Katarzyna M. Bogdanowicz NAUCZYCIELSKIE KOMPETENCJE W PRACY Z UCZNIEM DYSLEKTYCZNYM
Definicja: Dysleksja to specyficzne trudności, które przede wszystkim odbijają się na rozwoju zdolności czytania i pisania oraz innych umiejętności powiązanych z językiem. Dysleksja jest wrodzona, a jej skutki na ogół są obecne przez całe życie. Charakteryzuje się problemami z przetwarzaniem fonologicznym, szybkim nazywaniem i przetwarzaniem informacji, pamięcią operacyjną oraz automatyzacją umiejętności, które to trudności są niewspółmierne w stosunku do innych poznawczych zdolności jednostki. Zaburzenie to jest oporne na konwencjonalne metody nauczania, ale jego skutki można łagodzić poprzez zindywidualizowaną interwencję, m.in. wykorzystanie nowoczesnej technologii i wspierające poradnictwo (supportive counseling) (The British Dyslexia Association, 2007)
(M. Bogdanowicz, 2011)
Dysleksja w Międzynarodowych klasyfikacjach medycznych
TERMINY POWSZECHNIE UŻYWANE Specyficzne trudności/ zaburzenia uczenia się (kategoria nadrzędna) Specyficzne trudności w czytaniu, najczęściej występujące z trudnościami w opanowaniu poprawnej pisowni (z dysortografią) czyli dysleksja rozwojowa/ dysleksja TERMINOLOGIA OPISOWA ICD-10 Specyficzne rozwojowe zaburzenia umiejętności szkolnych F 81 Specyficzne zaburzenie czytania (F 81.0) TERMINOLOGIA OPISOWA DSM-IV-TR Zaburzenia uczenia się Zaburzenie czytania (315.00) (M. Bogdanowicz, 2011)
TERMINY POWSZECHNIE UŻYWANE Specyficzne trudności w opanowaniu poprawnej pisowni izolowane, bez zaburzeń czytania (czyli czysta dysortografia) Mieszane zaburzenia: dysleksja rozwojowa (F 81.0 / 315.00) lub dysortografia (F 81.1) i dyskalkulia (F81.2/ 315.1) TERMINOLOGIA OPISOWA ICD-10 Specyficzne zaburzenie opanowania poprawnej pisowni (F 81.1) Mieszane zaburzenie umiejętności szkolnych (F81.3) TERMINOLOGIA OPISOWA DSM-IV-TR --------- --------- (M. Bogdanowicz, 2011)
TERMINY POWSZECHNIE UŻYWANE Zaburzenia wypowiadania się za pomocą pisma/ tworzenia wypowiedzi pisemnej TERMINOLOGIA OPISOWA ICD-10 Inne zaburzenia rozwojowe umiejętności szkolnych (F81.8) TERMINOLOGIA OPISOWA DSM-IV-TR Zaburzenie pisania (zaburzenie komunikacji pisemnej) (315.2) Specyficzne trudności w opanowaniu poprawnego poziomu graficznego pisma kaligrafii (dysgrafia) jako symptom dyspraksji (F 82) Specyficzne rozwojowe zaburzenie funkcji ruchowych (F 82) Rozwojowe zaburzenie koordynacji (315.4) (M. Bogdanowicz, 2011)
Zmienność symptomów dysleksji Dysleksja rozwojowa to problem całego życia symptomy dysleksji zmieniają się na różnych etapach życia zmienność zależy od metod edukacji i udziału w terapii pedagogicznej zależy też od indywidualnych możliwości kompensacji istnieje stała gotowość do wznowienia się objawów dysleksji w sytuacjach braku treningu lub kontaktu z językiem oraz w sytuacjach stresowych (M. Bogdanowicz, Adryjanek 2004)
Grupa badana: 180 dorosłych (18-30 r.ż.) licealiści, studenci i absolwenci wyższych uczelni 93 osoby bez dysleksji 87 osób z dysleksją
Liczności Rozkład liczebności badanych według kierunku kształcenia i dysleksji Dysleksja 50 Brak dysleksji 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Hum Tech Arty Biol Fil Sport Kierunek studiów
Uzyskane wyniki: 1. Symptomy dysleksji zmieniają się w ciągu życia człowieka są inne u dzieci, a inne u dorosłych osób z dysleksją. 2. Dyslektycy różnią się na niekorzyść od grupy kontrolnej w zakresie: funkcji fonologicznych i metafonologicznych, spostrzegawczości wzrokowej, koordynacji wzrokowo-ruchowej, strukturalizacji percepcji oraz uwagi i kontroli wzrokowej pamięci operacyjnej (wzrokowej, słuchowej i fonologicznej) tempa nazywania
3. W pracach pisemnych dyslektyków jest statystycznie więcej błędów: językowych Interpunkcyjnych ortograficznych struktury wyrazów (metateza, opuszczanie i dodawanie liter/sylab)
Próbka pisma nastoletniego ucznia z dysgrafią i dysleksją
Generalne zasady pracy z uczniem z dysleksją
1. Indywidualizuj! 2. Powtarzaj! Powtarzaj! I jeszcze raz powtarzaj! 3. Stosuj różnorodne techniki. 4. Korzystaj z metody stymulacji wielozmysłowej. 5. Używaj przyjaznych materiałów do nauki.
6. Think Buzan 7. Opieraj się na metodach stosowanych w terapii pedagogicznej. 8. Podkreślaj silne strony ucznia i na nich opieraj się w pracy. 9. Dawaj jasne i zwięzłe polecenia/wyjaśnienia
10. Rozwijaj umiejętności metapoznawcze swoich uczniów. 11. Zaprzyjaźnij się z TIK. 12. Przygotuj szczegółowy opis procedury postępowania (np. Jak napisać rozprawkę?). 13. Wymagaj od swoich uczniów z dysleksją!
Dziękuję za uwagę! I zapraszam na moją stronę internetową: www.bogdanowicz.edu.pl