Śladami naszych przodków moi przodkowie i ja Innowacja pedagogiczna z zakresu historii regionalnej realizowana w Szkole Podstawowej im. M. Konopnickiej w Zielkowicach, w roku szkolnym 2016 / 2017 Trudno być patriotą swojego kraju, nie znając i nie kochając swojej małej ojczyzny najważniejszego własnego miejsca na Ziemi. Jeśli tej miłości nie ukształtuje szkoła i środowisko, po prostu się nie ukształtuje wcale. Maria Jakubowska
I. Autor innowacji mgr Jolanta Sierota. II. Wdrażający innowację mgr Jolanta Sierota nauczycielka historii i społeczeństwa. III. Miejsce realizacji Szkoła Podstawowa im. M. Konopnickiej w Zielkowicach. IV. Zakres innowacji uczniowie kl. IV. V. Data rozpoczęcia i przewidywany czas na realizację programu wrzesień 2016r. czerwiec 2017r. Innowacja będzie realizowana w ramach zajęć pozalekcyjnych, w wymiarze 1 godz. tygodniowo. 1.Wstępne założenia ogólne. Edukacja regionalna stanowi ważny element świadomości każdego człowieka. Reforma systemu oświaty sprawiła, że problematyka regionalna stała się częścią procesu dydaktyczno wychowawczego. To, kim jesteśmy, w dużej mierze zawdzięczamy naszym przodkom, kulturze i tradycji wyniesionej z domu rodzinnego i najbliższego otoczenia. Do zadań nauczyciela należy więc uświadomienie dzieciom, jak ważne i cenne jest poznawanie i przejmowanie wartości tkwiących w kulturze otoczenia człowieka. Współczesna szkoła, aby mogła dobrze przygotować wychowanków do aktywnego udziału w życiu społecznym, powinna oddziaływać nie tylko na sferę intelektualną dziecka, lecz również na sferę emocjonalną, która rozwija się w nim dzięki wykorzystaniu treści regionalnych. Istnieje wiele sposobów mówienia, pisania i uczenia o przeszłości. Jednym z nich jest Wielka Historia, opiewana w dziełach literackich, uczona w szkole, upamiętniona na pomnikach. Wielka Historia opisująca bohaterów narodowych, bitwy, wojny, rozejmy, zwycięstwa i klęski jest nam potrzebna do tego, byśmy wiedzieli, kim jesteśmy i co zawdzięczamy naszym przodkom. Ostatnio jednak coraz częściej uświadamiamy sobie, że Wielka Historia byłaby pozbawiona treści bez tej drugiej, bez Małej Historii, tej, która wyłania się z opowieści starszych ludzi, z pożółkłych zdjęć w rodzinnych albumach, z opowiadanych anegdot czy legend. Mała Historia, obecna w ludzkiej pamięci, przechowuje niezwykle cenne, ale też ulotne treści, pomijane przez Wielką Historię: smaki i zapachy dzieciństwa, zabawne wierszyki, tajemnicze opowieści czy pamięć o jakimś oryginalnym przodku lub sąsiedzie. Wykorzystując fenomen pamięci, postaramy się zebrać materiał dotyczący wspomnień, które
starsze pokolenia zachowały o swoim domu rodzinnym, szkole licząc na to, że nasycone anegdotami opowiadania najbliższych będą zachętą do poznawania historii rodziny czy miasta w późniejszym etapie edukacyjnym. 2. Cel główny: Wprowadzenie w świat kultury naszych przodków, wzmocnieni poczucia tożsamości kulturowej, historycznej narodowej i etnicznej ucznia. 3. Cele szczegółowe: - uczeń poznaje siebie oraz otoczenie rodzinne, społeczne i kulturalne; - rozwija zainteresowanie przeszłością swojej rodziny; - poszukuje korzeni swojej kultury; - korzysta z wiedzy i doświadczenia członków rodziny; - poszukuje potrzebnych informacji we własnej miejscowości i jej otoczeniu; - kształtuje wyobraźnię historyczną; - rozwija umiejętności poznawania siebie oraz otoczenia rodzinnego, społecznego i kulturalnego; - rozwija aktywność badawczą; - potrafi wyrazić własne myśli i uczucia; Poznaje różnorodne świadectwa kultury z przeszłości; - rozwija wyobraźnię i ekspresję twórczą. Realizacja programu znajdzie pozytywny odbiór w środowisku i przyczyni się do: - wzmocnienia więzi rodzinnych, - pozytywnego nastawienia starszych pokoleń do szkoły. 4. Metody: - słowna ( pogadanka, opowiadanie, zagadki), - oglądowa (obserwacja, pokaz), - czynna (zabawy badawcze, rytmiczno muzyczne, pantomimiczne), - informacyjne (wyjaśnienie, opis).
5. Formy pracy: - praca zbiorowa, - praca w zespołach, - praca indywidualna. 6. Zagadnienia i tematyka zajęć: 1. Moje otoczenie. - Położenie wsi (Zielkowice, Parma, Placencja) w kraju, regionie. - Gdzie sięgają moje korzenie? 2. Moja rodzina. - Drzewo genealogiczne mojej rodziny. - Określenie stopnia pokrewieństwa ( nazewnictwo dawniej i dziś). - Odtwarzanie dziejów rodziny ( pamiątki rodzinne, przodkowie). - Praca zawodowa pradziadków, dziadków, rodziców. 3. Dom. - Dom miejscem pracy i nauki ( podział obowiązków w rodzinie, miejsce do nauki i zabawy, kulturalne współżycie z sąsiadami). - Obowiązki i prawa poszczególnych członków rodziny (dawniej i dziś). - Dom, jako miejsce zamieszkania i jego otoczenie praca plastyczna Mój dom. - Czas wolny i sposoby jego spędzania ulubione zabawy, wiersze i piosenki z dzieciństwa naszych rodziców i dziadków. - Przygotowanie pokazu Gry i zabawy naszych przodków. 4. Szkoła. - Historia powstania hymnu Polski i hymnu szkoły. - Szkoła dawniej i dziś ( kartki z pamiętnika dziadków, rodziców, dzieci). - Historia naszej szkoły. - Kalendarium ważnych wydarzeń szkolnych. 5. Region, w którym mieszkam. - Walory turystyczne regionu ( najpiękniejsze miejsca pod względem turystycznym)
- Miejsca pamięci narodowej. - Lokalne uroczystości ( Boże Cisło, Dni Łowicza, Jarmark Łowicki, Łowickie Jadło). 6. Lokalne i regionalne tradycje, zwyczaje i obrzędy. - Obrzędy i zwyczaje naszego regionu wiosna, lato. - Obrzędy i zwyczaje naszego regionu jesień, zima. - Wesele łowickie ( stroje, obrzędy, jedzenie, przyśpiewki ludowe). - Język moich przodków ( język regionu, gwara). - Łowickie jadło tworzymy książkę kucharską. 7. Legendy, muzyka, sztuka ludowa. - Poznajemy legendy naszego regionu. - Muzyka, piosenki i tańce regionu. - Sztuka ludowa ( spotkania z twórcami ludowymi, prace wytwórcze dzieci). 8. Moja gmina moją małą ojczyzną. - Zabytki Łowicza wykonanie albumu. - Historia odczytana z nagrobków wizyta na cmentarzu. - Ludzie zasłużeni dla regionu. - II wojna światowa regionalni i lokalni bohaterowie. - Historia mojej miejscowości ( losy miejscowości i ich związek z historią Polski, opis herbów: Łowicza i gminy Łowicz). - Gmina Łowicz wczoraj i dziś podsumowanie wiadomości. 7. Przewidywane efekty: W trakcie zajęć uczniowie rozwiną następujące umiejętności: - odczytywanie różnorodnych źródeł informacji, - tworzenia kronik rodzinnych, - pisania tekstów do gazetki szkolnej, - dostrzegania związków między przeszłością i teraźniejszością, - poszukiwania informacji o własnej rodzinie,
- dostrzegania zmian zachodzących w najbliższym otoczeniu. 8. Ewaluacja: Diagnoza osiągnięć będzie odbywała się na bieżąco, na podstawie: - analizy wytworów pracy dzieci, - zaangażowania w trakcie zajęć, - umiejętności pracy w zespole, - chęci dzielenia się zdobytą wiedzą w gazetce szkolnej, - informacji o zainteresowaniu realizowaną tematyką ankieta dla uczniów.