Strategia wdrażania projektu innowacyjnego testującego

Projekt Załącznik nr 2 do zapytania cenowego z dnia 5 lutego 2013 r. do złożenia oferty na przeprowadzenie ewaluacji zewnętrznej produktu CEN-II-2130-4/2013 Strategia wdrażania projektu innowacyjnego testującego Suwałki, kwiecień 2012 Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach, ul. Mikołaja Reja 67 B, 16-400 Suwałki, akredytacja nr SPiKU- 453/1/07

1. Uzasadnienie strona 2 W uzasadnieniu wykorzystano wyniki badań: Informacja MEN o wynikach monitorowania wdrażania podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego w roku szkolnym 2009/2010 (Warszawa, listopad 2010), Jak nowe technologie pomagają uczyć? Wyniki badań Edunews.pl wśród nauczycieli polskich szkół, 2009-2010, przeprowadzonych przez Nielsen Media (2008) oraz przez Instytut comscore (2009-2010), przeprowadzonych w 2008 r. przez CEN w Suwałkach w 19 losowo wybranych gimnazjach w 7 powiatach woj. podlaskiego (augustowskim, grajewskim, monieckim, sejneńskim, sokólskim, suwalskim grodzkim i ziemskim), które objęły 867 uczniów i 248 nauczycieli, przeprowadzonych w I etapie projektu od września do grudnia 2010 r. przez CEN w Suwałkach w 10 gimnazjach z powiatu augustowskiego, grajewskiego, sejneńskiego, suwalskiego i m. Suwałki województwa podlaskiego, w których uczestniczyło 2375 uczniów i 293 nauczycieli. Dotychczasowe działania MEN i JST w zakresie informatyzacji oświaty i wprowadzenia do szkół technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) skoncentrowane były na rozwiązanie dwóch kategorii problemów: wyposażania szkół w pracownie komputerowe do prowadzenia zajęć z przedmiotów: informatyka i technologia informacyjna, automatyzacji wybranych prac biurowych związanych z zarządzaniem szkołą, a w szczególności problematyką rozliczeń finansowych, planowania zajęć, prowadzenia e-dzienników i rekrutacji.

Problem strona 3 Nie wykorzystywanie lub wykorzystywanie w małym zakresie przez nauczycieli przedmiotów matematycznych i przyrodniczych nowoczesnych technologii w procesie nauczania, szczególnie przy przygotowaniu, dokumentacji i analizie eksperymentów, pomiarów, doświadczeń, pokazów, zajęć terenowych. Wśród badanych nauczycieli wszystkich przedmiotów w 10 gimnazjach w I etapie projektu (CEN 2010): 29% nauczycieli nie wykorzystuje ICT w czasie prowadzenia lekcji, 31% nauczycieli wykorzystuje ICT na lekcji raz lub kilka razy w roku szkolnym, 23% nauczycieli wykorzystuje ICT na lekcji raz lub kilka razy w miesiącu, 17% nauczycieli (w tym 5% - to informatycy) wykorzystuje ICT na lekcji raz lub kilka razy w tygodniu. Wśród objętych badaniem 28% stanowili nauczyciele biologii, chemii, geografii, fizyki i matematyki. Spośród nich 22% nie wykorzystuje ICT w czasie prowadzenia lekcji. W największym stopniu ten problem występuje wśród nauczycieli fizyki prawie połowa z nich nie korzysta z ICT. Najczęściej ICT wykorzystują nauczyciele chemii (CEN 2010). W gimnazjach bardzo często lekcje przedmiotów matematycznych i przyrodniczych bardziej przypominają wykłady, niż zajęcia, w których czynnie biorą udział uczniowie. Doświadczenia i zajęcia, które zmuszają uczniów do aktywności, są rzadkością (Informacja MEN o wynikach monitorowania wdrażania podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego w roku szkolnym 2009/2010, Warszawa, listopad 2010). W znacznym stopniu nastąpiła automatyzacja zarządzania szkołą, wszystkie gimnazja dysponują pracowniami komputerowymi, w których prowadzi się lekcje informatyki. Jednak pracownie przedmiotowe nie zostały dotychczas objęte żadnymi programami mającymi na celu wyposażenie ich w sprzęt komputerowy. Pozostawiono to inicjatywie dyrektorów gimnazjów i ich organów prowadzących. To powoduje, że nauczyciele innych przedmiotów niż informatyka mają ograniczone możliwości korzystania z nowoczesnych technologii. Również braki w wyposażeniu gimnazjów, jak pokazują wyniki monitorowania wdrażania podstawy programowej wychowania przedszkolnego I kształcenia ogólnego w roku szkolnym 2009/2010

są przyczyną niewielkiego wykorzystania eksperymentów, pomiarów, doświadczeń, pokazów strona 4 i zajęć terenowych w nauczaniu przedmiotów matematycznych i przyrodniczych (Informacja MEN o wynikach monitorowania wdrażania podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego w roku szkolnym 2009/2010, Warszawa, listopad 2010). Stąd nauczyciele za główną przeszkodę w korzystaniu z nowoczesnych technologii w nauczaniu uważają braki w wyposażeniu szkoły ( Jak nowe technologie pomagają uczyć? Wyniki badań Edunews.pl wśród nauczycieli polskich szkół, 2009-2010). Potwierdza to także diagnoza przeprowadzona w I etapie projektu (CEN 2010). Przyczyny występowania opisanego problemu Najważniejszymi przyczynami występowania opisanego problemu, poza wskazanymi wyżej niedoskonałościami stosowanych dotychczas instrumentów, są: 1) niskie, najczęściej znacznie niższe niż deklarowane, czysto formalne kompetencje nauczycieli w wykorzystywaniu ICT (brak doświadczenia i umiejętności); 2) obawa nauczycieli, że ich wiedza i umiejętności okażą się niewystarczające w konfrontacji z kompetencjami uczniów, związanymi z korzystaniem nowoczesnych technologii; 3) niewystarczające wyposażenie pracowni dydaktycznych w technologie; 4) brak czasu uniemożliwiający wykorzystanie najnowszych technologii w nauczaniu. Skala występowania opisanych problemów Skalę występowania problemu opisują wyniki diagnozy opartej o badania z 2008 r., która została pogłębiona podczas badań i analiz przeprowadzonych w I etapie projektu w okresie od września do grudnia w 2010 r. Celem diagnozy w I etapie projektu było zbadanie sposobu wykorzystywania ICT w nauczaniu przez nauczycieli gimnazjów oraz wyposażenie gimnazjów w środki ICT do prowadzenia lekcji i zajęć pozalekcyjnych. Metoda i przebieg diagnozy: Wykorzystano następujące narzędzia badawcze:

ankieta dla nauczycieli, ankieta dla uczniów, arkusz diagnostyczny dotyczący wyposażenia szkoły w ICT, kwestionariusz wywiadu dla nauczycieli przedmiotów matematyczno-przyrodniczych dotyczący kompetencji informatycznych oraz wykorzystania ICT w pracy w szkole, debaty z udziałem uczniów klas pierwszych oraz nauczycieli przedmiotów matematycznych i przyrodniczych. strona 5 Kryteria wyboru grupy badawczej: badania zostaną przeprowadzone wśród wszystkich uczniów i nauczycieli w 10 gimnazjach, które są zakwalifikowane do udziału w projekcie, uzupełniającymi badaniami zostaną objęci uczniowie klas pierwszych i nauczyciele przedmiotów matematycznych i przyrodniczych tych gimnazjów. Diagnoza została przeprowadzona w 10 gimnazjach objętych projektem. Uczestniczyło w niej: 2375 uczniów klas I-III w 10 gimnazjach - 1202 chłopców (50,6%) i 1173 dziewcząt (49.4%), 293 nauczycieli wszystkich przedmiotów - 71 (24,2%) mężczyzn i 222 kobiety (75,8%), w tym 81 nauczycieli biologii, chemii, fizyki, geografii, informatyki i matematyki. Diagnoza została przeprowadzona w okresie od września do grudnia 2010 roku: badanie ankietowe uczniów (2375 osób) i nauczycieli (293 osoby) 29-30 września 2010 r., dyrektorzy gimnazjów (10 osób) wypełnili arkusze diagnostyczne dotyczące wyposażenia szkoły w ICT 29 września-15 października 2010 r., badanie nauczycieli przedmiotów matematyczno-przyrodniczych (60 osób) przy pomocy wywiadu kwestionariuszowego dotyczącego ich kompetencji informatycznych 11 29 października 2010 r. debaty z udziałem nauczycieli przedmiotów matematyczno-przyrodniczych i uczniów klas pierwszych (280 osób) 11 29 października 2010 r.

W przytaczanych wynikach badań przez pracownie komputerowe należy rozumieć pracownie strona 6 wyposażone na stałe w komputery i sprzęt komputerowy (min. w notebook, projektor, drukarkę, skaner, aparat i kamerę cyfrową) do prowadzenia zajęć z przedmiotów: informatyka i technologia informacyjna, natomiast pracownie dydaktyczne to sale, w których prowadzone są lekcje pozostałych przedmiotów. Niskie, najczęściej znacznie niższe niż deklarowane, czysto formalne kompetencje nauczycieli w wykorzystywaniu ICT potwierdza diagnoza z I etapu projektu (CEN 2010): wśród zrekrutowanych do udziału w projekcie 60 nauczycieli biologii, chemii, fizyki, geografii, informatyki i matematyki 10 nauczycieli informatyki posiada kwalifikacje w zakresie informatyki lub technologii informacyjnej, a prawie połowa (24 spośród 50) nauczycieli biologii, chemii, fizyki, geografii i matematyki ukończyła krótkie formy doskonalenia informatycznego (20-40 godz.), głównie z zakresu podstaw obsługi komputera i korzysta z ICT najczęściej podczas przygotowywania się do lekcji. jako sposób wykorzystania ICT najczęściej wymienia: przygotowywanie prezentacji multimedialnych (23), wyszukiwanie i gromadzenie materiałów dydaktycznych z Internetu (12), przygotowywanie pomocy dydaktycznych na lekcje (8) oraz przygotowywanie testów i sprawdzianów (8). Wskazywane sposoby wykorzystania ICT wymagają tylko aktywności nauczycielskiej, żaden nauczyciel nie wskazał takiego wykorzystania, które angażowałoby uczniów; pomimo, że 85% wszystkich badanych nauczycieli deklaruje posiadanie umiejętności tworzenia elektronicznych materiałów edukacyjnych, to jednocześnie 84% nauczycieli odczuwa potrzebę podnoszenia swoich kompetencji w zakresie korzystania z nowoczesnych technologii (diagnoza w I etapie projektu). Obawy nauczycieli, że ich wiedza i umiejętności okażą się niewystarczające w konfrontacji z kompetencjami uczniów, związanymi z korzystaniem z nowoczesnych technologii potwierdzają wynik badań w I etapie projektu (CEN 2010):

62% wszystkich badanych nauczycieli nigdy nie prowadziło swoich lekcji w pracowni strona 7 komputerowej; 38% nauczycieli prowadziło lekcje swoich przedmiotów w pracowniach komputerowych, ale 55% z nich - tylko raz lub kilka razy w ciągu roku szkolnego, a wśród korzystających dominują nauczyciele języków obcych; spośród 81 nauczycieli przedmiotów matematyczno-przyrodniczych - 40% prowadzi lekcje w pracowni komputerowej, z czego 80% - tylko raz lub kilka razy w roku; 15% nauczycieli nie posiada umiejętności tworzenia żadnych dydaktycznych materiałów elektronicznych; 69% uczniów gimnazjów nie miało możliwości uczenia się innych przedmiotów niż informatyka w pracowni komputerowej (CEN 2008); według diagnozy w I etapie projektu w 2010 roku 58%; 20% nigdy nie korzystało ze środków ICT na lekcjach innych niż informatyka (CEN 2008), według diagnozy w I etapie w 2010 roku 33%. Obawa nauczycieli ogranicza wykorzystywanie ICT na lekcjach oraz możliwość uzyskania informacji o umiejętnościach, kompetencjach i przyzwyczajeniach uczniów w korzystaniu ICT. Skutkiem jest nieświadomość wielu nauczycieli, z jakich narzędzi ICT korzystają uczniowie i stąd niedocenianie przez nauczycieli znaczenia komunikatorów, czatów i forów np. w procesie odrabiania prac domowych przez uczniów (diagnoza w I etapie projektu, Edunews.pl): uczniowie najczęściej podczas odrabiania lekcji korzystają ze stron www (90%), komunikatorów internetowych (38%), filmów (17%), czatów i poczty elektronicznej (po 13%); zdaniem nauczycieli uczniowie najczęściej korzystają ze stron www (76%), filmów (39%), prezentacji multimedialnych (38%) i poczty elektronicznej (21%); nauczyciele wymieniają te narzędzia, z których sami najczęściej korzystają, nie doceniają znaczenia komunikatorów internetowych i czatów; kiedy uczniowie zaczynają komunikować się z kolegami ze szkoły, bardziej istotne stają się dla nich komunikatory i serwisy społecznościowe, również serwisy społecznościowe

oferują fora internetowe i mają wbudowany czat, a w dodatku pozwalają wysłać jedną strona 8 wiadomość do wszystkich znajomych (Nielsen Media 2008); tę zmianę potwierdzają statystyki - w ciągu ostatniego roku czas spędzany na pisaniu e-maili spadł prawie trzykrotnie w grupie młodzieży do 17 roku życia, w tym samym czasie o jedną trzecią wzrósł czas spędzany w serwisach społecznościowych, które ustępują miejsca jedynie portalom; w ciągu zaledwie roku e-mail spadł na czwartą pozycję pod względem czasu jaki mu poświęcamy, chociaż przez całe lata zajmował drugą! (Raport Instytutu comscore 2009-2010). 45% wszystkich badanych nauczycieli nie wykorzystuje ICT w czasie prowadzenia zajęć pozalekcyjnych (CEN 2010): 21% najczęściej korzysta z nich raz lub kilka razy w roku, 19% - raz lub kilka razy w miesiącu, 15% - raz lub kilka razy w tygodniu; nauczyciele korzystają na zajęciach pozalekcyjnych z: komputera i projektora (33%), aparatu (16% ), kamery i tablicy interaktywnej (po 7 %); wskazywane przez nauczycieli w badaniu sposoby wykorzystania ICT wymagają tylko aktywności nauczycielskiej np. wyświetlenie filmu, prezentacji; żaden nauczyciel nie wskazał takiego wykorzystania ICT, które angażowałoby uczniów; badani uczniowie oczekują swojej aktywności w wykorzystaniu ICT na lekcjach np. poprzez dokumentowanie doświadczeń i eksperymentów, oglądanych zjawisk występujących w przyrodzie (robienie zdjęć, kręcenie filmów), tworzenie prezentacji multimedialnych (CEN 2010). Obawy nauczycieli łączą się z wyrażaną przez nich, a opisaną wyżej, opinią o konieczności uczestnictwa w intensywnych szkoleniach (85% badanych nauczycieli), pozwalających na zbudowanie praktycznych umiejętności informatycznych (CEN 2010).

Niewystarczające wyposażenie pracowni dydaktycznych w technologie potwierdzają wyniki strona 9 badań (CEN 2010): 110 pracowni dydaktycznych w 10 badanych gimnazjach jest wyposażonych w 42 komputery stacjonarne (9 nie ma dostępu do Internetu), 21 laptopów, 23 projektory, 10 aparatów cyfrowych i 5 kamer; w jednym z gimnazjów nie ma żadnego sprzętu w pracowniach dydaktycznych, w innym gimnazjum wszystkie pracownie dydaktyczne są wyposażone w komputer stacjonarny, ale nie ma projektorów; za główną przeszkodę w korzystaniu z nowoczesnych technologii na lekcji 39% (w badaniach Edunews.pl 37%) wszystkich badanych nauczycieli uważa braki w wyposażeniu szkoły (brak sprzętu w pracowni dydaktycznej, brak dostępu do sprzętu, przestarzały sprzęt, brak dostępu do pracowni komputerowej); decydujący wpływ na wykorzystywanie ICT na lekcjach ma nauczyciel przedmiotu i/lub motywujący wpływ dyrektora, a mniejszy wyposażenie w sprzęt. Nauczyciele wskazują brak czasu uniemożliwiający wykorzystanie najnowszych technologii w nauczaniu. Wyniki badań (CEN 2010) potwierdzają tę przyczynę: jako przeszkodę w stosowaniu nowoczesnych technologii na lekcji najwięcej nauczycieli (19%) wymieniło brak czasu na lekcjach oraz czasochłonność przygotowywania materiałów; nauczyciele szczególnie podkreślali tę przyczynę przy przygotowywaniu i wykorzystaniu prezentacji multimedialnych, filmów i e-learningu; potwierdzają to badania (Edunews.pl 2009-2010), gdzie brak czasu jest przeszkodą w korzystaniu z nowoczesnych technologii u 50% nauczycieli. Wskazywanie przez nauczycieli braku czasu można rozumieć na trzy sposoby: - przygotowanie lekcji z użyciem, technologii wymaga więcej czasu niż tych prowadzonych metodą tradycyjną; - lekcje z wykorzystaniem technologii są bardziej czasochłonne (dużo czasu zajmują czynności organizacyjne i techniczne np. podłączenie sprzętu);

- przeładowane programy nauczania są źródłem przekonania o braku czasu na strona 10 urozmaicanie procesu nauczania przez stosowanie nowoczesnych technologii (badania Edunews.pl, diagnoza w I etapie projektu). Konsekwencje występowania problemów Skutkiem zdiagnozowanych problemów jest: ograniczone wypełnianie przez nauczycieli obowiązku stwarzania uczniom warunków do nabywania umiejętności wyszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł, z zastosowaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych, na zajęciach z przedmiotów matematycznych i przyrodniczych; rutynowe podejście nauczycieli do prowadzenia lekcji, ograniczające praktyczne działania uczniów w zastosowaniu ICT; kształtowanie wśród uczniów przekonania o niewielkim praktycznym zastosowaniu ICT w procesie nauczania i uczenia się, a tym samym o anachroniczności szkoły; ograniczenie zainteresowania naukami matematyczno - przyrodniczymi, a przez to kontynuacją kształcenia na kierunkach o kluczowym znaczeniu dla gospodarki opartej na wiedzy; bierna postawa uczniów w wykorzystywaniu ICT podczas lekcji; nauczyciele i uczniowie w znikomym stopniu (4%) wykorzystują e-learning w procesie nauczania/uczenia się; choć zdecydowana większość nauczycieli deklaruje umiejętność tworzenia elektronicznych materiałów edukacyjnych (85% badanych), to prawie 30% w ogóle nie wykorzystuje ICT na lekcjach. Wyniki analiz i badań przeprowadzonych w I etapie projektu potwierdzają potrzebę realizacji projektu.

2. Cel wprowadzenia innowacji strona 11 Przedstawiona identyfikacja problemów, ich przyczyny, konsekwencje i skala, pozwala na zdefiniowanie celów, których osiągnięcie zwiększy zainteresowanie uczniów kontynuacją kształcenia na kierunkach o kluczowym znaczeniu dla gospodarki opartej na wiedzy. Cel główny projektu: Celem projektu jest wdrożenie w gimnazjach innowacyjnych rozwiązań programowych i metodycznych umożliwiających uczniom wykorzystanie technologii informacyjnokomunikacyjnej, ze szczególnym uwzględnieniem jej nowoczesnych środków w procesie uczenia się przedmiotów matematycznych i przyrodniczych poprzez opracowanie i upowszechnienie scenariuszy lekcji, szkolnej platformy e-learningowej oraz programów szkoleń nauczycieli, aby zwiększyć zainteresowania uczniów kontynuacją kształcenia na kierunkach o kluczowym znaczeniu dla gospodarki opartej na wiedzy. Do zweryfikowania, czy cele projektu zostały osiągnięte, posłużą poniżej podane wskaźniki (rezultaty twarde). Cele szczegółowe projektu: 1) Opracowanie scenariuszy lekcji z biologii, chemii, fizyki, geografii i matematyki wykorzystujących nowoczesne środki ICT i programów szkoleń nauczycieli ww. przedmiotów i informatyki. Stan docelowy po wprowadzeniu innowacji: 100 scenariuszy lekcji z biologii, chemii, fizyki, geografii i matematyki (po 20 z każdego z ww. przedmiotów) z wykorzystaniem ICT wdrożonych w klasie II i III gimnazjum (50 w pierwszym roku testowania IX.2011-VI.2012, 50 w drugim roku testowania IX.2012- IV.2013); 6 programów szkoleń oraz pakiety instrukcji i materiałów edukacyjnych, przetestowanych podczas szkoleń (VIII-X.2011) 60 nauczycieli biologii, chemii, fizyki, geografii, matematyki i informatyki.

Weryfikacja osiągnięcia celu: strona 12 harmonogramy oraz listy pytań do nauczycieli w gimnazjach (IX.2011-VI.2012 i IX.2012- IV.2013); częstotliwość pomiaru - raz w miesiącu; arkusze uwag nauczycieli dotyczących zrealizowanych scenariuszy na lekcjach nt. m.in. przydatności produktu (IX.2011-VI.2012 i IX.2012-IV.2013); częstotliwość pomiaru - raz w miesiącu; Narzędzia zostaną opracowane przez zespół zarządzający projektu. Odpowiedzialny koordynator projektu i ekspert ds. testowania produktu. 2) Przygotowanie nauczycieli do prowadzenia lekcji z zastosowaniem narzędzi takich, jak platformy e-learningowe i środków ICT, tj.: projektor multimedialny, notebook, aparat i kamera cyfrowa. Stan docelowy po wprowadzeniu innowacji: 6 szkoleń stacjonarnych (6 x 30 godz. = 180 godz.) dla 60 nauczycieli z 10 gimnazjów na etapie testowania (VIII-X.2011) oraz 96 szkoleń stacjonarnych (96 x 30 godz. = 2880 godz.) dla 960 nauczycieli ze 160 gimnazjów z 16 województw w kraju na etapie upowszechniania (X-XII.2013) łącznie zostanie przeszkolonych 1020 nauczycieli biologii, chemii, fizyki, geografii, informatyki i matematyki uczących w gimnazjach (tj. po 170 nauczycieli każdego z ww. przedmiotów), zgodnie z zatwierdzonym wnioskiem o dofinansowanie; 60 nauczycieli biologii, chemii, fizyki, geografii, matematyki i informatyki (po 10 z każdego z ww. przedmiotów) prowadzi lekcje z zastosowaniem narzędzi (platformy e-learningowe) i nowoczesnych środków ICT (projektor multimedialny, notebook, aparat i kamera cyfrowa) - (IX.2011-VI.2012 i IX.2012-IV.2013); 60 nauczycieli biologii, chemii, fizyki, geografii, matematyki i informatyki wykorzystuje podczas lekcji w okresie IX.2011-VI.2012 i IX.2012-IV.2013 otrzymane multimedialne mobilne centra dydaktyczne (MMCD) - IX.2011; 10 nauczycieli informatyki przeszkolonych na kursie e-learningowym (20 godz.) w zakresie wykorzystania platformy e-learningowej (XI-XII.2011);

Projekt ICT w nauczaniu prze dmiotów matematycznych i przyrodniczych w gimnazjach 60 nauczycieli biologii, chemii, fizyki, geografii, matematyki i informatyki przeszkolonych na kursach e-learningowych (6 grup x 10 nauczycieli x 10 godz.) w zakresie wykorzystania ICT (I-III.2012). strona 13 Weryfikacja osiągnięcia celu: ankiety ewaluacyjne i listy obecności nauczycieli gimnazjów na szkoleniach w CEN w Suwałkach (VIII-X.2011) oraz nauczycieli gimnazjów na szkoleniach w 16 województwach (X-XII.2013), częstotliwość pomiaru na każdych zajęciach; listy pytań do 960 nauczycieli uczestniczących w szkoleniach (X-XII.2012); częstotliwość pomiaru jednorazowo na szkoleniu; wywiady z nauczycielami w gimnazjach (IX.2011-VI.2012 i IX.2012-IV.2013), częstotliwość pomiaru - raz w roku szkolnym z każdym z 60 nauczycieli, biorących udział w testowaniu; formularze dla nauczycieli gimnazjów służące monitorowaniu wykorzystania środków i narzędzi ICT na lekcjach (IX.2011-VI.2012 i IX.2012-IV.2013); częstotliwość pomiaru - raz w miesiącu. Narzędzia zostaną opracowane przez zespół zarządzający projektu. Odpowiedzialny koordynator projektu i specjalista ds. ewaluacji wewnętrznej. 3) Przygotowanie nauczycieli do budowania i wykorzystania szkolnej e-learningowej platformy edukacyjnej w procesie dydaktycznym. Stan docelowy po wprowadzeniu innowacji: 60 nauczycieli informatyki, biologii, chemii, fizyki, geografii i matematyki (po 10 z każdego z ww. przedmiotów) buduje oraz wykorzystuje 10 szkolnych e-learningowych platform edukacyjnych do prowadzenia lekcji i na zajęciach pozalekcyjnych (IX.2011-VI.2012 i IX.2012-IV.2013). 10 wdrożonych szkolnych platform e-learningowych (VI.2012). Weryfikacja osiągnięcia celu: ankiety ewaluacyjne podczas szkoleń w CEN w Suwałkach (VIII-X.2011); częstotliwość pomiaru na każdych zajęciach; listy obecności na szkoleniach (VIII-X.2011); częstotliwość pomiaru na każdych zajęciach,

Projekt ICT w nauczaniu prze dmiotów matematycznych i przyrodniczych w gimnazjach wywiady z nauczycielami w gimnazjach dotyczące tworzenia i wykorzystania szkolnej platformy e-learningowej (IX.2011-VI.2012 i IX.2012-IV.2013); częstotliwość pomiaru raz w roku szkolnym z każdym z 60 nauczycieli, biorących udział w testowaniu; materiały dydaktyczne (w postaci filmów, zdjęć, prezentacji multimedialnych itp.) na szkolnych platformach e-learningowych (IX.2011-VI.2012 i IX.2012-IV.2013), częstotliwość pomiaru raz w miesiącu; arkusze monitoringu prowadzonego przez szkolnego konsultanta (IX.2011-VI.2012 i IX.2012-IV.2013), eksperta ds. testowania i koordynatora projektu (IX.2011-VI.2012 i IX.2012-IV.2013), częstotliwość pomiaru raz w miesiącu. Narzędzia zostaną opracowane przez zespół zarządzający projektu. Odpowiedzialny koordynator projektu i ekspert ds. testowania produktu. strona 14 4) Dostarczenie uczniom doświadczeń i umiejętności korzystania z ICT na lekcjach i w zespołach redakcyjnych w rozwijaniu własnych pomysłów na rozwiązywanie problemów z nauk matematycznych i przyrodniczych. Stan docelowy po wprowadzeniu innowacji: 200 uczniów (średnio po 20 z każdego z 10 gimnazjum) uczestniczy w ciągu 2 lat testowania w lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych uczniowskich zespołów redakcyjnych (IX.2011-VI.2012 i IX.2012-IV.2013); 1000 lekcji z biologii, chemii, fizyki, geografii i matematyki w ciągu 2 lat testowania (20 lekcji każdego z ww. 5 przedmiotów x 10 gimnazjów) - IX.2011-VI.2012 i IX.2012- IV.2013; 4320 godzin zajęć pozalekcyjnych uczniowskich zespołów redakcyjnych (4 godz. w miesiącu x 18 miesięcy x 6 zespołów z biologii, chemii, fizyki, geografii, matematyki i informatyki w każdym gimnazjum x 10 gimnazjów) - IX.2011-VI.2012 i IX.2012-IV.2013. Weryfikacja osiągnięcia celu: listy pytań do uczniów podczas zajęć uczniowskich zespołów redakcyjnych (IX.2011-VI.2012 i IX.2012-IV.2013), częstotliwość pomiaru - raz w miesiącu;

Projekt ICT w nauczaniu prze dmiotów matematycznych i przyrodniczych w gimnazjach listy obecności na zajęciach zespołów (IX.2011-VI.2012 i IX.2012-IV.2013), częstotliwość pomiaru na każdych zajęciach; wywiady z uczniami i nauczycielami w gimnazjach w celu zbadania zakresu zmian dotyczących wykorzystania ICT na lekcjach (IX.2011-VI.2012 i IX.2012-IV.2013), częstotliwość pomiaru raz w roku szkolnym z każdym nauczycielem oraz z przynajmniej z jednym uczniem każdego zespołu uczniowskiego, arkusze monitoringu prowadzone przez szkolnych konsultantów, eksperta ds. testowania i koordynatora projektu (IX.2011-VI.2012 i IX.2012-IV.2013); częstotliwość pomiaru - raz w miesiącu. Narzędzia zostaną opracowane przez zespół zarządzający projektu. Odpowiedzialny ekspert ds. testowania produktu oraz specjalista ds. ewaluacji wewnętrznej. strona 15 5) Upowszechnienie opracowanych produktów wśród nauczycieli gimnazjów. Stan docelowy po wprowadzeniu innowacji: platforma edukacyjna CEN, zawierająca materiały edukacyjne dla nauczycieli uczestniczących w szkoleniach oraz poradnik i scenariusze lekcji (VI.2012-XII.2013); 20 Szkolnych Festiwali Nauki, na których uczniowie z poszczególnych 10 gimnazjów zaprezentują efekty swojej pracy (10 festiwali - w czerwcu 2012 oraz 10 festiwali - w maju i czerwcu 2013); 16 pakietów informujących o produktach finalnych przesłanych 16 dyrektorom wojewódzkich placówek doskonalenia w Polsce (VI.2012); program szkolenia 96 konsultantów z placówek doskonalenia nauczycieli (IX.2013); 96 konsultantów przedmiotów matematycznych i przyrodniczych (po 16 z każdego z ww. przedmiotów) z placówek doskonalenia nauczycieli przygotowanych na szkoleniach do wdrożenia produktu finalnego (6 szkoleń x 20 godz. = 120 godz.) X-XI.2013; 960 nauczycieli biologii, chemii, fizyki, geografii, informatyki i matematyki ze 160 gimnazjów w kraju (10 gimnazjów z każdego województwa, po jednym nauczycielu każdego z ww. przedmiotów z każdego gimnazjum) przygotowanych do wdrożenia produktu finalnego (X-XII.2013);

Projekt ICT w nauczaniu prze dmiotów matematycznych i przyrodniczych w gimnazjach 150 szt. publikacji programów szkoleń nauczycieli z obudową (IX.2013); 2000 szt. poradnika ze scenariuszami lekcji do gimnazjum (5 przedmiotów x 400 szt. każdy). strona 16 Weryfikacja osiągnięcia celu: wywiady z nauczycielami w gimnazjach podczas festiwali (VI.2012 i V-VI.2013); częstotliwość pomiaru na każdym festiwalu nauki; ankiety ewaluacyjne podczas szkoleń nauczycieli gimnazjów i listy obecności na szkoleniach (X-XII.2013), częstotliwość pomiaru na każdym szkoleniu; wywiady z konsultantami podczas szkoleń (X-XI.2013), częstotliwość pomiaru na każdym szkoleniu; arkusze monitoringu prowadzonego w gimnazjach podczas festiwali nauki przez szkolnych konsultantów, eksperta ds. testowania i koordynatora projektu (VI.2012 i V-VI.2013); częstotliwość pomiaru na każdym festiwalu nauki. harmonogramy publikacji prowadzone przez koordynatora projektu (IX.2013). Narzędzia zostaną opracowane przez zespół zarządzający projektu. Odpowiedzialny koordynator projektu, ekspert ds. testowania i konsultanci placówek doskonalenia nauczycieli. 6) Włączenie produktu do polityki poprzez wykorzystanie systemu doskonalenia nauczycieli. Stan docelowy po wprowadzeniu innowacji: oferta szkoleniowa CEN w Suwałkach zawierająca programy szkoleń nauczycieli przedmiotów matematyczno-przyrodniczych przeszkolenie 60 nauczycieli z kolejnych 10 gimnazjów województwa podlaskiego (IX-XII.2013); wsparcie przez CEN w Suwałkach nauczycieli i konsultantów (z 16 województw) włączających produkt przez udostępnienie bazy scenariuszy lekcji, materiałów edukacyjnych i metodycznych na platformie edukacyjnej CEN w Suwałkach (IX-XII.2013); oferty szkoleniowe placówek doskonalenia w Polsce uwzględniają programy szkoleń dla nauczycieli biologii, chemii, fizyki, geografii, matematyki i informatyki gimnazjów (IX-XII.2013);

Projekt ICT w nauczaniu prze dmiotów matematycznych i przyrodniczych w gimnazjach 10% (tj. 16) gimnazjów, wśród których upowszechniono produkt, tworzy szkolne platformy e-learningowe (XI-XII.2013). strona 17 Weryfikacja osiągnięcia celu: analiza ofert szkoleniowych placówek doskonalenia nauczycieli (X-XII.2013), pomiar raz na kwartał, listy obecności nauczycieli gimnazjów na szkoleniach (X-XII.2013), częstotliwość pomiaru na każdym szkoleniu, liczba nauczycieli gimnazjów zarejestrowanych na platformie CEN pobierających poradnik, scenariusze i materiały edukacyjne (X-XII.2013), częstotliwość pomiaru raz w miesiącu, listy pytań do nauczycieli uczestniczących w szkoleniach dotyczących wdrożenia innowacji w gimnazjach (X-XII.2013), częstotliwość pomiaru na każdym szkoleniu, liczba utworzonych szkolnych platform e-learningowych w gimnazjach, włączających produkt do praktyki szkolnej (X-XII.2013), pomiar raz na kwartał. Narzędzia zostaną opracowane przez zespół zarządzający projektu. Odpowiedzialny koordynator projektu i konsultanci placówek doskonalenia nauczycieli. 3. Opis innowacji, w tym produktu finalnego Na czym polega innowacja Innowacja, zgodnie z wymaganiami dokumentacji konkursowej, polega na wprowadzeniu nowatorskich rozwiązań w zakresie wykorzystania ICT, tj. na: opracowaniu i upowszechnieniu innowacyjnych programów doskonalenia nauczycieli biologii, chemii, fizyki, geografii, informatyki i matematyki oraz poradnika dla nauczycieli i 100 scenariuszy lekcji z biologii, chemii, fizyki, geografii i matematyki, wdrożeniu 100 urozmaiconych i atrakcyjnych scenariuszy lekcji z biologii, chemii, fizyki, geografii i matematyki, wykorzystujących ICT i wspierających realizację celów i treści podstawy programowej,

zmianie metod i sposobów nauczania i uczenia się przez wykorzystanie, utworzonych strona 18 i administrowanych przez nauczycieli informatyki liderów ICT w gimnazjach, 10 szkolnych platform e-learningowych, stanowiących bazę multimediów i wspierających komunikację i współpracę pomiędzy uczniami oraz nauczycielami i uczniami, poszerzeniu wiadomości i umiejętności z zakresu przeprowadzania i dokumentowania eksperymentów i doświadczeń, wykorzystania ICT w procesie uczenia się podczas zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych. Wspierać innowację będzie wyposażenie 10 gimnazjów w Multimedialne Mobilne Centra Dydaktyczne (projektor multimedialny, notebook wraz z oprogramowaniem do edycji i obróbki filmów i zdjęć, aparat i kamera cyfrowa). Powyższe działania będą poprzedzone zmianą sposobu przygotowania nauczycieli przedmiotów matematycznych i przyrodniczych do skutecznego wykorzystywania ICT poprzez ich uczestnictwo w szkoleniach stacjonarnych i e-learningowych. Ww. wymienione potwierdzają wymiar innowacyjności przedstawionych przez nas rozwiązań. Komu służy, kto będzie mógł ją wykorzystywać w przyszłości (grupy docelowe) Innowacja służy gimnazjalistom w uczeniu się biologii, chemii, fizyki, geografii, informatyki i matematyki poprzez wykorzystanie ICT na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych. Grupę docelową wybrano spośród gimnazjów, gdyż to właśnie na etapie gimnazjum rozbudzenie zainteresowań i pasji ucznia ma największy wpływ na jego przyszłe wybory dotyczące dalszego kierunku kształcenia. W realizowanym projekcie na etapie testowania i oceny produktu występują dwie grupy docelowe. Pierwsza grupa odbiorców to 200 uczniów i uczennic z 10 gimnazjów z 5 powiatów województwa podlaskiego (augustowskiego, grajewskiego, sejneńskiego, suwalskiego grodzkiego i ziemskiego). Druga grupa użytkowników to 60 nauczycieli gimnazjów (po 6 z każdego gimnazjum) uczących ww. przedmiotów. Obie uczestniczące w testowaniu grupy zostały już zrekrutowane (szczegółowy opis w pkt 4. Plan działań w procesie testowania produktu finalnego).

Na etapie upowszechniania z produktem finalnym zostanie zapoznanych 96 konsultantów strona 19 zatrudnionych w placówkach doskonalenia nauczycieli w Polsce (po 6 z każdego województwa). Przeszkoleni konsultanci placówek doskonalenia zrekrutują w każdym województwie średnio po 10 gimnazjów (X-XII.2013), z których do szkoleń zakwalifikują po 1 nauczycielu biologii, chemii, fizyki, geografii, informatyki i matematyki z gimnazjum - razem 960 nauczycieli (16 województw x 10 gimnazjów x 6 nauczycieli). Następnie konsultanci przeszkolą i przekażą podczas szkoleń scenariusze lekcji 960 nauczycielom przedmiotów matematycznych i przyrodniczych, którzy wdrożą je w praktyce szkolnej. Zatem na etapie upowszechniania produktu grupą docelową odbiorców będą uczniowie tychże 960 nauczycieli ze 160 gimnazjów z całego kraju. Produkt finalny oraz powstałe na etapie testowania bazy multimedialnych materiałów dydaktycznych umieszczone na edukacyjnej platformie e-learningowej CEN w Suwałkach będą mogły być w przyszłości wykorzystywane przez wszystkich nauczycieli przedmiotów matematycznych i przyrodniczych oraz uczniów gimnazjów. Jakie warunki muszą być spełnione, by innowacja działała właściwie Pierwszym warunkiem właściwego działania innowacji jest właściwa rekrutacja gimnazjów, nauczycieli i uczniów. Rekrutacja taka została zakończona w I etapie projektu. W sierpniu i wrześniu 2010 r. w wyniku konsultacji indywidualnych i zespołowych z dyrektorami i nauczycielami gimnazjów oraz zorganizowanego seminarium rekrutacyjnego dokonano wyboru 10 gimnazjów, 10 klas (200 uczniów), 60 nauczycieli przedmiotów matematycznych i przyrodniczych. Drugim warunkiem jest opracowanie scenariuszy lekcji z wykorzystaniem ICT oraz programów szkoleń nauczycieli przedmiotów matematycznych i przyrodniczych. Zespoły autorów przygotowały 50 scenariuszy lekcji biologii, chemii, fizyki, geografii i matematyki oraz 6 programów szkoleń nauczycieli przedmiotów matematycznych i przyrodniczych. Trzecim warunkiem jest przeprowadzenie procedury wprowadzenia innowacji pedagogicznej w 10 gimnazjach z zgodnie z rozporządzeniem MENiS z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły

i placówki. Zakwalifikowane gimnazja w lutym 2010 r. podjęły stosowne uchwały i przekazały strona 20 wymaganą dokumentację do Podlaskiego Kuratora Oświaty. Czwartym warunkiem jest przygotowanie nauczycieli w zakresie wykorzystania ICT i platformy e-learnigowej oraz tworzenia scenariuszy uwzględniających wykorzystanie w procesie dydaktycznym ICT (przewidzianych jest 6 szkoleń po 30 godz.). Piątym warunkiem jest przeprowadzenie etapu testowania (szczegółowy opis w pkt. 4 Plan działań w procesie testowania produktu finalnego). Pozostałymi warunkami są: pozytywna walidacja produktu finalnego, skuteczne jego upowszechnienie i włączenie go do głównego nurtu polityki. Jakie efekty może przynieść jej zastosowanie Efekty przetestowanych scenariuszy lekcji wykorzystujących ICT, programów szkoleń dla nauczycieli wraz z obudową oraz wdrożonych edukacyjnych platform e-learningowych: wzrost umiejętności wykorzystywania ICT w procesie uczenia się u 60% uczniów, 60% (120) uczniów w klasie testującej uzyska wyższą średnią na koniec klasy II z przedmiotów matematyczno-przyrodniczych w porównaniu z wynikami klasy kontrolnej, gdzie za klasę kontrolną uzna się równoległą klasę drugą w danym gimnazjum uczącą się bez wykorzystywania ICT (VI.2012); wzrost zainteresowania nauką przedmiotów matematyczno-przyrodniczych zadeklarowany przez 60% (120) uczniów (IV.2013); wzrost umiejętności i doświadczenia wykorzystywania ICT i szkolnej platformy e-learningowej w procesie nauczania zadeklarowany przez 90% (54) nauczycieli przedmiotów matematyczno-przyrodniczych (V.2013); prowadzenie i dokumentowanie przeprowadzanych ćwiczeń i eksperymentów przy pomocy ICT (kamera i aparat cyfrowy) przez 60% (30) nauczycieli biologii, chemii, fizyki, geografii i matematyki (IV.2013). Jakie elementy obejmować będzie innowacja Innowacja, którą jest wprowadzenie nowatorskich rozwiązań w zakresie wykorzystania ICT na lekcjach biologii, chemii, fizyki, geografii i matematyki obejmować będzie:

opracowanie wstępnej wersji produktu. Produkt powstał we współpracy z nauczycielami strona 21 biologii, chemii, fizyki, geografii, informatyki i matematyki, konsultantami i doradcami metodycznymi rekrutującymi się z gimnazjów (w tym objętych projektem), placówek doskonalenia nauczycieli w Białymstoku, Łomży, Olsztynie i Suwałkach, Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łomży, Wyższej Szkoły Suwalsko-Mazurskiej w Suwałkach; wsparcie 10 gimnazjów w środki ICT Multimedialne Mobilne Centra Dydaktyczne (projektor multimedialny, notebook z oprogramowaqniem, aparat i kamera cyfrowa); przygotowanie na szkoleniach 60 nauczycieli do testowania produktu w gimnazjach; testowanie wstępnej wersji produktu w 10 gimnazjach; wsparcie rozwoju zainteresowań matematycznych i przyrodniczych 200 uczniów na zajęciach pozalekcyjnych uczniowskich zespołów redakcyjnych wykorzystujących szkolną platformę e-learningową i MMCD; opracowanie i upowszechnienie produktu finalnego oraz włączenie go do głównego nurtu polityki. Innowacja będzie wdrażana na etapie testowania w 10 gimnazjach. W trakcie 4320 godzin zajęć pozalekcyjnych uczniowie przygotują multimedialne materiały dydaktyczne, które zamieszczą na szkolnych platformach e-learningowych. Odbędzie się 1000 lekcji testujących scenariusze lekcji biologii, chemii, fizyki, geografii i matematyki prowadzonych z wykorzystaniem ICT. Na produkt finalny złożą się: poradnik dla nauczycieli i 100 scenariuszy lekcji, po 20 z biologii, chemii, fizyki, geografii i matematyki z wykorzystaniem środków i narzędzi ICT, wspierających realizację celów i treści podstawy programowej z biologii, chemii, fizyki, geografii i matematyki z wykorzystaniem ICT dla nauczycieli ww. przedmiotów; szczegółowy program szkolenia dla nauczycieli informatyki Instalacja i administrowanie szkolną platformą e-learningową Moodle oraz jej wykorzystanie na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych wraz z instrukcjami i materiałami edukacyjnymi dotyczącymi instalacji i administrowania szkolną platformą e-learningową, prowadzenia zajęć dla uczniów na platformie e-learningowej, w tym przygotowywania zadań i testów, prowadzenia czatów

i forów tematycznych, edycji i obróbki zdjęć i filmów, wstawiania multimediów na strona 22 szkolną platformę e-learningową oraz publikowania materiałów dydaktycznych na innych serwisach; 5 szczegółowych programów szkoleń dla nauczycieli biologii, chemii, fizyki, geografii i matematyki Wykorzystanie ICT i platformy e-learningowej na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych wraz z instrukcjami i materiałami edukacyjnymi dotyczących obsługi notebooka, projektora, kamery i aparatu cyfrowego, tworzenia multimediów, w tym edycji i obróbki zdjęć i filmów, prowadzenia zajęć dla uczniów na platformie e-learningowej, w tym przygotowywania zadań i testów, prowadzenia czatów i forów tematycznych, wstawiania multimediów na szkolną platformę e-learningową; edukacyjna platforma e-learningowa CEN, będąca bazą materiałów dydaktycznych instrukcji i materiałów edukacyjnych dla nauczycieli oraz multimedialne materiały dydaktyczne (filmy, prezentacje, animacje, zdjęcia) dla uczniów i nauczycieli oraz służąca użytkownikom i odbiorcom przez cały etap testowania, upowszechniania i włączania; 10 szkolnych platform e-learningowych, zawierających materiały dydaktyczne, w tym multimedia. Na etapie testowania użytkownicy otrzymają wstępną wersję produktu obejmującego scenariusze lekcji danego przedmiotu w formie skoroszytu oraz pakiet instrukcji i materiałów edukacyjnych, a użytkownicy i odbiorcy dostęp do edukacyjnej platformy e-learningowej CEN i szkolnej platformy e-learningowej. Na etapie upowszechniania użytkownicy otrzymają produkt finalny w postaci publikacji programów szkoleń, poradnika ze scenariuszami lekcji oraz materiałów edukacyjnych. Produkt finalny będzie dostępny w całości na edukacyjnej platformie e-learningowej CEN ict.suwalki.pl. Niniejszy produkt jest zgodny z wytycznymi konkursowymi i ma charakter innowacyjny testujący.

4. Plan działań w procesie testowania produktu finalnego strona 23 Wskazanie podejścia do doboru grup użytkowników i odbiorców, którzy wezmą udział w testowaniu Na etapie testowania i oceny produktu występują dwie grupy docelowe. Pierwsza grupa odbiorców to 200 uczniów i uczennic z 10 gimnazjów z 5 powiatów województwa podlaskiego (augustowskiego, grajewskiego, sejneńskiego, suwalskiego grodzkiego i ziemskiego). Ponieważ w niektórych gimnazjach liczba uczniów w klasach była mniejsza bądź większa od 20, przyjęto średnią 20 i w związku z tym w testowaniu weźmie udział 200 uczniów (96 dziewcząt i 104 chłopców). Nabór uczniów został przeprowadzony we wrześniu i październiku 2010. Klasę I, z której zostali zrekrutowani uczniowie, wskazał dyrektor wraz z wychowawcą klasy i nauczycielami przedmiotów matematyczno-przyrodniczych. W każdym z 10 gimnazjów odbyła się debata z udziałem uczniów wskazanej klasy I oraz nauczycieli biologii, chemii, fizyki, geografii, informatyki i matematyki, uczących w tej klasie. Podczas debat uczniowie i nauczyciele zostali poinformowani o celach i działaniach zaplanowanych w ramach innowacji. Następnie podczas zajęć warsztatowych w grupach przedstawili swoje oczekiwania oraz zaproponowali sposoby wykorzystywania ICT na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych. Wszyscy zadeklarowali udział w projekcie. Rodzice uczniów zostali poinformowani o planowanej innowacji i wyrazili zgodę na uczestnictwo swoich dzieci w projekcie. Uczniowie wypełnili i podpisali deklaracje uczestnictwa w projekcie potwierdzone przez ich rodziców. Powstała też lista rezerwowa. Doboru dokonano zgodnie z zasadą równości szans płci. Uczniowie z każdego z 10 gimnazjów będą uczestniczyć w ciągu dwóch lat testowania w klasie II i III w 100 lekcjach (po 20 z biologii, chemii, fizyki, geografii i matematyki) oraz 4320 godzinach dodatkowych zajęć pozalekcyjnych uczniowskich zespołów redakcyjnych z biologii, chemii, fizyki, geografii, informatyki i matematyki. W lekcjach biorą udział całe klasy, natomiast zespoły redakcyjne z przedmiotów matematyczno-przyrodniczych liczą od 2 do 6 uczniów. Zatem w każdym z 10 gimnazjów funkcjonuje po 6 zespołów (po jednym z każdego z ww. przedmiotów),

razem 60 zespołów. Każdy uczniowski zespół redakcyjny uczestniczy w czterech godzinach strona 24 dodatkowych zajęć pozalekcyjnych w miesiącu. Do zadań zespołu na każdych zajęciach należy: przygotowanie elektronicznych materiałów dydaktycznych (np. filmów, grafik, zdjęć, animacji, prezentacji), które są wykorzystane podczas lekcji zgodnie z przygotowanym scenariuszem, umieszczanie materiałów dydaktycznych powstałych na zajęciach zespołów na szkolnej platformie e-learningowej. Nauczyciel informatyki lider ICT w gimnazjum pełni ponadto rolę konsultanta technicznego dla wszystkich zespołów w danej szkole. Składy uczniowskich zespołów redakcyjnych zmieniają się dwa razy w roku szkolnym. Zatem każdy z uczniów uczestniczy w jednym roku szkolnym w zajęciach pozalekcyjnych z dwóch przedmiotów matematyczno-przyrodniczych. Druga grupa użytkowników to 60 nauczycieli gimnazjów (47 kobiet i 13 mężczyzn) uczących biologii, chemii, fizyki, geografii, informatyki i matematyki w tych gimnazjach (6 nauczycieli ww. przedmiotów z każdego gimnazjum, po jednym każdego przedmiotu). Są to nauczyciele, którzy sami zdecydowali się na udział w projekcie, odpowiadając na propozycję dyrektora gimnazjum, który zgłosił gimnazjum do udziału w projekcie. Wszelkie informacje o projekcje gimnazja otrzymały w sierpniu 2010 r. w postaci pakietu. Odpowiedzialny za rekrutację użytkowników koordynator projektu w sierpniu i wrześniu 2010 r. odbył 10 konsultacji indywidualnych oraz 4 konsultacje zespołowe z dyrektorami i nauczycielami gimnazjów w szczególności ww. przedmiotów. We wrześniu 2010 r. odbyło się seminarium rekrutacyjne z udziałem dyrektorów, wicedyrektorów i nauczycieli. 20 września 2010 r. dokonano wyboru 60 nauczycieli przedmiotów matematycznych i przyrodniczych 10 gimnazjów. Nauczyciele wypełnili deklaracje uczestnictwa w projekcie. Powstała lista rezerwowa nauczycieli.

Opis przebiegu testowania strona 25 W procesie testowania w latach szkolnych 2011/2012 i 2012/2013 weźmie udział 60 nauczycieli informatyki, biologii, chemii, fizyki, geografii i matematyki oraz 200 uczniów z 10 gimnazjów województwa podlaskiego. Przebieg testowania: 1) przeszkolenie 60 nauczycieli biologii, chemii, fizyki, geografii, informatyki i matematyki z 10 gimnazjów na szkoleniach: - stacjonarnych z wykorzystaniem e-learningu (VIII-X.2011): a) dla 10 nauczycieli informatyki Instalacja i administrowanie szkolną platformą e-learningową Moodle oraz jej wykorzystanie na lekcjach 1 edycja dla 10 nauczycieli, 30 godz., w tym 4 g. e-learningu; b) dla 50 nauczycieli biologii, chemii, fizyki, geografii i matematyki Tworzenie multimedialnych materiałów edukacyjnych i scenariuszy lekcji z wykorzystaniem ICT i platformy e-learningowej 5 edycji po 10 nauczycieli każdego z ww. przedmiotów po 30 godz., w tym 4 g. e-learningu; - e-learningowych (dla 10 nauczycieli informatyki XI-XII.2011 (20 godz.) oraz dla 60 nauczycieli biologii, chemii, fizyki, geografii, informatyki i matematyki I-III.2012): c) dla nauczycieli ww. przedmiotów matematycznych i przyrodniczych m.in. nt. wykorzystania ICT na zajęciach w gimnazjum (6 edycji po 10 godz.); 2) wyposażenie 10 gimnazjów w Multimedialne Mobilne Centrum Dydaktyczne (MMCD): notebook z oprogramowaniem do obróbki grafiki i filmów, projektor multimedialny, aparat i kamera cyfrowa (IX.2011); 3) przeprowadzenie spotkań eksperta ds. testowania produktu i koordynatora projektu ze szkolnymi konsultantami ds. monitowania w sprawie omówienia i wdrożenia procedur testowania i monitorowania produktu (IX.2011); 4) budowanie bazy materiałów edukacyjnych na platformie edukacyjnej CEN w Suwałkach dostępnych dla nauczycieli i uczniów (IX.2011-VI.2013); 5) utworzenie 10 szkolnych platform e-learningowych (IX-X.2011);

6) poprowadzenie na platformach tematycznych czatów i forów dla uczniów i nauczycieli strona 26 uczestniczących w projekcie, by zmienić interaktywność w komunikacji od - jeden do jednego (komunikatory, poczta elektroniczna) do wielu do wielu (czaty i fora dyskusyjne): czaty raz na kwartał X.2011-VI.2012 i IX.2012-IV.2013; fora tematyczne raz w miesiącu X.2011-VI.2012 i IX.2012-IV.2013; 7) przeprowadzenie łącznie 4320 godzin zajęć pozalekcyjnych z biologii, chemii, fizyki, geografii, informatyki i matematyki w 10 gimnazjach dla grup uczniów tworzących uczniowskie zespoły redakcyjne (IX.2011 VI.2012 i IX.2012-IV.2013); Klasa II w każdym z 10 gimnazjów, uczestnicząca w innowacji, będzie podzielona na zespoły redakcyjne z biologii, chemii, fizyki, geografii, informatyki i matematyki. Wyboru uczniów, uwzględniając ich wolę, dokonają nauczyciele tych przedmiotów, biorąc pod uwagę ich osiągnięcia, zainteresowania i uzdolnienia. Każdy uczeń w ciągu roku szkolnego będzie pracował w 2 zespołach. Zespoły, niezależnie od siebie, opracowują w ciągu miesiąca materiały i pomoce dydaktyczne na szkolną platformę e-learningową. Po upływie 5 miesięcy nauczyciele zmieniają składy zespołów na kolejne 5 miesięcy. 8) przeprowadzenie łącznie 1000 lekcji biologii, chemii, fizyki, geografii i matematyki z wykorzystaniem ICT (IX.2011 VI.2012 i IX.2012-IV.2013); Opracowane na zajęciach pozalekcyjnych materiały i pomoce dydaktyczne w postaci filmów, zdjęć, animacji, prezentacji multimedialnych zostaną wykorzystane do prowadzenia lekcji, a następnie zamieszczone na szkolnej platformie e-learningowej. Będą mogli z nich korzystać uczniowie do powtarzania oraz utrwalania wiedzy i umiejętności z lekcji, a nauczyciele do prowadzenia kolejnych lekcji na ten temat. W wyniku takich działań na szkolnej platformie e-learningowej powstanie baza materiałów i pomocy dydaktycznych możliwych do wykorzystania przez nauczycieli tych przedmiotów w gimnazjach. Nauczyciele informatyki, korzystając ze zdobytych umiejętności na szkoleniach, we współpracy z pozostałymi nauczycielami stworzą i rozwiną szkolne platformy e-learningowe, które są wykorzystywane do prowadzenia lekcji i umożliwiają

komunikację nauczyciela z uczniem (forum, czat na platformie e-learningowej) oraz strona 27 np. podczas odrabiania pracy domowej. 9) przeprowadzenie spotkań podsumowujących testowanie z udziałem zespołu zarządzającego oraz nauczycieli i uczniów zaangażowanych w prace projektowe, w celu opracowania produktu finalnego (VI.2012 i IV.2013). Charakterystyka materiałów, jakie otrzymają uczestnicy: scenariusze lekcji do gimnazjum, wspierające realizację celów i treści podstawy programowej z biologii, chemii, fizyki, geografii i matematyki z wykorzystaniem ICT dla nauczycieli ww. przedmiotów (etap testowania skoroszyt; etap upowszechniania publikacja); pakiet instrukcji i materiałów edukacyjnych dla nauczycieli informatyki Instalacja i administrowanie szkolną platformą e-learningową Moodle oraz jej wykorzystanie na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych (wersja elektroniczna); pakiet instrukcji i materiałów edukacyjnych dla nauczycieli biologii, chemii, fizyki, geografii i matematyki Wykorzystanie ICT i platformy e-learningowej na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych (wersja elektroniczna); materiały edukacyjne na szkolenia e-learningowe nauczycieli biologii, chemii, fizyki, geografii, informatyki i matematyki Wykorzystanie ICT w gimnazjum ; pendrive dla nauczycieli do pakietów materiałów edukacyjnych tworzonych podczas szkoleń, dla uczniów do pakietów materiałów dydaktycznych tworzonych na zajęciach pozalekcyjnych oraz konsultantów do pakietów materiałów edukacyjnych tworzonych podczas szkoleń. Informacje o planowanym sposobie monitorowania przebiegu testowania Za monitorowanie przebiegu testowania w projekcie odpowiedzialny będzie ekspert ds. testowania produktu. Informacje będzie gromadzić przy pomocy formularzy monitoringowych (listy pytań do nauczycieli, kwestionariusze wywiadu z uczniami) odwiedzając raz w miesiącu zespoły nauczycieli i uczniów uczestniczące w projekcie. Będzie odbywać

spotkania z dyrektorami lub wicedyrektorami gimnazjów, którzy pełnią role szkolnych strona 28 konsultantów ds. monitorowania. Ich zadaniem będzie monitorowanie przebiegu testowania w gimnazjach. Narzędziami monitorowania będą arkusze obserwacji lekcji i zajęć pozalekcyjnych (obserwacja w miesiącu jednej lekcji i zajęć pozalekcyjnych z wybranych przedmiotów). Ponadto zostaną opracowane i przeprowadzone testy umiejętności dla uczniów i nauczycieli, dzięki którym możliwe będzie zbadanie faktycznego wpływu realizowanych działań na uczestników projektu. Wykorzystanie sprzętu ICT w 10 gimnazjach na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych będzie systematycznie monitorowane (przy pomocy opracowanych formularzy) przez szkolnych konsultantów i eksperta ds. testowania produktu. Przebieg testowania programów szkoleń i scenariuszy lekcji monitoruje ekspert ds. testowania produktu przy pomocy opracowanych formularzy monitoringowych (kwestionariusze oceniające testowany produkt). Decyzje o wprowadzaniu korekt do testowanego produktu oraz ich zakres będzie podejmować koordynator po konsultacji z ekspertem ds. produktu i zespołem zarządzającym. Dopuszczony zakres korekt nie może doprowadzić do zmiany: ogólnej liczby godzin i celów programów szkoleń, treści programów, tematów scenariuszy lekcji. W żadnym przypadku nie może doprowadzić do eliminacji udziału ICT w osiąganiu celów szkoleń, programów i lekcji. 5. Sposób sprawdzenia, czy innowacja działa W okresie testowania innowacja będzie poddana ewaluacji wewnętrznej i zewnętrznej. Ewaluacja wewnętrzna Ewaluacja wewnętrzna będzie prowadzona wieloetapowo i obejmie kluczowe działania związane z wdrażaną innowacją. Prowadzić ją będzie specjalista ds. ewaluacji wewnętrznej przy współpracy z zespołem zarządzającym projektem. Celami ewaluacji wewnętrznej będzie dostosowanie programów szkoleń do potrzeb nauczycieli i wymogów realizacyjnych scenariuszy lekcji z wykorzystaniem ICT oraz sprawdzenie przydatności scenariuszy w zwiększeniu efektywności wykorzystania ICT w gimnazjach.