PROGRAM PRZYRODNICZO EKOLOGICZNY PRZEDSZKOLE MIEJSKIE NR 140 W ŁODZI Opracowały: Anna Bedyńska Kowalczyk Jolanta Rosiak Renata Skonieczna Iwona Kiciak vel Kicińska Anna Gosławska Rok szkolny 2016/2017
SPIS TREŚCI 1. WPROWADZENIE 2. GŁÓWNE ZAŁOŻENIA PROGRAMU 3. CELE PROGRAMU EDUKACJI EKOLOGICZNEJ CELE OGÓLNE PROGRAMU CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU 4. FORMY I METODY PRACY 5. KORZYŚCI DLA PLACÓWKI, NAUCZYCIELA, DZIECKA 6. EFEKTYWNOŚĆ DZIAŁAŃ 7. ETAPY PLANOWANYCH DZIAŁAŃ 8. EWALUACJA PROGRAMU
Uczmy miłości do przyrody, uczmy spostrzegać jej piękno, cieszyć się nim, podziwiać je, a jednocześnie przestrzegajmy dzieci, by tego piękna nie niszczyły. Hanna Zdzitowiecka I. WPROWADZENIE Małe dziecko aktywnie i spontanicznie wchodzi w relacje ze środowiskiem społeczno przyrodniczym. Nawiązuje żywy i silny kontakt z przyrodą. Jest gotowe do poznawania przyrody i jej ochrony. Dziecko powinno mieć umożliwiony bezpośredni kontakt z przyrodą przez: obserwację, eksperymentowanie i badanie. Poprzez takie działania podejście dziecka do przyrody i jej ochrony staje się bardziej osobiste i emocjonalne. Dlatego już w przedszkolu dziecko powinno poznawać piękno otaczającego nas świata i potęgę przyrody. Należy uświadamiać mu fakt, że człowiek, zwierzęta, rośliny i przyroda martwa stanowią część tego samego środowiska i mają w równym stopniu prawo do istnienia. Od najwcześniejszych lat należy rozpocząć kształtowanie właściwej postawy człowieka wobec środowiska. Świadomość człowieka kształtuje się przez całe życie, jednak jej podstawy każdy zdobywa w dzieciństwie, kiedy jest wrażliwy na wszystko, co go otacza. Proekologiczne wychowanie i nauczanie dziecka to celowa, planowa i systematyczna praca. Powinna stanowić składową część działalności opiekuńczo wychowawczo dydaktycznej nauczyciela przy współudziale rodziców i środowiska współpracującego z przedszkolem. Wszyscy powinni mieć świadomość, że ochrona i kształtowanie środowiska, w którym żyjemy, jest koniecznością a zatem podstawowym obowiązkiem każdego człowieka, gdyż każdy jest tylko chwilowym użytkownikiem tego środowiska i ma obowiązek przekazać je innym, następnym pokoleniom.
II. GŁÓWNE ZAŁOŻENIA PROGRAMU Program przyrodniczo ekologiczny MAŁEMU SERCU BLISKA OCHRONA ŚRODOWISKA przeznaczony jest do realizacji we wszystkich grupach wiekowych w Przedszkolu Miejskim nr 140 w Łodzi z uwzględnieniem potrzeb i możliwości dzieci. Został opracowany zgodnie z założeniami Koncepcji Pracy Przedszkola Miejskiego nr 140 w Łodzi w roku szkolnym 2016/2017 oraz nową Podstawą Programową Wychowania Przedszkolnego. Treści programu są zaplanowane zgodnie z porami roku i będą realizowane od września do czerwca w roku szkolnym 2016/2017. Mogą być modyfikowane przez nauczycielki, które zechcą uatrakcyjnić je o własne pomysły. Głównym założeniem programu jest zbliżenie dziecka do świata przyrody i poprzez poznawanie go dostrzegania jego piękna, nabywanie opiekuńczego stosunku do świata roślin i zwierząt, kształtowanie mądrego i umiejętnego współżycia człowieka z przyrodą, rozwijanie poczucia troski i odpowiedzialności o obecną i przyszłą jakość życia na Ziemi. Ważnym zadaniem podczas realizacji treści zawartych w programie jest takie ich opracowanie, aby potrzeba poznania przyrody i jej ochrona wynikała z zainteresowania samych dzieci. Poznawanie świata za pomocą działania i zmysłów jest dla przedszkolaków sprawą naturalną. Realizacja programu zachęci dzieci do spontanicznego, aktywnego badania i odkrywania rzeczywistości, rozwijania swoich możliwości psychofizycznych oraz do doświadczania i przeżywania. Wiedza zdobyta poprzez samodzielne doświadczenia i umiejętności jest dla przedszkolaków najtrwalsza i najwartościowsza. III. CELE PROGRAMU Cele główne: 1. Kształtowanie umiejętnego współżycia człowieka z przyrodą 2. Nabywanie opiekuńczego stosunku do świata zwierząt i roślin 3. Ukazywanie zagrożeń jakie niesie działalność człowieka dla świata przyrody i jego samego
4. Kształtowanie gotowości i umiejętności działania w zakresie ochrony środowiska Cele szczegółowe: 1. Budzenie wrażliwości na piękno otaczającej nas przyrody 2. Stworzenie sytuacji do bezpośredniego obcowania z przyrodą i dokonywania obserwacji zjawisk przyrodniczych występujących w różnych porach roku 3. Poznawanie znaczenia zieleni dla zdrowia człowieka 4. Przekazywanie dzieciom podstawowych wiadomości o ekosystemach, obiektach i zjawiskach przyrodniczych znajdujących się w najbliższym środowisku 5. Zapoznanie dzieci z podstawowymi zasadami ochrony środowiska naturalnego 6. Zapoznanie dzieci z podstawowymi zadaniami ochrony zwierząt (rozumienie pojęć: zwierzę chronione, rezerwat, okres chroniony) oraz znaczenia leśnej szaty roślinnej dla zwierząt 7. Rozumienie potrzeby pomagania zwierzętom w czasie zimy, dokarmianie ptaków 8. Uświadomienie dzieciom problemu gospodarki odpadami segregowanie, recykling, utylizacja 9. Rozwijanie zainteresowań dzieci ruchem ekologicznym i rozumienie, że podobne działania na rzecz ochrony środowiska podejmują dzieci i dorośli na całym świecie IV. FORMY I METODY PRACY Formy i metody pracy są różnorodne, dostosowane do poziomu, wiedzy i możliwości dzieci, wieku, ich doświadczeń życiowych i nawyków itp. Formy: zajęcia z całą grupą z zastosowaniem aktywnych metod pracy
zajęcia w zespołach zajęcia indywidualne wyzwalające swobodną ekspresję zabawa oraz inne formy działalności dzieci pozwalające na rozwijanie własnej inicjatywy spacery, wycieczki, warsztaty ekologiczne, akcje organizowane Metody: w przedszkolu, przedstawienia teatralne, konkursy metoda oglądowa: obserwacja, pokaz, prezentacje multimedialne metoda słowna: pogadanka, dyskusja, opis, opowiadanie, wiersz, gry dydaktyczne, inscenizacje metoda praktyczna (badawcza): spacery, wyjścia, wycieczki, zajęcia w terenie, doświadczenia i eksperymenty V. KORZYŚCI DLA PLACÓWKI, NAUCZYCIELA, DZIECKA Korzyści dla placówki promowanie przedszkola w środowisku poprzez poszerzoną ofertę edukacyjną wzbogacenie bazy dydaktycznej przedszkola Korzyści dla nauczyciela rozwijanie kreatywności samorealizacja inspiracje dla twórczych rozwiązań zapewnienie atrakcyjności oferty edukacyjnej Korzyści dla dziecka rozwijanie zamiłowania do piękna przyrody poszerzanie wiedzy na temat środowiska w którym żyje
przestrzeganie i rozumienie zjawisk i procesów zachodzących w przyrodzie nabieranie odpowiedzialności i troski o otaczający świat zwierząt i roślin wzrost świadomości i zagrożeń ekologicznych VI. EFEKTYWNOŚĆ DZIAŁAŃ Spodziewane efekty Po zrealizowaniu programu ekologicznego dziecko: zna swoje najbliższe środowisko przyrodnicze zna i nazywa różne ekosystemy rozumie skutki niewłaściwego zachowania się w naturalnym środowisku zna rolę i znaczenie ochrony naturalnego środowiska wie, że życie bez kontaktu z przyrodą jest niemożliwe operuje słownictwem wzbogaconym o treści ekologiczne wykorzystuje materiał przyrodniczy i surowce wtórne w pracach plastyczno technicznych bierze odpowiedzialność za stan środowiska przyrodniczego segreguje odpady do odpowiednich pojemników
VII. ETAPY PLANOWANYCH DZIAŁAŃ WRZESIEŃ 1. Wyprawa poprawa udział całego przedszkola w 23 akcji Sprzątanie Świata organizowanej przez Fundację Nasza Ziemia. 2.,,Jesienne opowieści - przedstawienie teatralne w wykonaniu aktorów Teatru KANON. PAŹDZIERNIK 1. Gdzie rosną gruszeczki, jabłuszka i śliweczki? wycieczka na ogródki działkowe. 2. Gdzie kupujemy warzywa i owoce? wycieczka na targowisko miejskie lub stragan owocowo warzywny. 3. Stragan z warzywami i owocami zorganizowanie kącika tematycznego. 4. Wędrowki Skrzata Borowki -,,Ogrod projekcja filmu edukacyjnego połączona z zajęciami o tematyce przyrodniczej z wykorzystaniem tablicy multimedialnej 5. Profesorek Wodorek w Kosmosie- przedstawienie teatralne w wykonaniu aktorów Teatru Pomarańczowy Cylinder. 6. Jesienny kącik przyrody założenie kącika przyrody, gromadzenie materiału przyrodniczego (kasztany, żołędzie, liście, mech, kora itp.) 7. Kolorowa jesień założenie zielnika z zebranych podczas spacerów liści. 8.,,Leśne woogi boogi zorganizowanie jesiennego balu dla dzieci. 9. Kodeks małego przyrodnika ułożenie wspólnie z dziećmi kodeksu postępowania.
LISTOPAD 1. Wędrówki nasion zajęcia przyrodniczo leśne, wycieczka autokarowa do Ośrodka Edukacji Ekologicznej w Łodzi w Lesie Łagiewnickim w ramach zajęć z cyklu Pan Rok i jego cztery córki (dwie najstarsze grupy). 2.,,Sukienka Pani Jesieni - zorganizowanie wystawy prac plastycznych dzieci (wykorzystanie materiału przyrodniczego) w holu przedszkola oraz w Miejskiej Bibliotece Publicznej Łódź Bałuty, ul. Żubardzka 3. 3. Zakładamy ogródek na oknie sadzenie cebulek kwiatów (tulipan, żonkil, hiacynt). 4.,,Ekośpiewanki przedszkolny konkurs piosenek przyrodniczo ekologicznych. 5. Kocmołuszek przedstawienie teatralne w wykonaniu aktorów Teatru Lalek Bajka 6. Światowy Dzień Ekologicznego Misia udział całego przedszkola w obchodach święta Pluszowego Misia karuzela pomysłów. 7.,,Zdrowy, pyszny miodek - zajęcia edukacyjne w gospodarstwie pszczelarskim - Starowa Góra, wycieczka autokarowa dwie grupy. GRUDZIEŃ 1.,,Zimowa przygoda ze Świętym Mikołajem przedstawienie teatralne w wykonaniu aktorów Teatru Pacuś. 2. Wędrówki skrzata Borówki - Bór projekcja filmu edukacyjnego z wykorzystaniem tablicy multimedialnej. 3. Budujemy skrzyneczki na kwiateczki warsztaty techniczno majsterkowe.
4. Prawidłowa segregacja śmieci oraz ich recykling- warsztaty z edukacji przyrodniczo ekologicznej w przedszkolu zorganizowane przez Świat Przygód 5. Spacery po osiedlu, ogrodzie przedszkolnym lub na pobliski skwerek obserwacja ptaków pozostających u nas na zimę. 6. Zima w kąciku przyrody zorganizowanie zimowego kącika przyrody. STYCZEŃ/LUTY 1. Gromadzenie pokarmu dla ptaków w kąciku przyrody. 2. Zasady zdrowego odżywiania - warsztaty z edukacji przyrodniczo ekologicznej w przedszkolu zorganizowane przez Świat Przygód. 3. Wielkie sprawy małej żaby przedstawienie teatralne w wykonaniu aktorów Teatru Lalek Bajka 4. Systematyczne dokarmianie ptaków w okresie zimy uzupełnianie pokarmu w karmnikach zawieszonych w przedszkolnym ogrodzie, umieszczanie na drucikach kawałeczków słoninki itp. 5.,,Profesorek Wodorek i Ekologia - przedstawienie teatralne w wykonaniu aktorów Teatru Pomarańczowy Cylinder. 6. Wędrówki skrzata Borówki -Pole projekcja filmu edukacyjnego z wykorzystaniem tablicy multimedialnej MARZEC 1. Ekologia na co dzień - warsztaty z edukacji przyrodniczo ekologicznej w przedszkolu zorganizowane przez Świat Przygód 2. Zakup do klas pojemników do segregowania śmieci (plastik, papier, bio) oraz koszy na śmieci do ogrodu przedszkolnego. 3. Rady na odpady projekcja bajki edukacyjnej z wykorzystaniem tablicy multimedialnej. 4. Wiosenny kącik przyrody założenie wiosennego kącika przyrody.
5. Eko Marzanna wykonanie kukły Marzanny z surowców wtórnych (najstarsze grupy). 6. Bal Zielonych zorganizowanie balu na powitanie wiosny. 7. Wiosenna euforia przedstawienie teatralne w wykonaniu aktorów Teatru Kanon. 8. Warzywny ogródek promowanie zdrowego trybu życia poprzez ogródek warzywny oraz szklarnia, w której dzieci mogą uczestniczyć w pracach ogrodowych i obserwować, pielęgnować i kosztować zdrową, ekologiczną żywność. KWIECIEŃ 1. Spacery po zielonych i zadrzewionych okolicach osiedla obserwacja obcinania gałęzi drzew i krzewów wczesną wiosną. 2. Spacery w okolicach przedszkola obserwacja budzącej się do życia przyrody, słuchanie śpiewu ptaków. 3. Wiosenna łąka zorganizowanie wystawy prac plastycznych dzieci w holu przedszkola oraz Miejskiej Bibliotece Publicznej Łódź Bałuty, ul. Żubardzka 3. 4. Wycieczka na ogródki działkowe obserwacja prac wiosennych, pierwszych wiosennych kwiatów, zwierząt żyjących w glebie (kret, dżdżownica). 5. Hodujemy warzywa założenie warzywnika w kąciku przyrody, uprawa w skrzynkach: rzodkiewki, cebuli, sałaty. 6. Wędrowki Skrzata Borowki Ogrod projekcja filmu edukacyjnego z wykorzystaniem tablicy multimedialnej. 7. Dzień Ziemi (22.04.2017) zorganizowanie happeningu ekologicznego na terenie osiedla, symboliczne posadzenie przez dzieci drzewa w ogrodzie przedszkolnym. 8. Wędrówki nasion zajęcia przyrodniczo leśne, wycieczka autokarowa do Ośrodka Edukacji Ekologicznej w Łodzi w Lesie Łagiewnickim w ramach zajęć z cyklu Pan Rok i jego cztery córki (dwie najstarsze grupy).
9. O niesfornej kózce i skromnej Anulce przedstawienie teatralne w wykonaniu aktorów Teatru Pacuś. MAJ 1. Zakładamy zielnik spacer na pobliskie tereny zielone w celu gromadzenia materiału, roślin i kwiatów potrzebnych do założenia zielnika. 2. Muzykujemy akustycznie, melodycznie i ekologicznie konkurs muzyczny zorganizowany z udziałem zaprzyjaźnionych placówek oświatowych pod patronatem Pani Prezydent Miasta Łódź Hanny Zdanowskiej 3. Poznajemy przyrodnicze atrakcje okolic Łodzi wycieczka autokarowa połączona z warsztatami edukacyjnymi Michałówka. 4. Profesor Wodorek i Superbohaterowie przedstawienie teatralne w wykonaniu aktorów Pomarańczowy Cylinder 5. Wędrowki Skrzata Borowki Łąka projekcja filmu edukacyjnego z wykorzystaniem tablicy multimedialnej. 6. Ekologiczny obraz konkurs dla dzieci i rodziców na wykonanie obrazu z surowców wtórnych. CZERWIEC 1. Eko Piknik,, W zdrowym ciele zdrowy duch zorganizowanie w ogrodzie przedszkolnym Pikniku Rodzinnego połączony z kiermaszem produktów ekologicznych 2. Teatrzyk ekologiczny po angielsku występ rodziców w przedstawieniu o tematyce zdrowotno ekologicznej dla dzieci z okazji Dnia Dziecka.
3. Poznajemy magiczny świat skrzatów wycieczka autokarowa do Doliny Skrzatów we Florentynowie połączona z warsztatami przyrodniczo ekologicznymi. 4. Wędrowki Skrzata Borowki Jezioro i staw projekcja filmu edukacyjnego z wykorzystaniem tablicy multimedialnej. PLANOWANE W RAMACH PROGRAMU AKCJE PROEKOLOGICZNE: Zbiórka zużytych baterii akcja dla wszystkich przedszkolaków i ich rodziców. Dzieci wspólnie z rodzeństwem i rodzicami zbierają zużyte baterie i gromadzą je w przedszkolu w przeznaczonych do tego pojemnikach. Na zajęciach w przedszkolu dzieci dowiedzą się o znaczeniu takiej zbiórki. Zakręcone miesiące zbiórka nakrętek plastikowych. Akcja dla wszystkich przedszkolaków i ich rodziców. Akcja uczy selektywnej zbiórki surowców wtórnych i jednocześnie pomaga niepełnosprawnym dzieciom w uzyskaniu potrzebnego sprzętu rehabilitacyjnego. Zbiórki telefonów komórkowych w ramach programu Zielona Stopa Filantropa zbiórka telefonów komórkowych. Akcja dla wszystkich przedszkolaków i ich rodziców. Celem zbiórki jest aktywowanie społeczności lokalnej i promowanie właściwej postawy sprzyjającej trosce o środowisko, a w szczególności przekazywanie zbędnego/niewykorzystywanego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. VIII. EWALUACJA PROGRAMU Głównym celem ewaluacji programu jest uzyskanie informacji o poziomie wiedzy i umiejętności dzieci w zakresie edukacji przyrodniczej i ekologicznej oraz czy cele programu zostały zrealizowane. Sposoby ewaluacji: obserwacja aktywności dzieci w trakcie zabaw, zajęć, wycieczek, warsztatów zdjęcia dzieci z udziału w zaplanowanych w programie działaniach zaangażowanie i udział dzieci w akcjach proekologicznych
ankieta dla rodziców wymiana spostrzeżeń i doświadczeń z nauczycielami realizującymi założenia programu ocena realizacji programu na Radzie Pedagogicznej