WPŁYW ŚRODKÓW MASOWEGO PRZEKAZU NA WYCHOWANIE MŁODZIEŻY W OKRESIE ADOLESCENCJI Autorki: Agnieszka Błyszczek, Magdalena Gołębiewska
INFORMACJE O AUTORKACH Doktorantki I roku Pedagogiki, na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Warmińsko- Mazurskiego w Olsztynie. Przewodniczące koła naukowego: Koło Aktywizacji i Wspierania Animatorów,,KAWA. Autorki artykułów naukowych, koordynatorki przedsięwzięć edukacyjnych, programów kulturalno-naukowych oraz społecznych.
WPROWADZENIE Środki masowego przekazu we współczesnych czasach stają się powszechniejsze, łatwiej dostępne, wykorzystywane zarówno w pracy, jak i w domu. Obecnie media zaznaczają swoją obecność w niemal wszystkich sferach ludzkiego funkcjonowania, dlatego stają intrygującym przedmiotem dociekań różnych dyscyplin naukowych
Zainteresowania badawcze przedstawione w artykule skonwertowały się wokół szerokiego zagadnienia, jakim jest wpływ masowego przekazu. W szczególności na tym jaką rolę odgrywają, w procesie wychowania, młodzieży wchodzącej w okres adolescencji.
METODOLOGIA Materiał badawczy został zgromadzony poprzez analizę współczesnej literatury dotyczącej poruszanego problemu, który koncertował się wokół wpływu na wychowanie młodzieży wchodzącej w okres dojrzewania Celem pracy jest szczegółowa analiza poszczególnych mass mediów takich jak internet, telewizja, radio, prasa w oparciu o ich rolę w procesie współczesnego wychowania.
CHARAKTERYSTYKA OKRESU ADOLESCENCJI Adolescencja to okres pomiędzy dzieciństwem, a dorosłością, w którym zachodzi szereg licznych zmian fizycznych oraz psychicznych. Rozpoczyna się dojrzewanie, któremu towarzyszą widoczne zmiany w organizmie. Młody człowiek zaczyna się zastanawiać jak postrzegają go rówieśnicy. Według koncepcji Erika Eriksona młodzież w czasie adolescencji przeżywa kryzys rozwojowy, który polega na poszukiwaniu tożsamości. Młodzi ludzie zaczynają szukać odpowiedzi na pytanie kim są (tożsamość indywidualna) oraz stara się określić swoją przynależność do różnych grup społecznych (tożsamość społeczna) Chęć akceptacji przez innych w tym okresie jest tak intensywna, że młodzież staję szczególnie podatna w tym okresie na różnego rodzaju wpływy również te generowane przez środki masowego przekazu
POZYTYWNY I NEGATYWNY WPŁYW ŚRODKÓW MASOWEGO PRZEKAZU NA WYCHOWANIE MŁODZIEŻY Aspekty pozytywne Aspekt negatywne rozwój zainteresowań, poszerzanie horyzontów, poznawanie i odkrywanie świata programy edukacyjne mogą pozytywnie wpływać na świadomość rodziców, uzupełniać wiedzę o wychowaniu mass media mogą stanowić pomoc w trudnych sytuacjach wychowawczych umożliwiają uczestniczenie w kulturze mogą aktywizować do działania, poznawania nowych ludzi środki masowego przekazu mogą zniekształcać postrzeganie rzeczywistości zacieranie się granicy między sprawami istotnymi, a szybką i łatwą rozrywką manipulacja odbiorcami treści przekazu nacechowane są często agresją, erotyzmem, wulgaryzmami, negatywnymi wzorcami zachowań prowadzą do uzależnień wprowadzanie mody na określony styl życia
WNIOSKI I PODSUMOWANIE Współcześnie środki masowego przekazu odgrywają znaczącą rolę w różnych sferach ludzkiego funkcjonowania. Człowiek korzysta z mass mediów w pracy, domu, w szkole, czy też na uczelni. Coraz częściej stanowią podstawowa formę spędzania czasu wolnego, a dostęp do ich wraz z rozwojem technologii staje się łatwiejszy. Środki masowego przekazu stanowią zarówno szanse jaki i zagrożenia w procesie wychowania młodzieży. Nie jest możliwe odgrodzenie pozytywnego i negatywnego oddziaływania środków masowego przekazu, ponieważ te dwa aspekty wpływu są wzajemnie ze sobą powiązane. Należy jednak dążyć do zoptymalizowania szans, przy jak największym wykluczeniu ryzyka.
Środki masowego przekazu wpływają nie tylko na wychowanie młodzieży, ale również na zachowania, postawy i przekonania młodego człowieka. Wywierają wpływ również na rodziców jaki i na funkcjonowanie całej rodziny. Mass media stają się nowym środowiskiem wychowawczym. Młodzież wchodząca w okres adolescencji staję się podatna na różnego rodzaje wpływy z otoczenia. Rodzina przestaje być podstawowym środowiskiem wychowawczym, a młodzi ludzie zaczynają szukać swojej tożsamości poprzez przynależność do różnych grup społecznych. Dlatego, też ze względu na specyfikę okresu dorastania stanowią, grupę szczególnego ryzyka na wpływ mass mediów.
Mass media to środowisko niezwykle elastyczne, szybko dostosowujące się do wszelkich zmian oraz potrzeb poszczególnych grup odbiorców. Natomiast przekaz medialny jest silnie aprobujący, intensywny, często naznaczony silnymi emocjami, co może prowadzić do różnych form uzależnień oraz patologicznych zachowań. Dlatego rodzice powinni jak najwięcej uwagi poświęcać, temu w jaki sposób ich dzieci korzystają ze środków masowego przekazu. Brak najmniejszej kontroli, czy też rozmów o zagrożeniach wypływających z środków masowego przekazu powoduje, że młodzież ma niczym nie skrępowany dostęp do nierzetelnych informacji, brutalnych scen, pornografii, agresywnych gier.
Współczesna szkoła jako jedno ze środowisk wychowawczych powinna już od najmłodszy lat przygotowywać dzieci do odbioru środków masowego przekazu. Młodzież powinna znać negatywne skutki nadmiernego korzystania z poszczególnych mass mediów oraz być świadoma zagrożeni z nich wypływających Jednak we współczesnym szkolnictwie brakuję zajęć i lekcji, które byłyby poświęcone takiej tematyce. Należy również zwrócić uwagę, że edukacja medialna nie powinna dotyczyć tylko dzieci, ale również rodziców, ponieważ to oni decydują w znaczącym stopniu o uczestnictwie mass mediów w procesie wychowania dorastającej młodzieży.
BIBLIOGRAFIA: Bauer Z., Chudziński E., Dziennikarstwo i świat mediów. Nowe wydanie, Kraków 2010. Bąk M., Hikikomori zaplątani w sieci, Nowe horyzonty edukacji 2012, nr 1. Borowiecka B., Relacje nastolatków z rodzicami, Nowa Szkoła 2005, nr 2. Castells M., Społeczeństwo sieci, Warszawa 2007. Dudzikowa M., Czerepaniak-Walczak M., Wychowanie. Pojęcia, procesy, konteksty, t. 1, Gdańsk 2007. Gajda J., Media w edukacji, Kraków 2004. Goban-Klas T., Media i komunikowanie masowe, Warszawa 2006. Godziec W., Media audiowizualne, Warszawa 2010. Huk T., Media w wychowaniu, dydaktyce oraz zarządzaniu informacją edukacyjną szkoły, Kraków 2011. Jaczewski A., Biologiczne i medyczne podstawy rozwoju i wychowania, Warszawa 2005. Jeziński M., Nowe media a media tradycyjne. Prasa, reklama, Internet,, Toruń 2009. Juśkiw B., Kultura medialna. Próba analizy mediów w Polsce,, Kraków 2012.
Kozłowska A., Oddziaływanie mass mediów, Warszawa 2006. Krajewska B., Telewizja jako źródło wiedzy o wychowaniu, w świetle badań empirycznych, Nowa Szkoła 2007, nr 10. Łobacz M., Telewizja, szanse i zagrożenia wychowawcze, Kraków 2007. Mersch D., Teorie mediów, Warszawa 2010. Plopa M., Psychologia rodziny. Teoria i badania, Kraków 2005. Przetacznik-Gierowska M., Włodarski Z., Psychologia wychowawcza, Warszawa 1998. Sitarczyk M., Rodzina w mediach media w rodzinie, Warszawa 2013. Tomaszewska H., Młodzież, rówieśnicy i nowe media, Warszawa 2012. Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz. U. z 2011 r. Nr 43, poz. 226, z późn. zm.) Wołodźko A., Maturzyści wobec mediów elektronicznych,, Olsztyn 2012.