Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra Promocji Zdrowia Zakład Rekreacji i Turystyki kwalifikowanej Teoria sportu Osoby prowadzące przedmiot: 1. Krzysztof Prusik, prof. nadzw. dr hab., e-mail: prusik@hot.pl Materiały informacyjne dla studentów AWFiS kierunku Turystyka i Rekreacja
Ranking problemów badawczych w teorii sportu Sport dzieci i młodzieŝy Przygotowanie psychologiczne sportowca Stymulacji (w szerokim pojęciu) Optymalizacji (organizacji struktury treningu sportowego w cyklach (od mikro- do makro-) Rozwój zdolności motorycznych Przygotowanie techniczne w róŝnych dyscyplinach sportu
Sport dzieci i młodzieŝy Dobór i selekcja Dobór i selekcja dotyczą dziecka, młodego człowieka. Jest to bardzo waŝny problem: - natury biologicznej, - natury pedagogicznej, - natury psychologicznej, - natury morfologicznej, - natury etycznej.
Dobrze dokonana selekcja daje szereg pozytywnych efektów: Zaoszczędza czas dziecka, Zaoszczędza czas trenera, Chroni przed utratą zdrowia, Przynosi wymierne korzyści ekonomiczne (zaoszczędza pieniądze), Stanowi bezpośrednie zaplecze sportu wyczynowego.
Dobór to działania natury organizacyjnej. Jest to jednorazowa akcja.
Formy doboru: Pokaz Spotkania z czołowymi zawodnikami Otwarte treningi Film Zawody szkolne, międzyszkolne Spotkania z rodzicami (walory zdrowotne) Wzory osobiste, propaganda zawodnik i jego wynik (najlepiej rekord), aby nie był jednak zbyt odległy Rekomendacja Wskaźniki Ogłoszenia: na apelu, plakaty, radiowęzeł
Dobór intuicyjny funkcjonował gdy sport nie stawiał tak duŝych wymagań. Na jego podstawie uzdolnienia do danej dyscypliny sportu moŝna określić dopiero wówczas, gdy dziecko lub młodzieŝ zacznie spontanicznie ćwiczyć.
Wyznaczniki predysponujące do odnoszenia sukcesu w sporcie: Zdrowotne: - wyjątkowe zdrowie - poprawna postawa
Ruchowe: - pojętność ruchowa, szybkość uczenia się, trwałość nauczonych nawyków - Harmonia i płynność ruchów, ekonomia ruchu, orientacja przestrzenno-czasowa, sprawność specjalna, wraŝenia kinestetyczne (czucie mięśniowe), rozwój podstawowych zdolności motorycznych)
Somatyczne: - parametry ciała, - proporcje. Proporcje ciała bardzo waŝne i trudne do określenia. Są niewytrenowalne.
Funkcjonalne: - zdolność do wykonywania duŝej pracy, - zdolność do szybkiej restytucji, - zdolność adaptacji, - zdolności energetyczne.
Psychiczne: - odporność psychiczna, - wola, - koncentracja, - motywacja, - cechy osobowości (np. agresywność)
Kryteria uzdolnień sportowych: Nawyki konstytucjonalne (całokształt cech charakteryzujących budowę ciała i funkcje organizmu) (bardzo waŝne dziedziczne genetyczne) Szybkie i dokładne uczenie się ruchów i trwałe ich zapamiętywanie; łatwe przekształcanie posiadanych nawyków ruchowych na inne podobne Skuteczne wykorzystanie posiadanych moŝliwości w walce sportowej
Etapy i kryteria selekcji I etap (kompleksowa charakterystyka): - zdrowie (wywiad, badanie ogólne, ortopedia, badania dodatkowe krew, mocz itp..) - cechy somatyczne (np.stan dojrzałości płciowej) - stan funkcjonalny (np.poziom wydolności fizycznej) - dyspozycje psychiczne - średnia ocen - sprawność fizyczna (poziom, przyrosty)
II etap: - wszystkie kryteria z I etapu - adaptacja do obciąŝeń - tempo przyrostu wyników sportowych
III etap - wszystkie kryteria z I i II etapu - wyniki sportowe II i III etap to stopniowe nasycenie zadaniami specjalnymi z ewentualnym kierowaniem do innych dyscyplin
Płaszczyzny doboru: Orientacji sportowej (wskazanie jaką dyscyplinę sportową powinien uprawiać) Selekcji Kompletowania grup zawodników (do druŝyny)
Reorientacja zmiana dyscypliny czy teŝ konkurencji sportowej. Nie odtrącaj dzieci od sportu. Skieruj do innej dyscypliny.
Etapy selekcji łączą się z etapami szkolenia Wszechstronne przygotowanie wstępne Kryteria selekcji wstępnej: -cechy somatyczne -Zdrowie -Zainteresowania -Sprawność fizyczna
Etap przygotowania ukierunkowanego Selekcja właściwa -uzdolnienia kierunkowe
Etap przygotowania specjalistycznego: -wstępnej specjalizacji -ostatecznej specjalizacji Kryteria selekcji specjalistycznej: -uzdolnienia specjalistyczne -wyniki sportowe -podatność na trening
Rodzaje selekcji Naturalna w bogatych krajach, duŝa świadomość społeczeństwa, bogata infrastruktura Kierowana polega na względnym ograniczeniu liczby osób, które zaczynają trening. Przykład szkoły sportowe. Uwzględnia się model mistrza, badania naukowe. Intuicyjna bardzo subiektywna, naleŝy ją weryfikować przez zespoły kilkuosobowe