Program: Organizacje Strażnicze, wniosek nr 13827/04.

Program: Organizacje Strażnicze, wniosek nr 13827/04. Projekt: Społeczny Rzecznik Niezmotoryzowanych. Sprawozdanie okresowe za okres 2004.06.01-2004.11.30. 1. PRZEBIEG REALIZACJI PROJEKTU Projekt przebiegał zgodnie z założonym harmonogramem. W czerwcu 2004 r. została zaprojektowana ulotka o projekcie, a w lipcu wydrukowana. W lipcu i sierpniu został opracowany raport o sytuacji niezmotoryzowanych. Pod koniec sierpnia poinformowano media o projekcie i od 1 września projekt ruszył oficjalnie. Na przełomie lipca i sierpnia została uruchomiona strona internetowa rzecznika pod adresem www.fz.eco.pl/rzecznik, na której są prezentowane m.in. cele projektu, aktualności i stanowiska. Działania interwencyjne z własnej inicjatywy były podejmowane jednak już od początku czerwca. W tym okresie Rzecznik zajmował się zwłaszcza działaniami na rzecz uratowania przed zamknięciem lokalnych linii kolejowych na Mazowszu, zwłaszcza linii Nasielsk - Sierpc, oraz zmianami w regulaminie i taryfie komunikacji publicznej w Warszawie. Przygotowano również apel otwarty do prezydenta miasta "o transport miejski przyjazny ludziom", który został złożony 17 września i zaprezentowany mediom na konferencji prasowej w tym samym dniu. We wrześniu po dobrym poinformowaniu o projekcie przez media otrzymaliśmy 45 zgłoszeń od mieszkańców, które były przedmiotem analizy i działań w kolejnych miesiącach. Zgłoszenia otrzymujemy stale w liczbie około 2-5 miesięcznie. W realizacji projektu biorą udział: - Krzysztof Rytel - Społeczny Rzecznik Niezmotoryzowanych; - Wojciech Szymalski - pracownik biura Społecznego Rzecznika Niezmotoryzowanych; - i inni członkowie stowarzyszenia, m.in. Aleksander Buczyński, Bartosz Suchecki. 2. PODJĘTE DZIAŁANIA POGŁĘBIONE Taryfa i regulamin Zakładów Transportu Miejskiego w Warszawie Sprawa zmiany regulaminu przewozu osób i bagażu oraz taryfy biletowej ZTM w Warszawie rozpoczęła się już w styczniu br., kiedy nowe projekty uchwał w tej sprawie wpłynęły do Rady Warszawy. Przewidywały one niekorzystne zmiany dla pasażerów m.in. likwidację możliwości przewożenia rowerów metrem, podwyższenie cen biletów nawet o 300% (niektóre rodzaje), likwidację niektórych rodzajów biletów, w tym biletów czasowych, np. umożliwiających swobodne przesiadki biletów sześćdziesięciominutowych. Dodatkowo plany podwyżki cen biletów zbiegły się z uchwaloną zaledwie 2 miesiące wcześniej obniżką opłat za płatne parkowanie w centrum Warszawy, w związku z czym wprowadzenie podwyżki byłoby ewidentnym zaprzeczeniem zasad zrównoważonej polityki transportowej miasta. W kwestii regulaminu przewozu osób postulatem zgłoszonym przez Zielone Mazowsze, było wprowadzenie możliwości przewozu rowerów we wszystkich rodzajach transportu publicznego w Warszawie. Natomiast w kwestii taryf postulowaliśmy przede wszystkim zaniechanie podwyżki

oraz pozostawienie w taryfie biletów czasowych. 13 maja na Radzie Warszawy ostatecznie zatwierdzono nowy regulamin przewozu osób, który uwzględniał postulat przewozu rowerów we wszystkich środkach komunikacji publicznej. Na wzmiankowanym posiedzeniu zatwierdzono jedynie regulamin, a więc od czerwca było konieczne pilotowanie dotychczas niezrealizowanych postulatów dotyczących taryfy w ramach projektu Rzecznika. Od czerwca Rada podejmowała ten temat kilkukrotnie, jak również w pewnym momencie powróciła sprawa zmiany regulaminu. W celu skutecznego lobbingu za naszymi postulatami została opracowana ulotka przeznaczona dla członków Rady Warszawy (w załączeniu). Była ona przedstawiana członkom rady oraz komisji infrastruktury Rady Warszawy podczas kolejnych posiedzeń na temat zmian taryfy i regulaminu komunikacji publicznej w czerwcu, lipcu i wrześniu. Na każdym z nich sprawę monitorował pracownik biura rzecznika. Dzięki naszemu współdziałaniu z radnymi sprawa zmian w taryfie została skutecznie oddalona metodą obstrukcji (radni każdy zgłaszany projekt odsyłali do kolejnych opinii komisji i poprawek, tak że nigdy nie wchodził pod głosowanie rady) i dotychczas nie pojawiła się ponownie. Konsultowanie projektów drogowych zawierających rozwiązania rowerowe Począwszy od czerwca w ramach projektu Społecznego Rzecznika Niezmotoryzowanych możemy skutecznie zajmować się problemami rowerzystów i pieszych. ZDM reagując na nasze upomnienie o dotychczasowe niestosowanie się do uchwały Zarządu Miasta st. Warszawy z dnia 25 czerwca 1996 roku w sprawie tworzenia warunków dla komunikacji rowerowej poprzez brak konsultacji z przedstawicielami środowisk rowerowych projektów inwestycji drogowych, zaczął zapraszać przedstawicieli stowarzyszenia na narady techniczne dotyczące takich projektów. Podobnie Inżynier Ruchu zaprasza Rzecznika do konsultacji rozwiązań w zakresie organizacji ruchu. Od czerwca do końca listopada 2004 wzięliśmy udział w czterech radach technicznych oraz trzech spotkaniach z Inżynierem Ruchu konsultując rozwiązania rowerowe m.in. w projektach: - budowy ul. Poleczki na odcinku ul. Osmańska - ul. Puławska (Ursynów) - udało się przekonać projektantów do budowy drogi rowerowej z nawierzchni bitumicznej oraz utrzymania ciągłości dróg rowerowych na skrzyżowaniu Puławska-Poleczki. Pod koniec listopada wysłaliśmy do projektanta kolejne postulaty rozwiązań w związku z faktem, iż przesłał nam dokumentację do zaopiniowania projektu organizacji ruchu. - budowy ul. Rosoła na odc. Jeżewskiego - Rosnowskiego - Udało się nieco złagodzić promienie (z 2 do 3 m) na skrzyżowaniach dróg rowerowych. ZDM odkrył przy naszej sugestii, że projekt przewiduje likwidację jednego przejścia dla pieszych, prawdopodobnie ma ono zostać zachowane i wyposażone w sygnalizację. - przebudowy ul. Kaliskiego - udało nam się uzyskać wprowadzenie chodnika pomiędzy miejsca parkingowe przy ulicy, a drogę rowerową, dzięki czemu piesi nie będą chodzić po drodze rowerowej, wprowadzenie pasa zieleni między chodnik i drogę rowerową, w miejscach gdzie przylegały, odsunięcie miejsc parkingowych na 10 m od przejść dla pieszych, zmianę w lokalizacji przystanków autobusowych. - przedłużenia ulicy Korkowej do granicy z dzielnicą Wesoła; - przebudowy chodnika i drogi rowerowej w rejonie skrzyżowania ul. Sobieskiego i Dolnej - nie udało się znaleźć rozwiązania satysfakcjonującego wszystkich uczestników ruchu. Głównym problemem jest odcinek przy skrzyżowaniu z ul. Dolną, gdzie znajduje się bardzo ruchliwy przystanek autobusowy oraz intensywny nielegalny handel, przy ograniczonej szerokości chodnika. ZDM zdecydował się zlikwidować drogę rowerową na tym odcinku i oznakować go jako ciąg pieszo - rowerowy.

- budowy ul. Światowida od ul. Leśnej Polanki do ul. Modlińskiej, - budowy ulicy Modlińskiej od granicy miasta do początku jezdni dwupasmowej - wskazaliśmy, że na wysokości ul. Głównej jest obecnie przejście dla pieszych, którego projekt nie przewiduje (odległość między przejściami - 750 m), brakuje tam też przystanków autobusowych. W związku z tym rozważa się możliwość zrobienia przy ul. Głównej przystanków w obu kierunkach i przejścia z sygnalizacją. ZDM nakazał też wyznaczenie przejścia dla pieszych przez Modlińską na skrzyżowaniu z Aluzyjną, którego projekt nie przewidywał, choć i tak będą tam światła. Zapewniono też ciągłość ruchu rowerowego, aż do granicy miasta, mimo rezygnacji z budowy wydzielonej drogi rowerowej na terenie leśnym. - budowy drugiego etapu Trasy Siekierkowskiej (węzeł Marsa / Ostrobramska) - zaproponowano korektę łuków dróg rowerowych na łagodniejsze i zwiększenia szerokości dróg rowerowych i chodników, tak by spełniały wymagania przepisów. - przebudowy wiaduktu w ulicy Andersa nad stacją PKP Dworzec Gdański - projekt przebudowy wywołał sprzeciw, gdyż przewidywany jest nie tylko remont, ale przede wszystkim znaczne zwiększenie przepustowości wiaduktu (z 1 do 2 pasów ruchu w każdą stronę), które nie jest konieczne, gdyż nie tworzą się tam korki. W dodatku torowisko tramwajowe ma być umieszczone na krótkim odcinku pomiędzy jezdniami ulicy (nie jak dotychczas po wschodniej stronie ulicy), co prawdopodobnie wywoła kolejne wydłużenie czasu jazdy tramwajów. Rozwiązania rowerowe także nie były właściwe. Dlatego Rzecznik zorganizował konferencję prasową przeciwko realizacji tego projektu i umieszczeniu go w budżecie m. st. Warszawy na 2005 rok (podobnie jak kilku innych projektów). Wystąpienie Rzecznika w tej sprawie ukazało się w Kurierze Warszawskim (TVP3). Jednocześnie Rzecznik wystosował pismo w tej sprawie do wiceprezydenta miasta oraz dyrektora Biura Drogownictwa. W odpowiedzi dyrektor biura Drogownictwa zapewnił, że wszystkie zgłoszone postulaty będą przeanalizowane i wzięte pod uwagę w pracach nad budżetem. - budowy drogi rowerowej wzdłuż Kanału Wystawowego na Saskiej Kępie - udało się przekonać Inżyniera Ruchu do zmiany nawierzchni ścieżki rowerowej na bitumiczną oraz sensownego włączenia obu końców projektowanej ścieżki w istniejący układ drogowy. Budowa dróg rowerowych przy wymianie chodników Pismem z dnia 15 lipca 2004 r. do Zarządu Dróg Miejskich Rzecznik rozpoczął swoją interwencję w sprawie nierealizowania Ogólnomiejskiej Koncepcji Dróg Rowerowych w Warszawie przy okazji remontów chodników. W piśmie poruszono przykład remontu chodników przy ul. Grochowskiej i Al. Solidarności (Pl. Weteranów - Targowa) Ogólnomiejska Koncepcja Dróg Rowerowych została przyjęta przez Zarząd m. st. Warszawy w dniu 15 kwietnia 1997 roku uchwałą nr 127/CXLIV/97 i jako taka wiąże organy i jednostki miasta do jej realizacji przy wykonywaniu swoich zadań. Jedną z wielu możliwości realizacji tej uchwały jest tworzenie dróg rowerowych przy okazji wymiany nawierzchni chodników położonych przy głównych ulicach Warszawy, wzdłuż których przewidziano poprowadzenie drogi rowerowej. Możliwość ta nie jest wykorzystywana ani przez Zarząd Dróg Miejskich, ani przez Zarząd Terenów Publicznych. W efekcie marnotrawione są publiczne pieniądze, gdyż wykonanie drogi rowerowej podczas remontu chodnika jest praktycznie bezkosztowe, ponieważ kostka czerwona kosztuje tyle samo co szara. Poza tym w momencie, kiedy wyremontowano chodnik marnotrawstwem będzie rozebranie jego części niedługo po remoncie w celu budowy drogi rowerowej. Na wspomniane powyżej pismo nie otrzymaliśmy do dziś odpowiedzi, dlatego w listopadzie wysłaliśmy ponaglenie. Jednocześnie pod koniec listopada rozpoczęliśmy kampanię medialną w tej sprawie w związku z ewidentnym naruszeniem wspomnianej uchwały poprzez brak realizacji drogi rowerowej wzdłuż ulicy Świętokrzyskiej podczas rozpoczętego w listopadzie remontu chodnika. Informację o tej sprawie rozesłano do mediów i zaplanowano happening na ulicy Świętokrzyskiej z

udziałem rowerzystów. Informacja prasowa została także umieszczona na internetowej liście dyskusyjnej Zarządu Dróg Miejskich. Interwencja trwa. Pas dla ruchu autobusowego na ulicy Modlińskiej Przy wjeździe z ulicy Modlińskiej na Most Grota - Roweckiego w dni powszednie w okresie szczytu porannego tworzy się największy w Warszawie korek. W ramach projektu postanowiliśmy doprowadzić do utworzenia w miejscu najbardziej uciążliwego korka pasa autobusowego, aby tym samym uatrakcyjnić podróże do pracy tym środkiem transportu. Działania rozpoczęliśmy z własnej inicjatywy w czerwcu br., ale po oficjalnym rozpoczęciu działań Rzecznika także mieszkańcy miasta zgłosili się do nas z prośbą o podjęcie takich działań. W czerwcu zaczęliśmy od przeprowadzenia pomiarów ruchu drogowego w okresie największego nasilenia zatłoczenia drogowego na ulicy Modlińskiej. Wyniki wskazywały na przewagę liczby pasażerów komunikacji miejskiej, nad pasażerami samochodów osobowych, co doskonale uzasadnia postulat przeznaczenia jednego z trzech pasów tylko dla autobusów. W oparciu o wyniki pomiarów wystosowaliśmy pismo do ZDM i Inżyniera Ruchu z postulatem utworzenia pasa autobusowego. Wyniki te podaliśmy także do prasy i odnotowała je Gazeta Stołeczna. Ponieważ nie otrzymaliśmy na nasze pismo odpowiedzi wykonaliśmy wywiad telefoniczny, z którego wynikało, że ZDM szykuje się do własnych pomiarów ruchu drogowego na ulicy Modlińskiej, które na zlecenia ma przeprowadzić Politechnika Warszawska. W kolejnym piśmie zaproponowaliśmy współpracę z ZDM przy pomiarach i przypomnieliśmy o wynikach naszego badania. Jednocześnie we współpracy z mediami podtrzymywaliśmy temat na forum publicznym. 8 listopada w Gazecie Stołecznej ukazał się obszerny artykuł z dużym zdjęciem pracownika biura Rzecznika. W tym samym okresie opracowywane były wyniki pomiarów ruchu przeprowadzone przez Politechnikę Warszawską. Kontaktowaliśmy się z osobami pracującymi przy ich opracowaniu starając się proponować możliwie duże ułatwienia ruchu komunikacji miejskiej. W grudniu Gazeta Stołeczna doniosła, że powstaje projekt pasa autobusowego dla ulicy Modlińskiej. Interwencja trwa. Rozmowy z urzędami marszałkowskimi w celu poprawy sytuacji kolei regionalnych Podjęto serię rozmów telefonicznych z wydziałami transportu urzędów marszałkowskich, w tym także z dyrektorami wydziałów i członkami zarządów województw. Wybrano te województwa, z których prasa donosiła o szczególnie drastycznych planach ograniczenia przewozów, oraz w miarę możliwości znajdujących się w blisko Warszawy. W trakcie rozmów wskazywano przykłady błędnych rozwiązań w zakresie rozkładu jazdy, gospodarki taborem, wskazywano na niejednokrotnie udowodnioną nierzetelność PKP w kontaktach z samorządami. Proponowano samorządom rozwiązania zmierzające do niezależnej oceny stosowanych rozwiązań w zakresie komunikacji kolejowej na terenie województwa, pomocy w negocjacjach ze stroną przewoźnika, czy kontaktach z województwami sąsiednimi w przypadku konfliktów na liniach dzielonych między województwa. Prowadzono rozmowy w województwach: kujawsko - pomorskim, świętokrzyskim, lubelskim, warmińsko - mazurskim, zachodniopomorskim, mazowieckim, łódzkim. W wyniku tych rozmów nie udało się uzyskać większego wpływu, z jednym bardzo istotnym wyjątkiem. Osiągnięto bardzo duży sukces w województwie lubelskim. Udało się namówić dyrektora wydziału infrastruktury do zatrudnienia profesjonalnej firmy zewnętrznej (Instytutu Rozwoju i Promocji Kolei) do wykonania badań frekwencji w pociągach, analizy finansowej poszczególnych pociągów i zaprojektowania zmian w rozkładzie jazdy. Badania takie prowadzone przez IRiPK w województwie opolskim i podlaskim są skuteczną bronią w walce z Przewozami Regionalnymi o racjonalizację rozkładów jazdy i efektywne wykorzystanie samorządowej dotacji. W województwach tych, jako jednych z niewielu nie następują redukcje pracy przewozowej, mimo niższych dotacji niż żąda kolej. W naszej siedzibie dwukrotnie odbyło się spotkanie dyrektora wydziału z przedstawicielami Instytutu, a Zarząd Województwa zaakceptował jego ofertę. Dojście

współpracy do skutku nie jest jednak jeszcze pewne w 100% z uwagi na skomplikowane wewnętrzne stosunki w urzędzie marszałkowskim. Ratowanie linii kolejowej Nasielsk - Sierpc - (Toruń) Działania na rzecz uratowania linii kolejowej Nasielsk - Sierpc, na której przewozy pasażerskie wstrzymano 1 czerwca, podjęto w czerwcu. 15 czerwca Rzecznik wraz ze współpracownikami spotkał się z wicemarszałkiem województwa mazowieckiego ds. transportu - Bogusławem Kowalskim. Podczas rozmowy zwrócono uwagę na sytuację lokalnych linii kolejowych na Mazowszu i konieczność zmiany polityki województwa wobec tych linii. Niestety spotkanie to nie przyniosło znaczących rezultatów poza rozpoznaniem stanowiska wicemarszałka. 21 czerwca w Płońsku odbyło się spotkanie Rzecznika oraz przedstawicieli samorządów lokalnych zainteresowanych uratowaniem linii Nasielsk - Sierpc od zamknięcia. Na spotkaniu zawiązano cenne kontakty (m.in. z bardzo aktywnymi związkami zawodowymi w Sierpcu) oraz zobowiązano się do wspólnej pracy na rzecz utrzymania przewozów kolejowych na tej linii. W trakcie spotkania odbył się pokaz filmu "Wpuszczeni w korek" oraz konferencja prasowa (lokalne media, Radio dla Ciebie, Kurier Mazowiecki). Podjęte wspólnie z radnymi obecnymi na spotkaniu działania, doprowadziły do wprowadzenia punktu dotyczącego kolei regionalnych do porządku obrad sesji sejmiku wojewódzkiego w dniu 4 lipca. Na tym posiedzeniu Rzecznik za przyzwoleniem radnych przedstawił swoje stanowisko, podkreślając konieczność zachowania przewozów na wszystkich dotychczas funkcjonujących liniach kolejowych w województwie, szczególnie na linii Nasielsk-Sierpc. Przed obradami oraz w trakcie odbyła się pikieta mieszkańców Sierpca i Płońska w obronie swojej linii kolejowej współorganizowana przez biuro Rzecznika, w której wzięło udział około 20-30 osób. Przed obradami radnym rozdano stanowisko (skrót szczegółowego raportu) w sprawie ratowania lokalnych linii kolejowych (w załączeniu). Wicemarszałek Kowalski podczas posiedzenia po raz pierwszy zadeklarował wtedy chęć zakupu szynobusów - była to znaczna zmiana w stosunku do dotychczasowej polityki, przynajmniej na poziomie deklaracji. W późniejszym okresie działania podjęte przez samorządowców inspirowane przez Rzecznika doprowadziły do spotkania w Sierpcu w dniu 15 lipca br. W spotkaniu udział wzięli: marszałek Województwa Mazowieckiego - Adam Struzik, przedstawiciele samorządów zabiegających o uratowanie linii oraz Społeczny Rzecznik Niezmotoryzowanych. Marszałek po spotkaniu zadeklarował znaczną pomoc w zakresie przywrócenia przewozów na linii Nasielsk - Sierpc, m.in. zabiegi o przeznaczenie części 12,5 mln dotacji rządowej na zakup szynobusu dla tej linii kolejowej. Zapewnienie to dotychczas pozostało bez pokrycia. Ponadto dzięki temu spotkaniu udało się nakłonić urząd marszałkowski do podjęcia rozmów z województwem kujawsko - pomorskim w sprawie przedłużenia tras pociągów planowanych do uruchomienia na trasie Lipno - Toruń, od Lipna do Sierpca - województwo kujasko - pomorskie wprowadziło na swoim odcinku szynobus do obsługi linii ratując ją od całkowitego zamknięcia. Ponadto marszałek zadeklarował rozważenie wprowadzenia tymczasowych przewozów starym taborem, do czasu zakupienia szynobusów dla tej linii. W tym celu w uzgodnieniu z samorządem opracowaliśmy projekt rozkładu jazdy, który Rzecznik osobiście przekazał marszałkowi podczas krótkiego spotkania pod koniec lipca br. Po tym spotkaniu doszło jeszcze kilkukrotnie do wymiany korespondencji pomiędzy samorządowcami oraz urzędem marszałkowskim, a także do wystąpień medialnych Rzecznika w tej sprawie, w tym do konfrontacji Rzecznika z marszałkiem Kowalskim w Radiu Dla Ciebie w dniu 26 września. Wszystkie te działania wytworzyły sytuację, w której urząd marszałkowski deklaruje publicznie, iż przymierza się do zakupu autobusów szynowych - jeden z nich miałby być przeznaczony do obsługi linii Nasielsk-Sierpc. Takie deklaracje zostały potwierdzone podczas konferencji prasowej urzędu marszałkowskiego nt. zakupu taboru dla spółki koleje Mazowieckie w dniu 4 listopada 2004. Rzecznik wystosował własne stanowisko na ten temat podkreślając

konieczność takiego kształtowania polityki taborowej, aby uchronić lokalne linie kolejowe przed zamknięciem (poprzez kupno tanich w eksploatacji autobusów szynowych). Jednocześnie w trakcie kampanii na rzecz linii Nasielsk - Sierpc okazało się, że pociągi w nowym rozkładzie jazdy przestaną także kursować pomiędzy Sierpcem i Lipnem na trasie Sierpc - Toruń. Rzecznik zwracał w trakcie tej kampanii uwagę urzędowi marszałkowskiemu także na ten fakt m.in. w rozmowie z marszałkiem Struzikiem podczas inauguracji nowego pojazdu WKD we wrześniu. Urząd marszałkowski jeszcze w listopadzie prowadził rozmowy nt. wpuszczenia na teren województwa Mazowieckiego szynobusu kursującego od Torunia do Lipna w województwie kujawsko - pomorskim. Od 12 grudnia kursują do Sierpca od strony Torunia dwie pary pociągów. Wedle najnowszych informacji od lutego 2005 planowane jest wznowienie ruchu na linii Nasielsk - Sierpc, a urząd marszałkowski szykuje się do zakupu używanych autobusów szynowych zza granicy. Na razie sukcesem jest to, że wreszcie urząd marszałkowski dostrzegł potrzebę zakupu autobusów szynowych (a nie tylko dużych pojazdów elektrycznych, które nie przynoszą żadnych oszczędności) - jako inwestycji obniżającej zdecydowanie koszty eksploatacyjne prowadzenia pociągów i szansy dla lokalnych linii. Z drugiej strony osiągnęliśmy zainteresowanie ze strony władz województwa dla takich lokalnych linii (a nie tylko głównych linii zmierzających do Warszawy), które były już skreślone i spisane na straty. Stała presja publiczna jaką tworzą działania rzecznika powoduje liczenie się z politycznymi konsekwencjami ograniczania przewozów kolejowych. Ratowanie linii kolejowej Skarżysko Kamienna - Tomaszów Mazowiecki W ratowanie tej linii kolejowej zaangażowaliśmy się po rozmowach z przedstawicielami województwa Świętorzyskiego. Województwo to okazało się bardzo trudnym partnerem, gdyż pracownik urzędu zajmujący się organizacją przewozów kolejowych ściśle współpracował z PKP przy opracowywaniu rozkładu oraz sam przeprowadzał badania frekwencji w pociągach. Mimo to chętnie dzielił się informacjami nt. planowanego rozkładu jazdy i zamierzeń urzędu marszałkowskiego. Po otrzymaniu informacji wskazującej na planowane znaczne ograniczenie liczby pociągów na linii kolejowej Tomaszów Mazowiecki - Skarżysko Kamienna podjęliśmy rozmowy z przedstawicielami samorządów niższego szczebla w celu wspólnego lobbingu na rzecz dalszego funkcjonowania tej linii kolejowej. Bardzo skuteczny był kontakt ze Starostwem Powiatowym w Opocznie, które przy naszej sugestii i pomocy zorganizowało spotkanie przedstawicieli samorządów gminnych, powiatowych i wojewódzkich, a także przedstawicieli Świętokrzyskiego i Łódzkiego zakładu PR w dniu 11 października br. w Opocznie. Przed spotkaniem zorganizowaliśmy własne badanie frekwencji w pociągach na tej linii, które przeprowadziliśmy w dniu 8 października. Zbadaliśmy frekwencję we wszystkich 6. parach pociągów na tej linii oraz wybiórczo na liniach sąsiednich (Radom - Tomaszów Mazowiecki - Koluszki, Skarżysko Kamienna - Radom). Na spotkaniu przedstawiliśmy wyniki naszego badania, które w znacznym stopniu usprawiedliwiały utrzymanie tej linii kolejowej przy korekcie rozkładu jazdy oraz skierowaniu do jej obsługi szynobusów. Mimo deklaracji burmistrza Opoczna o chęci przejęcia tej linii kolejowej od PKP oraz wsparcia eksploatacji autobusów szynowych, przedstawiciele zaangażowanych w sprawę województw oraz PKP nie podjęli znaczących deklaracji. Niejasno deklarował chęć kupna szynobusu przedstawiciel województwa łódzkiego. Na spotkaniu udało się nakłonić dyrektora marketingu PR do pozostawienia pociągu pospiesznego Reymont z Łodzi do Krakowa na trasie przez Tomaszów Mazowiecki, choć planowano zmianę trasy na wariant przez Piotrków Trybunalski, Częstochowę.

W rozmowach kuluarowych nawiązaliśmy kontakt z naczelnikiem działu marketingu Łódzkiego ZPR. Wymiana korespondencji z panią naczelnik, z naszymi propozycjami do nowego rozkładu, przyczyniła się do niewielkiej zmiany w rozkładzie jazdy, która wyeliminowała pociąg z Tomaszowa Mazowieckiego do Skarżyska Kamiennej w części relacji o bardzo niskim potoku podróżnych, w zamian za co uruchomiono pociąg w tej relacji w bardziej dogodnych dla pasażerów godzinach. Udało się również uzyskać bardzo dobre godziny kursowania pociągów na trasie Łowicz - Łódź, co jest ważne ze względu na bardzo niską obecnie prędkość na tej linii oraz znaczną redukcję liczby pociągów (z 6 par do 3). Obecnie utrzymywany jest kontakt ze Starostwem Powiatowym oraz Urzędem Miasta w Opocznie. Nowy rozkład PKP na Mazowszu Jednocześnie z naszymi działaniami na rzecz ratowania linii kolejowych zagrożonych likwidacją takich jak Nasielsk - Sierpc, prowadziliśmy także stopniowo narastającą akcję na rzecz korzystnego rozkładu jazdy kolei na Mazowszu po 12 grudnia 2004. Nasze działania wiązały się przede wszystkim z koniecznością ochrony przed zamknięciem także innych linii kolejowych, np.: Pilawa - Łuków, oraz z przeciwdziałaniem zmniejszeniu liczby pociągów w nowym rozkładzie jazdy. Podczas rozmowy z marszałkiem Kowalskim w dniu 15 czerwca br. wstępnie podjęto ten temat. Marszałek utrzymywał, że bez utworzenia wspólnej spółki samorządowo-kolejowej nie ma wpływu na rozkład jazdy, który wejdzie w życie 12 grudnia (mimo iż pierwotnie ten dzień miał być pierwszym dniem funkcjonowania nowej spółki - Koleje Mazowieckie, która miałaby ten rozkład obsługiwać). Nasze stanowisko było temu przeciwne i podkreślaliśmy, że istnieje możliwość znacznego wpływu już w ramach obowiązującego ówcześnie stanu prawnego, zwłaszcza, że takie skutecznie działania podejmowały inne województwa, np.: opolskie. Warto nadmienić, że podczas odbytej niedawno rozmowy telefonicznej z naczelnik wydziału marketingu Mazowieckiego Zakładu PR, padło stwierdzenie, iż rozkład jazdy w województwie mazowieckim został stworzony według wskazań samorządu wojewódzkiego przekazywanych już od początku procesu układania rozkładu. Nasza rozmowa z marszałkiem nie przyniosła skutku i urząd marszałkowski nadal koncentrował się na tworzeniu spółki bez podejmowania jakichkolwiek działań na rzecz rozkładu jazdy. Dlatego we wszystkich naszych późniejszych wystąpieniach, w tym w audycji Radia Dla Ciebie, na sesji Sejmiku Wojewódzkiego, na konferencjach prasowych organizowanych przez Urząd Marszałkowski, podkreślaliśmy wagę i konieczność zajęcia się rozkładem jazdy na 2005 rok. Wystosowano także oddzielne pismo w tej sprawie do Urzędu Marszałkowskiego województwa Mazowieckiego oraz Radnych Sejmiku Wojewódzkiego. Dzięki naszym kontaktom w środowisku kolejowym stale monitorowaliśmy stan prac nad rozkładem jazdy, które przybierały coraz mniej korzystny obrót. Dlatego zaczęliśmy akcję protestacyjną przeciwko zmianom w rozkładzie jazdy. Jej kulminacją była demonstracja, która odbyła się w dniu prezentacji nowego rozkładu jazdy dla Mazowsza - 3 grudnia na stacji Dworzec Gdański. Zbieg dnia demonstracji oraz prezentacji rozkładu był dość przypadkowy. Miała się ona odbyć tak jak w innych województwach - 27 listopada, ale władze województwa na kilka dni przed ogłoszeniem przesunęły termin o 7 dni później, gdyż zauważyły jednak, że nowy rozkład jazdy zawiera poważne ograniczenia w liczbie pociągów i zamyka ruch na niektórych liniach kolejowych w województwie. Podczas demonstracji rozdawano uczestnikom ulotkę z rozkładem jazdy obrazującą niekorzystne zmiany (w załączeniu). W demonstracji wzięło udział kilkaset osób - pasażerów pociągów odjeżdżających ze stacji. Demonstracja odbyła się w godzinach 16:20-16:50, kiedy odjeżdżały dwa pociągi przeznaczone do likwidacji w nowym rozkładzie jazdy (brak pocągów między godzinami 16.26 i 17.19 - w porze największego szczytu - dotąd były tam jeszcze 2 pociągi!). Relacje i notatki umieściła m.in. Gazeta Stołeczna i Rzeczpospolita.

3. INNE PODJĘTE INTERWENCJE Bezpośrednio po rozpoczęciu kampanii Rzecznika w mediach do biura zgłoszono 45 spraw. Nie wszystkie sprawy dotyczyły zakresu działań rzecznika i nie wszystkie także zostały uznane za uzasadnione i ważne. Dotychczas podjęto 19 interwencji na wniosek mieszkańców Warszawy. Interwencje podejmowano głównie poprzez korespondencję ze stosownymi urzędami, ale także rozmowy telefoniczne lub kampanie medialne. Na tym polu udało się osiągnąć pewne sukcesy, np.: - We wrześniu otrzymaliśmy sygnał od mieszkańca ulicy Żelaznej, że stan chodników w rejonie ulicy Żelaznej, Grzybowskiej, Waliców nie jest zadowalający. Sygnał okazał się zasadny, zatem podjęliśmy interwencję wysyłając pismo do Zarządu Dróg Miejskich. Na odpowiedź czekaliśmy długo, ale otrzymywaliśmy informacje listowne o przesyłaniu pisma pomiędzy stosownymi wydziałami ZDM. W listopadzie otrzymaliśmy odpowiedź, że w planie robót drogowych ZDM na rok 2005 w związku z naszym postulatem umieszczono remont chodników na skrzyżowaniach ulic: Grzybowska / Żelazna i Grzybowska / Waliców. - We wrześniu otrzymaliśmy także zgłoszenie od innego mieszkańca ulicy Żelaznej dotyczące skrzyżowań: Grzybowska / Żelazna oraz Grzybowska / Waliców, na których występują zagrożenia dla pieszych. Wystosowaliśmy pismo w tej sprawie do ZDM. W listopadzie otrzymaliśmy odpowiedź, która stwierdzała, że skrzyżowanie Waliców / Grzybowska nie jest niebezpieczne, natomiast na skrzyżowaniu Grzybowska / Żelazna zostanie przeprogramowana sygnalizacja świetlną w okresie nocnym z ostrzegawczej na całodobowo trójkolorową. - Także we wrześniu otrzymaliśmy kilka zgłoszeń od pasażerów komunikacji miejskiej w Warszawie, skarżących się na znaczne utrudnienia podczas jazdy, spowodowane zalepianiem szyb autobusów MZA reklamami, zwłaszcza szyb tylnich. Wysłaliśmy w tej sprawie pismo do Miejskich Zakładów Autobusowych. Odpowiedź dostaliśmy w listopadzie. Wynika z niej, że Miejskie Zakłady Autobusowe postanowiły zrezygnować z umieszczania nieprzezroczystych reklam na tylnej szybie autobusów, które utrudniały widoczność pasażerom. - Jedno z wrześniowych zgłoszeń dotyczyło także braku dogodnego dojazdu komunikacją miejską do licznych nowych osiedli mieszkaniowych położonych w dzielnicy Białołęka przy ulicy Aluzyjnej. Na skierowane przez nas pismo Zarząd Transportu Miejskiego zareagował znacznym przyspieszeniem uruchomienia nowej linii autobusowej obsługującej osiedla mieszkaniowe przy ulicy Aluzyjnej na Białołęce. Dzięki naszemu pismu linię 511 uruchomiono już w grudniu 2004 o czym zapewniono nas w piśmie zwrotnym. - We wrześniu otrzymaliśmy zgłoszenie od mieszkanki Wólki Węglowej dotyczące przedłużenia linii 181 z Cmentarza Północnego do Wólki Węglowej oraz obsługi komunikacją nocną tego osiedla. Wysłane przez nas pismo doczekało się odpowiedzi jeszcze w październiku. Z pisma wynikało, iż ZTM podjął w związku z naszym postulatem studia nad włączeniem Wólki Węglowej w sieć komunikacji nocnej. Postulat w sprawie 181 nie mógł być zrealizowany ze względów ekonomicznych (zbyt niska przewidywana frekwencja w autobusach). Poza tym podjęto interwencje w następujących sprawach: - Brak podjazdu dla niepełnosprawnych i wózków na perony tramwajowe nad stacją metra Pole Mokotowskie - Zarząd Metra ustosunkował się do wysłanego przez nas pisma w sposób ogólny, niezadowalający. Przygotowujemy odpowiedź na stanowisko Metra; - Brak chodnika i drogi bitej na ulicy Pustułeczki na Ursynowie - Wysłano pismo do Urzędu dzielnicy Ursynów. Otrzymaliśmy odpowiedź, iż droga zostanie zaprojektowana w 2005 roku, natomiast planowana realizacja to 2006 rok w zależności od realizacji przez MPWiK kanalizacji

sanitarnej i wodociągów pod nieutwardzonym fragmentem ulicy Pustułeczki; - Niebezpieczna dla pieszych i rowerzystów organizacja ruchu na ulicy Moczydłowskiej - Wysłano pismo do Urzędu Dzielnicy Ursynów. Odpowiedź wskazuje na tymczasowość obecnej organizacji ruchu. Zostanie ona zmieniona po doprowadzeniu dojazdu do posesji przy ulicy Moczydłowskiej od strony ulicy Puławskiej prawdopodobnie w 2005 roku; - Brak ciągłości chodnika wzdłuż zachodniej jezdni ulicy Stryjeńskich oraz niebezpieczne przejście dla pieszych przez tę ulicę w okolicy Szkoły Podstawowej - Wysłano pismo do Urzędu Dzielnicy Ursynów, który skierował sprawę do ZDM; - Niekorzystna dla pieszych organizacja sygnalizacji świetlnej akomodacyjnej z użyciem przycisków - pismo w tej sprawie wystosowaliśmy we wrześniu. Pod koniec listopada otrzymaliśmy obszerną odpowiedź, którą obecnie analizujemy w celu ponownego wystąpienia; - Niebezpieczne skrzyżowanie bez sygnalizacji świetlnej: Woronicza / Modzelewskiego - Wysłaliśmy pismo do ZDM. Odpowiedź w tej sprawie wyjaśnia, iż to skrzyżowanie ma charakter tymczasowy. W odpowiedzi nie podano terminu obowiązywania obecnej organizacji ruchu uzależniając go od czasu przygotowania inwestycji - przebudowy ulicy Modzelewskiego. - Niebezpieczne skrzyżowanie bez sygnalizacji świetlnej: Woronicza / Samochodowa - Wysłaliśmy pismo do ZDM. W odpowiedzi poinformowano nas, ze sygnalizacja ma być zamontowana na koszt TVP S.A. i rozmowy w tej sprawie trwają. Inwestycję przygotowuje TVP S.A. - Niebezpieczne przejście dla pieszych przy skrzyżowaniu ulicy Chrobrego i Popularnej - Wysłaliśmy pismo do ZDM, podjęliśmy konsultację w tej sprawie z inż. Wilimem z ZDM. Odpowiedź na pismo wyjaśnia, iż są plany realizacji w tym miejscu skrzyżowania typu 'rondo', jednak nie podaje daty realizacji inwestycji; - Niebezpieczne skrzyżowanie ulicy Potrzebnej i Wałowickiej - Wysłaliśmy pismo do ZDM. Z odpowiedzi wynika, że projekt budowy sygnalizacji świetlnej na tym skrzyżowaniu przechodzi uzgodnienia techniczne; - Drastycznie spóźnienie autobusu ZTM nr 122 w dniu 14 września na przystanku Modzelewskiego w stronę Centrum - W tej sprawie wysłaliśmy pismo do ZTM domagając się wprowadzenia form rekompensaty dla pasażerów w przypadku spóźnień autobusów - tzw.: karty pasażera. Na to pismo otrzymaliśmy natychmiastową odpowiedź wskazującą na błędy w naszym piśmie związane z podaniem złych godzin odjazdu autobusów z przystanku. Po zbadaniu przez nas sprawy okazało się, że to ZTM pomylił się, gdyż nasze pismo dotyczyło godzin odjazdu autobusów sprzed zmiany rozkładu jazdy w dniu 1 października 2004, co wyjaśniliśmy w drugim piśmie do ZTM. Kolejna odpowiedź wyjaśniała, że spóźniony autobus zepsuł się, co pozwala zakwalifikować spóźnienie, jako wynikłe nie z winy przewoźnika i nie podlegające prawu do rekompensaty; - Nieuporządkowane parkowanie na ulicy Solec pod wiaduktem Mostu Poniatowskiego - skierowaliśmy pismo do ZDM. Odpowiedź na to pismo wskazuje, że wygrodzenia pod wiaduktem nie są konieczne, gdyż parkujące tam samochody robią to nielegalnie, łamiąc przepisy Kodeksu Drogowego i ustanowione w tym rejonie znakami drogowymi. ZDM odpowiedź do nas przekazał także komendzie Stołecznej Policji celem wskazania miejsca wykonywania przekroczeń kodeksu drogowego. Odpowiedź od ZDM jest niezadowalająca, gdyż właśnie brak słupków ograniczających wjazd ułatwia nielegalne parkowanie z którym służby miejskie nie zawsze sobie potrafią poradzić. Przygotowujemy odpowiedź na pismo ZDM.

- Wyścigi motocyklowe i hałas motoryzacyjny na ulicy Górczewskiej (rejon skrzyżowania z ul. Płocką), Andersa, Światowida - Wysłaliśmy pismo do Komendy Stołecznej Policji. Odpowiedź na pismo wskazywała, że Policja ściga tego rodzaju wykroczenia i patroluje szczególnie miejsca zgłaszane przez mieszkańców; - Opóźnienie budowy chodnika podczas przebudowy ulicy Rosoła na Ursynowie - Wysłaliśmy pismo do Urzędu Dzielnicy Ursynów. Odpowiedź jaką otrzymaliśmy wskazywała, iż chodnik zgodnie z harmonogramem prac ma być wykonany tuż po ukończeniu budowy ulicy, co też się stało; - Złe utrzymanie zieleni przyulicznej (gałęzie zwisające zbyt nisko nad chodnikami) przy chodnikach na kilku ulicach na Mokotowie, m.in. Joliot - Curie, Domaniewska; Pismo w tej sprawie skierowaliśmy do Urzędu Dzielnicy Mokotów we wrześniu. Z urzędu pismo skierowano w październiku do Zarządu Oczyszczania Miasta. Do tej poru oczekujemy na odpowiedź. - Czasowa zmiana rozkładu jazdy pociągów w związku z remontem wiaduktu nad ulicą Żelazną w Warszawie - Podjęliśmy akcję medialną związaną z faktem, iż trzydniowa wprowadzona bez odpowiedniej informacji zmiana rozkładu jazdy PKP była bardzo uciążliwa dla pasażerów i nie była konieczna, gdyż władze m. st. Warszawy mogły naszym zdaniem przeprowadzić remont bez wstrzymywania ruchu pociągów, w ciągu jednego dnia. W dodatku nie zapewniono pasażerom komunikacji zastępczej, mimo iż wiele pociągów zmieniało trasę przyjeżdżając na Dworzec Gdański zamiast na Centralny. Szczególne problemy sprawiało to podróżnym przyjeżdżającym do Warszawy pociągami nocnymi, gdyż Dworzec Gdański nie jest obsługiwany tak dobrze komunikacją nocną jak Dworzec Centralny. Narażało to ich na dodatkowe koszty, np.: przejazd taksówką zamiast komunikacją miejską. Ukazał się artykuł w tej sprawie w Rzeczpospolitej oraz wywiad w Radiu Dla Ciebie zachęcający do zgłaszania za naszym pośrednictwem roszczeń pasażerów wobec władz miasta i PKP. Mimo tych informacji odzewu od pasażerów nie było. Cennik za dostęp do infrastruktury PKP PLK SA na 2005 rok - z rozmów z urzędami marszałkowskimi wynikła konieczność podjęcia interwencji w sprawie niekorzystnych cen za dostęp do infrastruktury ustalonych przez PKP PLK S.A. w cenniku na rok 2005. W cenniku podano opłaty za przejechany kilometr dla różnego rodzaju taboru po danym odcinku linii kolejowej. Urzędy marszałkowskie (m.in. lubelski i świętokrzyski) sygnalizowały, że ceny za przejazd linii kolejowej o niskiej jakości (prędkość dopuszczalna 30 km/h, złe utrzymanie torów) są niejednokrotnie wyższe, niż ceny za przejazd dobrej jakości linią kolejową (linie zmodernizowane, nawet o prędkości dopuszczalnej 160 km/h). Sprawdziliśmy ten fakt i stwierdziliśmy, że stawki nie zależą od jakości linii kolejowej i istnieje podejrzenie działań niezgodnych z prawem ochrony konkurencji i konsumentów, gdyż ustalone ceny będą działały często na rzecz podwyższenia kosztów prowadzenia pociągów po liniach lokalnych - gorzej utrzymanych, często zagrożonych zawieszeniem przewozów pasażerskich. W związku z tym skierowaliśmy wniosek do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o wszczęcie postępowania wyjaśniającego. Staraliśmy się też zainteresować tym tematem prasę ogólnokrajową, jednak temat okazał się dla prasy zbyt mało spektakularny. UOKIK przekazał sprawę do Urzędu Transportu Kolejowego, od którego otrzymaliśmy odpowiedź na początku grudnia. Odpowiedź ta w części potwierdziła nasze zarzuty. UTK przyznało, że dopuściło wprowadzenie cennika niezgodnego z obowiązującym prawem, co było podyktowane tym, iż PLK nie zdążyło przygotować cennika według nowych zasad, gdyż rozporządzenie zmieniające te zasady weszło w życie miesiąc przed terminem zgłoszenia nowego cennika do UTK.

4. PAKIET ZMIAN W REGULACJACH PRAWNYCH Począwszy od czerwca 2004 roku gromadziliśmy informacje o niekorzystnych regulacjach prawnych dla ruchu rowerowego, pieszego oraz komunikacji publicznej w prawie polskim w celu szczegółowego opracowania. W sierpniu nawiązaliśmy kontakt z Polskim Klubem Ekologicznym, który w ramach projektu "Miasta dla Rowerów" szczegółowo zajmował się problemem zmian w prawie dotyczących wyłącznie ruchu rowerowego. We współpracy z Klubem doprowadziliśmy do spotkania z członkiem sekretariatu Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego - Markiem Jewułą, w celu omówienia postulatów rowerzystów dotyczących zmian prawnych. Spotkanie odbyło się 12 października w biurze KRBRD. Ze strony organizacji pozarządowych udział wzięło dwóch reprezentantów stowarzyszenia oraz przedstawiciel PKE. Na spotkaniu uzyskano zapewnienie, iż dojdzie do spotkania w szerszym gronie, pomiędzy projektodawcami ustaw i rozporządzeń dotyczących dróg oraz przedstawicielami rowerzystów. Organizacji tego spotkania podjął się Pan Marek Jewuła. Rzecznik stale monitoruje postępy w tej kwestii. 14 i 15 października Rzecznik wziął udział także w szkoleniu dla projektantów dróg rowerowych w Warszawie. Podczas szkolenia szeroko były omawiane kwestie prawne i pozyskano kolejne zastrzeżenia wobec uregulowań prawnych. Do końca października na podstawie doświadczeń PKE oraz zebranych przez Rzecznika materiałów opracowano pismo w sprawie zmian w regulacjach prawnych wraz z konkretnymi propozycjami zapisów. Zaproponowano zmiany w następujących aktach prawnych: 1. Ustawa Prawo o Ruchu Drogowym; 2. Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie; 3. Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach; 4. Rozporządzenie w sprawie znaków i sygnałów drogowych; 5. Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz ich obowiązkowego wyposażenia. Pismo skierowano do przewodniczącego Komisji Infrastruktury Sejmu RP oraz Ministra Infrastruktury. Pismo było konsultowane z innymi organizacjami pozarządowymi drogą elektroniczną. Przez cały listopad, do połowy grudnia można się było zapoznać z jego treścią na stronie internetowej Rzecznika. Do organizacji, które w sposób szczególny zajmują się problematyką ruchu rowerowego i pieszego wysłano list pocztą elektroniczną. O możliwości konsultacji listu informowało także ogłoszenie umieszczone w portalu ngo.pl. W efekcie przeprowadzonej akcji pozyskano 9 organizacji, które poparły list w niezmienionej formie. List został wysłany do adresatów w połowie grudnia.