Metody statystyczne.

Transkrypt

1 #1 1

2 Podsumowanie Sprawy formalne Statystyka i statystyka Badania korelacyjne Badania eksperymentalne Por. badań eksperymentalnych i korelacyjnych Przykłady badań Zarzuty pod adresem badań eksperymentalnych Pomiar i operacjonalizacja 2

3 Literatura obowiązkowa: Wieczorkowska G., Wierzbiński J. (2011) Statystyka: od teorii do praktyki. Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa Wersja elektroniczna free! Zaliczenie: Trzy sprawdziany w trakcie zajęć: #1 30% punktów #2 35% punktów #3 35% punktów 15% punktów kary za każdy nieusprawiedliwiony tydzień opóźnienia w pisaniu sprawdzianu. 3

4 Statystyka to tylko jedno z narzędzi do poznawania rzeczywistości! 4

5 Popularność pakietów statystycznych 5

6 Statystyka? Statistic: wartość obliczona na podstawie danych z próby Statistics: dyscyplina nauki poświęcona analizie danych Dane:??? 6

7 Zapis danych Nr Płeć Wiek Zarobki 1 M M K Wiersze zawierają: Kolumny zawierają: 7

8 Pobudzający wpływ kawy Znowu zasypiam nad czytaniem raportów. Dobrze spałem w nocy, więc jestem wyspany. Może więc to wina pogody? Muszę skończyć do jutra. Wypiję kawę. Jak ocenić wpływ kawyna poziom energii? 8

9 Pobudzający wpływ kawy 2 KANON JEDYNEJ RÓŻNICY 9

10 Pobudzający wpływ kawy 3 EFEKT PLACEBO 10

11 Badania korelacyjne Przedstawienie pomiaru dwóch zmiennych: X liczba wypijanych dziennie filiżanek kawy, Y poziom energii na wykresie korelacyjnym Każda osoba biorąca udział w badaniu jest przedstawiona jako punkt, którego pierwsza współrzędna (X) odpowiada liczbie wypijanych filiżanek herbaty, natomiast druga współrzędna (Y) poziomowi energii. r współczynnik korelacji ( ) 11

12 12

13 Badania korelacyjne 13

14 Badania korelacyjne Związek pomiędzy liczbą przylatujących bocianów i liczbą narodzin dzieci w danym roku Związek pomiędzy szybkością czytania i długością stopy dziecka CO JEST PRZYCZYNĄ A CO SKUTKIEM? 14

15 Badania korelacyjne CO JEST PRZYCZYNĄ A CO SKUTKIEM? Na podstawie korelacji między X i Y nie możemy stwierdzić, że X jest przyczyną Y 15

16 Korelacja pozorna Związek pomiędzy liczbą przylatujących bocianów i liczbą narodzin dzieci w danym roku znika, kiedy uwzględnimy wpływ: => Związek pomiędzy szybkością czytania i długością stopy dziecka może być wyjaśniony wpływem => INNE PRZYKŁADY KORELACJI POZORNEJ? 16

17 Badania korelacyjne pozwalają: Przewidywać wpływ X na Y Wyjaśniać (ex post) różnice w Y poprzez poziom X ale NIE POZWALAJĄ Ustalić czy X jest przyczyną Y 17

18 Badania eksperymentalne Aktywne kreowanie warunków niezbędnych do obserwacji manipulowanie zmienną niezależną obserwowanie zmian w wartościach zmiennej zależnej JAK ZAPROJEKTOWAĆ EKSPERYMENT DO ZBADANIA WPŁYWU KAWY NA POZIOM ENERGII? JAK UWZGLĘDNIĆ KANON JEDNEJ RÓŻNICY? 18

19 Losowy podział na grupy Dlaczego losowy podział jest kluczowy w projektowaniu badania eksperymentalnego? 19

20 Losowy podział na grupy Badani podzieleni losowo na 2 lub więcej części tworzą zbiorowe klony (grupy eksperymentalne) Losowy podział wyrównuje wpływ zmiennych towarzyszących 20

21 Wnioskowanie przyczynowe Wyniki eksperymentu, w odróżnieniu od innych procedur badawczych, dają solidną podstawę do formułowania wniosków o przyczynowości Zmienną NIEZALEŻNĄ nazywamy zmienną, której wpływ chcemy zbadać. Zmienna ZALEŻNA jest tym, co mierzymy, aby ocenić skutki działania zmiennej niezależnej. 21

22 Badania korelacyjne vs eksperymentalne Czytając o wynikach badań, należy umieć odróżnić badania korelacyjne od eksperymentalnych. Badania korelacyjne mówią jedynie o współwystępowaniu zmiennych, nie pozwalając na wnioskowanie przyczynowe. 22

23 Nieuzasadnione zarzuty pod adresem badań eksperymentalnych Niski realizm sytuacyjny realizm psychologiczny [Badanie Milgrama] Niska trafność zewnętrzna Niereprezentatywne, małe próby Czy można uogólniać na populację? 23

24 Nieuzasadnione zarzuty pod adresem badań eksperymentalnych Podstawowym celem badań eksperymentalnych nie jest określenie rozkładu zmiennej zależnej, np. poziomu energii, ale stwierdzenie, czy różnica w poziomie energii między badanymi grupami jest istotna statystycznie. 24

25 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! 25