Analiza finansowa ekonomicznej kondycji na przykładzie instytucji finansowej działającej na rynku bankowym. K. Grochowska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Streszczenie: W mojej pracy skupię się na analizie kondycji ekonomicznej instytucji finansowej w latach 2007-2012. Pomiar ten jest przeprowadzany na podstawie modelu stabilności, który jest opisany przez J. Zieltow w pracy A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability. Wskaźniki podzielone na cztery kategorie w zależności od rozpatrywanego horyzontu czasowego. Pozwalają one obliczyć wypłacalność, płynność, elastyczność finansową instytucji oraz ujawniają słabe punkty organizacji. W ostateczności zostaje wyliczona miara Financial Health Index, która ostatecznie pozwala określić sytuację finansową instytucji. Słowa klucz: Analiza finansowa, Wskaźnik kondycji finansowej, Stabilność finansowa.
Financial analysis of economic health financial institution operating in the banking market. Abstract: In my work, I will focus on the analysis of the economic condition of the financial institution in the years 2007-2012. This measurement is performed based on the model of stability, which is described by J. Zieltow at work "A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability". Indicators divided into four categories, depending on the time horizon under consideration. They allow you to calculate the solvency, liquidity, financial flexibility institutions and reveal the weak points of the organization. As a last resort measure is calculated Financial Health Index, which ultimately allows you to specify the financial situation of the institution. Keywords: financial analysis, financial condition indicator, Financial Stability. JEL: G02, G21, G32. Celem poniższej pracy jest analiza finansowa instytucji finansowej za pomocą wskaźników wchodzących w skład tzw. Financial Health Index. Indeks ten ukazuje kondycję finansową w wielu wymiarach co ostatecznie daje nam jeden miarodajny wskaźnik. Analizowana instytucja jest jedną z największych instytucji finansowych w Polsce. Zajmuje się ona głównie sprzedażą usług i produktów bankowych oraz innymi czynnościami wymienionymi w przepisach Prawo bankowe oraz w statucie banku.
1. General Subscore Pierwszą kategorią wskaźników potrzebnych do obliczenia Financial Health Index są wskaźniki ogólne (General Subscore). Uwzględniają one wiek, wielkości i niestabilność aktywów. Jak pisze R. G. Eccles wiek i wielkość instytucji jest wyznacznikiem jej reputacji i wiąże się z możliwością i szybkością pozyskania dotacji, kredytów oraz innych form finansowania, a także wpływa wartość rynkową przedsiębiorstwa oraz jego aktualną i przyszłą efektywność działania 1. Niestabilność aktywów szacujemy na podstawie wielkości aktywów spółki wyznaczając linię trendu za pomocą funkcji regresji. Wskaźnik te oddaje negatywny aspekt wzrostu, który jeśli jest niezrównoważony może być przyczyną jak i efektem trudności finansowych instytucji 2. Tabela nr 1. Wskaźniki General Subscore dla instytucji finansowej. Wiek 3,04 3,09 3,14 3,18 3,22 3,26 Rozmiar 14,51 14,97 15,20 15,04 15,17 15,26 Wskaźnik niestabilności aktywów 5663252 6223260 7274778 8360012 9270021 9923265 General Subscore 8,03 8,18 8,21 8,10 8,10 8,11 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania finansowego instytucji finansowej. Instytucja finansowa na przestrzeni sześciu lat stawała się coraz bardziej dojrzała oraz podlegała wzrostowi dzięki zwiększającym się z roku na rok przychodom. Patrząc na tabele numer 1 można wywnioskować, że analizowana instytucja (z małymi wahaniami) 1 Eccles, Robert G.; Newquist, Scott C.; Schatz, Roland, Harvard Business Review, Vol. 85 Issue 2, (February, 2007), Available at: http://www.hbs.edu/faculty/pages/item.aspx?num=31109 (ostatni dostęp 15 grudnia 2013), s. 104-114. 2 Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability (September 26, 2012). Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2049022 (16 grudnia 2013), s.18-19.
zwiększa swoją stabilność oraz elastyczność finansową. Ze względu na duże zasoby aktywów wskaźnik ten osiąga wysokie wartości. Duże rozproszenie wartości aktywów wokół trendu oznacza dużą nieprzewidywalność owej wielkości. Jednak ze względu na specyfikę działalności instytucji finansowej nie jest to zjawisko groźne. Aby nie zniekształcać wyniku ogólnej kategorii, waga dla niestabilności aktywów została zmieniona. Do obliczenia podwyniku ogólnego dla instytucji finansowej użyto następujących wag: Wskaźnik 1: 1,25 Wskaźnik 2: 0,33 Wskaźnik 3: (-0,0000001). Wykres nr 1. Wskaźnik General Subscore. 8,20 GENERAL SUBSCORE 8,15 8,10 8,05 8,00 7,95 7,90 Źródło: Opracowanie własne na podstawie tabeli nr 1. Analizując wyniki na wskaźniku General Subscore dla instytucji finansowej widać i wzrost od 2007r. do 2008r., a następnie spadek, który utrzymuje się przez kolejne cztery lata. Wysokie wartości (max 10) uzyskują przedsiębiorstwa, dojrzałe, duże i z niewielkim rozproszeniem aktywów czyli na tym tle analizowana instytucja wypada zadawalająco.
2. Immediate- Term Subscore. Druga kategoria wskaźników przedstawia kondycję finansową w stosunku do oczekiwanych i nieoczekiwanych dopływów i wypływów gotówki. Przy pomocy kolejnych trzech wskaźników można oszacować wielkość wskaźnika najbliższej perspektywy czyli przepływy pieniężne do trzech miesięcy 3. Pożądanym stanem jest, aby instytucja generowała co najmniej taką wielkość przepływów pieniężnych, która pozwoli regulować jej bieżące zobowiązania 4. Wskaźnik wystarczalności rezerwy gotówkowej powinien być na poziomie równym lub wyższym 1. Dzieje się tak wtedy, kiedy instytucja osiąga odpowiedni poziom wydatków, podobnie jest ze wskaźnikiem zmodyfikowanego wskaźnika gotówki. Kolejnym miernikiem można określić udział gotówki jaką posiada instytucja do aktywów całkowitych. Wskaźnik płynności Lambda przybiera wyższe wartości w instytucjach o bardziej stałych przepływach operacyjnych, które jak twierdzi oznaczają mniejsze ryzyko problemów finansowych 5. Tabela nr 2. Wskaźniki Immediate-Term Subscore dla instytucji finansowej. Wskaźnik wystarczalności rezerw gotówkowej Zmodyfikowany wskaźnik gotówki 1,76 1,81 2,02 1,62 1,11 2,09-0,07-0,06 0,04 0,02 0,04-0,04 Cel Płynności lambda -0,32-0,60-0,09-0,39 0,10 0,52 Wskaźnik płynności bieżącej 0,41 0,37 0,40 0,44 0,47 0,46 3 Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability (September 26, 2012). Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2049022 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2049022, s.26-27. 4 Mills, J. R., and Yamamura, J.H., The Power of Cash Flow Ratios, Journal of Accountancy, (1998), Available at: http://www.journalofaccountancy.com/issues/1998/oct/mills.htm1 (ostatni dostęp 16 grudnia 2013), s.53-60. 5 Gabriel A. Hawawini, Claude Viallet, Finance for Executives: Managing for Value Creation: Managing for Value Creation, Cengage Learning, 2010, s.381.
Immediate-Term Subscore 1,99 1,87 3,84 2,87 2,94 3,49 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania finansowego instytucji finansowej. Jak widać instytucja finansowa miała dość zachwianą sytuację jeśli chodzi o wskaźniki gotówkowe. Zdolność do pokrycia wydatków gotówkowych najbardziej płynnymi środkami pieniężnymi trzymuje się na wysokim poziomie, ale może to być związane z obszarem jej działalności. Jeśli chodzi o zmodyfikowany wskaźnik gotówki to środki pieniężne o nieograniczonej możliwości dysponowania netto nie pokrywają zobowiązań i rozliczeń w przyszłych okresach w 2007, 2008 i 2012 roku. Sytuacja odnośnie wskaźnika płynności lambda jest zniekształcona ze względu na fakt, iż instytucja finansowa osiągała przez pewien czas ujemne wartości dla przepływów z działalności operacyjnej. Wskaźnik płynności bieżącej utrzymuje się na stałym poziomie z niewielką tendencją spadkową co powoduje zmniejszenie ryzyka utraty płynności 6. Iinstytucja ma większe możliwości pokrycia stałych zobowiązań gotówką, co oznacza większą wypłacalność. Do obliczenia podwyniku natychmiastowego dla instytucji finansowej użyto następujących wag: Wskaźnik 1: 1,25 Wskaźnik 2: 12,5 Wskaźnik 3: 0,85 Wskaźnik 4: 0,50 6 Maness, T.M., and Zietlow, J.T. Short-Term Financial Management. 3rd ed. Cincinnati: South- Western/Thomson Learning, 2005, s.35.
Wykres nr 2. Wskaźnik Immediate- Term Subscore. IMMEDIATE-TERM SUBSCORE 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie tabeli nr 2. 3. Short- term subscore. Trzecim elementem wskaźnika Financial Health Index jest kategoria krótkoterminowa. Wskaźnik przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej obrazuje zdolność przedsiębiorstwa do pokrycia zobowiązań krótkoterminowych, czyli wymagalnych w ciągu 12 miesięcy. Aby obliczyć ile razy przepływ wygenerowane przez instytucje są w stanie spłacić wierzycieli Zietlow używa wskaźnika operacyjnych przepływów pieniężnych, którego horyzont obejmuje jeden rok obrotowy. Im wskaźnik ten jest wyższy tym lepiej. Kolejny indeks (stosunek aktywów) bada strukturę aktywów, a dokładniej mierzy jaki procent w aktywach ogółem znajduje się aktywów bieżących. Wskaźnik kosztów administracyjnych obrazuje możliwości instytucji finansowej do obniżania wydatków administracyjnych.
Tabela nr 3. Wskaźniki Short-Term Subscore dla instytucji finansowej. Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej -0,11-0,11-0,03-0,04 0,01 0,04 Stosunek aktywów 0,10 0,12 0,15 0,14 0,14 0,18 Wskaźnik kosztów administracyjnych 0,68 0,51 0,51 0,58 0,60 0,47 Short-Term Subscore 6,25 4,92 5,22 5,75 5,91 5,16 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania finansowego instytucji finansowej. Instytucja coraz lepiej radzi sobie z pokrywaniem zobowiązań bieżących z działalności operacyjnej. Pod ujemnymi wartościami wskaźnika kryją się ujemne wartości z przepływów operacyjnych. Niska wartość stosunku aktywów nie jest niepokojąca ze względu na charakter działalności. Wydatki administracyjne mają coraz mniejszy udział w kosztach instytucji. Jest to zjawiskiem pozytywnym, ponieważ w razie wystąpienia problemów z płynnością można skorygować ich wartość. Przyczyną takich wahań wskaźnika krótkoterminowego są zmiany w operacyjnych przepływach pieniężnych oraz wzrost wartości aktywów obrotowych. Do obliczenia podwyniku krótkoterminowego dla instytucji finansowej użyto następujących wag: Wskaźnik 1: 0,75
Wskaźnik 2: 6,60 Wskaźnik 3: 8,33 Wykres nr 3. Wskaźnik Short- Term Subscore. 7,00 SHORT-TERM SUBSCORE 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie tabeli nr 3. 4. Medium-Term Subscore. Wachlarz kategorii wskaźników Medium-Term Subscore składa się z pięciu indeksów. Pierwszy pokazuje w jaki sposób zmieniają się aktywa netto instytucji. Im wyższa nadwyżka aktywów tym lepsza kondycja finansowa przedsiębiorstwa. Kolejnym wskaźnikiem jest wskaźnik wkładów. Jest to miara obrazująca wpływy otrzymane z tytułu otrzymanych darowizn, zadatków i udziałów w dochodach ogółem czyli jeśli chodzi o analizowaną przeze mnie instytucje finansową nie bierzemy tego wskaźnika pod uwagę. Trzecim miernikiem jest wskaźnik samofinansowania przedsiębiorstwa. Indeks ten porównuje sumę przepływów operacyjnych w instytucji na przełomie ostatnich 3 lat z sumą przepływów inwestycyjnych z tego samego okresu. Wskaźnik ten wylicza, czy instytucja jest zdolna do finansowania planowanych inwestycji ze środków własnych. Wskaźnik zadłużenia
finansowego obrazuje zawartość zobowiązań finansowych do tego samego długu powiększonego o aktywa netto. Niski poziom tego wskaźnika świadczy o samodzielności instytucji. Stosunek kosztów pozyskania funduszy mierzy koszt ich pozyskiwania przez przedsiębiorstwo, jednak specyfika działalności instytucji finansowej uniemożliwia obliczenie tego wskaźnika. Tabela nr 4. Wskaźniki Medium-Term Subscore dla instytucji finansowej. 2007 2008 2009 2010 2011 2013 Nadwyżka netto 4204342 8477474 5156847 6252876 8130254 12383798 Stosunek wkładów 0 0 0 0 0 0 Wskaźnik samofinansowania Stosunek zadłużenia finansowego Stosunek kosztów pozyskania funduszy 27,17 44,89 26,09 27,79 28,07 4,84 0,48 0,49 0,49 0,48 0,48 0,48 0 0 0 0 0 0 Medium-Term Subscore 8,67 16,45 czyli 10 9,40 10,85 czyli 10 12,79 czyli 10 12,40 czyli 10 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania finansowego instytucji finansowej. Jak pisze J. Zieltow 7 najlepiej służy organizacjom rosnąca wartość zmian aktywów. Niestety nie udało się osiągnąć zalecanego poziomu, jednak od 2010 roku przez kolejne 3 lata odnotowywano ciągły wzrost tego wskaźnika. Na przestrzeni lat 2007-2011 sumy przepływów operacyjnych z ostatnich 3 lat były ujemne, a przepływy inwestycyjne 7 Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability (September 26, 2012). Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2049022 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2049022
stosunkowo niskie. Wartości wskaźnika są wysokie, ale waga przypisana indeksowi jest ze znakiem ujemnym, co ostatecznie wpływa negatywnie na kondycje finansową. Dług finansowy jest na stałym poziomie. W badanym przedziale czasowym wartość wskaźnika średnioterminowego wzrasta. Jest to oznaką coraz lepszej płynności finansowej i wypłacalności. Do obliczenia podwyniku średnioterminowego dla instytucji finansowej użyto następujących wag: Wskaźnik 1: 0,000001 Wskaźnik 2: -2 Wskaźnik 3: 0,2 Wskaźnik 4: -2 Wykres nr 4. Wskaźniki Medium-Term Subscore. 10,50 MEDIUM-TERM SUBSCORE 10,00 9,50 9,00 8,50 8,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie tabeli nr 4.
5. Indeks kondycji finansowej FHI. Na podstawie oszacowanych wartości 15 szczegółowych wskaźników, zebranych z uwagi na perspektywę czasową w 4 kategorie, można określić wielkość wskaźnika kondycji finansowej. Indeks kondycji finansowej (FHI, oznaczona φ) jest wskaźnikiem ogólnej sytuacji finansowej na czas do trzech lat. Tabela nr 5. Wskaźnik Financial Health Index dla instytucji finansowej. FHI 52,05 50,40 57,97 56,84 57,58 57,56 Źródło: Opracowanie własne na podstawie sprawozdania finansowego instytucji finansowej. Wykres 5. Wskaźnik Financial Health Index dla instytucji finansowej. 60,00 FINANCIAL HEALTH INDEX 58,00 56,00 54,00 52,00 50,00 48,00 46,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie tabeli nr 5. Jak widać na wykresie nr 5 po spadku w 2008r i szybkim wzroście w 2009r. poziom wskaźnika kondycji finansowej utrzymuje się na stałym poziomie. Duży wpływ na ten wynik miały bardzo wysokie wielkości osiągnięte w zakresie Medium-Term Subscore.
Celem powyższej pracy było przeanalizowanie wszystkich czynników wpływających na ogólną kondycję finansową instytucji finansowej. Wynika z nich, że instytucja w latach 2008-2009 poprawiła swoją kondycję finansową i utrzymuje ją na stabilnym poziomie. Poszczególne wyniki mogą być podstawą do podjęcia działań w konkretnych obszarach działalności instytucji finansowej. Aby instytucja mogły polepszać swoją kondycję finansową powinna cechować się wysoką jakością zarządzania oraz szybkością w podejmowaniu decyzji. Dopiero po dokładnym przeanalizowaniu instytucji zarządzanie nią staje się efektywne i kompleksowe, a osiągane wyniki finansowe są satysfakcjonujące.
Bibliografia. 1. Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability (September 26, 2012). Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2049022 (ostatni dostęp 17 grudnia 2013) 2. Eccles, Robert G.; Newquist, Scott C.; Schatz, Roland, Harvard Business Review, Vol. 85 Issue 2, (February, 2007), Available at: http://www.hbs.edu/faculty/pages/item.aspx?num=31109 (ostatni dostęp 15 grudnia 2013). 3. Gabriel A. Hawawini, Claude Viallet, Finance for Executives: Managing for Value Creation: Managing for Value Creation, Cengage Learning, 2010, (ostatni dostęp 16 grudnia 2013). 4. Maness, T.M., and Zietlow, J.T. Short-Term Financial Management. 3rd ed. Cincinnati: South-Western/Thomson Learning, 2005, (ostatni dostęp 16 grudnia 2013). 5. Mills, J. R., and Yamamura, J.H. The Power of Cash Flow Ratios, Journal of Accountancy, 1998, 186(4), 53-46 Moody s Investor Service. Moody s New Liquidity Ratios Increase Transparency. (March 2010). 6. Sprawozdania finansowe instytucji finansowej.