METODY BADAŃ SPOŁECZNYCH WYKŁAD 1: ZAJĘCIA WPROWADZAJĄCE dr Agnieszka Kacprzak CELE ZAJĘĆ Jak w poprawnie metodologiczny sposób rozwiązywać problemy pojawiające się w nauce i w biznesie? Jak definiować problemy badawcze? Jakie metody wybrać do ich rozwiązania? Jak je zastosować? Jak interpretować i prezentować dane otrzymane w ich wyniku? PLAN ZAJĘĆ Zajęcia wprowadzające. (05 X) Podstawy metodologii nauk społecznych. (12.X) Paradygmaty i teorie badań społecznych. (19.X) Projektowanie badań: cele badawcze, konceptualizacja, operacjonalizacja. (26.X) Projektowanie badań: pomiar i dobór próby (2.XI) Metody badawcze: sondażowe badania ilościowe (9.XI) Metody badawcze: jakościowe badania terenowe (16.XI) 1
PLAN ZAJĘĆ 8. Metody badawcze: eksperyment (23.XI) 9. Metody badawcze: badania niereaktywne (30.XI) 10. Analiza i prezentacja danych jakościowych (7.XII) 11. Analiza i prezentacja danych ilościowych (14.XII) 12. Konsultacje związane z przygotowywanymi projektami (21.XII) 13. Prezentacje projektów (11.I) 14. Prezentacje projektów (18.I) 15. Kolokwium (25.I) Slajdy dostępne na stronie wydziałowej w mojej zakładce (hasło: metbad1) LITERATURA OBOWIĄZKOWA: Babbie, E. (2008) Podstawy badań społecznych. PWN, Warszawa UZUPEŁNIAJĄCA: Kostera M. (2005) Antropologia organizacji. PWN, Warszawa Kaczmarczyk S. (1999) Badania marketingowe. Metody i techniki. PWE, Warszawa Wieczorkowska G., Wierzbiński J. (2007) Statystyka. Analiza badań społecznych. Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa ZALICZENIE Przygotowanie projektu badania (w grupach) oraz zaprezentowanie go na zajęciach maks. 20 pkt (14 pkt za raport, 6 pkt za jego prezentację) Kolokwium zaliczeniowe (6 pytań otwartych po 5 pkt) maks. 30 pkt. Skala ocen: 45-50 - bdb 44-40 - db+ 39-35- db 30-34 - dst+ 25-29 - dst 2
CZYM JEST METODOLOGIA BADAŃ SPOŁECZNYCH? CZYM JEST METODOLOGIA BADAŃ SPOŁECZNYCH? Przedmiot nie o tym CO wiemy, ale o tym JAK się tego dowiadujemy. Większość z tego co wiemy jest kwestią umowy i wiary. Niewielka część naszej wiedzy wynika z osobistego doświadczenia i własnych odkryć. CZYM JEST METODOLOGIA BADAŃ SPOŁECZNYCH? (2) Naukowcy dysponują KRYTERIAMI dzięki którym mogą zaakceptować realność tego czego osobiście nie doświadczyli. METODOLOGIA nauka o dowiadywaniu się. Metodologia nauk społecznych w jaki sposób badacze społeczni dowiadują się różnych rzeczy o życiu społecznym człowieka. 3
NAUKA A CODZIENNA DZIAŁALNOŚĆ BADAWCZA CZŁOWIEKA NAUKA A CODZIENNA DZIAŁALNOŚĆ BADAWCZA CZŁOWIEKA wszyscy ludzie chcą przewidzieć swoje przyszłe położenia używają do tego rozumowania przyczynowo skutkowego i probabilistycznego uznajemy za fakt, że przyszłe wydarzenia są uwarunkowane przez obecne nauka czyni pojęcia przyczynowości i prawdopodobieństwa bardziej jednoznacznymi i dostarcza technik pozwalających sobie z nimi radzić ŹRÓDŁA WIEDZY CODZIENNEJ TRADYCJA są to rzeczy które wszyscy wiedzą Korzyści: nie musimy zaczynać od zera, wiedza ma charakter kumulacyjny Wady: tradycja często jest przeszkodą do dalszych poszukiwań, gdyż trudno jest zakwestionować coś co wszyscy uważają za oczywiste 4
ŹRÓDŁA WIEDZY CODZIENNEJ (2) AUTORYTET całe życie korzystamy z nowych odkryć i wyjaśnień będących dziełem innych ludzi ich akceptacja zależy od statusu tych osób Wady: autorytety też się mylą (w tym naukowcy), ponadto eksperci często wypowiadają się na tematy nienależące do ich specjalizacji BŁĘDY W CODZIENNEJ DZIAŁALNOŚCI BADAWCZEJ 1. Błędne obserwacje - większość naszych codziennych obserwacji jest powierzchowna i podświadoma (NAUKA: obserwacje świadome i systematyczne) 2. Nieuprawnione uogólnienia obserwując rzeczy dziejące się wokół nas mamy tendencję do zakładania, że kilka podobnych zdarzeń jest dowodem istnienia ogólnego wzorca (NAUKA: badania na dużych, reprezentatywnych próbach, powtarzalność) BŁĘDY W CODZIENNEJ DZIAŁALNOŚCI BADAWCZEJ (2) 3. Wybiórcza obserwacja koncentrujemy się na tych wydarzeniach i sytuacjach, które pasują do naszego wzorca, a ignorujemy pozostałe (NAUKA: w odpowiedni sposób dobieramy próbę badawczą i dopiero wyciągamy wnioski 4. Nielogiczne rozumowanie wyjątek, który potwierdza regułę (NAUKA: zawsze opiera się na logice) 5
TEKST NAUKOWY A TEKST POPULARNY (2) Brak bibliografii ( Badania pokazały, że 70% sytuacji kryzysowych Jakie badania? Kto je prowadził i kiedy?) Brak problemu, hipotezy, pytań badawczych Brak dowodów dla twierdzeń i uogólnień ( Każdy zarządzający wie - skąd to wiemy? Dbanie o dobrą komunikację z pracownikami, włączanie ich do życia firmy pozwoli ograniczyć ryzyko sytuacji kryzysowych oraz będzie działało na korzyść firmy dlaczego?) 6