Numer programu: 3/IIILO/2009 Technologia z plusami Program nauczania technologii informacyjnej w III LO w Łomży Dostosowany do podstawy programowej z września 2007 roku. Przygotował zespół nauczycieli technologii informacyjnej III LO w Łomży Bogdan Henryk Bacławski, Jerzy hodnicki, Grażyna hodnicka na podstawie Technologia informacyjna. Program nauczania dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum (nr dopuszczenia: DKOS-405-8/02) autorstwa Ewy Gurbiel, Grażyny Hardt-Olejniczak, Ewy Kołczyk, Heleny Krupickiej, Macieja M. Sysło.. Łomża, listopad 2009 wrzesień 20 Program Technologia z plusami został zatwierdzony przez dyrektor III LO w Łomży na mocy Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dziennik Ustaw Nr 89, poz. 730)
Program nauczania technologii informacyjnej w III LO w Łomży ele edukacyjne Ogólne cele edukacyjne Szkoła w zakresie nauczania, co stanowi jej zadanie specyficzne, zapewnia uczniom w szczególności: ) naukę poprawnego i swobodnego wypowiadania się w mowie i na piśmie w języku ojczystym oraz w językach obcych z wykorzystaniem różnorodnych środków wyrazu, 2) poznawanie wymaganych pojęć i zdobywanie rzetelnej wiedzy w zakresie umożliwiającym podjęcie studiów bądź ułatwiającym zdobycie zawodu, 3) dochodzenie do rozumienia, a nie tylko do pamięciowego opanowania przekazywanych treści, 4) rozwijanie zdolności dostrzegania różnego rodzaju związków i zależności (przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, czasowych i przestrzennych), 5) rozwijanie zdolności myślenia analitycznego i syntetycznego, 6) traktowanie wiadomości przedmiotowych, stanowiących wartość poznawczą samą w sobie, w sposób integralny, prowadzący do lepszego rozumienia świata, ludzi i siebie, 7) poznawanie zasad rozwoju osobowego i życia społecznego, 8) poznawanie dziedzictwa kultury narodowej postrzeganej w perspektywie kultury europejskiej i światowej. W liceum ogólnokształcącym, liceum profilowanym, technikum, uzupełniającym liceum ogólnokształcącym i technikum uzupełniającym uczniowie kształcą swoje umiejętności w celu wykorzystania zdobytej wiedzy we współczesnym świecie. Szczególnie istotnym zadaniem jest odpowiednie przygotowanie uczniów do podjęcia pracy. Nauczyciele tworzą uczniom warunki do nabywania następujących umiejętności: ) planowania, organizowania i oceniania własnej nauki, przyjmowania za nią odpowiedzialności, 2) skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach, prezentacji własnego punktu widzenia i uwzględniania poglądów innych ludzi, poprawnego posługiwania się językiem ojczystym, językami obcymi oraz przygotowania do publicznych wystąpień, 3) efektywnego współdziałania w zespole, budowania więzi międzyludzkich, podejmowania indywidualnych grupowych decyzji, skutecznego działania na gruncie zachowania obowiązujących norm, 2
Technologia z plusami 4) rozwiązywania problemów twórczy sposób, 5) poszukiwania, porządkowania informacji z różnych źródeł, efektywnego posługiwania się technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi, 6) odnoszenia do praktyki zdobytej wiedzy oraz tworzenia potrzebnych doświadczeń i nawyków, 7) rozwijania sprawności umysłowych oraz osobistych zainteresowań, 8) przyswajania sobie metod i technik negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów i problemów społecznych. W swojej pracy wychowawczej nauczyciele wspierają rodziców w realizacji ich zadań wychowawczych, tak aby umożliwiać uczniom przejmowanie odpowiedzialności za własne życie i rozwój osobowy. Nauczyciele tworzą w szkole środowisko sprzyjające zarówno wszechstronnemu rozwojowi osobowemu uczniów (w wymiarze fizycznym w tym zdrowotnym, psychicznym, intelektualnym, moralnym i duchowym), jak i rozwojowi społecznemu, wspierając przy tym: ) rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna w świecie, 2) poczucie użyteczności zarówno poszczególnych przedmiotów nauczania, jak i całej edukacji na danym etapie, 3) dążenie do dobra w jego wymiarze indywidualnym i społecznym, umiejętne godzenie dobra własnego z dobrem innych, odpowiedzialności za siebie z odpowiedzialnością za innych, wolności własnej z wolnością innych, 4) poszukiwanie, odkrywanie i dążenie na drodze rzetelnej pracy do osiągnięcia wielkich celów życiowych i wartości ważnych dla odnalezienia własnego miejsca w świecie, 5) przygotowanie się do życia w rodzinie, w społeczności lokalnej i w państwie, 6) dążenie do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów i hierarchizacji wartości, 7) kształtowanie w sobie postawy dialogu, umiejętności słuchania i rozumienia ich poglądów. Edukacja TI Edukacja, jak każdy obszar działalności człowieka w społeczeństwie, we wszystkich swoich sferach powinna uwzględniać warunki, w których się odbywa, w tym również techniczne warunki życia społeczeństwa. Współczesna technologia informacyjna, która 3
Program nauczania technologii informacyjnej w III LO w Łomży ukształtowała się zastosowaniach komputerów, ma obecnie olbrzymi wpływ na życie człowieka i całych społeczeństw. Powinno to znaleźć odbicie w procesie wychowania i nauczania, by właściwie przygotować przyszłe pokolenia świadomych odbiorców i użytkowników tej technologii, przyszłych obywateli społeczeństwa informacyjnego. Konieczność tę uwzględniono w Podstawie programowej dla kolejnych etapów edukacyjnych, w tym również dla szkół ponadgimnazjalnych na tym etapie wprowadzono do kształcenia w zakresie podstawowym przedmiot technologia informacyjna. Technologia informacyjna (TI) służy wszechstronnemu posługiwaniu się informacją i komunikowaniu się. Ta wszechstronność dotyczy zarówno zakresu, z którego pochodzi informacja, celów korzystania, jak i sposobów posługiwania się nią. Informacja w nauczaniu może pochodzić z dowolnej dziedziny kształcenia, być wykorzystywana w celach poznawczych i wychowawczych, a dzięki możliwościom współczesnej technologii informacyjnej znajdować się w dowolnym miejscu na Ziemi. Z technologią informacyjną jest związana jedna z głównych umiejętności, kształconych u uczniów w szkole: poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz efektywnego posługiwania się technologią informacyjną. Technologia informacyjna może wspomagać i wzbogacać wszechstronny rozwój uczniów, poprzez udział w realizacji większości zadań stawianych przed szkołą przez Podstawę programową, i zwiększać możliwości rozwijania umiejętności uczniów. W zakresie ogólnych zadań szkoły, technologia ta wspomaga zdobywanie wykształcenia oraz głębsze poznawanie i rozumienie świata przez umożliwienie i ułatwienie docierania do rzeczywistych zasobów informacji. Wzmaga tym samym twórczą aktywność uczniów, pomaga w ujawnianiu i rozwijaniu zainteresowań oraz kierowaniu własnym rozwojem. Wzbogaca również sposoby i umiejętności porozumiewania się. Jej możliwości komunikacyjne mogą być wykorzystane do pogłębiania u uczniów poczucia przynależności do różnych grup społecznych, jak również sprzyjają samoidentyfikacji narodowej i kulturowej. Kształtowanie właściwego korzystania z tej technologii to również wyrabianie świadomości bezpiecznego posługiwania się techniką. Widoczny jest także aspekt wychowawczy: przygotowanie do respektowania norm etycznych i prawnych, poszanowania własności osobistej i intelektualnej oraz wyrabianie otwartości na świat i tolerancji. Stopniowe, metodą spiralną, wprowadzanie uczniów w arkana posługiwania się technologią informacyjną, umożliwia realizację ogólnych zadań szkoły na kolejnych etapach kształcenia, krystalizując jednocześnie ich zainteresowania i uzdolnienia, i w konsekwencji 4
Technologia z plusami pomagając w dokonaniu wyboru kierunku dalszego kształcenia oraz podjęciu odpowiedniej pracy zawodowej. Technologia informacyjna stwarza warunki do rozwijania nowych umiejętności uczniów. I tak w zakresie: uczenia się wzbogaca sposoby i wspomaga możliwości zdobywania wiedzy i umiejętności, ułatwia rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji, usprawnia proces uczenia się oraz integruje doświadczenia i różne elementy wiedzy; myślenia wspomaga radzenie sobie z niepewnością i złożonością zjawisk oraz umożliwia ich całościowe postrzeganie, wspomaga pracę twórczą; poszukiwania jest technologią, służącą do poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji pochodzących z różnych źródeł; działania usprawnia organizację pracy i ułatwia posługiwanie się wieloma technikami i narzędziami pracy, usprawnia projektowanie działań; doskonalenia się przez swój ciągły rozwój, technologia informacyjna podlega zmianom i może przyczyniać się do kształtowania postawy elastycznej i uwzględniającej zmiany, wyrabia przez to potrzebę ciągłego uczenia się; komunikowania się dostarcza środków do indywidualnych i grupowych prezentacji oraz do skutecznego komunikowania, uczy więc porozumiewania się oraz sprzyja kontaktom międzyludzkim bez barier i uprzedzeń; współpracy ułatwia pracę w grupie (lokalnej i globalnej) i osiąganie porozumienia, może być wykorzystana do nawiązywania i podtrzymywania kontaktów oraz budowania więzi międzyludzkich. ele kształcenia Samodzielne i odpowiedzialne korzystanie z zaawansowanych możliwości środków (m.in. komputerów), narzędzi (czyli oprogramowania) i metod TI. Samodzielny i odpowiedzialny dobór źródeł informacji, metod dostępu do nich oraz środków TI do wykonywanych zadań i rozwiązywanych problemów. Wykorzystanie TI do komunikacji i prezentacji swoich osiągnięć. Wykorzystanie TI przy tworzeniu własnego warsztatu pracy intelektualnej. Wykorzystywanie możliwości TI w różnych dziedzinach kształcenia i życia. Przygotowanie do przystosowywania się do szybko zmieniającego się świata technologii. Krytyczna ocena możliwości TI oraz korzystania z niej. 5
Program nauczania technologii informacyjnej w III LO w Łomży Przygotowanie do życia i podejmowania odpowiedzialnych zadań w społeczeństwie informacyjnym. Treści nauczania. Posługiwanie się środkami, czyli urządzeniami TI Funkcjonalny model komputera - elementy składowe, ich funkcje, współdziałanie. Elementy zestawu komputerowego oraz ich parametry i cechy. Urządzenia medialne, współpracujące z komputerem: odtwarzacz płyt, fotograficzny aparat cyfrowy, telefon komórkowy. Reprezentacja i organizacja danych w komputerze - różne formaty plików, uwzględniające rodzaj i przeznaczenie informacji. Podstawowe usługi w sieci komputerowej, lokalnej i rozległej. Samodzielne zapoznawanie się z możliwościami nowych urządzeń TI. 2. Wpływ TI na życie jednostki, najbliższego otoczenia i społeczeństwa Normy prawne odnoszące się do stosowania TI, m.in. dotyczące rozpowszechniania programów komputerowych i przestępczości komputerowej. Poufność, bezpieczeństwo i ochrona danych oraz informacji w komputerze i w sieci komputerowej. Perspektywy rozwoju TI, poznawane na podstawie literatury fachowej i informacyjnej. Szanse i zagrożenia TI - rzeczywistość wirtualna, technopol, homogenizacja kultury, globalna wioska. echy szybko zmieniającej się technologii. Życie w powstającym społeczeństwie informacyjnym. 6
Technologia z plusami 3. Stosowanie narzędzi TI, czyli wszelkiego rodzaju oprogramowania Dobór programów do wykonywanych zadań i korzystanie z programów specjalnego przeznaczenia. Planowanie i opracowywanie za pomocą narzędzi TI zróżnicowanych tematycznie i formalnie wypowiedzi pisemnych oraz prezentacji, w tym także dostępnych w sieci, zawierających informacje w różnych postaciach i formatach. Podstawowe formy organizowania informacji w bazach danych. Wyszukiwanie informacji w bazach danych, formułowanie rozbudowanych zapytań. Stosowanie programów dydaktycznych, wspomagających i wzbogacających naukę różnych przedmiotów i poznawanie różnych dziedzin nauki. Poznawanie nowych programów, pomocnych przy rozwiązywaniu zadań i problemów szkolnych. 4. Komunikowanie się, poszukiwanie i wykorzystywanie informacji Gromadzenie, wartościowanie, selekcjonowanie i scalanie wiedzy i informacji przy wykorzystaniu TI. Wyszukiwanie informacji w bazach danych oraz w sieciach komputerowych. Wykorzystywanie różnorodnych technik poszukiwania, selekcjonowania, gromadzenia, przetwarzania i interpretacji informacji. Komunikowanie się na odległość za pomocą komputera i sieci oraz uczestniczenie w życiu różnych grup i społeczności. 5. Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji Wykonywanie eksperymentów z pomocą TI obserwowanie, rejestrowanie i opracowywanie wyników, wyciąganie wniosków, podejmowanie decyzji. Wykorzystywanie narzędzi i metod TI do rozwiązywania zadań i problemów z różnych dziedzin kształcenia i życia oraz do weryfikowania uzyskiwanych wyników. Wykorzystywanie TI do własnych poszukiwań i pracy twórczej. Samodzielna integracja wiedzy czerpanej z różnych źródeł. 7
Program nauczania technologii informacyjnej w III LO w Łomży Indywidualne i zespołowe opracowywanie projektów międzyprzedmiotowych z wykorzystaniem TI. Procedury osiągania celów Uwagi ogólne Wybierając sposoby osiągania celów edukacyjnych, należy uwzględniać możliwości i zainteresowania uczniów, nie zapominając o zasadzie stopniowania trudności. Skuteczne nauczanie wymaga stosowania zróżnicowanych metod pracy. Poza tradycyjnymi formami, jak ćwiczenia, warto stosować jak najczęściej takie metody, które wymagają aktywnej postawy uczniów. Należy do nich praca w grupie. Podczas zajęć zorganizowanych w ten sposób uczniowie nie tylko zdobywają umiejętności matematyczne, ale także uczą się współdziałania i komunikacji w grupie. Ważną metodą pracy jest metoda projektu, w której uczniowie wykonują (w grupach lub indywidualnie) prace długoterminowe. Uczy ona samodzielności, odpowiedzialności, organizacji pracy, a także prawidłowego wnioskowania. Obudowa programu ułatwi stosowanie tych procedur. Procedury osiągania celów szczegółowych Jak najwięcej czasu należy poświęcać na ćwiczenie podstawowych umiejętności. Szczególną uwagę należy zwrócić na umiejętności praktyczne, jak posługiwanie się Internetem czy edytorem tekstu.. Oczywiście nie wolno ograniczyć się tylko do pakietu biurowego oraz przeglądarki internetowej. Należy wykorzystywać również proste oprogramowanie (prawie zawsze darmowe, dostępne w Internecie) służące do realizacji pewnych tematów np.: tworzenie grafiki z wykorzystaniem warstw (program Paint.Net), obróbka zdjęć (IrfanView), tworzenie animacji (UnFreez), układanie stron internetowych (PSPad). Podczas zajęć należy starać się korzystać z rzutnika. Szczególnie będzie pomocny przy demonstracji interfejsów nowych programów. 8
Technologia z plusami Opis założonych osiągnięć ucznia Klasa I ele operacyjne Kategorie taksonomiczne Treści Standardy wymagań egzaminacyjnych Umie obchodzić się bezpiecznie z zestawem komputerowym Posługuje się podstawowymi usługami systemu operacyjnego jak zakładanie folderów, kopiowanie itp. Potrafi zalogować się do lokalnej sieci komputerowej Potrafi korzystać z udostępnionych folderów Potrafi wydrukować dokumenty na drukarce sieciowej Zna zasady pisania w edytorze tekstu B Zna sposoby formatowania tekstu B Umie sformatować kilkustronicowy tekst Potrafi wstawić Wordrt Potrafi wstawić rysunek zapisany na dysku Potrafi wstawić lipart z pakietu biurowego Potrafi wstawić rysunek znaleziony w sieci Umie umieścić tekst w kolumnach Zna zalety stylów B Korzysta ze stylów wbudowanych Tworzy własne style D Zna pojęcia twardej spacji oraz wdów i sierot B Potrafi korzystać z twardej spacji Potrafi wstawić spis treści Potrafi wstawić zakładki oraz hiperłącza Posługiwać się szablonami Wstawiać wzory matematyczne, fizyczne i chemiczne Rysować proste rysunki 9
Program nauczania technologii informacyjnej w III LO w Łomży Znać różne rozszerzenia dokumentów graficznych Znać nazwy podstawowych programów graficznych Znać zaletę programów graficznych z warstwami w stosunku do tych, które nie oferują warstw Korzystać z warstw Posługiwać się cyfrowym aparatem i skanerem Obrabiać fotografie w programie graficznym Znać zasadę tworzenia animacji B Stworzyć prostą animację Podać korzyści z posiadania e-maila Założyć konto na darmowym serwerze Korzystać z konta pocztowego Podać korzyści z uczestnictwa w grupie dyskusyjnej Zapisać się do grupy dyskusyjnej Korzystać z grupy dyskusyjnej Zna kilka wyszukiwarek Potrafi znaleźć informację w sieci Potrafi stworzyć prostą stronę internetową 4 Zna przepisy dotyczące praw autorskich B Potrafi korzystać dokumentów opublikowanych w sieci 6 Potrafi łączyć różne rodzaje dokumentów w jeden Zna podstawowe formuły dostępne w arkuszu np. średnia, suma B Korzysta z podstawowych formuł Potrafi sformatować arkusz Potrafi narysować wykres Potrafi narysować wykres funkcji liniowej, kwadratowej Zna pojęcie krzywa trendu B Potrafi dołączyć do wykresu krzywą trendu Potrafi rozwiązać zadania z zastosowaniem procentu prostego i składanego 2 Potrafi rozwiązywać niektóre zadania z matematyki np.: rozwiązanie równania liniowego, kwadratowego D 2 Zna zastosowanie prezentacji Potrafi wstawiać różnego rodzaju slajdy 5 Umie uruchamiać prezentację Zna sposoby formatowania slajdów oraz dołączania efektów do slajdów Potrafi dobrać efekty animacji niestandardowej do prezentacji 5 Zna zasady publicznej prezentacji 5 Potrafi stworzyć i publicznie zaprezentować własną prezentację D 5, 6 4 4 4 0
Technologia z plusami Zna pojęcie: baza danych Podaje przykłady bazy danych z życia codziennego Potrafi odszukać informację z bazy danych Potrafi skonstruować własną bazę danych Podaje korzyści ze stosowania korespondencji seryjnej Umie stworzyć dokument główny oraz tabelę z danymi Potrafi połączyć dokument główny i tabelę z danymi D D 3 3 Formy oceniania Ocenianiu będą podlegały:. Odpowiedzi ustne z materiału bieżącego działu. Nacisk przy tej formie położony będzie na rozumienie (obszar 2) i komunikowanie się (obszar 5), a w szczególności będą uwzględnianie: stosowanie języka przedmiotu, umiejętność wyciągania wniosków, umiejętność poszukiwania i analizowania informacji, umiejętność prezentacji rozwiązanych zadań. 2. Kartkówki obejmujące materiał z 3 ostatnich lekcji oraz prace domowe. Nie muszą być one zapowiadane. Forma ta będzie głównie stosowana do oceny umiejętności stosowania procedur i algorytmów (obszar ) oraz rozumienie (obszar 2). 3. Prace klasowe sprawdzające osiągnięcia uczniów po zakończeniu każdego działu (z wyjątkiem obszernych działów-dodatkowa praca klasowa w połowie działu). Podczas pracy klasowej sprawdzane są głównie umiejętności: stosowanie procedur i algorytmów (obszar ), rozumienie (obszar 2), uzasadnianie i dowodzenie (obszar 4), komunikowanie się (obszar 5), gotowość do używania matematyki (obszar 6). Obowiązują przy tym następujące zasady: a. nauczyciel ustala z uczniami prace co najmniej na tydzień wcześniej; b. czas trwania pracy klasowej godz. lekcyjna, godz. zegarowa lub 2 godz. lekcyjne w zależności od wielkości działu; c. praca klasowa może składać się z: zadań zamkniętych, zadań o charakterze algorytmicznym oraz zadań problemowych, pytań problemowych. 4. Prace domowe, które koncentrowały się będą na sprawdzaniu stopnia opanowania procedur i algorytmów (obszar ), rozwiązywaniu problemów (obszar 3) oraz gotowość do używania matematyki (obszar 6). W szczególności będą sprawdzały:
Program nauczania technologii informacyjnej w III LO w Łomży opanowanie nowego materiału, utrwalenie przyswojonego materiału, kształtowanie umiejętności i nawyków, rozwijanie samodzielności w myśleniu i działaniu. 5. Inne formy, np. prace projektowe. zęstość ich stosowania i kryteria oceniania określa każdy nauczyciel. 2