RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2219007 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 2.01. 290036.2 (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: 12.06.13 Europejski Biuletyn Patentowy 13/24 EP 2219007 B1 (13) (1) T3 Int.Cl. F42B /073 (06.01) F42B 12/74 (06.01) F42B 33/00 (06.01) (4) Tytuł wynalazku: Sposób mocowania pocisku z tworzywa sztucznego w łusce metalowej oraz pocisk pozwalający na zastosowanie tego sposobu () Pierwszeństwo: 12.02.09 FR 0900642 (43) Zgłoszenie ogłoszono: 18.08. w Europejskim Biuletynie Patentowym nr /33 (4) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: 31..13 Wiadomości Urzędu Patentowego 13/ (73) Uprawniony z patentu: Nexter Munitions, Versailles, FR (72) Twórca(y) wynalazku: PL/EP 2219007 T3 JEAN-ROCH ADAM, Bourges, FR AMAR BOUCHAMA, Bourges, FR SOPHIE DELAROCHE, Bourges, FR (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Izabela Szychulska-Hawranek KANCELARIA PRAWNO-PATENTOWA BELLEPAT ul. Grunwaldzka 8/48 37-700 Przemyśl Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).
Sposób mocowania pocisku z tworzywa sztucznego w łusce metalowej oraz pocisk pozwalający na zastosowanie tego sposobu Techniczna dziedzina wynalazku dotyczy pocisków o korpusie z tworzywa sztucznego, jak i sposobu mocowania tych pocisków w łusce. Amunicja, niezależnie od kalibru, zawiera pocisk i jego łuskę (lub osłonę), w której znajduje się ładunek miotający. Łuska umożliwia wystrzelenie amunicji poprzez system uzbrojenia. Ma on więc wymiary pozwalające na umieszczenie pocisku na poziomie lufy danej broni. Łuska zawiera środki inicjujące zapłon i ładunek miotający, a często pełni też funkcję zachowania szczelności wobec gazów miotających podczas wystrzału. Klasycznym rozwiązaniem jest wykonanie łusek z metalu (stal lub mosiądz). Pocisk jest wówczas szybko i prosto osadzany w łusce za pomocą obciskania pierścieniowego. Taka operacja jest możliwa dzięki obecności wgłębienia w korpusie pocisku, gdzie dochodzi do deformacji materiału zawartego w łusce. Obecnie dąży się do produkcji pocisków, których użycie nie ma skutków śmiertelnych (dymne, powodujące łzawienie), tak aby można było strzelać tymi pociskami, korzystając z istniejących systemów uzbrojenia. 2 Pociski nie powodujące skutków śmiertelnych mają korpus wykonany w dużej mierze z tworzywa sztucznego, co pozwala na zminimalizowanie ryzyka rozprzestrzenienia się szkodliwych odprysków i zranienia ludzi. Materiał korpusu jest więc mniej wytrzymały niż materiał łuski, toteż nie można osadzić pocisku w łusce za pomocą zastosowania obciskania. Zgłoszenie patentowe EP191407 przedstawia sposób mocowania pocisku w łusce, gdzie łuska jest zbudowana specyficznie, gdyż zawiera część przednią, do której przykręca się pocisk i część tylną, która zawiera ładunek miotający w postaci prochu. Część przednia i tylna są oddzielone od siebie spłonką, która pęka podczas wystrzału i uwalnia pocisk. Takie rozwiązanie nie jest jednak satysfakcjonujące, gdyż zmusza do projektowania specjalnych łusek, dostosowanych do danego rodzaju pocisku. Nie jest więc to rozwiązanie interesujące z punktu widzenia ekonomii. Łuski są przecież elementami metalowymi, produkowanymi seryjnie i warto byłoby zachować taką ich właśnie definicję dla wszelkich rodzajów amunicji danego kalibru. Zgłoszenie patentowe GB 2 32 1 90 A opisuje sposób mocowania, jak też i sam pocisk zgodnie z preambułami zastrzeżeń 1 i 4. 3 Wynalazek ma na celu zaproponowanie sposobu mocowania, który umożliwiłby pokonanie tych niedogodności. Z tego względu, sposób mocowania przedstawiony w wynalazku pozwala na łatwe i prawidłowe zamocowanie pocisku, którego korpus jest co najmniej częściowo wykonany z tworzywa sztucznego, w łusce metalowej. 1
Wynalazek ma więc na celu opracowanie sposobu mocowania pocisku, którego korpus jest co najmniej częściowo wykonany z tworzywa sztucznego, w łusce metalowej i sposób ten charakteryzuje się tym, że pocisk zostaje wyposażony w przedłużenie tylne, oddzielone od korpusu tegoż pocisku za pomocą co najmniej jednej spłonki. Takie przedłużenie tylne posiada lub inkorporuje zewnętrzny profil metalowy, na którym wykonane jest co najmniej jedno wgłębienie, zaś łuska jest wówczas osadzona poprzez obciskanie na poziomie tegoż wgłębienia. Zależnie od sposobu wykonania, metalowy profil zewnętrzny jest zbudowany z pierścienia, na którym obciska się łuskę, zaś pocisk jest mocowany następnie do pierścienia, poprzez przykręcenie swego przedłużenia tylnego na pierścieniu 7. Korzystnie przed obsadzeniem łuski na pierścieniu, należy wprowadzić do pierścienia drążek podtrzymujący, wykonany z metalu łatwiej ulegającego deformacji niż materiał, z którego wykonano pierścień. Bardziej szczegółowo, przedmiotem wynalazku jest także pocisk, którego konstrukcja jest zaadaptowana w celu ułatwienia takiego zamocowania poprzez obciskania. Tak więc, idea polega na stworzeniu pocisku posiadającego korpus przynajmniej częściowo wykonany z tworzywa sztucznego i przeznaczony do osadzenia w łusce metalowej, pocisk charakteryzujący się tym, że posiada przedłużenie tylne, oddzielone od korpusu pocisku przez co najmniej jedną spłonkę, posiadające swój profil zewnętrzny metalowy o kształcie cylindrycznym. Na nim umieszcza się co najmniej jedno wgłębienie przeznaczone do obciskania łuski. Zależnie od szczegółowego sposobu wykonania, przedłużenie tylne jest nierozdzielne z korpusem pocisku i wykonane z tworzywa sztucznego, przy czym zawiera co najmniej jeden pierścień metalowy zawierający jedno lub więcej wgłębień do obciskania. 2 Spłonka powinna więc zawierać przynajmniej jedną strefę o zredukowanej grubości, usytuowaną między przedłużeniem i korpusem pocisku, ograniczoną przez co najmniej jeden rowek obwodowy. Korzystnie w rowku można umieścić co najmniej jedno wzmocnienie metalowe, które będzie zintegrowane z przedłużeniem. Wzmocnienie metalowe może składać się z co najmniej dwóch półpierścieni. Pierścień metalowy może być połączony z przedłużeniem tylnym poprzez gwintowanie. Jeśli chodzi o inny sposób wykonania, przedłużenie tylne może być wykonane z metalu i przytwierdzone do korpusu pocisku za pomocą śrub, zaś zewnętrzny profil cylindryczny tegoż przedłużenia będzie zawierał jedno lub więcej wgłębień do obciskania. 3 W ramach wynalazku pocisk ma ponadto wystarczającą wytrzymałość mechaniczną z punktu widzenia ograniczeń stawianych przez magazynowanie i wykonanie. Wynalazek stanie się bardziej zrozumiały po przeczytaniu opisu, który będzie towarzyszył poszczególnym przykładom wykonania, który to opis jest sporządzony w odniesieniu do załączonych rysunków, na których: 2
- figura 1 stanowi częściowy przekrój amunicji zawierającej pocisk, według pierwszego przykładu wykonania wynalazku, - figura 2 stanowi przekrój poprzeczny poprzedniego, wykonany według płaszczyzny, gdzie linia AA znajduje się na rysunkach 1 i 3, - figura 3 stanowi powiększony widok szczegółowy elementów zapewniających połączenie pocisku i łuski, - figura 4 stanowi powiększony widok szczegółowy drugiego sposobu wykonania pocisku według wynalazku. Figury 1 do 3 ukazują amunicję 1, która składa się z łuski 2 i pocisku 3. Łuska jest wykonana z metalu, np. ze stali, podczas gdy pocisk jest pociskiem nie mającym skutków śmiertelnych (np. zawierającym mieszankę powodującą łzawienie) i zawiera korpus 4, którego część jest wykonana z tworzywa sztucznego. Przedstawiono tu jedynie część tylną pocisku 3, zawierającą dno 4 z tworzywa sztucznego (dno przyjmuje tutaj wektor siły ciągnienia ). Zgodnie z wynalazkiem, dno 4 pocisku 3 zawiera przedłużenie tylne 6 o budowie cylindrycznej, ograniczające komorę cylindryczną wewnętrzną 11. To przedłużenie 6 jest gwintowane na powierzchni zewnętrznej 6 a, na którą nałoży się pierścień metalowy 7. Pierścień metalowy 7 zawiera co najmniej jedno wgłębienie do obciskania 8, na poziomie którego można osadzić łuskę 2 poprzez obciskanie pierścieniowe S. Pierścień metalowy 7 (wykonany na przykład ze stali oksydowanej) zapewnia wystarczającą wytrzymałość mechaniczną, pozwalającą na obciskanie stalowej łuski 2. Łuska 2 podczas montażu jest nakładana na wkręt 7a pierścienia 7. W ten sposób zapewnia się prawidłowe umieszczenie pierścienia 7 przed jego obciskaniem. Kolejne etapy montażu pocisku w łusce zostaną opisane dalej. 2 Według innej cechy wynalazku, przedłużenie 6 jest oddzielone od dna 4 (lub korpusu) pocisku przez co najmniej jedną spłonkę 9. Wedle przedstawionego tutaj sposobu wykonania, spłonka złożona jest ze strefy 9 o zredukowanej grubości, umieszczonej między przedłużeniem 6 i dnem 4, ta strefa 9 jest ograniczona rowkiem obwodowym (tutaj mamy dno pierścieniowe, ale mogłoby to również być dno cylindryczne). Komora cylindryczna 11 przedłużenia 6 rozciąga się osiowo ponad strefą o zredukowanej grubości 9. 3 Podczas wystrzału amunicji, ciśnienie gazów miotających naciska na dno 4 pocisku 3, a na poziomie strefy o ograniczonej grubości 9 pojawia się ograniczenie siły ciągnięcia. Ta przestrzeń ulega rozerwaniu i pocisk zostaje wystrzelony z lufy broni, podczas gdy przedłużenie 6 i pierścień wzmacniający 7 pozostają wciąż połączone z łuską 2, w komorze broni. 3
Pierścień metalowy 7 nie jest więc wystrzelony i nie należy obawiać się skutków śmiertelnych użycia broni. Na figurach można zauważyć, że półpierścienie 12a i 12b są umieszczone w rowku. Te półpierścienie są połączone z przedłużeniem 6 za pomocą śrub 13. Półpierścienie 12a i 12b są metalowe i stanowią wzmocnienie rowka wobec brutalnych wstrząsów (upadki, wstrząsy, wibracje). Zapewniają one regulację ustawienia korpusu 4 pocisku w stosunku do przedłużenia 6 i zapobiegają zginaniu na poziomie strefy rozerwania 9 podczas transportu i wykonywania amunicji. W ten sposób unika się przedwczesnego rozpadu obszaru 9 i jakiegokolwiek uszkodzenia amunicji przed jej wystrzeleniem. Należy zauważyć, że śruby 13 zostały zamocowane na poziomie kryzy 6b przedłużenia 6. W ten sposób, ani śruby 13 ani półpierścienie 12a i 12b nie są umocowane na dnie 4 pocisku. Jeśli te wzmocnienia zabezpieczają obszar spłonki 9 wobec wstrząsów zewnętrznych, nie utrudniają one rozerwania obszaru 9 pod wpływem ciśnienia gazów mającego miejsce w komorze cylindrycznej 11. Można stosować różne warianty, nie odchodząc od założeń wynalazku. Tutaj wykonano wzmocnienie pod postacią dwóch półpierścieni 12a i 12b, co ułatwia jego montaż na poziomie wgłębienia. Oczywiście można by zastąpić półpierścienie 12a i 12b przez zwykłe nakrętki, przeznaczone do każdej śruby 13 lub przez półpierścienie ze żłobieniami, umożliwiające łuskę kryzy 6b przedłużenia 6 (co pozwala wyeliminować śruby). Wynalazek zakłada także osadzenie w łusce metalowej pocisku mającego korpus wykonany przynajmniej częściowo z tworzywa sztucznego. Zgodnie z tym sposobem, pocisk jest wyposażony w przedłużenie tylne, oddzielone od korpusu pocisku i przez co najmniej jedną spłonkę, a następnie mocuje się etui za pomocą obciskania na tym że przedłużeniu tylnym. 2 Aby umożliwić obciskanie, przedłużenie tylne posiada zewnętrzny profil metalowy, na którym umieści się co najmniej jedno wgłębienie. Zgodnie z wynalazkiem, pocisk jest umieszczany najchętniej w następujący sposób. 3 40 Najpierw dokonuje się obciskania łuski 2 na pierścieniu 7 nie przymocowanym do pocisku. Aby ograniczyć deformację pierścienia podczas tej operacji, umieszcza się w gwintowaniu wewnętrznym pierścienia 7 drążek mocujący gwintowany (nie przedstawiony), który jest wykonany z metalu w większym stopniu podlegającego deformacji niż materiał pierścienia 7. Tak więc dla pierścienia ze stali nierdzewnej zastosuje się na przykład drążek mosiężny. Celem jest zapewnienie utrzymywania się pierścienia w danej pozycji, co zapobiega nieodwracalnym deformacjom, które mogłyby wpłynąć negatywnie na późniejsze zamocowanie pocisku. Wybór materiału łatwo podlegającego deformacji pozwala na zapewnienie możliwości demontażu drążka po obciskaniu (unikając zablokowania drążka w pierścieniu). Następnie pocisk zostaje osadzony w pierścieniu poprzez przyśrubowanie jego przedłużenia tylnego 6 do pierścienia 7 aż do wysunięcia kryzy 6b na pierścieniu 7. 4
Taki sposób wykonania pozwala na uniknięcie konieczności obciskania na pocisku zawierającym kompozycje pirotechniczne. Wzrasta więc bezpieczeństwo operacji. Opisano tu sposób wykonania, gdzie przedłużenie tylne 6 zostało skonstruowane z jednej części wraz z dnem 4 pocisku 3. Jest oczywiste, że zgodnie z wynalazkiem, można uznać, że przedłużenie 6 ma formę jednej części odrębnej od pocisku. Figura 4 pokazuje taki sposób wykonania, gdzie przedłużenie 6 to jednolita część metalowa zawierająca komorę cylindryczną 11. Ta część 6 jest przymocowana do dna 4 pocisku poprzez element 14 będący spłonką. Jest on skonstruowany za pomocą śrub 14 wytrzymałych na siłę skalibrowaną, np. śrub z tworzyw sztucznych. Można zastosować także śruby metalowe. Spłonka będzie więc skonstruowana z gwintów wewnętrznych, wykonanych w dnie 4 z tworzywa sztucznego. Przedłużenie 6 zawiera wgłębienie 8, znajdujące się na zewnętrznym profilu cylindrycznym i na tym wgłębieniu zostanie osadzona łuska 2. Należy zauważyć, że komora cylindryczna 11 jest ograniczona od strony korpusu 4 pocisku poprzez przegrodę pierścieniową 16, na której znajdują się główki śrub 14 i że komora kontaktuje się poprzez wydrążenie z dnem 4 pocisku. W ten sposób, podczas wystrzału, ciśnienie gazów wywiera wpływ na dno pocisku, co powoduje przeszkodę dla siły ciągnienia na poziomie różnych śrub 14, które pękną, uwalniając pocisk (jeżeli zastosowano śruby plastikowe). Jeśli stosuje się śruby 14 metalowe umocowane na dnie 4 z tworzywa sztucznego, ciśnienie gazów spowoduje ograniczenie pochylenia na poziomie gwintów wewnętrznych przeznaczonych dla śrub 14. Te gwinty pękną, zaś całe śruby pozostaną wciąż przy przedłużeniu metalowym 6. W każdym przypadku przedłużenie metalowe 6 pozostanie jednak przy łusce 2. 2 Umocowanie przedłużenia 6 odbędzie się więc podczas kolejnych etapów montażu pocisku, a potem umocowania go w jego łusce 2. Istotą wynalazku jest to, że przedłużenie posiada zewnętrzny profil metalowy (samo przedłużenie lub też pierścień dołączony do niego), mający wystarczającą wytrzymałość mechaniczną, aby umożliwić obciskanie łuski i aby to przedłużenie pozostało przy łusce podczas wystrzału. Pełnomocnik: