)... proces przygotowania młodzieży do uczestnictwa w działaniach utrzymujących i kontynuujących elementy składowe społeczeństwa. (F. Znaniecki)... oddziaływanie pokoleń dorosłych na te, które nie dojrzały jeszcze do życia społecznego. (E. Durkheim)... intencjonalne kształtowanie osobowości dokonywane w ramach stosunku wychowawczego między wychowawcą a wychowankiem, według przyjętego w grupie ideału wychowawczego. (J. Szczepański)... całokształt sposobów i procesów pomagających osobie ludzkiej urzeczywistniać swoje człowieczeństwo (ks. J. Tarnowski)... sterowanie procesami socjalizacyjno-enkulturacyjnymi oraz uczenia się jednostek podporządkowane celom kształtowania określonych dyspozycji osobowościowych (H. Muszyński) 8

9 Wychowanie jako kluczowe pojęcie pedagogiki Kategorie definicji pojęcia wychowanie (wg S. Kunowskiego): - definicje prakseologicznie: wychowanie jest równoznaczne z oddziaływaniem wychowawców na wychowanków - definicje ewolucyjne: wychowanie jest procesem samorzutnego rozwoju wychowanka, szczególnie w wyniku nabywania doświadczeń - definicje sytuacyjne: istotne są uwarunkowania środowiskowe, w tym tzw. sytuacje wychowawcze - definicje adaptacyjne: istotą wychowania jest przystosowanie wychowanka do wymagań społecznych 9

10 Model procesu komunikacji nadajnik przekaz medium odbiornik Nadawca warunki (szum) Odbiorca C. E. Shannon,

11 Model procesu wychowania składniki środowiska działania wychowawcze diagnoza wychowawca wychowanek Dla efektywnego działania wychowawczego konieczne jest nie tylko oddziaływanie na wychowanka, ale także odbieranie informacji o skutkach tego oddziaływania. Na wszystkich etapach procesu wychowania zachodzi sprzężenie zwrotne pomiędzy uczestnikami. 11

12 Dwa sposoby rozumienia pojęcia wychowanie dawne rozumienie: oddziaływanie na czyjąś osobowość, jej formowanie, zmienianie i kształtowanie ; wyzwalanie w drugiej osobie bądź grupie społecznej pożądanych stanów, jak rozwój, samorealizacja czy wzrost samoświadomości ; efekt powyższych działań lub procesów współczesne rozumienie: całokształt procesów i oddziaływań zachodzących w toku wzajemnych relacji między dwiema osobami, pomagających im rozwijać własne człowieczeństwo wg. [Milerski, Śliwerski, 2000 s. 274] 12

13 Pojęcia powiązane z wychowaniem Proces: Uporządkowany ciąg następujących po sobie i powiązanych przyczynowo zdarzeń (zmian). Rozwój: Długotrwały proces kierunkowych zmian, w którym można wyróżnić następujące kolejno etapy przemian (fazy rozwojowe) prowadzące do nieodwracalnego przejścia jakiegoś systemu od stanu mniej zorganizowanego do stanu bardziej zorganizowanego. Edukacja: Ogół zorganizowanych działań służących zwiększaniu zdolności życiowych człowieka. Socjalizacja: Ogół działań ze strony społeczeństwa, zmierzających do zdobycia przez jednostkę takich kwalifikacji, takich systemów wartości i osiągnięcia takiego rozwoju osobowości, aby mogła się stać pełnowartościowym członkiem społeczeństwa. Kształcenie: Samodzielne i kierowane czynności człowieka, oparte na nauczaniu i uczeniu się, podejmowane dla osiągnięcia określonego zasobu wiedzy, umiejętności i postaw. 13

14 Podsumowanie Wychowanie to: działalność celowa i planowa oparta na relacji wzajemnej (sprzężeniu zwrotnym) pomiędzy wychowankiem a wychowawcą polegająca na wspieraniu naturalnego rozwoju wychowanka oraz kształtowaniu własności wymaganych przez środowisko celem jest przygotowanie wychowanka do udziału w życiu społecznym oraz indywidualny rozwój stachura@univ.szczecin.pl 14

Podobne dokumenty

Wykład 1: Podstawowe pojęcia pedagogiki jako dyscypliny naukowej

Teoretyczne podstawy kształcenia - konspekty wykładów Wykład 1: Podstawowe pojęcia pedagogiki jako dyscypliny naukowej Efektywność działania Działanie efektywne to takie, gdy postawiony cel osiągamy przy