Skąd mamy pieniądze i na co je wydajemy? Szanowni Państwo! Powiat Olkuski jest uczestnikiem Akcji Przejrzysta Polska. Oznacza to, że jawność wydatków budżetowych uznano w olkuskim samorządzie za ważną zasadę dialogu społecznego. Przedstawiamy Państwu broszurę: Skąd mamy pieniądze i na co je wydajemy. Prezentujemy w niej podstawowe wiadomości dotyczące tworzenia budżetu: jego dochodów i wydatków. Dzięki tej informacji chcemy, aby finanse samorządowe stały się własnością mieszkańców Powiatu Olkuskiego, w myśl konstytucyjnej zasady, że...obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji... oraz ustawowego prawa, iż...finanse publiczne są jawne. INFORMATOR BUDŻETOWY POWIATU OLKUSKIEGO Olkusz lipiec 2007
SAMORZĄDOWY POWIAT 5 czerwca 1998 roku Sejm Rzeczpospolitej Polskiej uchwalił ustawę o samorządzie powiatowym. 1 stycznia 1999 roku powołano powiaty jako wspólnoty samorządowo terytorialne. Ich zadaniem jest samodzielne wykonywanie zadań publicznych. Na te cele zostały wyposażone w niezbędne finanse. Powiat wykonuje zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Obejmują one: Infrastrukturę techniczną: transport i drogi publiczne, gospodarkę nieruchomościami, utrzymanie powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej; Infrastrukturę społeczną: edukację publiczną, ochronę zdrowia, pomoc społeczną, politykę prorodzinną, wspieranie osób niepełnosprawnych, przeciwdziałanie bezrobociu i aktywizację lokalnego rynku pracy, ochronę praw konsumenta, współpracę z organizacjami pozarządowymi, promocję powiatu. Bezpieczeństwo i porządek: ochronę przeciwpowodziową, przeciwpożarową, zapobieganie innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz obronność; Ład przestrzenny i ekologiczny: geodezję, kartografię i kataster, nadzór budowlany, gospodarkę wodną, rolnictwo, leśnictwo i ochronę środowiska. Wymieniony powyżej obszar zainteresowań władz powiatu rozszerzony jest o zadania publiczne z administracji rządowej, zlecone ustawowo oraz powierzone na podstawie porozumień z Wojewodą Małopolskim. Aby realizować określone powyżej przedsięwzięcia, potrzeba odpowiednich środków finansowych gromadzonych w budżecie, także na rachunkach funduszy celowych. BUDŻET POWIATU Budżet powiatu jest dokumentem; zestawieniem z jednej strony dochodów i przychodów, z drugiej zaś - wydatków i rozchodów. Budżet jest rocznym planem finansowych działań, bez którego powiat olkuski nie mogłby wypełniać swoich zadań. Budżet Powiatu uchwalany jest przez Radę Powiatu na każdy rok kalendarzowy w oparciu o planowane zadania. W trakcie realizacji budżetu mogą być dokonywane zmiany z powodu pojawienia się nowych zadań oraz wprowadzenia dodatkowych dochodów. 2
Skąd się biorą pieniądze w budżecie? W budżecie spotkacie Państwo takie pojęcia jak: dochody, wydatki, przychody i rozchody. Co one oznaczają? DOCHODY - pieniądze, które dostajemy z budżetu państwa lub zarabiamy. ROZCHODY, to środki na spłatę rat od zaciągniętych już kredytów i pożyczek. Pieniądze, które pozostają nam po spłacie kredytów i pożyczek, przeznaczamy na WYDATKI. Wydajemy pieniądze zależnie od swoich potrzeb i posiadanych środków. Jeżeli uzyskane dochody nie starczają na wydatki lub też chcemy zrealizować inwestycje, na które nie ma pieniędzy, wówczas zaciągamy kredyt lub pożyczkę. Są to PRZYCHODY, które kiedyś będziemy musieli oddać. Żródła dochodów powiatu: Subwencja ogólna Dotacje celowe oświatowa (na utrzymanie powiatowej oświaty) równoważąca (uzupełnienie dochodów powiatu) wyrównawcza (wyrównanie dochodów podatkowych na 1 mieszkańca) na zadania administracji rządowej (m.in. na utrzymanie Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej, opłacenie składek na ubezpieczenie zdrowotne bezrobotnych, pobór do wojska, środowiskowy dom samopomocy, orzekanie o niepełnosprawności, gospodarka gruntami i nieruchomościami) na zadania własne (utrzymanie domu pomocy społecznej) na realizację zadań w ramach zawartych porozumień (np. na prowadzenie spraw paszportowych) Udziały w podatkach Dochody własne podatek dochodowy od osób fizycznych (zamieszkałych na obszarze powiatu) podatek dochodowy od osób prawnych (firm posiadających swoją siedzibę na obszarze powiatu) opłaty komunikacyjne (za rejestrację pojazdów, wymianę prawa jazdy) opłaty pensjonariuszy za pobyt w domach pomocy społecznej darowizny w postacji pieniężnej wpływy ze sprzedaży oraz najmu i dzierżawy składników majątkowych pomoc finansowa od jednostek samorządu terytorialnego (gmin, powiatów) odsetki bankowe Przybliżmy bardziej szczegółowo powyższe pojęcia: Subwencja ogólna - jest to bezzwrotna pomoc zasilania finansowego z budżetu państwa jednostek samorządu terytorialnego. Otrzymana z budżetu państwa subwencja ogólna może być swobodnie wykorzystywana. Dotacje celowe - są to środki finansowe przekazywane powiatowi na ściśle określony cel. Powiat nie może swobodnie decydować, na co wydać pieniądze. Środki z Unii Europejskiej - są to środki finansowe z budżetu UE, które powiat może otrzymać na realizację ściśle określonych celów. Udziały w podatkach budżetu państwa - są to środki finansowe przekazywane powiatowi z tytułu udziału powiatu we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych. Dochody własne są to wszystkie pozostałe środki finansowe, które wpływają do budżetu powiatu. 3
BUDŻET POWIATU 2007 DOCHODY I PRZYCHODY: 71.180.013 zł dochody - 63.841.988 zł subwencja ogólna 32.740.959 zł (51,3 %) udział w podatku dochodowym 16.010.982 zł (25,1%) dotacje celowe 7.395.029 zł (13,9%) dochody własne 4.019.968 zł (6,3%) Dotacje od jednostek samorządu terytorialnego i funduszy celowych 2.208.431 zł (3,4%) przychody - 7.338.025 zł kredyt bankowy 4.000.000. zł nadwyżka z lat ubiegłych 3.338.025 zł stan na 30 czerwca 2007 r. 4
BUDŻET POWIATU 2007 WYDATKI I ROZCHODY: 71.180.013 zł Poniżej przedstawiono plan na 2007 r. w podziale na wydatki bieżące i majątkowe: Wydatki bieżące - 64.631 tys. zł w tym: 1) wynagrodzenia i pochodne - 41.737 tys. zł 2) dotacje udzielane z budżetu - 6.875 tys. zł 3) obsługa długu - 767 tys. zł Wydatki majątkowe - 4.592 tys. zł w tym: 1) wydatki inwestycyjne - 1.100 tys. zł 2) zakupy inwestycyjne - 287 tys. zł 3) dotacje na dofinansowanie zakupów i wydatków inwest. - 3.205 tys. zł Rozchody - 1.957 tys. zł w tym: 1) spłata kredytów - 1.896 tys. zł 2) spłata pożyczek - 61 tys. zł Każdy mieszkaniec powiatu może zgłaszać swoje propozycje do budżetu za pośrednictwem swych przedstawicieli - Radnych. 5 stan na 30 czerwca 2007 r.
Na co powiat wyda pieniądze w 2007 r. Oświata i wychowanie: 31.273.893 zł (45,2 %), w tym: Powiat ponosi wydatki na funkcjonowanie 6 liceów ogólnokształcących (4 w Olkuszu oraz w Wolbromiu i Kluczach), 3 liceów profilowanych (2 w Olkuszu oraz w Wolbromiu), 8 szkół zawodowych ( 4 w Olkuszu oraz w Bukownie, Kluczach, Wolbromiu i Trzyciążu), Zespołu Szkół Specjalnych w Olkuszu, a także dofinansuje 9 szkół niepublicznych (4 licea dla dorosłych, 4 policealne studia zawodowe oraz technikum dla dorosłych). Wydatki dotyczą wynagrodzeń dla nauczycieli i pracowników obsługi, remontów i inwestycji obiektów i urządzeń, środków na zakładowe fundusze świadczeń socjalnych, opłat za energię elektryczną i inne wydatki rzeczowe (środki czystości, materiały biurowe, pomoce naukowe). W ramach edukacyjnej opieki wychowawczej funkcjonują dwie poradnie psychologiczno pedagogiczne (w Olkuszu i Wolbromiu), Bursa Szkolna i całosezonowe schronisko młodzieżowe w Zespole Placówek Oświatowych w Olkuszu, a także internat w Zespole Szkół w Bukownie. Na pomoc materialną dla uczniów wydatkowane będzie ponad 326 tysięcy złotych, dla studentów 16 tys. zł. Pomoc i polityka społeczna oraz ochrona zdrowia: 12.132.479 zł (17,5 %) Pomoc Społeczna - 7.674.150 zł: w tym na: Dom Pomocy Społecznej w Olkuszu: 3.210.937 zł, Dzieci umieszczone w rodzinach zastępczych: 1.807.051 zł, Zespół Placówek Opiekuńczo Wychowawczych w Olkuszu: 1.181.376 zł, świadczenia społeczne dla wychowanków placówek 106.003 zł oraz dotacje dla j.s.t., na terenie których przebywają w placówkach dzieci z Powiatu Olkuskiego: 183.021 zł, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie: 629.363 zł, Środowiskowy Dom Samopomocy w Olkuszu: 479.199 zł, Powiatowy punkt interwencji kryzysowej oraz mieszkania chronione: 73.000 zł, Dokształcanie i doskonalenie pracowników: 4.200 zł. Polityka Społeczna - 1.946.829 zł w tym na: Powiatowy Urząd Pracy w Olkuszu: 1.745.000 zł, Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Olkuszu: 160.000 zł, Ochrona Zdrowia - 2.511.500 zł w tym na: Dotacje dla warsztatów terapii zajęciowej 26 829 zł, Dotacje dla jednostek niezaliczanych do sektora finansów publicznych 15 000 zł. 6
Administracja publiczna: 8.689.381 zł (12,6 %) Wydatki na administrację samorządową wyniosą 6.746.155 zł, na administrację rządową wydatkowane będzie 1.224.226 zł, na Urzędy Marszałkowskie 35.000 zł, koszty obsługi Rady Powiatu wyniosą 420.000.zł, na promocję powiatu przeznaczy się kwotę 240.000 zł, a na przeprowadzenie poboru wojskowego 24.000 zł. Drogi publiczne: 6.757.000 zł (9,8 %) Wydatki na letnie i zimowe utrzymanie dróg powiatowych realizowane są przez Zarząd Drogowy w Olkuszu i wyniosą 6.607.500 Zł, w tym: 560.000 na wydatki inwestycyjne i 150.000 zł na zakupy inwestycyjne sprzętu do utrzymania dróg, a na wydatki na drogach wojewódzkich przeznaczona została kwota 149.500 zł jako dotacja dla Województwa Małopolskiego. Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa: 6.659.901 zł (9,6 %) Na funkcjonowanie Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej przeznacza się 4.723.500 zł, z czego 95.000 zł na zakup samochodu specjalnego. Kontynuowana jest budowa siedziby Komendy Powiatowej Policji w Olkuszu z nakładami w kwocie 1.910.401 zł. Zabezpieczone zostały środki na nagrody rzeczowe dla funkcjonariuszy policji i środki na obsługę systemu zarządzania kryzysowego w kwocie 26.000 zł. Pozostałe wydatki: 3.710.629 zł (5,3 %), w tym: 1) rezerwy budżetowe:1.809.000 zł na poręczenie kredytu i pożyczki dla ZOZ Olkusz i inne nieprzewidziane wydatki, 2) obsługa długu publicznego: 757.000 zł na pokrycie odsetek od zaciągniętych przez powiat kredytów bankowych i pożyczek z WFOŚiGW, 3) na prace geodezyjne i nadzór budowlany: 363.017 zł, 4) na gospodarkę gruntami i nieruchomościami będącymi własnością Powiatu oraz Skarbu Państwa 282.212 zł, 5) na bibliotekę powiatową, biuro wystaw artystycznych, organizację imprez o charakterze powiatowym 360.000 zł,, 6) na kulturę fizyczną i turystykę: 40.000 zł, z przeznaczeniem na organizację szkolnych zawodów i imprez o charakterze ponadgminnym, 7) na rolnictwo i łowiectwo: 6.700 zł z przeznaczeniem na prace geodezyjnourządzeniowe na potrzeby rolnictwa, 8) leśnictwo: 78.700 zł z przeznaczeniem na zalesienie gruntów nieleśnych oraz nadzór nad lasami prywatnymi, 9) obrona narodowa 4000 zł na organizację szkolenia obronnego. Więcej informacji na temat budżetu można uzyskać na stronach internetowych starostwa: www.sp.olkusz.pl oraz w Starostwie Powiatowym w Olkuszu (Wydział Budżetu, pok. 37, tel.: 032/ 643 04 63 lub Biuro Rady Powiatu, pok. 71, tel.: 032/ 643 12 21). Opracowanie: Jerzy Nagawiecki i Bogdan Polak 7
Obywatel Ziemi Olkuskiej Dochody: 555,10 zł subwencja ogólna: 284.70 zł udział w podatku doch.: 139,20 zł dostacje celowe: 64.30 zł dochody własne: 35.00 zł dotacje od jednostek sam. teryt.: 19,20 zł Przychody 63,80 zł Wydatki: 601,90 zł wydatki bieżące: 562.00 zł wydatki majątkowe: 39,90 zł oświata i wychowanie 271,90 zł pomoc i polityka społeczna oraz ochrona zdrowia: 105,30 zł administracja publiczna: 75,60 zł drogi publiczne: 58,80 zł Rozchody: 17,00 zł bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa 57,90 zł pozostałe wydatki: 32,50 zł Dochody + Przychody 618,90 zł Wydatki + Rozchody 618,90 zł