DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH DLA UCZNIÓW

Transkrypt

1 DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH DLA UCZNIÓW

2 PRZEPISY PRAWNE Przepisy prawne dotyczące dostosowania wymagań edukacyjnych dla uczniów zawarte są w ROZPORZĄDZENIU MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z dnia 11 maja 2007 r.) Zmiany: Dz.U Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U.z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.2)

3 PRZEPISY PRAWNE Rozdział 2 Ocenianie, klasyfikowanie i promowanie uczniów w szkołach dla dzieci i młodzieży Nauczyciel jest obowiązany, na podstawie opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej, dostosować wymagania edukacyjne, o których mowa w 4 ust. 1 pkt 1, do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom.

4 PRZEPISY PRAWNE 2. Dostosowanie wymagań edukacyjnych, o których mowa w 4 ust. 1 pkt 1, do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom, następuje także na podstawie opinii niepublicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym niepublicznej poradni specjalistycznej, o której mowa w art. 71b ust. 3b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, zwanej dalej "ustawą".

5 PRZEPISY PRAWNE 7. (4) Przy ustalaniu oceny z wychowania fizycznego, techniki, zajęć technicznych, plastyki, muzyki i zajęć artystycznych należy w szczególności brać pod uwagę wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki tych zajęć.

6 TERMINOLOGIA DYSLEKSJI Dysleksja rozwojowa to specyficzne trudności w czytaniu, pisaniu i liczeniu u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym, u których występują zaburzenia funkcji percepcyjno-motorycznych, zaangażowanych w proces nabywania tych umiejętności.

7 TERMINOLOGIA DYSLEKSJI Określenie rozwojowa wskazuje na fakt wczesnych uwarunkowań tych trudności trwających od urodzenia, a nie nabytych w późniejszym okresie życia. Określenie specyficzne wskazują na ograniczony, wąski charakter tych trudności.

8 Typy dysleksji U dzieci z dysleksją zazwyczaj stwierdza się zaburzenia percepcji wzrokowej, słuchowej oraz integracji percepcyjno-motorycznej. Prof. Marta Bogdanowicz wyróżnia następujące typy dysleksji: dysleksja typu wzrokowego, u której podłoża leżą zaburzenia percepcji i pamięci wzrokowej powiązane z zaburzeniami koordynacji wzrokowo-ruchowej i ruchowo-przestrzennej; dysleksja typu słuchowego uwarunkowana zaburzeniami percepcji i pamięci słuchowej dźwięków mowy, najczęściej powiązana z zaburzeniami funkcji językowych; dysleksja integracyjna, kiedy to poszczególne funkcje nie wykazują zakłóceń, natomiast zaburzona jest koordynacja, czyli występują zaburzenia integracji percepcyjno-motorycznej; dysleksja typu mieszanego, gdy występują jednocześnie zaburzenia w percepcji i pamięci słuchowej, pamięci i percepcji wzrokowej, wyobraźni przestrzennej; dysleksja wizualna, gdy występuje nieład tzw. nieporządek.

9 Odmiany dysleksji dysleksja to specyficznych trudności w opanowaniu tylko czytania (terminem stosowanym w węższym znaczeniu); dysortografia specyficzne trudności w opanowaniu poprawnej pisowni, przejawiające się w popełnianiu różnego typu błędów, w tym ortograficznych, mimo znania zasad poprawnej pisowni; dysgrafia zniekształcenia strony graficznej pisma brzydkie, niekaligraficzne pismo; dyskalkulia specyficzne trudności w rozwiązywaniu najprostszych nawet zadań matematycznych, np. trudności w dodawaniu czy mnożeniu; dysfonia objawia się niewyraźnym i cichym mówieniem wada bardzo rzadko stwierdzana.

10 GŁĘBOKA DYSLEKSJA ROZWOJOWA Są to poważne zaburzenia umiejętności czytania i pisania. Zatrzymanie się na poziomie elementarnego czytania i nie osiągniecie poziomu czytania zaawansowanego lub opóźnienie o 3-4 lata w zakresie umiejętności czytania. Tak poważnym zaburzeniom umiejętności czytania towarzyszą także poważne zaburzenia umiejętności pisania.

11 CHARAKTERYSTYKA UCZNIA Z DYSLEKSJĄ Ma utrzymujące się trudności w czytaniu, ale umiejętność tą opanowuje pod koniec nauki w szkole podstawowej, pozostałością jest niechęć do czytania i pisania. Problemy z ortografią utrzymują się przez całe życie. Ma kłopoty z rozpoznawaniem i tworzeniem rymów. Ma trudności z nazywaniem. Ma kłopoty w uczeniu się skojarzeń czy par skojarzeń np. przedmiot-etykieta symbol-znaczenie. Ma ograniczoną pojemność pamięci, zwłaszcza krótkotrwałej, przeważnie wtedy, gdy trzeba zapamiętać szeregi cyfr podawanych ustnie lub sekwencje poleceń. Ma trudności z liczeniem w pamięci.

12 CHARAKTERYSTYKA UCZNIA Z DYSLEKSJĄ Ma trudności w uczeniu się i przypominaniu sobie sekwencjinp. nazwy miesięcy, tabliczka mnożenia. Jest powolny w uczeniu się materiału wyłącznie ustnie lub wyłącznie pisemnie. Cechuje go rozbieżność między osiągnięciami szkolnymi, a umiejętnością praktycznego rozwiązywania problemów lub/i sprawnością werbalną. Odczuwa awersję do notatek pisanych i kompletowania notatek. Ma problemy z organizacją pracy. Myli często kierunki, lewą i prawą stronę ciała, części świata. Ma trudności z pamiętaniem daty lub określaniem daty aktualnej. Charakteryzuje go szybka męczliwość (większy wysiłek!) w czasie wykonywania zadań typu szkolnego. Wcześniej lub później pojawiają się objawy nerwicowe- zwłaszcza nerwica wegetatywna.

13 Osoby z dysleksją Osoby z dysleksją rozwojową narażone są na wiele niepowodzeń szkolnych, co wywołuje u nich frustrację. Olbrzymi wysiłek włożony w naukę daje czasami znikome efekty, przez to taka osoba może mieć poczucie niższej wartości, odczuwać brak wiary w swoje możliwości. Taki stan wtórnie osłabia jej możliwości intelektualne. Następuje sprzężenie zwrotne: trudności pogłębiają się, powodują coraz częstsze niepowodzenia i potwierdzają negatywną opinię innych i co gorsze swoją własną. Bez fachowego wsparcia poprzez zajęcia terapii pedagogicznej, prowadzone przez pedagoga lub psychologa przygotowanego do pracy z osobą dotkniętą dysleksją rozwojową, trudno osobie z dysleksją, nawet przy wsparciu najbliższych, wyrwać się z tego zaklętego kręgu.

14 DOSTOSOWANIE WYMAGAO MOŻLIWE OBJAWY CZYTANIE Trudności w opanowaniu techniki czytania tj.: głoskowanie, sylabizowanie, brak płynności przy czytaniu całościowym, wolne lub nierówne tempo, pauzy, przekręcanie wyrazów, domyślanie się, nie zwracanie uwagi na interpunkcje. Brak rozumienia lub niepłynne rozumienie czytanych głośno i po cichu tekstów i poleceń uboższe słownictwo. DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Nie wymagać by uczeń czytał głośno przy klasie nowy tekst, wskazywać wybrane fragmenty dłuższych tekstów do opracowania w domu. Pomagać w pokonywaniu trudności w zrozumieniu czytanego tekstu oraz wyciąganie z niego informacji istotnych poprzez wspólne analizy materiału, wypunktowanie najważniejszych informacji itp. Uwzględniać trudności w rozumieniu treści, dawać więcej czasu na czytanie tekstów, poleceń, instrukcji, szczególnie podczas samodzielnej pracy lub sprawdzianów, w miarę potrzeby pomagać w ich odczytywaniu, udzielać dodatkowych wyjaśnień lub zalecić przeczytanie tekstu w domu.

15 DOSTOSOWANIE WYMAGAO MOŻLIWE OBJAWY PISANIE Trudności w pisaniu w zakresie poprawności (popełnianie różnorodnych błędów, problemy z interpunkcją). Dotyczyć mogą wszystkich form pisania. Trudności w pisaniu w zakresie grafii (obniżona strona graficzna pisma, obniżona czytelność, wolne tempo, wzmożony tonus mięśniowy ręki wiodącej, męczliwość ręki, nieprawidłowe trzymanie przyborów do pisania). Nieumiejętność zagospodarowania przestrzeni kartki. DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Częściej sprawdzać zeszyty ucznia, ustalać sposób poprawy prac. Unikać omawiania popełnionych błędów na forum klasy. Dostosowywać sprawdziany pisemne do możliwości ucznia (zarówno treść jak i ilość). Nie oceniać za stronę graficzną pisma.

16 DOSTOSOWANIE WYMAGAO MOŻLIWE OBJAWY Wypowiedzi Trudności w formułowaniu wypowiedzi ustnych i pisemnych na określony temat. Błędy gramatyczne w wypowiedziach ustnych i pisemnych. Trudności w rozumieniu dłuższych wypowiedzi słownych, poleceń i instrukcji. DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Nie obniżać oceny za błędy ortograficzne, gramatyczne. Kontrolować czy uczeń ma notatkę z lekcji, a w razie potrzeby skracać jej wielkość. W miarę możliwości przygotowywać krótkie notatki dla uczniów na kartkach zawierające najważniejsze informacje do wyuczenia. W przypadku trudności z odczytaniem pracy wskazane jest odpytanie ucznia ustnie.

17 DOSTOSOWANIE WYMAGAO MOŻLIWE OBJAWY Wypowiedzi Trudności w formułowaniu wypowiedzi ustnych i pisemnych na określony temat. Błędy gramatyczne w wypowiedziach ustnych i pisemnych. Trudności w rozumieniu dłuższych wypowiedzi słownych, poleceń i instrukcji. DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Umożliwić pisanie prac domowych na komputerze lub pisanie drukiem. W uzasadnionych przypadkach zastępować prace pisemne wypowiedziami ustnymi. W miarę możliwości unikać krótkich form sprawdzania wiedzy. Sprawdziany i kartkówki przygotowywać, w miarę możliwości, w formie testów wyboru. Tekst sprawdzianu powinien być powiększony, napisany prostszą czcionką tzw. bezszeryfową (zalecane: Arial, Comic Sans, Tahoma).

18 DOSTOSOWANIE WYMAGAO MOŻLIWE OBJAWY Rysowanie Trudności w rozplanowaniu rysunku. Zbyt silny lub zbyt słaby nacisk ołówka. Zmiany kierunku w rysunkach (błędny kierunek odwzorowywania). DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Przy ocenianiu prac brać pod uwagę wkład włożonej pracy i zaangażowanie ucznia. Oceniać mniej rygorystycznie estetykę wykonania. Podczas pracy na lekcji kontrolować prawidłowość wykonywanej pracy (np. zgodność z poleceniem, kierunek odwzorowywania).

19 DOSTOSOWANIE WYMAGAO MOŻLIWE OBJAWY Zapamiętywanie Trudności w uczeniu się ze słuchu na lekcji, korzystaniu z wykładów, zapamiętywaniu. Trudności w przyswajaniu materiału, zapamiętywaniu trudniejszych terminów, problemy z wykorzystaniem tej wiedzy w praktyce. Trudności w pamięciowym opanowywaniu definicji. DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Rozłożyć naukę w czasie. Odpytywać częściej, ale z mniejszej partii materiału. Podczas odpowiedzi ustnych zadawać proste krótkie pytania, a w razie potrzeby zadawać pytania pomocnicze. Dąć więcej czasu na zastanowienie się i udzielenie odpowiedzi. Przygotowywać pomoce w formie plansz, modeli, tablic.

20 DOSTOSOWANIE WYMAGAO MOŻLIWE OBJAWY Zapamiętywanie Trudności w uczeniu się ze słuchu na lekcji, korzystaniu z wykładów, zapamiętywaniu. Trudności w przyswajaniu materiału, zapamiętywaniu trudniejszych terminów, problemy z wykorzystaniem tej wiedzy w praktyce. Trudności w pamięciowym opanowywaniu definicji. DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Wykorzystywać różnorodne metody pracy bazujące na wszystkich zmysłach, nauczanie polisensoryczne. Wykorzystywać materiały multimedialne i komputery do ćwiczeń praktycznych. W doborze metod warto uwzględnić preferencje ucznia w zakresie indywidualnej strategii uczenia się (style uczenia się).

21 DOSTOSOWANIE WYMAGAO MOŻLIWE OBJAWY DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Tempo pracy Wolne lub nierównomierne tempo pracy. Robienie przerw podczas pracy. Wydłużyć czas na wykonanie zadanej pracy. Zmniejszyć ilość zadań w stosunku do innych uczniów. Zmniejszyć ilość zadań zadawanych do domu.

22 DOSTOSOWANIE WYMAGAO MOŻLIWE OBJAWY Koncentracja uwagi Kłopoty z koncentracją uwagi. Wyłączanie się podczas pracy. DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Zwracać uwagę na to, aby uczeń na ławce posiadał tylko potrzebne przedmioty do zajęć. W momencie obniżenia koncentracji uwagi mobilizować go do aktywności. Nie krytykować, stosować ocenę opisową każdej wykonanej i ukończonej pracy (ważne jest, aby dostrzec coś pozytywnego i podkreślać to, skupiać się na dobrych, nawet najdrobniejszych aspektach pracy dziecka). Należy pamiętać, że zadania plastyczne usprawniają motorykę i koordynację wzrokowo-ruchową, nie należy więc z nich rezygnować ; trzeba się starać, aby dziecko doprowadziło rozpoczętą pracę do końca. Nie dopuszczać do tego, aby dziecko na zajęciach nic nie robiło.

23 DOSTOSOWANIE WYMAGAO MOŻLIWE OBJAWY Sprawdzanie wiedzy Trudności w formułowaniu wypowiedzi ustnych i pisemnych na określony temat. Uzyskiwanie gorszych ocen ze sprawdzianów i odpowiedzi ustnych. Nieumiejętność wykazania się posiadaną wiedzą. DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Zróżnicować formy sprawdzania wiedzy i umiejętności ucznia. Ograniczyć odpowiedzi ustne na forum klasy, nie wyrywać niespodziewanie do odpowiedzi. Oceniać prace pisemne na podstawie wcześniej przemyślanych i zatwierdzonych kryteriów. W miarę możliwości umożliwić poprawianie gorszych ocen. Angażować do przygotowywania prac dodatkowych, za które uczeń może otrzymać pozytywną ocenę.

24 Bibliografia Bogdanowicz M., Adryjanek A., Uczeń z dysleksja w szkole. Poradnik nie tylko dla polonistów, Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON, Gdynia Bogdanowicz M., Adryjanek A., Royńska M., Uczeń z dysleksja w domu. Poradnik nie tylko dla rodziców, Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON, Gdynia Bogdanowicz M., O dysleksji, czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu. Odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli, Linea, Lubin Fisher R., Uczymy jak sie uczyć, WSiP, Warszawa Gąsowska T., Pietrzak- Stępkowska Z., Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu, WSiP, Warszawa 1984.

25 PRZYDATNE STRONY WWW Polskie Towarzystwo Dysleksji Dysleksja w Internecie Omówienie pozycji wydanej w ramach biblioteczki reformy na temat dysleksji Dysleksja w gazetce szkolnej

26 PRZYDATNE STRONY WWW Pomoce: Instytucje: --Strona Ministerstwa Edukacji Narodowej na poważnie -- Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogiczne --Centralny Ośrodek Kształcenia Nauczycieli Edukacja w internecie: Portal edukacyjny dla nauczycieli, rodziców i uczniów.

27 Dziękuje za uwagę Iwona Żukowska