PROTOLIZA W WODNYCH ROZTWORACH SOLI ph poh 14 Reakje protolityzne - proey polegająe na ymianie protonu pomiędzy kaem a zaadą. Zobojętnienie (?!) 1/ H O OH 2 H 2 O ph 7 2/ HA OH H 2 O A ph > 7 / H O B H 2 O BH ph < 7 4/ HA B BH A ph 7 (zależne od HA i B ) Hydroliza - hemizne działanie ody na ziązki. hydroliza zątezkoa protoliza (hydroliza jonoa) CH COOC 2 H 5 H 2 O CH COOH C 2 H 5 OH PBr H 2 O HBr H PO dr Henryk Myzka - Unierytet Gdańki - Wydział Chemii
protoliza (hydroliza jonoa) ulegają jej: a) ole monyh zaad i łabyh kaó (MeA) (ih roztory odne ykazują najzęśiej ph > 7) NO 2 CH COONa HCOO C H 5 COONa itp. Na 2 SO 2 CO Na 2 S Na AO 4 2 C 2 O 4 itp. NaH 2 Na 2 H NaHCO NaHS Ca(H 2 HSO 2 HAO 4 H 2 AO 4 itp. b) ole monyh kaó i łabyh zaad (BH X ) (ih roztory odne ykazują ph < 7) NH 4 Cl NH 4 Br NH 4 I NH 4 NO (NH 4 SO 4 (CH ) N HCl (C 2 H 5 ) 4 NBr itp. Fe 2 (SO 4 ) AlCl ZnSO 4 NiBr 2 Fe(NO itp. ) ole łabyh kaó i łabyh zaad (BH A ) (ph ih roztoró odnyh zależy od a i b ) CH COONH 4 HCOONH 4 Al(CH COO) (NH 4 CO Zn(CH COO itp. dr Henryk Myzka - Unierytet Gdańki - Wydział Chemii protolizie (hydrolizie jonoej) NIE ULEGAJĄ!!! ole monyh kaó i monyh zaad (odzyn ih roztoró odnyh jet róny odzynoi środoika i hemiznie zyte odzie temp. 25 o C jet obojętny ph 7) MeNO i MeClO 4 gdzie Me Li Na Rb C Me(NO gdzie Me Ca Sr Ba Me 2 SO 4 gdzie Me Li Na Rb C CaSO 4 hlorki bromki i jodki metali I grupy (Li Na Rb C) hlorki bromki i jodki Ca Sr i Ba UWAGA!a H 2 CrO 4 jet kaem łabzym od H 2 SO 4 a hromiany litoó Me 2 CrO 4 gdzie Me Li Na Rb C ykazują roztorah odnyh odzyn zaadoy na kutek niezbyt daleko pouniętej protolizy: CrO 4 H 2 O HCrO 4 OH dr Henryk Myzka - Unierytet Gdańki - Wydział Chemii
Ad. a) protoliza anionoa (reakja protolizy anionu oli) - ph > 7 MeA Me A α 1 A H 2 O HA OH b Stałą protolizy zaady A opiuje zależność: b A [A ponieaż: A oraz [A - b lub iedzą że a b a Stopień protolizy anionu oli o tężeniu jet róny: β A a Czy zaze tężenie oli jet róne tężeniu anionu? {np. Ba(CH COO } dr Henryk Myzka - Unierytet Gdańki - Wydział Chemii Aniony ieloprotonoyh kaó np. SO CO PO 4 S itp. SO H 2 O HSO OH b1 HSO H 2 O H 2 SO OH b2 A H 2 O HA OH b1 ( a2 ) HA H 2 O H 2 A OH b2 ( a1 ) ponieaż: b1 >> b2 a 1 2 1 to tałą protolizy (hydrolizy) opiuje zależność: b1 A 2 [A zakładają że: A i [A 2 b1 lub iedzą że a2 b1 a2 dr Henryk Myzka - Unierytet Gdańki - Wydział Chemii
Wodoroole np. NaH 2 Na 2 H NaHCO NaHS Ca(H 2 HSO 2 HAO 4 H 2 AO 4 itp. odoroaniony ą amfolitami: NaH 2 Na H 2 H 2 H 2 O H OH jako zaada b H 2 H 2 O HPO 4 H O jako ka a2 Sól o tężeniu HA H 2 O H 2 A OH b2 rónoagi tyh reakji opiują tałe: HA H 2 O A H O a2 A A 2 b2 2 [A O A a2 dr Henryk Myzka - Unierytet Gdańki - Wydział Chemii Rozażmy da przypadki: 1/ jeżeli a1 i jednoześnie a2 >> to tężenie jonó odoroyh można oblizyć z zoru: O a1 a1 a2 2/ jeżeli >> a1 i jednoześnie a2 >> to tężenie jonó odoroyh można oblizyć z uprozzonego zoru: O a1 a2 Oblizanie ph roztoru NaH 2 a Na 2 H? dr Henryk Myzka - Unierytet Gdańki - Wydział Chemii
Ad. b) protoliza kationoa (reakja protolizy kationu oli) - ph < 7 BH X BH X α 1 BH H 2 O B H O a Stałą protolizy kau BH opiuje zależność: [B O [BH a ponieaż: [B O oraz [BH - O O a lub iedzą że a b O b Stopień protolizy kationu oli o tężeniu jet róny: β [B O b Czy zaze tężenie oli jet róne tężeniu kationu? {np. (NH 4 SO 4 } dr Henryk Myzka - Unierytet Gdańki - Wydział Chemii ationy metali które torzą łabe zaady np. Be 2 Al Cr Mn 2 Fe 2 Fe Co 2 Ni 2 Cu 2 Zn 2 itp. ulegają hydrataji protoliza Me n x H 2 O [Me(H 2 O) x n x a dla Cu 2 i Be 2 x 4 [Me(H 2 O) x n H 2 O [Me(H 2 O) x-1 (OH) (n-1) H O np. Al(NO ) Al NO (dyojaja oli) Al H 2 O [Al(H 2 O) (hydrataja) [Al(H 2 O) H 2 O [Al(H 2 O) 5 (OH H O (protoliza) Wzór Cr(H 2 O) Zn(H 2 O) 2 Mg(H 2 O) 2 Al(H 2 O) Cu(H 2 O) 2 4 Fe(H 2 O) 2 Fe(H 2 O) a 1 10 4 25 10 11 40 10 12 14 10 5 50 10 7 12 10 40 10 O a Uaga! 001 M Al(NO ) ph 4 001 M CH COOH ph 7 dr Henryk Myzka - Unierytet Gdańki - Wydział Chemii
Ad. ) protoliza kationu i anionu oli BH A BH A BH A α 1 BH H 2 O B H O A H 2 O HA OH BH A B HA [B A [B A [BH [A [BH [A B HA Ponieaż zykle HA i B ą zbliżone to ph roztoru odnego takiej oli jet blikie 7 i yznaza ię je ze tounku tężeń O i yznazonyh z yrażenia na HA kau HA i B zaady B: O B HA dr Henryk Myzka - Unierytet Gdańki - Wydział Chemii